Arquivos da etiqueta: Xosé María Díaz Castro

O que vén en 2014 (efemérides literarias), por Ramón Nicolás

Publicado o por

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Non é difícil conxecturar que boa parte da actualidade cultural do 2014 estará ocupada por dous escritores que, sen dúbida, suscitarán unha abondosa atención mediática en forma de actualización e posta ao día da súa obra literaria. Eles son Xosé María Díaz Castro e Eduardo Blanco-Amor, mais talvez non sería desaxeitado atender aniversarios e datas simbólicas doutras voces, igualmente significativas para a nosa cultura.
Son dúas as circunstancias que este 2014 ofrece en relación ao poeta de Guitiriz. Por un lado a celebración, o 19 de febreiro, do centenario do seu nacemento e, polo outro,  a decisión da Real Academia Galega para que protagonice o Día das Letras Galegas.
Díaz Castro ben merecía este recoñecemento, malia ser un autor dun único libro publicado en vida ou mesmo talvez por esa mesma razón pois Nimbos é deses poemarios que honran e dan brillo a unha literatura. O mesmo ocorreu con autores que faleceron cun único libro publicado, véxase De catro a catro de Manuel Antonio, Fírgoas de Manuel Luís Acuña ou Proel de Luís Amado Carballo. Neste ronsel é onde, ao meu xuízo, cómpre situar a Díaz Castro: o que quixo dicir deixóunolo nun excelente poemario e logo calou, ou gardou silencio. É evidente que este ano traeranos necesarias biografías, a edición do resto da súa obra literaria que sospeito abondosa e interesante e outras iniciativas. Benvido, pois, este 2014, ano Díaz Castro para a cultura galega.
Tamén a RAG dispón xa diversas actividades que se vincularán co 35 aniversario da morte do autor de A esmorga; o mesmo aniversario, por certo, que lle corresponde a Celso Emilio Ferreiro ou Luís Seoane.
Respecto a Eduardo Blanco-Amor xa se programan tanto a celebración dun plenario extraordinario na cidade de Ourense como un simposio que afonde en diversos aspectos da súa produción literaria. O perfil do escritor ourensán cómpre evocalo sempre, entre outras causas porque viviu moitos anos como un outsider, ignorado e maltratado tantas veces polo oficialismo. Gústame esta homenaxe porque posibilitará outra nova ollada á súa biografía –insuperable a que nos deixou Gonzalo Allegue co título EBA diante dun xuíz ausente– e, asemade, á súa obra.
Descoñezo se algunha institución pública ou asociación privada planifica algunha actividade ao fío das posibles celebracións que as circunstancias cronolóxicas fan cadrar, mais así debía ser. Entre elas salienta a do cincuenta aniversario do falecemento tanto do político sadense Ramón Suárez Picallo, que viviu axitadamente entre Galicia e América toda a súa vida, como do político e arquitecto vigués Manuel Gómez Román, que desenvolveu un labor aínda hoxe escasamente recoñecido tanto no ámbito do Partido Galeguista como, anos despois, na resistencia cultural no franquismo no seo da editorial Galaxia e da Fundación Penzol.
Por último, tamén este 2014 cumpriría cen anos o mestre, político e ensaísta Avelino Pousa Antelo, falecido hai tan só ano e medio, que foi presidente da Fundación Castelao durante moito anos e exemplar modelo de fidelidade ao seu país e á súa lingua. Neste mesmo grupo cumpriría citar a Celestino Fernández de la Vega, outro ilustre tradutor e ensaísta, especialmente coñecido polo seu intemporal O segredo do humor (1963) e mais a Ramón de Valenzuela, quizais unha das voces narrativas máis precisadas de difusión e revisión, tamén pola dificultade de atopar libros clave como Non agardei por ninguén ou Era tempo de apandar…, obras que non deben faltar para este 2014.

Este artigo publicouse nas páxinas do suplemento Culturas de La Voz de Galicia, o 4 de xaneiro de 2013, baixo o título de O ano de Díaz Castro e Blanco Amor.

P. D. Dous días despois da publicación infórmanme que neste 2014 hai 110 que naceu Arturo Cuadrado e cen anos do escritor murgardés Xosé Rubia Barcia. Deixo constancia aquí deles. Grazas.”

Especial sobre Xosé María Díaz Castro no Diario Cultural da Radio Galega

Publicado o por

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“O pasado xoves día 2, primeiro día hábil do ano, o Diario Cultural da Radio Galega dedicou a súa emisión á figura de Xosé María Díaz Castro, sobre a que levou a cabo un programa monográfico no que, amais do recitado de poemas de Nimbos na voz do propio poeta e a inserción de opinións sobre a importancia da súa figura expresadas por diversos autores, desenvolveuse un amplo faladoiro no que participamos a profesora e investigadora Carmen Blanco, o estudoso e responsable da Asociación Cultural Xermolos Alfonso Blanco Torrado e mais eu.
Por espazo de case tres cuartos de hora, tivemos ocasión de repasar algún dos principais trazos definitorios da súa obra, aclarar certos episodios biográficos e mesmo poñer á audiencia na pista das actividades de divulgación e recuperación da súa figura que se concretarán neste 2014, oficialmente declarado pola RAG como Ano Xosé María Díaz Castro, pois a el se dedicará o vindeiro Día das Letras e tamén este próximo 19 de febreiro celebraremos en Guitiriz a grande festa do seu centenario de nacemento, os actos da cal están xa a se preparar.
Podedes oír todo o que alí falamos clicando aquí. Beizóns aos amigos da Radio Galega e, moi especialmente, a Xiana Arias, quen conduciu inmellorablemente un faladoiro que se converteu, pola data de emisión, no primeiro evento diazcastriano do ano.”

Os Vilares: a terra baixo a poesía de Díaz Castro

Publicado o por

Artigo de Marcos Pérez Pena en Praza:
“Todo comeza con Manuel María. “Aló polo ano 93 eu estaba na organización da Romaría Labrega da Chaira e fixéramos unha exposición de fotografías antigas da parroquia. Viñera Manuel María inaugurala e dixo que todo aquilo estaba moi ben, pero que había que completalo cunha pequena historia sobre a parroquia, porque é unha parroquia que tiñan certas peculiaridades. E, dese xeito, encomendoume dalgún modo o facelo”. Fala Pastora Veres, que ultima un libro sobre a parroquia dos Vilares, en Guitiriz, o lugar no que creceu e viviu Xosé María Díaz Castro.
De seguro que o autor de Nimbos será un dos protagonistas deste ano 2014 que comezaremos en poucas horas, e ao igual que noutras ocasións estes meses serán unha boa oportunidade para afondar en todos os aspectos que conforman a súa obra e que definiron a súa vida. E poucos tan importantes como a terra que pisou e a paisaxe que mirou: a parroquia dos Vilares. “Estívenlle dando voltas, falando con veciños, pero fun deixando o tema. Sempre tiña aí ese tema, e este ano, aproveitando a celebración da Letras, decidín sacalo adiante”, comenza Veres, que lembra que o propio Manuel María salientara naquel encontro que “era unha parroquia que ía dar que falar, referíndose precisamente ao tema de Díaz Castro e das Letras, pois supoñía que nun futuro sería homenaxeado”.
Porén, Os Vilares: Lareira de soños é moito máis ca un libro de textos e fotografías sobre a parroquia. O proxecto complétase cun documental en preparación, a cargo de Cibrán Tenreiro, que ao igual que a publicación, verá a luz nos vindeiros meses. Un e outro traballo recollen as imaxes das aldeas e da paisaxe, e tamén a voz dos veciños que habitan o lugar: “Cada veciño ara o seu rego para facer dos Vilares a Terra Sucada, sementada e traballada nas miles de páxinas que podería ter cada libro e cada vida. Sabemos que Os Vilares e Guitiriz van ser no ano 2014 o centro da cultura e as letras galegas pola homenaxe que o mundo rendirá ao indixena parroquiano Xosé María Díaz Castro. Independentemente da merecida dedicatoria ao poeta chairego, a contorna do seu nacemento e crianza merece tamen proxectarse ao coñecemento dos que alí nunca estiveron nin saben”. (…)”

A Xunta elimina o Día de Rosalía do Calendario do Libro

Publicado o por

Desde Sermos Galiza:
“Cando varios concellos declararon xa oficialmente como Día de Rosalía o 24 de febreiro, data na que naceu a poeta, a Consellaría de Cultura vén de eliminar a data do seu Calendario do Libro e da Lectura. Na nova edición que está a distribuír por diversos centros, entidades e asociacións, no mes de febreiro só aparece sinalado o 21 como “Día Internacional da Lingua Materna”.
No Calendario do Libro e da Lectura, ademais de Díaz Castro, a quen se lle dedica o Día das Letras Galegas, só catro autores aparecen sinalados, todos con aniversarios con décadas redondas, Vicente Risco, Leiras Pulpeiro, Martín Códax, e Antón Losada Diéguez. O Día de Rosalía comezou hai anos a conmemorarse por asociacións, centros de ensino e concellos, e algúns deles xa anunciaron a declaración oficial da xornada para o 2014.”

Cuestionario Proust: Xabier P. DoCampo

Publicado o por

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Xabier P. DoCampo:

“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A facilidade coa que me entusiasmo cos proxectos novos.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A lealdade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Correspondencia no amor e na lealdade.
4.– A súa principal eiva?
– Teño un xenio do demo.
5.– A súa ocupación favorita?
-Ler, o cinema… E calquera traballo que se faga coas mans.
6.– O seu ideal de felicidade?
– A felicidade dos meus.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A perda do amor dos meus.
8.– Que lle gustaría ser?
– Director de orquestra.
9.– En que país desexaría vivir?
– Neste sempre, e mellor sendo a nación dona de si.
10.– A súa cor favorita?
– A vermella?
11.– A flor que máis lle gusta?
– A chorima ou a queiroga cando pintan de amarelo e de púrpura a aba dos montes.
12.– O paxaro que prefire?
– A laverca cando, na planta das patacas, cantaba, case inmóbil, aló no máis alto do ceo.
13.– A súa devoción na prosa?
– Cunqueiro, Stevenson…
14.– E na poesía?
– Cunqueiro, Pimentel, Díaz Castro, Tovar…
15.- Un libro?
– A illa do tesouro, Merlín e familia…
16.– Un heroe de ficción?
– John Silver.
17.– Unha heroína?
– Sherezade.
18.– A súa música favorita?
– A clásica, o jazz… e todas as cantoras e cantores galegos.
19.– Na pintura?
– Caravaggio, Velázquez, Picasso, Magritte, Renoir…
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Calquera home ou muller que se repoña fronte á adversidade.
21.– O seu nome favorito?
– María.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A soberbia.
23.– O que máis odia?
– A humillación do débil e a cobiza dos poderosos.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Todos aqueles que fixeron e fan que un pobre pase fame para que un rico viva mellor.
25.– Un feito militar que admire?
– Sierra Maestra.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Habelencia para a música e tocar o piano.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Mirando a morte cos ollos abertos.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Cambiante.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A nugalla e a indulxencia que dita o amor.
30.– Un lema na súa vida?
– Non fagas mal a ninguén (que me dicía meu pai).”

Pontevedra: actos literarios destacados do Culturgal 2013 para o domingo 1 de decembro

Publicado o por

A Feira das Industrias Culturais, Culturgal 2013, finaliza o domingo 1 de decembro no Pazo da Cultura de Pontevedra, con horarios de 11:00 a 20:00 h. Deixamos aquí o programa: Culturgal 2013, dentro dos que destacamos os seguintes actos literarios para este día:

Domingo, 1 de decembro
– 12:00 h. Presentación do libro A nosa botica, de Miguel Mosquera (Edicións do Cumio).
– 12:30 h. Conversa sobre Xosé María Díaz Castro. Alfonso Blanco, Armando Requeixo e Óscar Sánchez conversan coa xornalista Montse Dopico.
– 12:30 h. Presentación do proxecto cinematográfico A Esmorga, de Eduardo Blanco Amor, presentado polo seu director Ignacio Vilar.
– 13:30 h. Presentación do libro Apocalipse zombie, de Manel Loureiro (Urco Editora).
– 16:30 h. Presentación do libro Como ser reintegracionista sen que a familia saiba, de Eduardo Sanches Maragoto (Edicións do Cumio).
– 16:30 h. Presentación escénica e audiovisual de As carriolas do mencer, de Rafael Fernández Lorenzo e Ramón Trigo (Ir Indo).
– 17:00 h. Presentación de Divina de la muerte. Asasinato no centro comercial, de Jorge Emilio Bóveda (Enxebrebooks).
– 17:00 h. Presentación de Baixo a lona preta. Xornal de viaxe dun brigadista na Bahia do MST (Estaleiro Editora), co seu autor, Xosé García Rodríguez, e Estefanía Elexpuru Boullosa, do proxecto Xanela aberta ao sur.
– 17:00 h. Presentación e sesión de contacontos de Paula Carballeira, arredor dos seus títulos Chímpate Pepa!, Paolo e o misterio da Cerdeira e Os lunares de Lola.
– 17:30 h. Acto festivo de entrega do Premio do Público Culturgal 2013.
– 18:00 h. Presentación e concerto Cartas que veñen e van, de Mamá Cabra (Galaxia), con Susa Herrera e Gloria Roel.
– 18:30 h. Showcase de Najla Shami co seu novo libro-disco Na lingua que eu falo (Galaxia).
– 19:00 h. Conversa con Anselmo López Carreira ao redor do libro Historia de Galicia (Xerais). Conduce a xornalista Montse Dopico.
– 19:00 h. Presentación de Tambo, de Laura García e Víctor A. Castro (Edicións do Cumio).
– 19:30 h. Presentación do libro Vento e chuvia, de Manuel Gago e Manuel Cráneo (Xerais). Conduce a xornalista Montse Dopico.

Santiago: preestrea de O instante eterno, documental de Xosé A. Cascudo sobre Díaz Castro

Publicado o por

O martes 26 de novembro, a partir das 16:00 horas, no auditorio do Centro Galego de Arte Contemporánea de Santiago de Compostela, dentro da programación do festival Cineuropa, terá lugar a preestrea de O instante eterno, o documental sobre Díaz Castro no que o escritor e guionista Xosé Antón Cascudo leva traballando desde o 2011, asesorado por Alfonso Blanco, presidente da Asociación Cultural Xermolos e depositario do arquivo fotográfico e textual do poeta. Despois do visionado haberá un debate na sala co director do filme.
A estrea de O instante eterno está fixada para o 19 de febreiro do 2014, data da efemérede do centenario do poeta de Gutiriz.

A literatura galega ábrese paso en Bulgaria

Publicado o por

Reportaxe de Xesús Fraga en La Voz de Galicia:
“Cinco títulos de catro autores galegos xa están ao dispor dos lectores búlgaros na súa propia lingua. A Memorias dun neno labrego, de Xosé Neira Vilas, e O lapis do carpinteiro -edición xa esgotada- de Manuel Rivas, veñen de sumarse Que me queres, Amor?, do mesmo autor, a Poesía completa de Lois Pereiro e Aire negro, de Agustín Fernández Paz.
Todos eles aparecen en Small Stations Press, o selo do tradutor Jonathan Dunne, e que tamén ten versións inglesas de títulos galegos no seu catálogo. Dunne subliña a acollida que están a ter os libros, en boa medida polo interese da comunidade lectora e unha tradición de respecto polas traducións, que arranca dos anos do socialismo. «En Bulgaria están afeitos a outras culturas, a leren traducións, non representa ningún problema para eles», resume Dunne.
Ademais, Small Stations continúa co labor de difusión da literatura galega en inglés. Dunne quere poñer o foco sobre a literatura infantil e xuvenil, empezando por títulos de Fina Casalderrey, Fernández Paz, Elena Gallego e Marcos Calveiro. Tamén pretende ampliar a colección Galician Classics con Nimbos, de Díaz Castro, unha obra de Novoneyra e continuar coas traducións de Rosalía, despois do «éxito considerable» de Cantares gallegos en versión de Erín Moure.
Ademais, nas vindeiras semanas aparecerá Poesía última de amor e enfermidade, de Lois Pereiro, en edición bilingüe galego-éuscaro, preparada por Joxemari Sestorain para Cenlit-Denonartean. «Es una poesía fuerte, poderosa, dramática, muy sentida y sincera», explica o tradutor. Tamén destaca a orixinalidade da voz de Pereiro, quen nas numerosas referencias da súa poesía tamén incluía a ría do Nervión. Sestorain cita os congresos de Galeusca como exemplo do interese dos lectores en éuscaro pola literatura galega, ademais da súa condición de linguas minorizadas: «Hay un interés, que nace de una solidaridad y una simpatía, por ver qué se hace en Galicia, sus mundos y su expresión».”