O 
mércores 10 de febreiro, ás 11:30 horas, na Biblioteca Xosé Cardeso Liñares de Vilaboa (Culleredo), terá lugar unha tertulia de historia a cargo de Carlos Pereira Martínez, baixo o título de Arte medieval en Culleredo. A entrada será libre para o público interesado.
Manuel Rivas no Ateneo de Pontevedra, por Manuel Bragado
Artigo
de Manuel Bragado en Brétemas:
“Manuel Rivas deu a benvida ao máis do cento de persoas participantes onte na presentación no Ateneo de Pontevedra d’ O último día de Terranova lendo «A perpetuidade da aldraxe perfecta», o manifesto que publicará nos próximos días no número 26 da revista Luzes. O que Rivas denominou «a aldraxe perfecta» e «a aldraxe das aldraxes», a extensión da concesión de ENCE durante os vindeiros sesenta anos aprobada polo goberno en funcións, chama á mobilización de todas aquelas persoas non adscritas ao partido conformista. Foi, despois, a activista Carme Durán, quen presentou a Manuel Rivas e quen recomendou moi vivamente a lectura d’ O ultimo día de Terranova. Comezou salientando Rivas que «a novela comeza nun intre de apocalipse do que os protagonistas non foron informados, un día de derrota na súa vida, de afundimento». Continuou sinalando que, porén, «nesa derrota da linguaxe e da vida, aparecía a pulsión do desexo, un puxilato con Tánatos, que permite enfrontarse coa realidade». «O último día de Terranova naceu da necesidade de establecer unha simetría, un xeito de adestramento, de autodefensa.»
«A literatura ordena, permite deseñar un mapa onde pousar os principios de realidade, mais tamén é capaz de desequilibrar e cuestionar.» «Na novela existe unha psicoxeografía de espazos interiores, historias de idas e voltas sobre un un espazo de refuxio, que tamén é de asedio.» Reflexionou despois Rivas sobre o que foi aquí a serie negra: «Como sucede coa serie negra en España as chamadas “historias da Guerra” son a nosa verdadeira serie negra. Mais aínda cando a maior organización criminal, durante décadas, foi en España o estado. Na novela está isto presente co caso da poliomelite que demostrou que a ditadura, un estado corrupto, afectou tamén sobre os corpos. Como sinala Vicenzo Fontana, o libreiro narrador da novela, “o meu corpo é un manifesto”.» «Na novela fálase moito dos corpos, hai varios personaxes que son substitutos, que nos mergullan nunha realidade inquedante.»
«O gran drama no que sucumbe Terranova é que a realidade intelixente abanea e, pola contra, camiñamos cara a distopía, cara aqueles tempos difíciles dos que falaba Dickens, onde todo se medía polas cifras, onde todo o que non se pode vender obtendo beneficio non merece existir.» «Fronte a isto, na novela prodúcese unha rebelión das palabras que se converten en imaxes de desexo.» «Como tamén un encontro entre a cultura popular e a cultura literaria, entre iguais. Hai un fío con libros anteriores, sobre todo con Os libros arden mal, ambos os dous historias dramáticas da cultura. Como lembra Walter Benjamin a racionalidade da cultura ten no seu envés a barbarie.»
Fefa Noia: “Estamos nun momento delicado para o CDG”
Entrevista
a Fefa Noia en Sermos Galiza:
“Esta compostelá vén de incorporarse a semana pasada á dirección dun CDG en tempo de vacas fracas logo dun percorrido profesional que a levou á dirección artística de Teatro La Abadía para logo fundar tamén en Madrid a súa propia compañía, Los Lunes. A chegada de Noia ten xerado unhas expectativas moi altas por mor do seu currículum, pero inversamente proporcionais ao orzamento que terá que xestionar.
– Sermos Galiza (SG): Xa coñeces a casa, dirixiches en 2013 Días sen gloria, de Vidal Bolaño. Co teu perfil agárdase unha potenciación da dramaturxia contemporánea e unha renovación xeracional. Cales son os teus obxectivos principais?
– Fefa Noia (FN): Un dos obxectivos é apoiar todo o que poida a dramaturxia galega contemporánea, pero non exclusivamente dos máis novos, e para iso entrarei en contacto con eles para saber que necesidades teñen e como podemos articulalo para empezar a traballar xuntos. Por outra banda, gustaríame reforzar o vínculo do CDG coa profesión, e despois traballar bastante os públicos. Iso é un traballo bastante desagradecido e a longo prazo. Non debemos deixar de pensar como podemos facer para conseguir máis complicidades e apoios por parte dos espectadores. Isto é unha declaración de boas intencións, porque sabes que me incorporei o luns. E, finalmente, unha das principais funcións do CDG é apoiar o teatro galego, e creo que é o momento de potenciar a súa proxección cara a fóra. É algo que se vén desenvolvendo desde hai un tempo, e imos darlle continuidade.
– SG: Ti gañaches o concurso público en base a un proxecto que supoño que será o que vas levar adiante, non?
– FN: Ademais do que xa comentei, o reforzamento das relacións coas demais institucións culturais galegas, e tamén dentro do posible tratar de conectar cos demais centros dramáticos da península buscando a proxección e o intercambio dos autores galegos. Do proxecto que presentei eu, xa sabes que o CDG é unha unidade de producción, e polo tanto a primeira actividade é de producción, que se traducirá en producións e coproducións. Por outra banda, para reforzar esa actividade, fará actividade formativa, tanto vinculada ás producións da casa como formación continua, e para iso entronca de novo co diálogo coa profesión, coa Asociación de Actores, con Escena Galega, coas compañías, é dicir, tratar de poñer en común os nosos intereses, para cubrir eivas formativas. (…)”
Entrevista a Isidro Novo
Entrevista 
a Isidro Novo en Palavra Comum:
“(…) – Palavra Comum (P): Que representa para ti a literatura?
– Isidro Novo (IN): A literatura consta de moitos apartados diferentes e segundo en cal estea metido supón unha cousa ou outra. Ás veces é un gozo pleno e outras un gozo subliminal produto do desafogo. Na narrativa exploro os mundos, reais ou non, que me interesan e na poesía pretendo tocar o intanxíbel e ver o que ninguén ve. De todas maneiras tamén fago conscientemente versos que non teñen que ver coa poesía alta, pero que me serven de alivio e de exercicio.
– P: E que é para ti a oralidade, a literatura popular?
– IN: É a base de todo tipo de literatura nacida posteriormente. É o punto de partida da peregrinaxe, a castaña do marron glacé, a escritura do alento.
– P: Que perspectiva tens sobre o processo de criação literária e cultural, num sentido amplo, e nomeadamente no referente à oralidade?
– IN: Eu nunca baseei as miñas aspiracións literarias na convencionalidade de convencer, senón en ser orixinal e distinto. Sempre tiven a narrativa como un marabilloso instrumento para experimentar xéneros e formatos e concibín a poesía como un ídolo encantadoramente perverso que demanda de cada pouco unha oración máis nova e sorprendente. Quizais me dea algún día destes por poñerme de brincadeira co teatro, pero a ver se me decido. Á oralidade cheguei inducido sobre todo polo amigo Reigosa e como espectador e xa unha miga coñecedor, debo dicir que o onte e o antonte recollido paga a pena e que a xente nova que se dedica a ela ten adaptado o seu repertorio á época, ademais de anovalo constantemente. Hai verdadeiros fenómenos contando, cantando, regueifando… Outro vínculo que teño coa oralidade é o abeiro que temos na AELG para as palabras que están ao ventimperio, sen dicionario que lles dea acubillo. Ese albergue chámase Palabras con Memoria, así que se alguén coñece algunha palabra náufraga ou vagabunda, os da AELG tratarémola co cariño e a consideración que merece. (…)
– P: Fala-nos da tua experiência de valorização e divulgação destas formas culturais (Polafías da AELG, etc.)…
– IN: O das Polafías é un grande invento do Reigosa e para min merece a maior das louvanzas, porque te achega á xente que ten contacto directo coa oralidade. Considero un pracer ir a diferentes lugares da nosa xeografía a escoitar os seus cantos e contos, ademais de poder lerlles o que un día un paisano dese sitio concreto escribiu, o que dixo do seu tempo, dos seus veciños, das súas circunstancias. Para min, as polafías, son, no seu conxunto, como xa dixen, do máis pracenteiro, soamente teñen un defecto, están programadas para hora e media e sempre acaban sendo tres. Pero os locais sempre están cheos e agás casos moi illados, a xente aguanta ata o final e mesmo pide recunque. (…)”
Aurora Marco: “As mulleres actuais non partimos de cero. As que nos precederon deixaron a leira decruada”
Entrevista
de Montse Dopico a Aurora Marco en Praza:
“(…) – Praza (P): A lectura de Elas lembra algo que xa explicaron historiadoras como Carmen Pallares: as mulleres desempeñaron moi diversas profesións e oficios. Desde sempre. Non é só de agora. Non eran só nais e labregas.
– Aurora Marco (AM): Eu son debedora, para a etapa antiga, medieval e moderna, do traballo de Carmen Pallares, Ofelia Rey, Serrana Rial… e en cada biografía que escribo cito a procedencia da información. A min cabréame que me copien descaradamente sen citarme. Así, Elas comeza na antigüidade, e desde aí ata a idade moderna baséome moito no traballo de historiadoras. Xa a información sobre o XIX e XX é máis froito da miña perseverancia de anos, desde os 80. Mais é verdade o que dis: sempre houbo mulleres en todos os ámbitos. O que ocorre é que moitas veces só se presta atención ás aristócratas, nobres e fidalgas, porque están citadas nos testamentos, doazóns…
– P: Como di María Reimóndez moitas veces, se ademais non coñecemos ás que viñeron antes, é como se sempre tiveramos que estar xustificándonos. Como se fósemos as primeiras.
– AM: Así é. As mulleres actuais no partimos de cero, pois as que nos precederon deixaron a leira decruada e a semente botada para que poidamos recoller os froitos vizosos. Moitas desas mulleres non puideron recoller os seus froitos en vida. Foron discriminadas, sobre todo as que se dedicaron a actividades de tipo intelectual. Na prensa do XIX chamábanlles ratos de biblioteca, pedagogos con saias, bachilleras, necias e insufribles. A finais do século houbo debate sobre a educación das mulleres e algúns defendíana, pero a maioría criticábanas. (…)
– P: Subliñas moito o dato de que non só atendiches a mulleres das clases acomodadas.
– AM: É que non me interesaban só os perfís de “prestixio”, as biografías máis “espectaculares”. Tiña claro que ía pousar a ollada en mulleres de distinta extracción social que realizaran importantes achegas á sociedade. Son, normalmente, mulleres que deixaron un ronsel no seu radio de acción, entón aparecen na historia local, en monografías… Ou sei delas polas fontes orais.
– P: O libro vai acompañado de serigrafías. E as autoras que as fixeron non tiñan fotos das mulleres das que se falaba nel. Nin as biografías.
– AM: Só lles pasamos unha pequena listaxe. Captaron moi ben o espírito que lle quería dar á publicación: coñecer, recoñecer, facer xustiza a homenaxear as mulleres. A todas as mulleres que me foi posible, e son máis de 400. (…)”
Manuscritos: Pere Tobaruela
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Ao fío da exitosa serie Formig4s publicada por Edicións Xerais, Pere Tobaruela ofreceulle ao Caderno da crítica unhas mostras manuscritas do proceso de creación dos mesmos, un traballo intensamente irmandado co que leva a cabo o ilustrador Andrés Meixide. Velaquí os textos.”
Entrar na casa de Eduardo Estévez e Ignacio Castro
Desde
o Zig-zag da Televisión de Galicia:
“Entrevista a Eduardo Estévez e Ignacio Castro, “Nachok”, arredor do seu libro de poemas e fotografía Entrar na casa, publicado por Estaleiro. A entrevista completa pode verse aquí.”
Comezan os lanzamentos arredor de Manuel María
Desde
Cultura Galega:
“Como era de agardar, no ano no que o Día das Letras homenaxea a Manuel María comezan a aparecer os primeiros lanzamentos arredor da súa figura. Así, a editorial Galaxia acaba de anunciar o lanzamento dunha Antoloxía poética do autor chairego, unha selección que correu a cargo de Darío Xohán Cabana e que explora os múltiples temas que abordou o homenaxeado. Os textos, que se escolleron a partir de diferentes edicións, mecanoscritos e orixinais, preséntanse por orde cronolóxica e permiten analizar a evolución creativa do autor.
En paralelo, Títeres Alakrán acaba de anunciar a posta en escena da obra de Manuel María Os soños na gaiola, para a que conta con dirección e dramaturxia de Roi Vidal Ponte. A montaxe de monicreques adapta un dos primeiros libros de poemas do chairego, dirixido ao público infantil.”
Parlamento das Letras: Alfredo Conde
Entrevista
de Armando Requeixo a Alfredo Conde no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo (AR): ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Alfredo Conde (AC): Ás nosas letras, en tanto que tales, e na miña opinión, non lles falta nada. Temos una literatura tan actual e válida coma calquera outra. Deveceu un pouco a tensión poética vivida ata os oitenta e noventa do século pasado, pero levedou a prosa. O problema non é literario. Á nosa literatura estalle case a suceder, case, o que lle sucedeu á latina: unha gran literatura cun pequeno número de lectores que han ir das mirras para as encollas pouco e pouco. O problema é estrutural. Logo de trinta anos debemos considerar en qué errou a política lingüística. Non vale seguir dando a versión optimista de que isto vai coma deus para que o persoal non se nos deprima e se manteña cheo de ilusións. Iso só vale para que unha caste intelectual siga muxindo os orzamentos públicos.
Tamén fallan as industrias culturais. Non temos unha industria editorial consolidada, carecemos dun amplo número de lectores de xeito que un xornal tan ben feito e dirixido como foi Galicia Hoxe non sobreviviu, pois nin mil persoas ao día eran quen de gastar un peso para lle dar vida. ¿Que dicir dos libros? Temos centos de poetas e non se vende, falando en xeral, nin medio cento de volumes dun poemario. Cando nos finais dos oitenta quixen emendar o asunto das subvencións, un excelso caricaturista pintábame co lombo ardendo. Desgraciadamente o tempo deume a razón e iso non me contenta nada.
Ás nosas letras, entendo eu, aínda lles sobran funcionarios. Permítome dicilo porque xa lle sobraron máis. Nelas, durante moitos anos, houbo demasiados profesores, demasiados lingüistas, corporativismo profesoral excesivo. Cando hai anos escribín un artigo no que botaba contas e dicía que entre docentes, empregados públicos e de fundacións, funcionarios das deputacións, dos concellos e da Xunta, concelleiros e asesores habería unhas cinco persoas vivindo dignamente do seu traballo pero nin unha ducia de creadores vivindo do seu, aos poucos días La Voz de Galicia publicou unha reportaxe na que o numero daqueles era elevado a vinte e nove mil, mentres que non se incrementaba o de creadores.
Quizais se nos foi un pouco a man. O plenario do Consello da Cultura ten vinte e tantos membros. ¿Cantos funcionarios para atendelos? ¿Cantos ten a RAG e cantos membros? E así todo. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– AC: Hai novelistas novos e non todos son xa profesores e iso é un síntoma que entendo como moi positivo. Non é malo que nun goberno haxa un electricista, como foi o caso dun composto por socialistas. O problema sería que naquel goberno o fosen todos os seus membros. Sería demasiado enchufe. Cando nunha literatura todos son eléctricos, esta padece cambras de xeito sistemático e acaba tolleita. Quero dicir que, nivelada a cota, véxoa máis áxil e lizgaira. Que lle dure e teña longa vida. (…)”
Entrevista a NovoVinilo Edicións
Desde
Lermos.gal:
“Nas últimas semanas soubemos do nacemento de NovoVinilo, un novo selo editorial galego radicado en Vigo, e que se presentou ao público o pasado 17 de decembro. Lermos.gal quixo facerse eco desta magnífica nova e conversar un anaco con Verónica e Vicente, os impulsores desta iniciativa.
– Lermos.gal (L): É case unha constante dos últimos anos que, mentres que se fala dunha terríbel crise no mercado editorial global e galego, no noso país non deixen de aparecer novos proxectos editoriais como o voso, que achegan novas ideas e xeitos de facer. Credes que aínda existe oco para unha editora como a vosa no noso sistema literario?
– NovoVinilo (NV): O paso ó mundo editorial o damos dende unha posición de lectores que botaban en falta unha maior oferta de títulos en galego, e que se querían ler un libro concreto debían facelo en castelán en moitas ocasións, nunhas traducións e edicións polo xeral pouco coidadas (peto, dixital, traducións nefastas…). Non podemos falar por outros, pero imaxinamos que esta carencia de títulos traducidos ó galego está detrás do xurdimento de novas editoras nos últimos tempos.
Por suposto, alomenos no noso caso, tamén é unha reacción natural ao “descoido” (por escoller unha expresión politicamente correcta) que está sufrindo o galego dende as institucións dende hai xa anos; tamén é unha cuestión de compromiso e militancia… consideramos que cantos máis proxectos editoriais existan no país, moito mellor, pensamos que hai espazo para todos e que aínda caben moitos máis. (…)
– L: Alén de literatura traducida, tedes pensado publicar obra de autores galegos?
– NV: Si, por suposto, estamos agardando polo noso primeiro título.
– L: Polo que dicides na vosa presentación, semella que prestades moita atención ao aspecto formal dos libros, faládenos un pouco diso.
– NV: O propio nome da editora está vencellado a esta idea. Do mesmo xeito que o vinilo languideceu durante anos e rexurdiu hai pouco como obxecto de culto, con novas reedicións mellor coidadas e rematadas, cun mellor son… a nosa idea é que o libro en papel vai ser o novo vinilo. Buscamos o efecto das edicións dos anos 70, cando só existía libro en papel e calquera libro, independentemente da tirada, editábase dun xeito máis tradicional e o deseño tamén xogaba un rol fundamental, os libros imprimíanse en offset, estaban cosidos e envellecían co uso, sen laminados que ocultasen a súa verdadeira idade.
Custounos moito atopar os acabados que máis se asemellan a esta idea, de feito seguiremos traballando e mellorando o noso produto dende o aspecto formal, sempre dende as mesmas premisas: impresión offset, cosido, papeis porosos, deseño das cubertas e da maquetación…, por suposto coidar o aspecto formal tamén afecta ó interior, onde o tamaño da letra, do interliñado, as marxes, a propia cor do papel… están pensados pra facilitar a lectura. (…)”
