Entrevista de Sergio Casal a María Nieto en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Vivimos os humanos en constante loita con nós mesmos?
– María Nieto (MN): Vivimos en loita con nós porque estamos deseñados así e porque a sociedade que construímos é unha sociedade extremadamente exixente e baseada en estándares absolutamente imposíbeis. Estamos nun espazo de autoexixencia enorme e non é sinxelo habitar nesta forma de vida actual.
– ND: O Corpo en loitøa trata cuestións moi delicadas relacionadas coa saúde mental. Precisamos falar máis sobre trauma, depresión e suicidio?
– MN: Totalmente. É verdade que son temas sensíbeis e non todo o mundo está preparado para falar deles. Todos temos os nosos traumas e non sempre se está preparado para asumilos ou sacalos á superficie. Agora ben, como sociedade construímos unha especie de campá na que nos metemos e que deixa fóra este tipo de cuestións por consideralas de mal gusto.
Deste modo, o que facemos é dificultar que as persoas que precisan falar para sandar teñan espazo para facelo. Está ben respectar os tempos de cada quen, pois non todo o mundo tense que achegar a determinadas cuestións de fronte se non está preparado, pero se como sociedade esquivamos determinadas cuestións, nunca vai haber ninguén preparado para falar delas. (…)”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
Francesco Martín Traficante e Lourenço Álvarez gañan os Premios Carvalho Calero
Desde Nós Diario:
“Ferrol homenaxeou esta terza feira un dos seus escritores natais e máis importantes, Ricardo Carvalho Calero. Fíxoo a través da entrega do premio que leva ao seu nome e que galardoa a investigación lingüística e a creación literaria, un certame que naceu en 1990 tras o falecemento do escritor e que foi recuperado recentemente polo Concello após non se convocar desde 2008.
Este certame naceu da man da Sociedade Cultural Medulio co obxectivo de promover a figura do autor e promover a defensa da lingua galega a través da investigación lingüística e da produción de novas pezas literarias. Agora que a organización do galardón asumiuse desde a esfera institucional, Medulio apoia e arroupa os premios a través da súa participación activa no xurado, como sinala a Nós Diario unha das persoas que o integran: o escritor e investigador Manuel Rei Romeu.
A liberdade normativa da lingua é garantida neste certame, posto que son aceptadas na súa presentación tanto obras escritas na normativa oficial da Real Academia Galega como na reintegracionista. Como explicou Rei, “é un premio que garante a liberdade normativa, non é o único pero é dos poucos que o fai”. O edil de Cultura do Concello de Ferrol, José Antonio Ponte Far, explicou a Nós Diario que foron moitas as obras escritas coa normativa reitegracionista que concorreron no premio, unha participación que destacou ao considerar positivo que “non se descarten outras opcións escritas, lingüisticamente tan válidas como o galego normativo”. Carvalho Calero foi un dos máximos defensores da normativa reintegracionista na Galiza, abrindo o debate sobre o futuro da lingua no país.
Nesta edición do certame, 63 obras concorreron ao premio, das cales 59 foron presentadas na modalidade de narrativa e tan só cinco na de ensaio, unha participación que o propio Manuel Rei valora moi positivamente, tamén o fixo coa revitalización destes galardóns e coa suba “na dotación orzamentaria” a 4.000 euros dos premios ás persoas gañadoras.
Das 63 persoas participantes no certame os galardóns foron para o profesor de lingua inglesa Francesco Martín Traficante Pérez na categoría de Investigación lingüística con O galego língua nacional… ou língua autonómica, un ensaio que, como subliña Ponte, pon o foco no achegamento do galego e do portugués, ao considerar que esta proximidade favorece a impulsar a lingua galega internacionalmente.
Na rama de Creación literaria, o premio foi para Lourenço Álvarez Ruiz, profesor xa xubilado, con O portão verde. Ambas as obras reflicten o compromiso dos seus autores pola defensa da literatura e a lingua galega.
O acto ademais de recoñecer a creación literaria do país, tamén foi unha homenaxe á figura de Carvalho Calero, na súa cidade natal da que é Fillo predilecto. Unha homenaxe que contou coa presenza da súa filla María Victoria Carballo-Calero e dos seus netos. Da mesma forma, durante a entrega dos certames, o lingüista José-Martinho Montero Santalha e a escritora Delia Vázquez Vázquez, a cal foi ex alumna e amiga do autor, pronunciaron dous discursos na súa loanza.
Manuel Rei Romeu destacou a importancia deste tipo de certames para visibilizar e promover a figura de Carvalho Calero, considerando que “deberá haber outras institucións a nivel galego que deberán facer máis por el e non ser algo completamente local”.”
Inés Mosquera Calvo: “O que eu pensaba cando escribín o poemario, ese ‘niño común’, é finalmente a liberación”
Entrevista de Sergio Casal a Inés Mosquera Calvo en Nós Diario (foto da autora, de Nós Diario):
“(…) – Nós Diario (ND): A ave é un poderoso símbolo de liberdade na literatura. Que significa para vostede falar a través da voz dunha bubela neste poemario?
– Inés Mosquera (IM): O propio título, que é Upupú, é a transcrición fonética do canto da Bubela, que é o paxaro que toma as páxinas do poemario. Quixen concibir este libro como un canto, como unha sorte de cartografía dunha voz en diferentes momentos vitais nos que vai transitando a dualidade entre a muller e o paxaro. Dábame moito xogo facer isto a través do canto dun paxaro e quixen escoller a bubela. Ademais, os paxariños levan formando parte da miña vida desde hai moito tempo como observadora da natureza que son ao criarme nun ambiente rural, aínda que agora viva nunha cidade.
– ND: O libro móvese entre a dor, a enfermidade ou a vergonza. Que parte de Upupú lle resultou máis complicada de escribir e cal máis liberadora?
– IM: No poemario fálase de dor, de cansazo, de doenza, de fastío… O proceso da escrita deste libro foi duro, pero ao mesmo tempo foi moi gratificante. Non creo que poida primar unha sensación sobre a outra, xa que as dúas son moi importantes. (…)”
Teresa Seara: “Franco Grande é un poeta de actualidade, investigou moito a relación entre o tempo e o ser”
Suso de Toro: “Castelao e Piñeiro son figuras, xa non contrarias, senón inimigas politicamente”
Entrevista de Montse Fajardo a Suso de Toro en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Dixo nas súas redes sociais que con este libro pretendía fechar o ano Castelao cun relato que o reivindique de vez e lle tire de encima a imaxe que outros lle crearon.
– Suso de Toro (ST): Si, con iso entramos xa directamente no cuore, no centro do sentido do libro, porque con iso refírome ao combate político que estabeleceu un grupo de galeguistas do Interior, e nomeadamente Ramón Piñeiro, para liquidar a posición política que representaba Castelao. Piñeiro descualifícao situándoo como un naif que non se enteira, que non sabe ver os cambios no tempo e eu digo que non é certo, simplemente estaban en posicións distintas. Castelao demostrou no exilio que era capaz de modular posturas e buscar acordos pero sempre manténdose nunha posición republicana. Pasou anos aferrándose ao Estatuto de Autonomía, que estaba unido á República, e ademais representou o Consello da Galiza, o que tamén vai ser esencial nesta dialéctica porque Piñeiro e o seu grupo descualificaron igualmente a institución e impedíronlle que tivese enlace co interior en base a ese argumento de que Castelao era un gran artista, unha figura simbólica, pero non era realmente un político porque era un soñador e a súa postura non era sensata. A que era válida era a deles.
– ND: Parece que iso de resaltar a figura artística de Castelao para minimizar a política quedou no ADN, e hai quen segue a facelo hoxe.
– ST: Absolutamente. É asombroso que até mesmo estudosos da figura de Castelao repitan ese prisma que estabeleceu Piñeiro desde finais dos anos 40 e sobre todo nos 50 e 60. Repetiuno unha vez e máis outra. Por iso Galaxia non editou o Sempre en Galiza, é dicir, o pensamento político de Castelao, até anos despois de que o editaran en Madrid. A súa reticencia a divulgar o pensamento político de Castelao é significativa. (…)”
Carlos Labraña presenta ‘O carteiro de Ximaraos’: “Hai que manter vínculos entre xeracións porque podemos aprender moito das persoas maiores”
Entrevista de Sergio Casal a Carlos Labraña en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que o inspirou para crear a relación entre Xoán e o seu avó en O carteiro de Ximaraos?
– Carlos Labraña (CL): Esta é a miña obra máis persoal, porque hai moitos elementos autobiográficos nela. A obra vai da enfermidade de alzhéimer do avó de Xoán. No libro reflicto, por un lado, a enfermidade que tivo a miña nai e as diferentes fases da mesma e, por outro, a historia do meu pai, que traballaba en Correos en Cedeira (Ferrolterra). A conexión entre Xoán e seu avó é moi forte e reflicte un pouco a que tiña eu co meu pai.
– ND: Como traballa o tema da doenza e o coidado familiar nun texto teatral dirixido á mocidade?
– CL: Na miña escrita toco temas moi delicados porque penso que á rapazada se lle pode falar de todo, con moita sensibilidade e poesía, pero pódese falar de todo. Elas e eles son moito máis intelixentes do que poden pensar os adultos e son conscientes do que sucede ao seu arredor. Neste caso en concreto, introducín o tema e a figura da coidadora porque me parecía moi importante e, a día de hoxe, aínda recae nas familias, especialmente nas mulleres. (…)”
Compostela: presentación da colección As grandes raíñas galegas na historia, o 12 de decembro
Presentación da colección As grandes raíñas galegas na historia, en Santiago de Compostela
Manuel López Foxo: “O libro pretende convidar a reflexionar sobre o país, sobre o que fomos e o que podemos ser”
Entrevista de Sergio Casal a Manuel López Foxo en Nós Diario:
“Manuel López Foxo (Ortigueira, 1960) publica A construción da nación desde o realismo político (Lorref), unha reflexión que visita o galeguismo histórico para repensar o nacionalismo actual. A obra compila artigos do autor e apela ao diálogo, á memoria e ao país que está por construír.
– Nós Diario (ND): Realismo político e nacionalismo galego. Como se conxugan estes conceptos na teoría e, sobre todo, na práctica no ano 2025?
– Manuel López Foxo (MLF): Todo proxecto político ten que adecuar a súa alternativa ao momento social e político no que vive e facelo sen renunciar ao seu ideario. Eu por iso parto da experiencia do Partido Galeguista na II República, porque penso que nos deron unha lección de realismo. Sen renunciar aos ideais que tiñan, foron capaces de aproveitar ese momento histórico, de entender cal era a correlación de forzas e de comprender que conseguir o Estatuto de autonomía naquel momento era fundamental para asegurar a personalidade e o futuro de Galiza como nación.
Partindo desa base, neste momento, o realismo político ten outro contexto, onde o nacionalismo galego é segunda forza política e unha alternativa de Goberno. Por isto, ten que adecuar o seu discurso e o seu xeito de traballar para lograr ese cambio político galego. Non porque sexa algo que precise o nacionalismo, senón porque o precisa o país.
– ND: E desde que espazo se constitúe unha alternativa política que xere maiorías suficientes?
– MLF: O libro non ofrece unha visión ideolóxica, senón unha visión de país. Eu teño moi claro que o importante é tecer país.
O país técese desde o propio nacionalismo pero tamén desde outras visións que existen na sociedade. Persoas que, aínda non considerándose nacionalistas, acreditan que este país ten dereito a ter outro futuro e outro presente. (…)”
Elba Pedrosa: “Quero que o poema inspire vida; aínda que a vida é un camiño cheo de dúbidas, sempre hai luz”
Entrevista de Sergio Casal a Elba Pedrosa en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que sentiu ao recibir este Premio aRi[t]mar por Onde imos agora?
– Elba Pedrosa (EP): A verdade é que moita emoción de chegar a tanta xente. Este é un premio inesperado, porque primeiro hai unha escolma de tres finalistas e despois está a votación do público. Temos procesos creativos moi senlleiros, o que fai que en ocasións esteamos afastados do público. Por iso, compartir as nosas obras con todas e todos e ver que as súas impresións implicaron elixir esta obra como a mellor de Galiza no ano… Non podo estar máis satisfeita. Tamén o feito de que sexa un premio que nos achega á cultura portuguesa. Poder compartilo coas súas xentes é marabilloso por todas as conexións que temos entre ambos os pobos. Todas estas iniciativas que nos unen son do mellor que nos pode pasar.
– ND: Onde imos agora transmite violencia, incerteza e futuros truncados. De onde nace?
– EP: Foi parte dun poemario completo, que é Des a mar e que fala do proceso do desamor. Parte dunha experiencia persoal pero que é unha experiencia compartida con moitísimas persoas. O poemario está dividido nas partes do proceso do desamor: primeiro é máis escuro e despois veñen a esperanza e a luz. Entón, Onde imos agora fai esa análise crítica da situación á que chegamos de modo reincidente as persoas: nas guerras, rematando coa vida nos bosques, coa ledicia, eses valados solleiros do Mosteiro de Oia onde morreron tantas persoas… E, aínda así, non aprendemos.
Por iso o poema fai esa reflexión: onde queremos ir? Convido a xente a que pense nisto. Despois chega un divorcio, unha separación, e seguimos matando as almas das persoas coa violencia psicolóxica, e aí é onde penso que está o inicio de toda a violencia. (…)”
