Lugo: XVIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. “Onde van os marcos? As narrativas no ano da oralidade das mulleres”, o 25 de outubro

Destacado

A XVIII Xornada de Literatura de Tradición Oral. “Onde van os marcos? As narrativas no ano da oralidade das mulleres” terá lugar o sábado 25 de outubro no Salón de Actos da Deputación de Lugo (Rúa San Marcos, 8). Esta iniciativa da AELG co apoio da Deputación Provincial de Lugo e CEDRO, xunto á colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega.

A inscrición é obrigatoria e previa, con matrícula gratuíta, seguindo estes criterios:
– As persoas que queiran dispor da homologación da Consellaría de Educación, Ciencia, Universidades e Formación Profesional, por un total de 8 horas, deberán inscribirse directamente a través https://www.as-pg.gal/, no apartado de Formación.
– As persoas que desexen recibir un certificado de asistencia por parte da AELG, e aquelas que queiran asistir sen obter homologación nin certificado, deberán incribirse enviando un correo electrónico a oficina@aelg.org, indicando nel o nome, apelidos e documento de identidade.

PROGRAMA

10.15 Recepción, entrega de material e inauguración.

10.30-11.10 Conferencia: “Da polavila á escena: recollida, creación e difusión”
– Adrián Méndez. Mestre de baile e música tradicional, productor e integrante de De Ninghures.

11.10-11.50 Conferencia: “A regueifa no ensino: a oralidade como catalizador na mocidade”
– Almudena Falcón. Docente de Lingua e Literatura galega no IES Basanta Silva de Vilalba.
Promotora do Campus de Regueifa da Terra Chá.

11.50-12.30 Conferencia: “O valor da palabra, sempre e mais despois”
– Tereixa Novo. Mestra, música fundadora e integrante  de Fuxan os Ventos.

12.30-14.00 Mesa redonda: “A oralidade das cantareiras:  Fonte de inspiración e recursos na escena cultural e musical”
Participan: Almudena Falcón, Tereixa Novo e Adrián Méndez.
Coordina: Branca Villares.

16.00-16.40 Conferencia: “ A radio escolar como ferramenta para traballar o Patrimonio Inmaterial”
– Lois Toirán. Mestre de primaria, docente de radio e representante do proxecto Ponte nas ondas.

16.40-17.20 Conferencia: “As voces das mulleres rurais e a contrucción dun arquivo oral. Terra e memoria”
– Ana Cabana. Doutora en Historia pola USC, profesora titular do Departamento de Historia no Campus de Lugo da USC.

17.20-18.00 Conferencia: “Colleita e recolleita: a patrimonialización da memoria intrafamiliar”
– Branca Villares. Mestra de canto tradicional e divulgadora do folclore galego.

18.00-19.30 Mesa redonda: “A oralidade das cantareiras: salvagarda da memoria do pobo. O valor dos arquivos e a súa difusión”
Participan: Lois Toirán, Ana Cabana e Branca Villares
Coordina: Eva Teixeiro.

19.30-20.30 Sesión práctica: “Cantareiras: o poder da poesía do pobo”
Jara Ortiz, cantareira, compositora, arranxista e divulgadora musical.

O programa pode descargarse en formato pdf na seguinte ligazón.

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

Lugo: Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria 2025, dedicada a María da Vrea e ao Equipo Chaira

Destacado

A Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria 2025 é unha actividade da Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, co apoio da Área de Cultura, Turismo e Promoción da Lingua do Concello de Lugo.

A Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, previa deliberación do Grupo de Traballo composto por Ana AcuñaFélix Castro Vicente, Carme Pernas Bermúdez, Calros SollaXurxo Souto, Cesáreo Sánchez Iglesias, Xosé Manuel Varela, Lois Pérez e Antonio Reigosa, propuxo ao Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega recoñecer como Mestra e Mestras/es da Memoria 2025 respectivamente a María da Vrea e ao Equipo Chaira, polas súas achegas á mesma ao longo das súas vidas, contribuíndo así a manter viva unha parte fundamental da nosa memoria colectiva e o saber popular.

As distincións entregaranse no marco da X Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria, a celebrar en Lugo, co apoio do Concello de Lugo, que terá lugar o 24 de outubro, no Centro Cultural O Vello Cárcere (Praza da Constitución, s/n), a partir das 18:00 horas, con entrada libre até completar capacidade.

No acto, conducido por Lois Pérez, participarán Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG, Calros Solla, quen vai ler a laudatio de María da Vrea, e Xosé Miranda, quen lerá a laudatio do Equipo Chaira.

A actividade contará tamén co compañamento musical de Sés e a intervención de María da Pontragha.

María da Vrea
Folgoso (Cerdedo-Pontevedra), 1933

Centos de coplas, cancións, adiviñas ou trabalinguas que superan o milleiro adornan o percorrido vital de María da Vrea, veciña natural da parroquia de Folgoso (Cerdedo, Pontevedra), María Fraíz Canaval (María da Vrea), de noventa e dous anos. María naceu na casa da Vrea e lugar de Covas o 3 de agosto de 1933. A máis nova de catro irmáns, María é filla de Ramiro Fraíz Iglesias (A Insua-Castrelo) e de Xosefa Canaval Matelo (Folgoso). O seu nome de pía enféitase co chamadeiro da Vrea –locativo–, xa que a casa familiar se ergue ao pé da Vrea Vella (Verea Vella), unha ancestral vía de comunicación que atravesaba, de oeste a leste, o sur do territorio de Cerdedo (hogano, só se conservan retallos). María foi un case nada á escola «Aprendín as catro reghras e pouco máis», porén soletreou dende cativa un moito do catecismo do labrego, é dicir, da vida suxeita e sacrificada do agro. Ela mesma recorda o que se dicía daquela: «O traballo do neno é pouco, e quen o desproveita é un louco». O migallo que asistiu á escola rendeulle ben, pois, amais da lectura, da escritura e dos rudimentos matemáticos, boa parte do seu repertorio en castelán (romances, cancións, oracións…) deprendeuno na unitaria de Folgoso (escola mixta con tabique segregador), ao coidado da mestra Manuela Cachafeiro: «Liamos esas poesías nos libros, e a min quedábanme». Se había que atender a visita do inspector e María non estar presente, a mestra non dubidaba en ila buscar á casa, para deixar a institución docente en bo lugar. A memoria da cativa era un valor seguro.

Equipo Chaira
Provincia de Lugo, 1992

O Equipo Chaira comezou a súa andaina en 1992, hai máis trinta anos. Os integrantes, entón persoal adscrito ao Museo Provincial de Lugo, Mercedes Salvador, Ofelia Carnero, Xoán R. Cuba e Antonio Reigosa, comezaron a súa actividade co obxectivo de facer un inventario exhaustivo, o máis completo posíbel da literatura de tradición oral dos concellos da Terra Cha. Recolleron inxentes testemuños das 68 parroquias dos  concellos de Abadín, Begonte e Vilalba. O resultado daquelas campañas foron moitas horas de gravacións en cintas magnetofónicas, horas dedicadas ás transcricións que se arquivaron e numerosos textos dos que se chegaron a publicar unha pequena parte baixo o título Da fala dos brañegos. Literatura oral do concello de Abadín, en 2004.
Máis aló do proxecto Terra Cha, o Equipo Chaira seguiu o seu camiño realizando traballos de campo en varios lugares da provincia de Lugo, como é o caso do feito, este tamén intensivo, no concello da Pontenova a partir de 1996, e outros con menor alcance xeográfico en Candelos, Arroxo, na Fonsagrada, e varias sesións na Casa da Fonte de Esmeriz, en Chantada. O resultado do recompilado no concello da Pontenova editouno o Servizo de Publicacións da Deputación de Lugo en 1998, e reeditouno en 2004, co título Polavila na Pontenova. Lendas, contos e romances.

Bonito pra chover 2025. Festival de arte e cultura brasileira en Santiago de Compostela. Recital poético-musical, o 23 de outubro

Destacado

A AELG colabora co Bonito pra chover, contando co apoio de CEDRO.

Bonito pra chover é un Festival de arte e cultura brasileira en Santiago de Compostela, con diversas actividades que terán lugar durante o mes de outubro de 2025.

Do 20 ao 26 de outubro de 2025 Santiago acollerá a fusión de culturas galega e brasileira: o II Festival Bonito Pra Chover. O festival é unha homenaxe a Galiza, adoptada como casa propia. O presente a compartir será a arte que desborda o Brasil chegando á Galicia. Como na primeira edición no 2024, en outubro Compostela vai ter chuvia de poesía, música, cine, imaxes diversas, sabores e encontros que o Bonito Pra Chover traerá á cidade. O festival rende homenaxe á riqueza cultural que entrelaza acentos e historias das dúas bandas do océano. Bonito Pra Chover reflicte esta pluralidade. En 2024 estiveron presentes distintos estados do Brasil: Ceará, Roraima, Rio de Janeiro e Tocantins. Nesa segunda edición, ampliamos e a maiores recibimos representantes de Bahia e Minas Gerais. O Bonito Pra Chover trae a Galicia un Brasil que non se ve nos titulares, senón que pulsa en cada recuncho, coas súas cores, voces e sabores. Serán distintas expresións e ámbitos culturais, dende a música á poesía ou o cinema, nesa semana iremos cantar, bailar, recitar e ver o cinema brasileiro. Tamén provaremos a súa gastronomía, compartindo coa Galicia un Brasil diverso. Así que agardamos encher Santiago de arte para mergullalo nos matices culturais do Brasil. Máis que un evento, Bonito Pra Chover é unha oportunidade para coñecer. Unha invitación ao intercambio entre culturas irmás, un abrazo cálido que estende as mans de Galiza ao Brasil e viceversa. O programa variado e atractivo trae unha axenda inescusable para quen queira sentir, escoitar e degustar esta unión cultural. Estamos seguros de que cada evento ha ser unha celebración dese encontro feito de artistas, pobos e desexos.

Para máis detalles sobre o evento, horario completo e información adicional sobre os artistas, visite a web e siga o Instagram.

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) colabora no recital poético-musical que terá lugar o 23 de outubro de 2025, ás 18:00 horas, na Casa do Taberneiro (Rúa San Pedro, 15), en Santiago de Compostela, con entrada libre até completar capacidade.

O programa previsto é o seguinte:

Leituras de textos do poeta brasileiro Eliakin Rufino: Cesáreo Sánchez Iglesias Diana Kurich Luiza Fernandes

– Música ao vivo con: Bartira Fortes Léo Pinheiro Viny Brasil

O resto de actividades do Festival poden consultarse nesta ligazón.

A Coruña: VIII Xornadas de Literatura Infantil e Mediación Literaria, o 24 de outubro

Destacado

A AELG participa nas VIII Xornadas de Literatura Infantil e Mediación Literaria, unha actividade da Universidade da Coruña, ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral da Lingua, que nesta nova edición ten o título de A creación de Monstr3s. Un percorrido pola cadea do libro.

Terá lugar o venres 24 de outubro, ás 19:30 horas, no local da A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Santo André 36, 1º, A Coruña). A entrada é libre e gratuíta.

O obradoiro-coloquio contará coa presenza de:
Laura Parrula.
Óscar Villán.

Desde a Universidade da Coruña colaboran con esta actividade as profesoras Montserrat Muriano Rodríguez, Iria Sobrino Freire, Patricia Carballal Miñán e Andrea Maceiras Lafuente.

Ourense: Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil 2025: Do cantar ao contar: a tradición oral na sociedade multicultural. Paula Carballeira: “Contar a vida. A identidade e a memoria”, o 23 de outubro

Destacado

A edición de 2025 do Ciclo de Literatura Infantil e Xuvenil ten lugar baixo o título xeral de Do cantar ao contar: a tradición oral na sociedade multicultural. A AELG colabora con esta actividade ao abeiro do convenio coa Secretaría Xeral da Lingua.

O Ciclo está coordinado por Isabel Mociño, Carla Míguez e María González Cerdeira (Facultade de Educación e Traballo Social, Campus de Ourense – Universidade de Vigo).

Desenvolverase os días  2, 9, 16 e 23 de outubro de 2025, ás 18:00 horas, na sala Emilia Pardo Bazán da Facultade de Educación e Traballo Social, no Campus de Ourense.

A inscrición é de balde e pode facerse aquí.

Está en proceso o recoñecemento de 15 horas de créditos de libre elección.

O programa é o seguinte:

23 de outubro
Paula Carballeira
Contar a vida. A identidade e a memoria

30 de outubro
Luís Prego
Prende no colo. Recitados e cantigas de tradición oral para a cativada

Roteiro Illas. Faros. Nortes. A Coruña de Askja, con Antonio M. Fraga, o 25 de outubro

Destacado

O Roteiro Illas. Faros. Nortes. A Coruña de Askja, con Antonio M. Fraga, é unha iniciativa da AELG desenvolvida co apoio do Concello da Coruña, que pretende dar a coñecer as cidades e vilas do país da man das nosas escritoras e escritores, que exercen de guías tomando como base obras propias ou alleas vinculadas a eses espazos. Deste xeito, posibilítase que a cidadanía goce persoalmente dos espazos físicos na súa relación coa memoria literaria.

Nun exercicio de nostalxia autorreferencial, Antonio M. Fraga guiaranos por algúns dos espazos polos que transitan as personaxes da súa novela Askja. Lembraremos A Coruña de comezos do milenio a través varios locais (algúns dos cales xa non existen) e cruzaremos o espello para coñecer os seus reflexos mitolóxicos en Islandia.

Terá lugar o sábado 25 de outubro, a partir das 12:00 horas, na cidade da Coruña. O punto de saída será diante da Escola de Arte e Superior de Deseño Pablo Picasso (Rúa Pelamios, 1). Non é necesaria inscrición previa.

Información sobre protección de datos
A/O responsábel do tratamento é a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega. A finalidade do tratamento é a prestación do servizo que se detalla na solicitude ou actividade organizada. A base legal do tratamento é o cumprimento dunha obriga contractual na prestación dun servizo. Os seus datos conservaranse unicamente durante os prazos de prescrición legalmente aplicábeis. Pódense comunicar os seus datos a terceiras/os organizadoras/es ou colaboradoras/es da actividade. No caso de solicitar certificado de asistencia, os seus datos comunicaranse ao/á impartidor/a da actividade. Pode acceder, rectificar, suprimir os seus datos e nos casos determinados opoñerse ao tratamento, limitar o seu uso ou portar a outra/o responsábel. Tamén pode solicitar a tutela da Axencia Española de Protección de Datos ou presentar unha reclamación ante a mesma.

Compostela: acto de entrega da I Edición do Premio Trevo 2025

A Coruña: presentación de ‘Brevísima historia do conflito entre Israel e Palestina’, de Ilan Pappé, traducido por Carlos Aymerich

O 23 de outubro, ás 19:30 horas, na A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Santo André, 36, 1º), na Coruña, preséntase o libro Brevísima historia do conflito entre Israel e Palestina, de Ilan Pappé, traducido por Carlos Aymerich, publicado por Galaxia. O acto será presentado polo seu tradutor, acompañado por Xosé Luís Armesto Barbeito.

Vigo: presentación de Un intre no tempo. Poesía reunida 1967-2017, de Xosé Luís Franco Grande