Arquivo da categoría: Lingua
Caldas de Reis: presentación de Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez, de Carlos Callón
O idioma é a vida. Manifesto do 17 de maio
Desde Queremos Galego:
“O idioma é a vida.
A lingua é a maior creación colectiva dun pobo, a expresión máis clara da súa existencia e vontade de se desenvolver. A normalidade plena da lingua propia evidencia o desenvolvemento e a prosperidade do pobo que a fala.
Neste 2016 fanse cen anos da creación das Irmandades da Fala, cen anos de reivindicación da normalización para a lingua galega, de desenvolvemento de todas as capacidades do pobo galego co noso idioma como mellor mostra do que somos e do que queremos ser.
Todos os avances para a lingua galega, por mínimos que fosen, foron conquistas sociais e democráticas como demostraron a Irmandades da Fala ou hai 50 anos o profesor Carvalho Calero incorporando o galego, en condicións moi precarias, ao ensino universitario.
Nos últimos anos o goberno do Partido Popular na Xunta, que ten a obriga legal de promover e defender a lingua galega, foi o principal promotor do retroceso do noso idioma. As consecuencias son perfectamente observábeis nos datos estatísticos, na reducida ou nula presenza do galego na xustiza, administración e servizos públicos; na desaparición das aulas de Educación infantil como antesala do proceso de extranxeirización da lingua galega no seu propio país, xunto co veto ao seu uso nas aulas en materias da área científico-técnica, ou no obxectivo de redución a 1/3 a súa presenza no ensino que establece o decretazo contra o galego 79/2010; na exclusión do galego de grande parte dos sectores económicos e na discriminación consentida a galego-falantes en servizos de atención á clientela por parte de empresas que ademais de prestaren servizos en Galiza, extraen grande parte dos seus recursos.
Esta situación foi denunciada publicamente mesmo ante a comunidade internacional, e foi motivo dun apercibimento grave por parte do Comité de expertos do Consello de Europa para a Carta Europea das Lingua ao gobernos da Xunta e estatal.
A aprobación da Lei de normalización lingüística en 1983, sucedérona outros avances, mesmo acordos aparentemente asumidos por todas as forzas políticas (paralizados ou vulnerados polos gobernos do Partido Popular), como o Plan xeral de normalización da lingua galega de 2004 ou recentemente a Declaración de unidade a prol da normalización da lingua galega que impulsou en xullo do 2015 a Mesa pola Normalización lingüística. Malia os incumprimentos reiterados, todos estes pasos foron o resultado da acción da sociedade galega, case sempre en solitario, a favor da súa lingua.
Porén, sentenzas como a recente do TSXG contra a ordenanza de uso do galego en Lugo, someten a escasa lexislación favorábel ao galego a unha interpretación abertamente contraria a todos os acordos conseguidos pola mobilización da sociedade en democracia. Utilizan as poucas ferramentas que temos para negaren a existencia do idioma galego por si mesmo como lingua propia e plenamente oficial en Galiza, sen subordinacións, sen límites, en condicións de mínima igualdade.
Fronte as 500 disposicións disposicións legais que amparan e mesmo obrigan ao uso do español, as poucas que permiten a utilización do galego son utilizadas por sentenzas como a do TSXG para atacar calquera tentativa normalizadora. Por isto, ademais de políticas activas que sitúen o galego en todos os espazos da vida cotiá onde está excluída, precisamos mudanzas lexislativas que garantan o dereito a vivir en galego e eviten a utilización do poder xudicial para negarnos o dereito e a liberdade de vivirmos sempre en galego.
O idioma é a vida, di o verso de Manuel María, poeta e activista da lingua, e como a vida dános a forza, o amor, a unidade que mostramos na manifestación de vida e vontade de vivirmos que é o 17 de maio. “O idioma é a patria/a esencia máis nosa,/ a creación común/ máis grande e poderosa””
Luís Martínez-Risco: “A opção da escolha pelo português é simples: porque sim”
Entrevista
no Portal Galego da Língua a Luís Martínez-Risco:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): Que é Cultura que Une? Como nasceu a ideia? Quem a integra e quem participa?
– Luís Martínez-Risco (LMR): ‘Cultura que Une’ é uma associação cultural que pretende continuar o labor de reencontro entra a Galiza e o Norte de Portugal que na década de 1920 iniciaram as personalidades mais salientes da cultura galego-portuguesa. Vultos da literatura, do pensamento e da política como Teixeira de Pascoaes, Leonardo de Coimbra, Hernâni Cidade, Santos Júnior, Vicente Risco, Johan Vicente Viqueira, Fermín Bouza Brey,…
A ideia nasceu ao retomar, e redesenhar um velho projeto denominado GALLAECIA, que entre os anos 1990-1992 se desenvolveu em concelhos do Alto Tâmega (Chaves, Montalegre, Boticas, Ribeira de Pena, Valpaços, Vila Pouca de Aguiar) e da «província» de Ourense (Alhariz, Cela Nova, Riba d’Ávia, Ginzo, Verim e Ourense). (…)
Integram «Cultura que Une» pessoas, associações, pequenas empresas, alguma Câmara Municipal. A Associação já está legalizada na Galiza e em fase de legalização em Portugal (onde os requisitos e o procedimento administrativo são muito mais complexos) Consideramos que tal integração passa pela confluência de todos estes elementos. As relações entre pequenas empresas são fundamentais para consolidar mercado. E o trabalho destas com os agentes culturais, imprescindível. O apoio das instituições permite oficializar. E sem as pessoas, nada existe. (…)
– PGL: Qual é a tua opinião sobre a situação linguística na Galiza? Que elementos positivos e quais negativos salientarias?
– LMR: O grande inimigo do galego na Galiza está na força dos meios de comunicação, no lazer, no cinema,… maioritariamente em espanhol. Há uns anos uma ativista do catalão dizia que o que se ganha na escola (na aula) perde-se no pátio. Hoje parece que conseguiram inverter a situação. Há esperança. (…)”
A Chave, proxecto na rede impulsado por Silverio Cerradelo
Silverio Cerradelo 
impulsa o proxecto na rede A Chave.
Segundo as súas palabras:
“O proxecto da Chave súmase ao esforzo colectivo de lle dar valor e prestixio á lingua galega. A Chave quere contribuír a que abandonemos os vellos prexuízos lingüísticos e, antes polo contrario, que sexamos unha sociedade con maior consciencia lingüística, máis animada a coñecer e a usar o galego.
E logo, por que A Chave?, por que este nome? A Chave quere abrir portas e achegar luz. É un dos propósitos da Chave que a cidadanía sexa máis consciente da dimensión comunicativa da lingua galega, da súa riqueza léxica e expresiva. Que a cidadanía poida ter chaves para entrar nunha nova dimensión lingüística e descubrir o pracer de se comunicar en galego.
Para principiarmos o proxecto da Chave procedemos á compra do dominio achave.gal, que nos parece o máis apropiado para a parte do proxecto que se desenvolve na Internet. A pesar de que aínda habemos tardar anos en atinxir os obxectivos máis importantes, dispomos xa do noso nome no .gal e podémoslle mostrar ao mundo esta presentación e uns contidos introdutorios.
No actual sitio web, alén das liñas máis importantes que definen o proxecto, vai encontrar algúns recursos léxicos elaborados pola Chave e algunhas ligazóns da Internet que nos parecen ben interesantes para o coñecemento da lingua galega e da realidade galega e do mundo, en galego. Os recursos elaborados pola Chave comezan con diversos léxicos relativos á fauna e á flora, que é unha das liñas que se desenvolven no proxecto. Nos vindeiros anos, estes recursos léxicos vanse ir acrecentando tanto nese como noutros ámbitos.
Na súa actividade, A Chave baséase nas Normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega (NOMIG) aprobadas pola Real Academia Galega e o Instituto da Lingua Galega no ano 2003. A partir de aquí, A Chave achega as súas preferencias ou propostas na escolla entre dúas ou máis opcións válidas, no tratamento dos empréstitos lingüísticos (palabras que se toman doutras linguas) ou no ámbito da terminoloxía (ou linguaxe de especialidade).”
Escolle non escoller, vídeo de Manuel Núñez Singala no LGx15
Lugo: mesa redonda Camiñando con ilusións, con Xurxo Souto, Pilocha e Xosé Miranda
Francisco Rodríguez: “Non esperaba unha evolución política destas características”
Entrevista
a Francisco Rodríguez en Sermos Galiza:
“Laiovento vén de publicar a quinta edición de Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza, de Francisco Rodríguez, un libro fundamental na historia moderna do galego e unha peza clave na sociolingüística do noso país. Nesta entrevista o autor reflexiona sobre a evolución do problema desde que se publicara en 1976.
– Sermos Galiza (SG): Corenta anos despois da primeira edición, na que falaba de futuro “desesperanzador”, agardaba naquel momento que a caída de falantes fose tan rápida?
– Francisco Rodríguez (FR): Teño unha visión filosoficamente materialista do problema da lingua. Para mellor nos entender, social, económica, política, cultural e ideolóxica, que remite sempre ao problema de quen domina e quen é dominado. Para mellor o entender, remite ao problema da desigualdade que establecen as relacións xerarquizadas do imperialismo. Se as condicións do dominio non mudann, e non hai elementos políticos, ideolóxicos e culturais, que o palíen (por exemplo, o sistema educativo ou os medios de comunicación…), a evolución ten que ser negativa contra o galego e a cada paso máis acelerada, pois os instrumentos de dominio e asimilación son máis intensos. Isto foi o que aconteceu nestes corenta anos. (…)
– SG: Daquela expresaba as súas dúbidas verbo da opción reintegracionista porque “non soluciona os nosos problemas culturais como pobo”. Hoxe esa opción reforzouse cos anos e mesmo medran as persoas que usan o padrón portugués. Que opina?
– FR: O galego e o portugués son o mesmo idioma. Así o deixei claro tamén no Conflito lingüístico. Fixen unha crítica das teses de Rodrígues Lapa no aspecto de me pareceren elitistas e parciais pois só contemplaba a cuestión cultural de minorías, alén de identificar as formas galegas máis xenuínas, a fala galega, co mundo rural, atrasado, o que é unha confusión entre formas lingüísticas e connotacións máis que discutíbel… Hoxe a alternativa reintegracionista, como a oficial, e por suposto a de escribir en padrón portugués, atinxen a unha minoría da poboación. A maioría está no español e no inglés, por desgraza. Polo tanto, o problema está no retroceso de usos e na minorización e anulación, oralmente e por escrito, do galego da vida social na Galiza… Teño claro que debemos ir a unha certa homologación, toda a que for posíbel na normativa, mesmo non desboto a lexitimidade de escribir no padrón portugués, mais isto non é a solución social do problema… Por certo, resúltame incomprensíbel que se teña optado por unha materia residual de portugués no ensino, no canto de contemplar galego e portugués como unha materia troncal única, e apostar por o ensino ter como lingua vehícular a nosa lingua. (…)
– SG: Di que estamos diante dunha nova fase do conflito lingüístico, onde a confrontación ideolóxica e política é “a cada paso máis inevitábel e necesaria”. Cal cre que son os pasos que habería que dar neste sentido para atallar o acelerado descenso de falantes?
– FR: Coido que, por desgraza, retomar calquera política real de recuperación de falantes, vai estar inzada de inevitábeis debates ideolóxicos e políticos, porque a maioría xa o vive como unha cuestión de se somos galegos ou españois. A cuestión vai ser como lograr que, asumindo este debate, non quede todo condicionado, determinado, por el. Temos que lograr que a política lingüística a favor do galego represente unha vinculación coa realidade propia, perspectiva do mundo e horizonte de futuro para Galiza. Debemos lograr que se vexa o galego como un instrumento útil e necesario para a vida social, de comunicación e de traballo en todas as ordes, e demandar as condicións necesarias para que poida ser así… Contar cunha base social nesta orientación é fundamental… Sigue lendo
Conflito lingüístico, de Francisco Rodríguez, “un clásico en plena vixencia”
Desde Sermos Galiza:
“A quinta edición de Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza (Laiovento, 2015) presentouse a terza feira 15 de marzo na compostelá libraría Couceiro. Trátase dunha nova edición revisada e acrescentada con novos artigos do autor, algúns deles publicadas no Sermos Galiza. No acto estivo acompañado por Marcos Maceira, presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, que definiu esta obra como “un clásico vivo para a defensa da lingua que vai aumentando en cada edición, porque en cada unha vai incorporando novos artigos e novos debates adaptados á conxuntura do momento”. (…)
Segundo Pilar García Negro, profesora da UDC, Conflito lingüístico “é o grande libro da sociolingüística moderna, por atinar no seu momento -foi publicado por primeira vez en 1976- cun diagnóstico fundamental e coa alternativa, a normalización, que tería que pasar por unha alternativa residenciada na propia Galiza e partir dela no seu conxunto, a nivel político, económico e social”.
Ademais, salientou García Negro, Rodríguez incorporou as máis rigorosas ferramentas da sociolingüística e deu alternativas para a súa normalización, concepto que -sinalou a profesora- “daquela non existía, só falaba diso naquela altura Rafael Ninyoles”. (…)
Nesta quinta edición, Francisco Rodríguez explica que “estamos, pois perante unha nova fase do conflito lingüístico, aquela onde a confrontación ideolóxica e política é a cada paso máis inevitábel e necesaria”. A respecto desta cuestión, Nel Vidal indica que “detrás das accións de políticas lingüísticas sempre hai unha intencionalidade política ou ideolóxica, iso está claro, pero nos usos reais da inmensa maioría da poboación non está esa intencionalidade cando elixe usar unha lingua ou outra. Si intervén e inflúe de forma colateral, pero non na intencionalidade do uso, e por iso ten certo perigo vinculalo á política, porque non vai estar directamente relacionado na gran maioría da poboación”. (…)”
Compostela: presentación de Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza, de Francisco Rodríguez
