Crónica videográfica da homenaxe O Escritor na súa Terra – Letra E 2022 a Xosé Manuel Martínez Oca (II)

A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chegou este ano á súa XXVIII edición, recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Xosé Manuel Martínez Oca, que foi homenaxeado na Estrada o 18 de xuño de 2022.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do/a homenaxeado/a ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co/a autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica a cargo de Soledad Penalta), a plantación da árbore simbólica elixida polo propio autor (un bidueiro) e a colocación dun monólito conmemorativo.

Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe os vídeos referentes á plantación da árbore escollida polo autor:

Plantación da árbore.

Crónica videográfica da homenaxe O Escritor na súa Terra – Letra E 2022 a Xosé Manuel Martínez Oca (I)

A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chegou este ano á súa XXVIII edición, recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Xosé Manuel Martínez Oca, que foi homenaxeado na Estrada o 18 de xuño de 2022.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do/a homenaxeado/a ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co/a autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica a cargo de Soledad Penalta), a plantación da árbore simbólica elixida polo propio autor (un bidueiro) e a colocación dun monólito conmemorativo.

Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que publicamos hoxe os vídeos referentes á descuberta do monólito conmemorativo:

Intervención do Tenente de Alcalde e Concelleiro de Cultura da Estrada, Juan Constenla:

Intervención de Cesáreo Sánchez Iglesias, presidente da AELG:

Intervención de Xosé Manuel Martínez Oca:

Descuberta do monólito conmemorativo:

Homenaxe O Escritor na súa Terra a Xosé Manuel Martínez Oca: Laudatio, por Carlos Loureiro

A laudatio pode ser descargada aquí, ou ben ser lida a continuación:

Crónica fotográfica da homenaxe O Escritor na súa Terra – Letra E 2022, dedicada a Xosé Manuel Martínez Oca (II)

A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chegou este ano á súa XXVIII edición, recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Xosé Manuel Martínez Oca, que foi homenaxeado na Estrada o 18 de xuño de 2022.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do/a homenaxeado/a ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co/a autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica a cargo de Soledad Penalta), a plantación da árbore simbólica elixida polo propio autor (un bidueiro) e a colocación dun monólito conmemorativo.

Aquí pode verse un adianto da crónica fotográfica, da que publicamos a continuación unha pequena escolla:

Crónica fotográfica da homenaxe O Escritor na súa Terra – Letra E 2022, dedicada a Xosé Manuel Martínez Oca (I)

A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chegou este ano á súa XXVIII edición, recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Xosé Manuel Martínez Oca, que foi homenaxeado na Estrada o 18 de xuño de 2022.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do/a homenaxeado/a ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co/a autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica a cargo de Soledad Penalta), a plantación da árbore simbólica elixida polo propio autor (un bidueiro) e a colocación dun monólito conmemorativo.

Aquí pode verse un adianto da crónica fotográfica, da que publicamos a continuación unha pequena escolla:

Xosé Manuel Martínez Oca: “Un simple encontro pola rúa con alguén pode darme pé a escribir algo”

Entrevista de Antón Escuredo a Xosé Manuel Martínez Oca en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Que representa para vostede ser escollido como o autor ao que se lle dedica a homenaxe de Escritor na súa Terra por parte da AELG?
– Xosé Manuel Martínez Oca (XMMO): Por un lado é unha nova moi agradábel e por outro tampouco lle dou unha importancia excesiva. Creo que é un medio polo que AELG trata de publicitar os nomes das autoras e dos autores que forman parte da asociación. Nese aspecto non me parece mal.
– ND: O evento procurará achegar a súa traxectoria ao seu lugar de nacemento. Que importancia tivo A Estrada na súa formación como persoa e como escritor?
– XMMO: Na Estrada vivín os primeiros dez anos da miña vida polo que significou un período moi importante no meu desenvolvemento futuro como persoa. No acto da AELG procurarei explicar como foron eses anos. Precisamente agora lembrei as amizades que tiña de neno na Estrada e que espero ver no acto deste sábado. Para min, como para todo o mundo, ese período foi de formación. Nada excepcional.
– ND: Na súa traxectoria vital tiveron, daquela, máis relevancia as outras poboacións polas que pasou ao longo da súa traxectoria profesional?
– XMMO: Si, tal vez o período que vivín na cidade de Ourense entre os 11 e os 20 anos tivo máis importancia na miña integración literaria. Despois, tamén é certo, que pasei por outras cidades como Ferrol, Cee, Madrid ou Bilbo.
– ND: Ten unha gran produción literaria e unha non menor presenza en publicacións especializadas e medios de comunicación. Como entende que debería ser a relación entre literatura e prensa?
– XMMO: Desde o meu punto de vista creo que os temas culturais, así como tamén os temas literarios, deberían ter máis espazo na prensa diaria e semanal. Aínda así creo que tampouco hai que abusar.
– ND: Que temas lle soe interesar máis tratar cando se pon a escribir unha novela?
– XMMO: Botando unha ollada estes días por riba aos libros que escribín, e recoñezo que dalgúns non me lembro, noto que en gran parte deles case a idea inicial para escribir a historia náceme nunha viaxe. Despois, moitas veces, o texto non ten moita relación coa viaxe que fixen… mais é algo moi curioso.
Se cadra, cando estou de viaxe libérome un pouco da monotonía da vida diaria e podo pensar noutras cousas. En relación á temática que máis emprego, varía en cada momento. Un simple encontro pola rúa con alguén e unha conversa pode darme pé a escribir algo. Pola contra, non é a primeira vez que me paran para contarme unha historia coa idea de que a aproveite para unha novela e non me inspira para nada. A verdade é que non teño unha regra fixa.
– ND: Na súa obra Tres en raia, que publicou Baía Edicións este ano, achégase de maneira directa á experiencia da amizade. Marcáronlle as amizades da súa propia vida?
– XMMO: Si, moitísimo. Esta novela realmente parte dun feito real. Un grande amigo meu, Xaime Enríquez, que morreu de cancro de pulmón, nos seus últimos meses de vida pediunos aos amigos máis próximos que buscásemos que fora dos seus outros amigos que se perderan. Despois, a peripecia que relato xa non ten nada que ver coa realidade.
Tiven amizades que me marcaron e as súas vidas servíronme para contar con temas para varias obras. Lembro, por exemplo, a novela Todo o peso do ceo (Edicións Luís Vives, 1997) onde conto practicamente a incríbel historia dun amigo de arriba a abaixo. Con esta obra non me custou, como si me aconteceu con outras, perder unha amizade.
– ND: Podería adiantar a Nós Diario se verá a luz algunha obra nova súa os vindeiros meses?
– XMMO: Na editorial que me acaba de publicar a novela, Baía Edicións, contan cunha colección de contos miña que semella que teñen intención de publicar, ao mellor, para o ano vindeiro, non o sei de certo.
Por outro lado, estou dándolle voltas a unha novela que xa rematei e deilla a ler a un amigo do que me fío, mais non a vexo con bos ollos polo que aínda lle estou a dar voltas para ver que fago con ela.”

O Escritor na súa Terra: Xosé Manuel Martínez Oca. A Estrada, 2022

A Homenaxe O Escritor na súa Terra: Xosé Manuel Martínez Oca terá lugar na Estrada o 18 de xuño de 2022, co apoio do Concello da Estrada, CEDRO e Xunta de Galicia.

A Homenaxe O/A Escritor/a na súa Terra, impulsada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), chega este ano á súa XXVIII edición, recaendo, por decisión unánime da súa Asemblea de Socios e Socias, na figura de Xosé Manuel Martínez Oca, que será homenaxeado na Estrada o 18 de xuño de 2022.
Esta iniciativa anual conforma xa unha tradición na traxectoria da Asociación, e tense constituído ao longo de máis de dúas décadas como unha celebración na que a terra de acollida do/a homenaxeado/a ten unha presenza fundamental. É vontade da AELG honrar escritores/as procurando o contacto directo co/a autor/a e a súa implicación persoal na xornada de homenaxe.
Unha celebración múltiple e popular en que se vén recoñecendo a entidade literaria de insignes figuras das nosas letras, a través dunha serie de eventos como a entrega do galardón Letra E de escritor (unha peza escultórica a cargo de Soledad Penalta), a plantación da árbore simbólica elixida polo propio autor e a colocación dun monólito conmemorativo.
No desenvolvemento desta actividade aplicaranse os protocolos sanitarios vixentes en cada momento.

PROGRAMA PREVISTO DE ACTOS

11:30 h. Casa das Letras (Avenida Benito Vigo, 60)
Descubrimento do monólito conmemorativo e plantación da árbore escollida polo autor.
Interveñen:
José Carlos López Campos, Alcalde do Concello da Estrada.
Cesáreo Sánchez, Presidente da AELG.
Xosé Manuel Martínez Oca.

12:30 h. Teatro Principal (Rúa Serafín Pazo)
Acto de entrega da “Letra E”
Interveñen:
José Carlos López Campos, Alcalde do Concello da Estrada.
Beatriz Maceda Abeleira, Vicepresidenta da AELG.
Cesáreo Sánchez, Presidente da AELG.
Laudatio do autor, por Carlos Loureiro Rodríguez.
Entrega da peza escultórica, elaborada por Soledad Penalta.
Intervención do homenaxeado, Xosé Manuel Martínez Oca: Resposta á laudatio.

14:30 Samaná Restaurante, na Estrada (Rúa Gradín, 45)
Xantar de confraternidade posterior. Xantar de confraternidade posterior. As persoas interesadas deberán anotarse previamente enviando un correo electrónico oficina@aelg.org, indicando o seu nome, apelidos e número de teléfono, até o 12 de xuño. O prezo do menú é de 30 euros, que se pagarán antes de comezar o xantar, no mesmo restaurante (deberán indicar tamén no mesmo correo electrónico se prefiren carne ou peixe no menú).

Poden descargarse aquí o programa da Homenaxe.

ANTERIORES MERECEDORES/AS DESTE GALARDÓN

I Edición: ANTÓN AVILÉS DE TARAMANCOS
1995 • Boa, Taramancos
II Edición: BERNARDINO GRAÑA
1996 • Cangas do Morrazo
III Edición: MANUEL MARÍA
1997 • Outeiro de Rei
IV Edición: MARÍA XOSÉ QUEIZÁN
1998 • Vigo
V Edición: XOSÉ NEIRA VILAS
1999 • Gres, Vila de Cruces
VI Edición: UXÍO NOVONEYRA (póstumo)
2000 • Parada do Courel
VII Edición: LUZ POZO GARZA
2001 • Ribadeo
VIII Edición: XOSÉ CHAO REGO
2002 • Vilalba
IX Edición: XOSÉ FERNÁNDEZ FERREIRO
2003 • Nogueira de Ramuín
X Edición: SALVADOR GARCÍA-BODAÑO ZUNZUNEGUI
2004 • Teis, Vigo
XI Edición: PURA E DORA VÁZQUEZ
2005 • Ourense
XII Edición: MARÍA DO CARME KRUCKENBERG
2006 • Vigo
XIII Edición: MANUEL LOURENZO
2007 • O Valadouro
XIV Edición: XOSÉ VÁZQUEZ PINTOR
2008 • Melide
XV Edición: AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ
2009 • Vilalba
XVI Edición: MARILAR ALEIXANDRE
2010 • Santiago de Compostela
XVII Edición: PACO MARTÍN
2011 • Lugo
XVIII Edición: XAVIER RODRÍGUEZ BAIXERAS
2012 • Ribadeo
XIX Edición: MARICA CAMPO
2013 • O Incio
XX Edición: XABIER P. DOCAMPO
2014 • Castro Ribeiras de Lea
XXI Edición: XOSÉ MARÍA ÁLVAREZ CÁCCAMO
2015 • Vilaboa
XXII Edición: HELENA VILLAR JANEIRO
2016 • Rianxo
XXIII Edición: MARÍA PILAR GARCÍA NEGRO
2017 • Lugo
XXIV Edición: NACHO TAIBO
2018 • Oleiros
XXV Edición: PILAR PALLARÉS
2019 • A Coruña
XXVI Edición: VÍTOR VAQUEIRO
2020 • Santiago de Compostela
XXVII Edición: CONCHA BLANCO
2021 • Cee

Concha Blanco, Escritora na súa Terra 2021: “O galego nunca foi unha lingua morta, foi unha lingua oculta”

Desde o Zig-zag da Televisión de Galicia:
Concha Blanco foi homenaxeada en Cee pola AELG como Escritora na súa Terra-Letra E. A súa traxectoria na escrita abrangue máis de 50 libros para todas as idades. O inicio literario de Concha estivo ligado ás necesidades de LIX en galego na escola.”
A entrevista pode verse aquí.

Homenaxe A Escritora na súa Terra a Concha Blanco: Resposta á laudatio

A resposta á laudatio de Concha Blanco pode ser descargado aquí, ou ben ser lido a continuación:

“Nun atardecer de novembro a noite caeu de súpeto envolvendo a miña casa, coándose polas pechaduras das portas e as fendas das ventás. O acivro e o pradairo quedaron atrapados por ela. Os gatos á espreita, o portal de ferro, o banco de madeira… todo, sen selección, cabía baixo o seu manto negro.
Dentro, o son dun teléfono móbil rompeu o silencio dese tempo en penumbra. Era el.

Sra. Alcaldesa, Sras Concelleiras e Concelleiros, D. Cesáreo Sánchez, Presidente da AELG, e outros directivos da Asociación. Marilar Aleixandre, membro da RAG, Rosario Álvarez, presidenta do Consello da Cultura, Mercedes Queixas e Xosé Manuel Pequeño, deputada e deputado provinciais, Pilar Sampedro, membros da Fundación Pondal, delegado de La Voz de Galicia en Carballo e outras autoridades asistentes.
As palabras coas que veño de abrir este discurso poderían ser o comezo dunha novela, dun conto ou doutra narración literaria de suspense perfectamente válida.
Neste caso non é así.
El era Cesáreo, quen me chamaba para comunicarme unha nova: que por unanimidade, este ano fora eu a elixida para ser a homenaxeada coa Letra E, de Escritora, dentro do proxecto O Escritor, A Escritora na súa Terra.
A sorpresa foi grande, agradecida e inesperada, facéndome revivir un episodio que me acontecera xusto dez anos antes, tamén en novembro, cando tres membros da Asociación “Pedras Miúdas” de Lires, chegaban á miña casa por ver se os autorizaba a presentar o meu nome ás candidaturas “Medallas Fernando Blanco”. Tres exalumnos (un deles concelleiro hoxe en día). Non puido ser acadar aquel premio en ningunha das dúas ocasións nas que fun proposta, porque outros candidatos o merecían mellor ca min, pero aquela medalla, en potencia, segue pendurada no meu corazón. Grazas.
Unha homenaxe sen agradecementos sería pobre, triste e egoísta, así que comezo xa con este apartado.
Grazas á AELG e a toda a directiva, por me elixir.
Grazas á Sra. Alcaldesa e a toda a Corporación Municipal de Cee, por aceptaren esta proposta e prestárense a buscar un espazo tan idóneo para colocar nel o meu nome e ese monólito. Sinto que haxa que trocarlle o nome de “Pulmón Verde”, pola doutra cor, e repetida. Verde… non, pero si Blanco Blanco.
Grazas á Xunta de Galicia, á Deputación da Coruña e a CEDRO. Grazas a Víctor Castiñeira, técnico de cultura, pola súa colaboración, e a José Ramón Rey, bibliotecario en Cee, quen traballou sen descanso na exposición da miña obra. E a Fernando Fraga por agasallarnos coa música.

Grazas a Pilar Sampedro, por esa laudatio tan fermosa e sentida. Notouse moito que somos amigas. Pilar, a persoa que máis sabe de libros, da LIX galega. Ela, por concurso de méritos accedeu a unha praza no CEFORE. E tamén na Asesoría de Bibliotecas Escolares, da Xunta de Galicia, o que xustifica sobradamente o que acabo de afirmar.

Vicepresidenta de Gálix e coautora comigo e con outros compañeiros de Libros de Texto e Guías Didácticas, coma xa ela dixo. Nunca esquecerei todo aquel traballo xuntas en xornadas maratonianas roubándolle tempo ao sono e á familia. Sempre a cualifiquei coma un todo terreo, traballadora, eficiente, activa, dinámica, intelixente e cunha memoria envexable. E como Pilar xa falou tanto de min, tócame agora a min falar un pouco de vós, así que continúo agradecendo:

Grazas a Manolo, compañeiro na viaxe da vida durante 46 anos (e os que quedan!) por tantos momentos diferentes, indelebles. Toda unha vida xuntos. Sempre agradecerei o teu maior acto de amor: cambiar de profesión para estares sempre ao meu carón, ao noso carón.

Grazas a María e a Ana, as nosas fillas, por seren boas persoas e dárennos tantas alegrías.
Grazas a Aniña e a Mariña por agasallárennos co título de avós, e por ese sorriso permanente que nos sacan con só miralas, sen esquecer a Alejandro e a Fernando, que entraron nas nosas vidas da man das fillas e nos achegaron ás súas familias de Ourense e de Madrid.
A meus pais, por dárenme a vida, pero a mamá, a Sra. María, por encherme de oportunidades, de formación, a conta do seu sacrificio, da súa bondade. Tamén do seu sufrimento. Para ela son todas as miñas homenaxes.

Quero lembrar a miña madriña, a segunda nai que moitas persoas temos. Hoxe cúmprense cinco anos do seu pasamento. E a Lilí, esa curmá convertida na irmá que nunca tiven, por compartirmos tantas vivencias.

Aos amigos e amigas, elixidos libremente, polas palabras de alento, polas apertas e por saberen estar ao meu carón en momentos únicos. Que bonito, que emotivo é reencontrarme coa xente á que queres e te quere. Aquí están as miñas amigas de estudos, do bacharelato en Ferrol e da carreira en Santiago, porque a nosa amizade traspasou os recintos das aulas e perdura no tempo.
E a nosa panda, tamén hoxe presente, sempre ao noso lado. E a todas as persoas que se foron cruzando no meu camiño axudando a que eu sexa así, como hoxe son.
Non sería natural esquecer a Javier. quen estaría aquí, dos primeiros, compartindo esta alegría. El está véndonos desde algures, está con nós e nós con el. Aquí mesmo, coas fillas, con Carme, con estes amigos e amigas comúns. Grazas, Javier, por tantos anos de amizade incondicional.
Tampouco quero esquecer aquelas comunidades educativas dos seis centros de ensino polos que pasei, porque de todos aprendín. Nalgún deles fixen amizades as que xa considero parte da miña familia.

Non podo, nin quero, disimular a miña felicidade por recibir esta homenaxe pública na miña vila e da miña xente, pois aínda sendo unha proposta da AELG non sería posible se a Corporación Municipal non votase a favor por unanimidade. A propia Sra. Alcaldesa e varios dos seus concelleiros e concelleiras convivimos varios cursos nas aulas, o que para min é un orgullo. Espero que gardedes un grato recordo daquel tempo. A preciosa profesión de docente non se pode cinguir aos horarios dun centro. É unha profesión vocacional, que traspasa as paredes dun colexio.
Sempre valorei que certas homenaxes para seren completas, se fagan en vida, para que non só a persoa destinataria poida gozar do momento, tamén a súa familia e todas e todos aqueles que a queren e a quen ela quere. Doutro xeito sempre amosarían momentos de tristura, pola ausencia. Hoxe, en cambio, todo é ledicia.
Ademais estes premios non só honran a quen os recibe, tamén distinguen a quen os fomenta, a quen os organiza, pola bondade, pola solidariedade que transmiten. Todos os presentes quixestes facelo real.
Vénme ao maxín, por ser este 2021 o ano de Emilia Pardo Bazán, que o día do seu pasamento, o 12 de maio de 1921, xusto fai hoxe cen anos e un mes, os homes da elite do mundo da cultura acordaron por unanimidade honrar o seu adeus acudindo ao seu enterro e promulgando a súa valía nos medios de comunicación. Aqueles homes, os mesmos que en vida lle puxeran múltiples atrancos para acceder a postos relevantes, coma o de ser membro da RAE. Xa falecida, todo eran adornos de loanza dos que ela xa non podía gozar.

Aínda que xa se dixo na laudatio, tamén eu quero deixar constancia de que, nas algo máis de medio cento de obras que levo escritas como única autora e noutras tantas como coautora, aparecen múltiples espazos da Costa da Morte nas miñas historias. Lires, Cee e contorna… repetidamente. Unhas veces co seu nome literal e outras veces con disfrace, coma o de poñer Seril (Lires, ao revés), pois si me teñen etiquetada de «localista»; e se iso é un pecado, confeso que non estou arrepentida. Coma se as accións nas novelas tivesen máis relevancia encadradas en París, Londres ou en Dubai.

No mundo literario tamén contan as editoriais, os ilustradores, os críticos, os medios de comunicación, os docentes polo seu labor de animación á lectura, as familias, a sociedade enteira… pero sobre todo, os lectores. Sen os lectores e lectoras o traballo dos escritores caería nun terreo ermo, baleiro, incapaz de dar froito. O meu agradecemento para eles. Un recordo especial para o colectivo de escritoras e escritores galegos, un bo grupo aquí presentes, por axudaren nesta tarefa de facer da nosa lingua o maior vehículo de cultura, que nesta Costa da Morte, contamos cun grupo considerable: todo un Batallón.
No ano 1981 viu a luz o meu primeiro libro, Contos para a Escola, aínda que fora escrito tres anos antes. Van máis de 40 anos desde aquela e nel xa aparece un relato co título «A feira de Cee».
A seguir naceu Cousiñas para a Escola, con outro apartado dedicado integramente a Lires. Outros dous amores da miña vida. Non podía ser doutro xeito, sobre todo cando te sentes orgulloso das túas raíces, da túa xente, da túa lingua.

A nosa lingua galega, con todas as súas singularidades, algo esencial en calquera idioma, porque as variantes dialectais non son eivas, son riqueza. As únicas linguas que non cambian son as linguas mortas e isto non nos interesa. Dicía Agustín Fernández Paz que «O galego non é unha lingua morta, é unha lingua oculta». Polo tanto, queremos, aplaudimos e esiximos unha longa vida para o noso idioma, porque non esquezamos que as linguas son as olladas máis curiosas de ver o mundo.

Tamén estou orgullosa das limitacións daquela aldea na que por primeira vez abrín os ollos á vida, axudada por D. Juan de Toba, o tan venerado doutor polo seu altruísmo e sabedoría médica. El acudiu axiña sobre o seu cabalo, porque o parto se complicaba e logo de que todo tivo un final feliz, pediulle a meus pais que me puxesen de nome Blanca. Si. Blanca, co resultado de Blanca Blanco Blanco. Non estaría mal, pero á miña nai non lle pareceu unha grande idea.

E cando falo de limitacións daquela aldea, falo de Lires, coas súas corredoiras polas que a rapazada corriamos lixándonos felices, sen auga da traída, sen vías asfaltadas, sen estrada ata a localidade… Aquelas carencias non eran atrancos para nós, eran circunstancias que nos facían diferentes, con capacidade para valorarmos as pequenas cousas que nos facían grandes como grupo, coma veciñanza. Virmos de Lires a Cee de cando en vez, no coche de San Fernando («un pouco a pé e un pouco andando») era a viaxe turística máis desexada polas nenas, polos nenos, tamén a máis demandada, agradecida e económica. Cee era a nosa ollada ao progreso, á vida diferente. Cee, unha vila? Nooon. Cee, aos nosos ollos de nenos daquela aldea illada, era unha enorme capital.
Por todas estas singularidades, non me resultou complicado adaptarme ás condicións de cada un dos meus destinos, coma no caso do primeiro deles, a Escola de Nemiña, á que en moitas ocasións, nas fins de semana me desprazaba desta localidade a Lires (separadas polo río Castro), en lancha, para así acurtar distancias. Sempre encontrabamos a alguén disposto a facer de barqueiro.
Ou cando no Ézaro, onde eu vivía na Casa da Escola, radicada na mesma praia (todo un privilexio!), unha noite de marea viva no mes de febreiro, a converteu en illa comigo dentro.
Tamén na Escola de Dumbría un temporal, un 10 de decembro, agasallounos cun tornado que arramplou co tellado e non permitiu que volveramos vivir alí e tiven que impartir clase nun local daquela maneira cedido provisionalmente.
Todas elas e moitas máis, vivencias, anécdotas acontecidas no meu percorrido vital-laboral.

Creo que son eu a primeira muller, nacida neste concello, quen desde hoxe ten no mesmo un espazo que leva o seu nome. Espero e desexo que isto sirva para visibilizar e reivindicar a necesidade de valorar e potenciar a Igualdade de Xénero. Que se vexa así unha xanela aberta a máis mulleres, as que, por distintas razóns, merezan tal honra.
Tamén aproveito este apartado para facer un chamamento aos organismos oficiais demandando atención/axuda, ao mundo da cultura en todas as súas manifestacións, sempre, pero máis agora nesta época convulsa que nos tocou vivir. Que se lles tenda unha man potenciando actuacións, edicións… A cultura son os alicerces nos que se asenta un país para poder progresar. Avancemos, pois!
Reflexionando chego á conclusión de que estas homenaxes encerran un chisco de tristeza. Por que?
Porque se soen recibir cando os anos comezan a pesar e non hai dietas milagrosas que che fagan sentir máis liviá, nin ferro da roupa que leve as engurras. Con todo, eu á idade estoulle agradecida, porque os achaques… son o prezo, o canon que pagamos por estarmos vivos.
E xa para rematar quero facelo dicindo que me poño á vosa disposición para todo aquilo no que fose posible axudar, colaborar, dentro das miñas posibilidades.
Tamén quero agasallarvos coa lectura do poema que redactei, agora xa gravado no monólito que di así:

Cando a luzada aparece
Entre O Son e A Lagarteira
Esperta a vila de Cee
baixo a ollada da Xunqueira.

Abrín os ollos en Lires
co arrecendo do mar
coas verbas da nosa lingua
elas sempre a me arrolar.

Fun tecendo a miña vida
con fíos de sal e seda
voando coma gaivota
libre, forte e leda.

Aquí a miña gratitude
por este acto de amor.
Fico tranquila e agardo
a chegada do solpor.

Grazas por e para sempre.

Concha Blanco
Auditorio da Casa da Cultura
Cee, 12 de xuño de 2021

Homenaxe A Escritora na súa Terra a Concha Blanco: Discurso de Concha na descuberta do monólito conmemorativo

O discurso na descuberta do monólito conmemorativo pode ser descargado aquí, ou ben ser lido a continuación:

“Bo día a todas, a todos.
Sra. Alcaldesa e demais membros da Corporación Municipal. Representantes da Real Academia Galega, da Deputación da Coruña, do Consello da Cultura Galega, de Gálix e outras autoridades presentes.
D. Cesáreo Sánchez, presidente da AELG, e outros compoñentes da directiva.
Pilar Sampedro, autora da laudatio.
Familia, veciñanza e amizades chegadas desde diferentes puntos da xeografía. O meu máis sincero agradecemento por estardes hoxe aquí acompañándome neste acontecemento.
No discurso que escribín e que lerei dentro duns minutos no Salón de Actos da Casa de Cultura, respondendo a Pilar Sampedro, agradézovos polo miúdo máis cousas. Estades convidados a escoitalo. Gustaríame que tamén alí estivésedes presentes.
Dígovos que hoxe son unha persoa feliz.
A palabra “felicidade” é un substantivo abstracto que ten xénero feminino, polo que está en perfecta sintonía comigo.
Se a procuramos nun dicionario aparece con este significado: “Estado de alegría e benestar moi grandes” ou “estado de ánimo de plena satisfacción”, que vexo sinónimos.
Así estou eu hoxe, posuidora da felicidade.
Sei que a felicidade eterna non existe en vida, pero si existen “momentos felices”, coma illas refuxio nun océano axitado. Coma oasis nos desertos. Momentos felices coma este. Hoxe non pararía de repartir e de recibir bicos e apertas, pero este perigoso virus tennos atados e reprimidos. Unha mágoa!

Elixín como árbore para plantar no xardín desta praza, un pradairo/acer, aínda que o coñezamos máis polo seu nome castelán de “arce”.
Inclineime polo pradairo porque, a pesar de non dar froito nin flores vistosas, é unha árbore fermosa que consegue que reparemos nela, que loemos a súa beleza.
Sérvese tan só das súas follas, que van cambiando de tonalidade ao longo das estacións do ano. Coma quen saca o mellor de si mesmo, explotando asisadamente o seu potencial.
Ao pradairo ata lle podiamos aplicar calidades humanas: é versátil, discreta, de dimensión moderada…
Unha persoa moi querida no mundo da cultura, cando soubo desta homenaxe, deume os parabéns e díxome algo moi fermoso. Díxome: «Por que todas e todos, desde os principios da túa andaina literaria, sabiamos que ti, Concha, eras de Cee?»
Como eu descoñecía a resposta, continuou: «Porque levabas ese nome, o nome da túa vila, tatuado na fronte.»

Pois agora tamén o levo tatuado no corazón.

Non podemos negar que a praza… a praza … (deixádeme que o diga publicamente e en alta voz, por 1ª vez) a Praza Concha Blanco quedou preciosa! Os meus parabéns a Gumersindo, pola realización deste monólito.

Que gozada escoitar a este grupo da Banda de Música de Cee, co seu bo facer e dirixida ademais por outro veciño de Lires, o incrible Fernando Fraga. Ademais son capaces de facernos sentir alegría e vida social da que nos últimos tempos tan necesitados estamos.

Eles vannos acompañar ata a Casa de Cultura co seu pasarrúas. Moitas grazas!

Concha Blanco
Praza Concha Blanco
Cee, 12 de xuño de 2021