Entrevista a Anxo Muíños en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que é Xinque!?
– Anxo Muíños (AM): É a segunda parte da saga que comezou con O alén dos Barqueiros. Naquel libro o protagonista era o antropólogo sueco Ingemar Westtertorma, que no marco da II Guerra Mundial viaxaba desde a súa terra até Portugal, pasando por diferentes países, entre eles a Galiza. En Xinque!, a protagonista, Fanes, é a filla daquel antropólogo; unha rapaza comunista que percorre diferentes países até rematar en California, en pleno auxe do movemento hippie. Esta segunda parte abrangue os anos entre 1965 e 1969 e remata cando militantes do movemento indio de Estados Unidos ocupan a prisión de Alcatraz, en San Francisco.
Fanes inicia o seu propio percorrido vital no medio dunha Europa que esperta aos aires revolucionarios do Maio francés e a Primavera de Praga. É unha especie de viaxe iniciática de transformación que a levará por diversos lugares do mundo. Diferentes ámbitos míticos e ideolóxicos de Oriente e Occidente, achegándonos as cosmovisións de culturas e pobos dos cinco continentes e poñendo todo en contexto coa fonda metamorfose que o mundo experimentou no derradeiro terzo de século XX.
– ND: Di que fai parte dunha saga máis ampla…
– AM: Fai. A primeira parte é a de O alén dos barqueiros e céntrase na mitoloxía, aborda contos, lendas e supersticións. Esta, Xinque!, aborda máis ben as ideoloxías, nuns anos, os sesenta, nas que o mundo era un fervedoiro.
Xa estou traballando na terceira parte desta saga, no que a reflexión dixírese máis ben ao que se deu en chamar as zonas temporalmente autónomas. A respecto da cuarta, teño en mente que sexa máis como unha road movie e xa a partir do século XXI. E haberá tamén unha quinta parte, se ben aínda estou pensando cal sería o eixo, ando a darlle voltas a temas como a etnobotánica, as multinacionais farmacéuticas… (…)”
Arquivos da etiqueta: Nós Diario
A AELG destaca o papel do profesorado na difusión da obra de Rosalía
Desde Nós Diario:
“Este sábado, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) rendeu homenaxe á figura de Rosalía de Castro coa lectura dun manifesto elaborado por Beatriz Maceda e cunha ofrenda floral ante a súa tumba no Panteón de Galegos Ilustres, no convento de San Domingos de Bonaval, en Compostela.
No acto, ao que asistiron representantes da corporación municipal de Compostela, da Deputación da Coruña, da Xunta da Galiza, do Parlamento galego, da Fundacion Rosalía de Castro, do Consello da Cultura, da Real Academia Galega e da agrupación cultural o Galo, Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, destacou a figura da escritora de Padrón, unha muller “que alargou até o infinito o campo da literatura e da cultura galegas e, con el, as aspiracións a un outro papel histórico para a súa lingua e a súa patria, Galiza”.
Após 11 anos celebrando o nacemento de Rosalía, un 23 de febreiro de 1837, Sánchez puxo en valor o camiño percorrido pola sociedade galega e “o inxente e ilusionado traballo do profesorado no seu conxunto, na difusión do coñecemento da súa obra”.
Unha obra, destacou, “necesaria para as xeracións máis novas, pois eles e elas son a esperanza de que a obra de Rosalía siga a vivir, sendo a sementeira de pensamento liberador nas novas xeracións”. “Contribuímos así coa súa palabra o fomento neles e nelas ao amor á nosa lingua, a que nos explica e nos leva a comprender a nosa identidade cultural”, abundou.
Nesta mesma liña, o presidente da AELG indicou que a obra de Rosalía “é alicerce que alimenta o pensamento, a súa obra é fonte de coñecemento, axúdanos a saber ler na palma da man do noso tempo para que non asumamos, ás veces sen saber, discursos hexemónicos nos que subxace o racismo e o sexismo. Rosalía dános ferramentas para denunciar a homofobia, a transfobia. A súa é una obra clarificadora para que saibamos ver e nos alonxar das lóxicas de dominación do patriarcado, intanxíbeis e infinitamente crueis. Para que defendamos os dereitos de todas as desposuídas e silenciadas”.
O discurso de Cesáreo Sánchez tamén tivo varios puntos reivindicativos. O primeiro deles, para pedir aos grupos políticos que sexa feita unha declaración institucional no Parlamento galego do 23 de febreiro, como o Día de Rosalía de Castro.
O segundo, como empeza a ser xa tradición para exixir que o Panteón de Galegos Ilustres sexa un lugar “laico, de aceso público e de propiedade pública”. “Unha terra que quere ser dona do seu futuro debe ter o aceso aos lugares onde moran seus referentes, os seus símbolos nacionais”, asegurou o presidente da asociación.
“Non seríamos merecentes dela e da súa obra se permitísemos que Bonaval, deveña nun frío cárcere que é aberto de cando en vez, para ela ou para Castelao, que puxo no horizonte desta terra a estrela que Rosalía levaba na fronte”, concluíu.”
Fina Casalderrey: “A boa liteartura ten un gran poder normalizador na infancia e mesmo nos seus proxenitores”
Fernando Patricio Cortizo: “Todos os navegantes temeron o mar galego polos seus temporais”
Entrevista de Cilia Torna a Fernando Patricio Cortizo en Nós Diario (foto de Xurxo Baña):
“(…) – Nós Diario (ND): A que responde este coleccionábel sobre os naufraxios que vai publicar Nós Diario ao longo do mes de febreiro?
– Fernando Patricio Cortizo (FPC): É unha aposta divulgativa de achegar unha parte moi significativa dos naufraxios acontecidos na costa galega ao longo da historia, para dalos a coñecer á nosa sociedade.
O patrimonio marítimo galego, tanto na súa vertente material como inmaterial, constitúe sen ningunha dúbida un dos meirandes do mundo. Iso, debemos sabelo, preservalo e divulgalo á sociedade desde as escolas.
– ND: Leva vostede traballando décadas nesta temática, con varios libros publicados. Que aspectos novos presenta esta publicación en relación con anteriores investigacións?
– FPC: Achégase documentación, fotografías e gravados inéditos en numerosos capítulos do coleccionábel. A escolma non foi doada, mais publicaranse naufraxios que atesouran unha gran relevancia na historia marítima mundial, mais son aínda descoñecidos para unha parte importante da sociedade.
– ND: Unha das primeiras cuestións que chama atención é o amplo número de naufraxios fronte ás costas galegas. Como explica isto?
– FPC: Bebendo das fontes dos historiadores, sabemos que fronte á costa galega pasou a meirande ruta marítima da historia, sucada por miles de barcos desde a noite dos tempos, por iso temos pecios de todas as épocas da humanidade nos nosos espectaculares fondos mariños.
A Galiza ocupa un lugar estratéxico desde a perspectiva xeográfica. Fronte ás nosas costas e, especialmente, no arco noroccidental -que casualmente forma a coñecida hoxe como Costa da Morte- mudaban de rumbo todos os navíos que desde Europa partían a outros continentes.
Isto súmase a que no inverno os nosos ventos predominantes son noroestes e suroestes e que os efectos das propias correntes mariñas desviaban en moitas millas o rumbo dos barcos que antigamente navegaban por estima e que, ao perder calquera referencia visual de noite, capeando un temporal e cegados pola brétema e a choiva, afundíanse aconchados contra a costa sen remisión.
A ausencia total de faros, agás o da Torre de Hércules até 1850, a falla total de medios de salvamento e cartas náuticas erróneas completaban un escenario perfecto para que se producisen naufraxios, nun mar galego temido polos seus temporais por todos os navegantes ao longo da historia.
– ND: Repasa no seu traballo 16 naufraxios, algúns de embarcacións estranxeiras e outros de embarcacións galegas. Se tivese que seleccionar un, con cal quedaría?
– FPC: Sen dúbida, co do City of Agra. Porque combina á perfección a bondade e afouteza dos mariñeiros galegos da época, neste caso os de Camelle e Arou en Camariñas, que xogaron as súas vidas para rescatar 32 náufragos do vapor inglés, no medio do temporal.
Escolleríao tamén pola posterior acollida que lles brindou o pobo de Camelle, o recoñecemento internacional que se lles deu por parte do Goberno británico coa entrega de medallas de prata e, sobre todo, pola excepcional historia do propio naufraxio, que deixou unha fonda pegada na contorna tanto no patrimonio material como na tradición oral.
Todo isto, que é imposíbel condensar nunhas liñas, fixo agromar en Camelle desde a Asociación Naufraxios Galegos nada máis e nada menos que o meirande evento cultural dedicado a un naufraxio na Galiza, ‘City of Agra na memoria’, que na edición deste ano 2022 decorrerá en Camelle e Arou os días 8, 9 e 10 de xullo.
– ND: Moitas veces os grandes esquecidos en traballos deste tipo son os mariñeiros. Até que punto acabaron por marcar estas traxedias á Galiza costeira?
– FPC: A perda de 14 vidas no naufraxio do gransoleiro, La Isla, aos pés da Torre de Hércules no 1970, fixo que tres anos despois chegase á cidade da Coruña o primeiro helicóptero de salvamento marítimo para o norte peninsular.
A meirande traxedia mariñeira acontecida a un barco de pesca na costa da Galiza na historia, a do Marbel, en 1978 nas Cíes, deixou 27 falecidos, que non morrerían tampouco en van, pois meses despois do naufraxio arribaría ao porto vigués un remolcador de altura para ter alí a súa base permanente e dar cobertura ao salvamento marítimo nas Rías Baixas.
Os propios mariñeiros galegos rescataron centos de náufragos ao longo da historia, xogándose as súas vidas e diso dan fe as abondosas entregas de medallas e recoñecementos públicos que recibiron de diversos Estados.”
Beatriz Maceda Abeleira: “Rosalía situounos na sociedade galega da súa época desde un punto de vista feminista”
Entrevista de Antón Escuredo a Beatriz Maceda Abeleira en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como afrontou a realización do manifesto do Día de Rosalía da AELG?
– Beatriz Maceda Abeleira (BMA): Recibino como unha honra. Era honrar a quen tanto nos honrou. Rosalía é unha icona para a literatura moderna galega. Levamos moitos anos con manifestos por esa data e entendín que era difícil ser orixinal. Centreime en como sería Rosalía se vivise hoxe.
Desde o meu humilde punto de vista o que máis falta na sociedade actual é pensamento e reflexión. Pensei que Rosalía, se vivise, falaría deste tema, unha cuestión da que xa falara no seu momento. Relacioneino coa súa flor preferida, os pensamentos, facendo un dobre xogo que nos levaría á ética que estamos perdendo.
Nun manifesto non se pode lembrar todas as mulleres mais quixen recordar as nosas devanceiras. Non debemos esquecer o pasado para poder facer un presente e un futuro mellor. É algo urxente nestes momentos tan insolidarios, cun capitalismo tan atroz e individualista, cando Rosalía non o era. Foi rompedora e estaba sempre coa xente máis humilde. A través dos seus poemas situounos na sociedade galega da súa época desde un punto de vista feminista. Tentei provocar ese pensamento.
– ND: Quedan aspectos por actualizar da figura de Rosalía de Castro?
– BMA: Si. Hai unha imaxe de Rosalía que pouco a pouco imos rachando na sociedade, que era triste e melancólica. Creo que era todo o contrario. Para min era atrevida, ousada. O tema da melancolía vén da propia paisaxe galega e, en todo caso, sería reflexiva.
Niso están as publicacións que dos últimos anos, como as da Fundación Rosalía de Castro ou Pilar García Negro, que dan a visión dunha Rosalía forte fronte á idea dunha muller débil. Tivo valentía para escribir o que escribiu no seu momento. Debemos axudar a entendela e interpretala.
– ND: A sociedade actual interiorizou esta nova imaxe de Rosalía?
– BMA: Pouco a pouco estase a conseguir. Eu son optimista. A AELG, que leva moitos anos realizado o Día de Rosalía e foi a gran promotora desta homenaxe, ten sacado moitos carteis cunha imaxe moi moderna e actualizada. Agora está pensando en facer obradoiros nos centros educativos que transmitirán, a través da música e do feminismo, unha Rosalía moderna.
Os centros educativos son fundamentais neste labor. Son os que máis realizan actos o Día de Rosalía. Todas as crianzas están a coñecer a Rosalía desde unha perspectiva feminista, de muller que contemplaba todos os eidos da sociedade e que foi rompedora no seu momento. Será, iso si, un proceso lento. Vivimos nun momento de rapidez nas noticias e nos traballos que se fan e falta de dedicarlle tempo á lectura.
Por outro lado, están a saír moitos grupos de rapazas e rapaces que cantan versións de Rosalía moi contemporáneas. En todo caso habería que apoialos. O ensino é o mellor vehículo. Aínda así, os programas literarios que hai nos centros educativos ou son obsoletos ou transmítense de maneira obsoleta.
– ND: Debería coñecerse máis o seu período histórico?
– BMA: O maior perigo que corremos é que se está a mentir e transformar a historia. Hai un problema no ensino, non se dá chegado á historia contemporánea. Non teño nada en contra da Prehistoria mais neste momento é máis oportuno comezar pola Historia Contemporánea e ir avanzando cara ese período.
Teño na mente unha anécdota que me aconteceu na rúa. Atopei un grupo de rapazas e rapaces que paseaban cantando o “Cara al sol”. Pareime e pregunteilles se sabían o que cantaban e non tiñan nin idea. Cando lles expliquei o seu significado causoulles abraio e comentaron que estaban en contra desas ideas. Temos un ensino obsoleto que non conecta co alumnado actual.”
Manuel López Rodríguez: “A temática que se pon de moda adoita excluír as demais, e iso empobrece a literatura”
Entrevista de Clara Rial a Manuel López Rodríguez en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Sobre que versa o poemario?
– Manuel López Rodríguez (MLR): Para min, o importante cando escribo, máis que o que, é o como está escrito. Todos podemos falar sobre os temas universais que se tratan ou se trataron na literatura ao longo da historia, mais para min o interesante é o como está construído, máis que o que di o propio texto. Este é un libro que complementa outro. Desde hai un tempo, escribo os libros de maneira que garden relación entre eles ou fago xogos intertextuais entre eles. Existen dúas personaxes, nun fala unha delas e noutro, a outra, como se fose unha especie de diálogo.
– ND: O xurado destacou a súa capacidade para a superposición de dous discursos poéticos.
– MLR: Nesta obra falan dúas voces. A voz principal, que é a que dialoga con esa voz do outro libro, e logo si que aparece como unha especie de coro no medio dos poemas, apelando un pouco ao teatro clásico. Non é un poema ao uso, é un texto pequeno no que aparece como unha voz interior que vai narrando o paso do tempo a través dun río que nos vai levando, etc. (…)
– ND: Diría, entón, que o seu estilo á hora de escribir se basea nestas cuestións?
– MLR: Á hora de escribir teño un estilo moi cambiante, non me gusta estar repetindo sempre o mesmo. Abúrreme como autor e tamén como lector. Estar lendo unha autora ou autor e ver que libro tras libro sempre segue co mesmo discurso. Hai outra cuestión da que tamén fuxo e é que todos os libros que escribo son diferentes, ou procuro que o sexan. Si é certo que ás veces fago eses diálogos entre os propios libros, pero intento que sexan distintos. Cando digo que eu non fago actualmente ese tipo de poesía con pretensións sociais ou educativas dígoo porque foi algo que fixen hai tempo. Hai 20 anos escribía pensando que a poesía podería cambiar algo, que se escribo de certa maneira un libro de poesía podería influír no pensamento do lector. É algo no que hoxe non creo, pero naquel momento si. Agora interésame máis a forma, a experimentación co texto, cos sons, co ritmo, coa fonoloxía… É o que máis me atrae neste momento.
– ND: Cal cre que é a situación do panorama poético galego?
– MLR: Creo que fai falla máis diversidade e máis heteroxeneidade. Que vaiamos a unha libraría que teña vinte libros nos estantes e que cada un deles sexa diferente, que non falen sobre o mesmo, porque pode chegar a ser aburrido. Como lector, ás veces é realmente desesperante atopar algo que che poida gustar sen aburrirte, cousas distintas. Iso si que o boto en falta na poesía galega, pero non só agora. Esa temática que se pon de moda adoita excluír as demais de maneira automática. Creo que iso é moi empobrecedor, non só para a galega, senón para a literatura en xeral.”
María do Cebreiro: “A maternidade é unha experiencia tan forte que me obrigou a escribir para poder aterrala”
Entrevista de Clara Rial a María do Cebreiro en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como nace Maternidades virtuosas?
– María do Cebreiro (MC): Nace xunto á nena, como quen di. O proceso de escrita estivo moi condicionado pola maternidade, aínda que eu, en xeral, teño unha forma de escribir bastante impulsiva e pouco premeditada. É dicir, teño moitas temporadas de barbeito e de repente as cousas cando agroman parece que xa estaban escritas na cabeza.
É unha cuestión relevante porque cando nace a crianza hai moi pouco tempo para poder escribir. Mais tiven a sorte de que, a través de todas as reflexións me ían pasando pola cabeza durante o embarazo, foron saíndo cousas nas que levaba un tempo matinando. Realmente foi un proceso moi rápido e ao mesmo tempo moi fragmentado, por ese motivo. Moitas das cuestións xa as levaba escribindo, dalgunha maneira, desde hai moito tempo.
– ND: Xorde entón da súa propia experiencia como nai?
– MC: Por suposto. Era un tema que nunca me tiña tentado e tampouco era lectora de reflexións sobre a maternidade. O que ocorre é que é unha experiencia que te atravesa dunha maneira tan forte, tan revolucionaria e tan radical que case me obrigou a escribir para poder aterrala.
– ND: Que temáticas atopamos na obra?
– MC: O meu libro é un ensaio crítico sobre a maternidade, sobre a crianza. Non é exactamente unha obra en primeira persoa, pero tampouco me despeguei dela. É dicir, fun ao ensaio consciente de que non quería facer trampas, de que quería asumir o feito de que o meu interese pola cuestión viña dado pola miña propia experiencia. De feito, iso atravesa moita da escritura sobre a maternidade, ese elemento do xogo co “eu”. Trátase dun “eu” en construción, posto que cando un cativo nace, non só nace un cativo, senón que nacemos nós como nais e, polo tanto, tamén precisamos escribir para comprendernos. Sexa por medio da escrita, do pensamento, da creatividade ou do que sexa.
En realidade, é un ensaio crítico sobre a crianza no neoliberalismo. Busca describir como unha serie de procesos, que eu entendo que pertencen á vida íntima, foron, hoxe en día, coartados polos dispositivos do neoliberalismo no mundo do traballo, particularmente no mundo da empresa. Aparentemente son cuestións antagónicas, pero en realidade, a característica do neoliberalismo neste momento é coartar a vida íntima das persoas. Vou estudando unha serie de trazos e de mecanismos da crianza contemporánea, que mesmo moitas veces se venden como mecanismos progresistas, e vou tratando de facer visíbel até que punto obedecen a dispositivos do réxime neoliberal. Como se transvasan ferramentas do neoliberalismo empresarial e do traballo ata esas íntimas da crianza. É unha denuncia crítica diso.
– ND: O movemento feminista, entón, tamén toma presenza?
– MC: Por suposto, é inevitábel. O feminismo é o lugar desde o que está escrito o libro, sen dúbida algunha. Calquera reflexión crítica e consciente sobre a maternidade penso que ten que ser unha reflexión feminista. Case diría que é imposíbel facelo doutra forma. Esa crítica tamén se articula desde a perspectiva crítica ao neoliberalismo. Digo isto, porque tamén hai un tipo de feminismo liberal que está totalmente integrado no réxime e que é un tipo de feminismo moi particular.
– ND: Cre que, a través deste tipo de premios, as figuras femininas están a ser máis recoñecidas hoxe en día?
– MC: A min sempre me gusta dicir que, na Galiza, iso non é nada novo. Eu penso que o discurso feminino e feminista é dominante e foino durante momentos representativos da nosa historia. Isto non significa que non haxa motivos para loitar, porque os temos a diario. Pero no plano intelectual e cultural, a Galiza é un modelo de produción dun espazo de pensamento e de creatividade moi marcado desde o xénero feminino.”
Trasladan ao Courel os restos do poeta Uxío Novoneyra
Desde Nós Diario:
“Os restos mortais do poeta Uxío Novoneyra (Folgoso do Courel, 1930 – Compostela, 1999) descansarán para sempre no Courel, após seren trasladados esta sexta feira desde Lugo até “a horta da súa casa”, como pedira.
Así o manifestaron no acto de despedida celebrado no cemiterio de San Froilán, onde a súa familia recitou versos do poeta: “Vido visto ben Santiago / i esa cuestión non resolta / fago camiño de volta / camiño de volta fago. / Camiño de volta fago / volvo do cabo do Mundo. / Terra só en ti fúndome: / é a certeza que trago”.
Após máis de vinte anos en Lugo, os restos do poeta galego descansarán en Folgoso do Courel, na súa casa, como era o seu desexo.
“O meu pai era un namorado de Lugo, era de Lugo, eu son de Lugo… pero o pediu facer o camiño á inversa: De Santiago ao Courel pasando por Lugo”, afirmou Uxío Novo, fillo do homenaxeado.
A familia quixo cumprir co desexo de Novoneyra e, tras ler varios dos seus poemas, co himno galego de fondo, describiu o seu novo lugar de descanso.
“Estará na horta baixo terra, como el quería, rodeado de rosas, de follas de castiñeiro de verdade e tamén de bronce”, dixo a súa familia.
Así, despois de dúas décadas “rodeado dos seus amigos” Pimentel, Ánxel Fole e Álvaro Gil, entre outros, Uxío Novoneyra chega ao final do seu traxecto e descansará, para sempre, na súa casa, rodeado dos seus familiares.”
Elena Gallego Abad: “Levar ese universo ás novas plataformas é un modo de achegar a xente cativa á Galiza máxica”
Entrevista a Elena Gallego Abad en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como xorde esta iniciativa?
– Elena Gallego Abad (EGA): Este proxecto está a dar continuidade ao traballo que se leva facendo ao longo da última década. Dragal non é algo que nacese de golpe.
A nivel literario xa van cinco libros publicados, con traducións ao catalán, inglés e mais ao castelán. No terreo do audiovisual, a produtora Ficción Producciones comezou a traballar coas obras hai uns anos. A idea era facer unha banda deseñada ou un traballo interactivo a partir das novelas da saga Dragal. É un pouco o que se vén materializando agora, levar ese universo ás novas plataformas dixitais.
A partir dos libros créase unha idea, un universo, e comeza a xurdir un proxecto educativo. Digamos que este é outro chanzo, tamén se pode empregar no eido da educación.
É unha forma de que a xente cativa se achegue a esa Galiza máxica e ademais, dada a súa proximidade ao mundo dos videoxogos, ofrecerlles algo que sexa un pouco novo. O universo literario foi o que deu a idea para levar a cabo máis iniciativas, son carreiras que van moi paralelas. (…)
– ND: Indo ás orixes, como naceu este universo literario?
– EGA: Todo comezou por un “cabreo” co meu fillo. En 2008 el era adolescente e nese momento practicamente non había fantasía en galego, quizais algunha tradución e pouco máis. Eu son moi lectora e cando ía a calquera feira do libro dicíalle que collese algún que lle gustase. A el só lle gustaban os dragóns e todo o que había era en castelán. Foi un pouco cando dixen “se non hai nada, escríboo eu”. Aí saíu esa mirada do meu fillo de “mamá, pero como vas escribir unha novela de dragóns, estás tola”. Foi cando xurdiu o reto, naceu un pouco así.
Agora xa van cinco libros. A partir dese primeiro seguimos escribindo. Cando rematou a primeira triloxía foi cando Ficción Producciones fixo a proposta para levar o universo literario un pouco máis alá, ao audiovisual. Daquelas sementes, agora saíron estes primeiros gromos verdes.
– ND: Cal é a situación da literatura fantástica en galego?
– EGA: Agora hai editoras que non existían antes, novas autoras e autores e moita máis variedade. Chamoume a atención que, cando comecei a escribir, non houbese nada. Dragal é, até onde eu sei, a saga fantástica co maior número de libros escritos orixinalmente en galego. Cando escribín a primeira triloxía, non existía ningunha en galego. Nese momento non atopabas nada, agora a situación vai mellorando aos poucos.”
A editorial Hugin e Munin celebra dez anos traendo outras literaturas ao galego
Artigo de Manuel Xestoso en Nós Diario:
“Hugin e Munin son os nomes dos dous corvos compañeiros de Odín que viaxan cada día arredor do mundo para recoller novas e levarllas ao deus nórdico. O nome de Hugin está asociado ao pensamento; o de Munin, á memoria. Hugin e Munin son tamén as figuras que bautizaron a editorial especializada en traducións fundada por Alejandro Tobar hai agora dez anos, pensada para recoller información sobre o vasto mundo literario e achegala á Galiza.
Até non hai moito tempo, unha editorial especializada en traducións era, segundo unha opinión moi estendida, unha aventura sen futuro. En 2005 Rinoceronte Editora inaugurou esa nova vía e a tradución, un elemento de normalización imprescindíbel para calquera cultura, comezou a abrirse paso na realidade cotiá das persoas lectoras do país.
“Cando comezamos, vimos que faltaba unha editorial xeralista de alta literatura”, comenta Tobar en conversa con Nós Diario. “Comezamos con Bukowski e Mark Twain, e axiña incorporamos nomes como os de Mary Wollstonecraft ou Thomas Hardy. Logo, coa incorporación de Xavier Senín e Isabel Soto ao corpo de tradutores, apareceron os franceses: Raymond Roussel, Pierre Loti, Villiers de L’Isle-Adam…”. A lista que proporciona Tobar é longa: nestes dez anos editaron 108 títulos que xa pasaron a formar parte do acervo cultural do galego.
Non obstante, ao mercado, talvez por inercias moi arraizadas, segue custándolle admitir eses novos textos. “Agora mesmo, na Galiza estamos na mesma media que en Europa, arredor dun 20% dos títulos que se editan corresponden a literatura traducida. Foi un avance que se deu de maneira case xeométrica nos últimos anos. Mais se nos fixamos nas tiraxes, no número de exemplares, as cifras cambian. Se unha novela de autoría galega anda entre os 800 e 1.200 exemplares, nós movémonos arredor dos 300, aínda que tamén é certo que as novas técnicas dixitais nos permiten facer reimpresións de poucos exemplares, en función das necesidades de mercado. Falamos dun núcleo de persoas lectoras que medra moi de vagar, mais sen retrocesos. Antes custábanos esgotar os 250 exemplares cos que comezabamos e agora estamos quedando curtos nas estimacións” explica Tobar. (…)”
