Entrevista de Sergio Casal a Héctor Cajaraville en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): É esta novela un aviso do lugar ao que podemos chegar como sociedade?
– Héctor Cajaraville (HC): Si que o é. Eu son lector de distopías e tiña ganas de escribir unha. Penso que cada vez de xeito máis acelerado, estas propostas literarias presentan escenarios que xa se están a dar dalgún modo no noso presente. O que eu conto neste libro, que en parte é unha distopía futurista, ten detalles que xa están instaurados na sociedade actual. Ademais, hai cousas das que falo na novela, como certos xeitos de controlar os individuos a través da tecnoloxía, que pode ser que xa sucedan hoxe.
– ND: O inicio desorienta o lector ou lectora tanto como a Mei. Por que é importante que o lector comece coa mesma información que a protagonista?
– HC: Eu quero que o achegamento á novela se dea de modo diferente ao convencional. Aquí hai unha especie de regresión temporal. Na primeira parte da novela, os días van cara atrás, en lugar de cara diante, e vas entendendo de que vai a historia a medida que vas lendo o dos días anteriores. Funcionoume na primeira parte e a intención era trasladar dalgún modo ao lector a inquedanza da protagonista, á que lle acaba de rebentar literalmente o seu mundo. Que a persoa que lea se sinta descolocada e vaia descubrindo mentres avanza. (…)”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
Carmen V. Valiña: “O máis difícil na novela foi fusionar o pasado da illa de sangue coa biografía das protagonistas”
Entrevista de Sergio Casal a Carmen V. Valiña en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que papel ten a illa de San Simón na memoria colectiva da Galiza e na obra [A illa que supuraba sangue]?
– Carmen V. Valiña (CVV): Un papel fundamental. Para as persoas que estamos interesadas no tema da memoria histórica e a represión durante a Guerra Civil é un lugar clave da nosa xeografía. O feito de que se recoñeza non só como lugar de cultura, senón tamén de memoria, é esencial para reflexionar sobre o noso pasado máis recente. Ese elemento tamén aparece na miña obra: non só a illa como espazo xeográfico, senón tamén de memoria e vinculado ás persoas reprimidas. No caso da novela, tamén como un elemento da memoria familiar, non só colectiva, senón dos fíos que nos unen co noso pasado.
– ND: É consciente a sociedade das feridas que aínda supuran en San Simón?
– CVV: Non, xustamente porque durante os últimos anos o que se fixo coa illa foi esencialmente unha vinculación co ámbito da cultura. Non se reflexiona tanto sobre a súa historia. Neste sentido, unha das finalidades da novela, aínda que sexa ficción, é que cando alguén a lea, bote unha ollada ao que aconteceu na illa. Todo o que contribúa a dar luz a esa parte do pasado que non se coñece o suficiente é esencial.
– ND: Que lle resultou máis complexo á hora de escribir esta historia nun lugar que garda tanta dor?
– CVV: O máis complicado foi fusionar o pasado dunha illa de sangue, ligada a un pasado convulso, coa biografía das protagonistas. Lograr esa integración non forzada entre a vida da protagonista principal e o que aconteceu na illa vinculado á súa familia foi un reto. (…)”
A Fundación Carlos Velo premia Xosé Luís Méndez Ferrín co Veliano de Honra
Desde Nós Diario:
“O Veliano de Honra é un galardón que cada ano outorga a Fundación Carlos Velo para recoñecer a aquelas persoas que partillan admiración e respecto, polo cineasta que dá nome a entidade que concede o premio.
A persoa recoñecida este ano partillou amizade e militancia política con Carlos Velo desde os primeiros 60. Neste sentido, Xosé Luís Méndez Ferrín e o cineasta de Cartelle fixeron parte nesa década e na seguinte da Unión do Povo Galego (UPG), participando da loita nacionalista e contra a ditadura franquista.
O acto desenvolvido na maña do sábado 25 de outubro en Cartelle serviu para lembrar esa relación. No mesmo, interviñeron o alcalde da localidade, Jaime Sousa, a presidenta da Fundación Carlos Velo, Carmen Leyte e o historiador Antonio Piñeiro.
Piñeiro, encargado da laudatio a Méndez Ferrín, destacou que “hoxe se volven encontrar Ferrín e Velo, grazas ao enlace que daquela exerceu sobre ambos o inefábel activista vilanovés Luís Soto e que hoxe protagoniza a Fundación Carlos Velo xunto co pobo de Cartelle e o resto da Galiza neste acto tan simbólico e pertinente”.
O historiador percorreu a amizade entre Carlos Velo e Méndez Ferrín mediante a lectura de diversos textos que dan conta da mesma. Un deles foi un artigo publicado polo cineasta en 1962 desde o seu exilio mexicano na revista Vieiros baixo o título de Carta ao fato Brais Pinto, grupo cultural de mozos galegos en Madrid.
A presidenta da Fundación Carlos Velo, Carmen Leyte, explicou a actividade da entidade, que ten como obxectivos garantir a memoria, legado e máis do espírito de Velo, un dos grandes pioneiros do cinema galego e creador dunha importante e premiada obra cinematográfica.
Leyte fixou entre os obxectivos da Fundación “estabelecer relacións de cooperación con institucións e colectivos dentro e fóra da Galiza, e sobre todo con México, promover un fondo filmográfico e bibliográfico vinculado á figura de Carlos Velo e promover o fomento do audiovisual galego en correspondencia ao desexo do propio Velo”.
Carlos Velo (Cartelle,1909 – Cidade México, 1988), militante nacionalista no período republicano veuse obrigado a exiliarse en 1939, desenvolvendo unha intensa actividade política e cultural en México, onde actuou como delegado do Consello da Galiza.”
Andrea Maceiras, escritora: “Recomendo as obras de literatura infantil e xuvenil a calquera tipo de público”
Entrevista de Sergio Casal a Andrea Maceiras en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Este novo Premio Jules Verne únese a unha longa lista anterior. Como se sente ao respecto?
– Andrea Maceiras (AM): Para min foi unha sorpresa. É certo que é a segunda vez que gaño este premio, pero tamén é certo que esta novela é moi distinta de todo o que levo feito. A verdade é que precisamente por ser unha novela que se sae un pouco da miña liña habitual, era un experimento mandala. Saíu ben, pero non deixou de ter ese factor de sorpresa para min. (…)
– ND: A ficción moitas veces amósanos a realidade de forma máis sutil. Canta crítica temos entón á emerxencia climática nesta novela?
– AM: É unha obra crítica con este tema. Toda a historia desenvólvese nun contexto distópico glacial. É un mundo que está completamente xeado. Isto, que pode parecer absolutamente ciencia ficción, ten unha base científica. O quecemento dos mares podería afectar a corrente do Atlántico Norte, debilitándoa. Isto podería repercutir, de forma paradoxal, nun arrefriamento global. Hai moitas referencias a todas as cuestións que a min me preocupan a propósito da natureza dentro desta historia. (…)
– ND: Ademais do público xuvenil, a que perfil recomendaría O corvo sobre a neve?
– AM: Eu recomendo as obras de literatura infantil e xuvenil a calquera público. Non é tan habitual que alguén chegue a unha obra de narrativa adulta moi longa e moi complexa, pero un adulto sempre pode facer o camiño inverso. Penso que O corvo sobre a neve podería gustar aos adultos. Está feita de maneira extremadamente áxil porque busca ser unha homenaxe ás antigas novelas clásicas de aventuras, pero traídas aos novos tempos, onde todo é máis fragmentario e vivimos con máis présa. Por ritmo e por tema, pode interesar a máis públicos que ao que vai destinado na primeira instancia. (…)”
Eugénio Outeiro, Cláudia Morán e Manolo Broa gañan os Premios Johan Carballeira do Concello de Bueu
Desde o Concello de Bueu:
“Eugénio Outeiro Lojo, Cláudia Morán e Manolo Broa son os gañadores dos Premios Johan Carballeira convocados polo Concello de Bueu. Os xurados, reunidos este sábado 4 de outubro pola mañá, acordaron conceder o premio na categoría de poesía a Eugénio Outeiro Lojo coa obra Réquiem; e a Cláudia Morán e Manolo Broa coa reportaxe ‘Convivir co lume. O baleiro que arde: un territorio a mercé do lume’, publicada orixinalmente no suplemento Sermos Galiza do Nós Diario.
O xurado do premio na modalidade de poesía compuxérono Xosé Luís Mosquera, poeta e gañador da edición anterior, Silvia Penas, poeta, e Manuel Forcadela, crítico literario, escritor e profesor da Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo. Da lectura dos 44 poemarios presentados, o galardón concedeuse á obra de Outeiro Lojo, da que se sobranceou que “está ben artellada e moi acaída para o significado do premio convocante, cunha estrutura e arquitectura poética traballada, delicado no tratamento, nada panfletario que engancha por unha musicalidade evidente, de vocación trobadoresca e que conecta coa oralidade”. Así mesmo, trátase dunha poética máis clásica e diferente da cultivada na actualidade e que formula unha proposta de verdadeiro acto de memoria histórica.
Pola súa banda, o xurado na categoría de xornalismo estivo composto por Lois Pérez, gañador da anterior edición, Diana López Varela, xornalista pontevedresa, e Manuel A. Mosteiro, presidente da Asociación de Amigos de Johan Carballeira. De entre os dezaseis traballos presentados ao certame, a gañadora foi a reportaxe de Cláudia Morán e Manolo Broa, de cuxo traballo o xurado valorou “a análise das aldeas sen case veciñanza, cunha perspectiva orixinal sobre os tópicos do lume”. A reportaxe establece a correlación entre o despoboamento e os incendios, e o contraste entre o urbano e o rural, así como as distintas vagas de lumes. Atópase, ademais, a análise entre a responsabilidade cidadá e política e o impacto sobre o territorio, ofrecendo unha visión directa do conflito e establecendo unha progresión eficaz no contido da reportaxe. A perspectiva trasloce un proxecto máis global, no que se achegan datos e contexto a un problema non sinxelo como é o despoboamento do rural e os incendios. Chama á reflexión dun xornalismo que reivindica o valor fundamental como elemento democratizador e emancipador da cidadanía contribuíndo á súa autonomía e conformador do espírito crítico.
O xurado desta categoría ademais fixo unha mención especial do traballo presentado por Míriam Ferradáns Ferradás titulado Altri e a erosión da identidade galega: cando o monocultivo enterra a memoria, publicado no Nós Diario.
A entrega dos premios vai ter lugar nun acto público que se celebrará ao longo deste ano. (…)”
Samuel Merino: “Os recitais para min son, prioritariamente, un encontro”
Entrevista de Laura Piñeiro a Samuel Merino en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario: En Manual de Camuflaxe (Xerais, 2025) trata distintos temas que reflicten a autopercepción de calquera ser humano. De feito, Oriana Méndez, no limiar, considera que a propia estrutura da obra é un reflexo da vida, ao comezar con “Poema final” e rematar con “Poema primeiro”, símbolo do avance en espiral da vida que, ao igual que a poesía, “ábrese ao retorno e á revisión”. Destaca Méndez que non se trata dun retrato estático, senón que avanza conforme o fai a obra. Eran estas unhas premisas das que partía á hora de dar comezo ao poemario?
– Samuel Merino: A verdade é que non, non o eran. Non adoito escribir con premisas. O proceso [de escritura] foi case unha necesidade, ao decatarme de que levaba tempo dando voltas ao mesmo tema. Tamén é certo que, a medida que ía avanzando na miña obra, fun recorrendo a temas tratados noutros traballos, e compilándoas neste Manual de camuflaxe no que a idea era, e é, falar sobre o tema da identidade.
Non tiña unha vontade explícita de falar sobre este tema en concreto, mais se hai un concepto sobre o que xira, e, nunca mellor dito, xira, por esta concepción da obra como circular, é a identidade. Non se trata dunha busca da identidade, senón que é unha reflexión, en forma de poemas, acerca de como nos construímos, de como inflúen os demais na nosa autopercepción, na construción da nosa identidade, de como inflúe a linguaxe, as etiquetas que nos poñen…
En definitiva, non eran esas premisas das que eu partira, pero si que é certo que, como a miña obra ten un carácter autorreferencial e é amplamente reflexiva e intimista, facer esta viaxe ao pasado, resituarme no momento no que estou escribindo e proxectarme para un futuro no que a lectora vai atopar os versos e vainos ler, crea un xogo de tempos en constante movemento. Isto provoca que unha das interpretacións que se lle poida dar [á estrutura da obra] é esa que Oriana lle dá no limiar. (…)”
Texto da Acción cívica contra o xenocidio en Gaza
Este é o manifesto contra o xenocidio en Palestina entregado por varias persoas vinculadas á cultura o pasado 26 de setembro na Subdelegación do Goberno español na Coruña.
“A poesía ten que confrontar co abuso de poder”: Poetas e artistas entregan as sinaturas de apoio ao manifesto contra o xenocidio en Palestina
Desde Nós Diario (foto do mesmo medio):
“O noso labor como poetas non pode quedar alleo á ética do tempo: a poesía tamén ten unha dimensión cívica, ten que estar cos que sofren e confrontar o abuso do poder”, explica a poeta Eva Veiga en declaracións a Nós Diario en referencia ao xenocidio que Israel está a cometer sobre o pobo palestino.
Así é que un grupo de poetas, integrado pola propia Eva Veiga, Pilar Pallarés, Francisco Xosé Fernández Naval e Ignacio Val decidiron dar un paso adiante para expresar a condena das galegas e dos galegos ante o “crime contra a humanidade” que se está a cometer en Palestina. Esta sexta feira, a Subdelegación do Goberno español na Coruña acolleu a entrega do manifesto e das sinaturas recollidas desde o mes de agosto por iniciativa destes poetas, que entenden que “a poesía ten unha dimensión cívica fundamental”. “A poesía ten que corresponder á ética do tempo; ten que estar cos que sofren e ten que confrontar o uso da forza e o abuso do poder”, engade Veiga.
“Queríamos facer algo. Non só laiarnos do que estaba a pasar, senón actuar, porque sabemos que calquera acto por pequeno que sexa é importante”, valora a poeta. Tal é que, por exemplo, as diferentes protestas desenvolvidas ao longo do percorrido da Volta ciclista, contra o xenocidio e a participación do equipo Israel-Premier Tech na proba, desataron un intenso debate no seo do deporte, coa UEFA debatendo se expulsar os equipos israelís de todas as súas competicións.
Estes poetas tamén saíron á rúa “fronte á indiferenza”. “Saír á rúa e pedir sinaturas de maneira presencial, non online ou virtualmente, significa pedir un acto de responsabilidade. Porque no momento en que a xente deixa os seus datos nun papel, é un acto de responsabilidade”, explica Eva Veiga.
E máis alá de ser un acto cívico, foi un acto “na colectividade, na comunidade”. Como símbolo desta colectividade, Veiga, Pallarés, Fernández Naval e Val estiveron acompañados esta sexta feira de nomes recoñecidos de diferentes sectores da sociedade galega, como o adestrador Fernando Vázquez, a cantautora Sés, ‘o cura de Xestoso’, Luís Ángel Rodríguez Patiño, a actriz Isabel Risco, o ex reitor da UDC Xosé Luís Armesto, o investigador e integrante da RAG Xosé Luís Axeitos ou o presidente da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, Cesáreo Sánchez Iglesias.”
O manifesto entregado esta sexta feira na Subdelegación do Goberno español na Coruña denuncia que a situación en Gaza non é unha guerra nin unha catástrofe natural, senón “un xenocidio planificado” que procura a anexión total do territorio palestino. Asegura que Israel emprega a fame como arma de exterminio e lembra que, segundo a Unrwa, o 78% da poboación está no límite da fame, mentres que o 22% restante xa a sofre.
As persoas asinantes exixen ao Goberno español e á Unión Europea a imposición de sancións, a ruptura das relacións diplomáticas e comerciais con Israel e a cancelación do acordo de asociación UE-Israel, así como o procesamento de responsables políticos e militares israelís perante o Tribunal Penal Internacional.”
Iria Morgade Valcárcel, historiadora: “O activismo pola memoria cuestiona o sistema político, que non foi de ruptura”
Entrevista de Xacobe Ferreiro a Iria Morgade Valcárcel en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario: Como foi o proceso de recuperación de memoria democrática após a morte de Franco e que a actividades se desenvolveron nese sentido?
– Iria Morgade: A investigación amosa, en contra do relato dominante, que afirma que tras a morte de Franco se desenvolveu un consenso sobre o esquecemento ou do discurso sobre o pacto de silencio, que si existiu memoria. En definitiva, ambas as lecturas da transición negaron a existencia da memoria traumática no espazo público, tras a morte do ditador. O traballo certifica que nos primeiros 10 anos posteriores á morte de Franco desenvolvéronse accións memorialísticas. Neste sentido, a investigación arroxou o coñecemento dun rico ecosistema de accións da memoria cun rexistro de máis de 300 iniciativas, o que constata a existencia dun desexo de recordo nun tempo definido como o do esquecemento e do silencio. O que negou o relato do esquecemento foi a existencia de memoria. Parecía que non había nada, pero isto non era así. Os que fixeron memoria actuaron nunhas circunstancias moi complicadas, porque estaban cuestionando o relato dominante e porque a memoria cuestiona un sistema político que non foi de ruptura.
A represión contra o movemento da memoria foi moi dura neses anos, chegando a prohibirse a homenaxe a Bóveda en 1976. (…)”
Samuel L. París: “A influencia da música está presente sempre”
Entrevista de Inés Pena Franco a Samuel L. París en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Os seus inicios no mundo escritor remóntanse a xa hai preto de 20 anos e sempre cunha obra que non deixa de sorprender, pero, quen dirías que é hoxe Samuel L. París? Como se definiría artisticamente?
– Samuel L. París (SP): Pois así como cando empecei era moito máis referencial e trataba de tirar abaixo certas cousas, pois estaba no fondo da aula da creación da literatura soltando chanzas e sinalando cousas que non me gustaban; a día de hoxe estou máis no labor de crear. De conformar as cousas desde un punto de vista máis positivo para poder facer o que aínda non está feito. Igual a evolución na que estou agora mesmo é esa: construír no canto de deconstruír.
Artisticamente definiríame como unha persoa que intenta divertirse en todo o que fai, que trata de estar conectado cos proxectos. Tampouco me insiro nunha cousa en concreto, ao final fixen música, diferentes literaturas… Creativamente a cabeza vaime levando por diferentes sitios que me gusta probar, nuns asento e noutros saio correndo, mais sempre trato de probalos todos. Gústame moito xogar cos formatos, entendelos, experimentar…. Así que si, ese probar cousas novas xunto co humor posibelmente sexa o que máis e mellor me defina.
– ND: Aparentemente xa o título da súa última peza poética, O tenro é o salvaxe, é moi potente, como nace esa tensión antonímica de enfrontar “tenro” e “salvaxe”?
– SP: Pois un pouco do que somos a naturalidade de cada un de nós. Polo menos desde o meu lado, xa no mesmo día a día e mesmo en horas conviven esa parte máis tenra e vulnerábel que agochamos baixo a tona con esa parte máis salvaxe que pretende saír. Ao final a vida está cargada de moitos tenros e salvaxes, e precisamente é iso, para nada as vexo como opostas ou á marxe, senón bastante identificadas. (…)”
