Entrevista
de Montse Dopico a Xesús Rábade Paredes en Praza:
“(…) – Praza (P): Sobre ruínas recolle poemas escritos entre o 2007 e a actualidade. Dalgunha maneira, é como Lugar do canto, unha escolma de poemas (aínda que non houbese publicación de libros polo medio). Era a idea? Como os seleccionaches?
– Xesús Rábade Paredes (XRP): Trátase dun libro de elaboración pausada, como teño por oficio. Todo o material de Ruínas, que entra, moi parcialmente, a integrarse xa en Lugar do Canto (autoescolma polifónica da miña traxectoria), viña pulsando en min desde a publicación de Os anos da memoria (2006) e vaise decantando nun proceso demorado ata fins de 2013. Dun proxecto inicial de 200 poemas, vai quedando a metade aproximada na versión definitiva. (…)
– P: Soñar no exilio comeza xa, precisamente, coa reivindicación do idioma, que é outra das constantes da túa literatura. Hai, neste libro, como nos anteriores, homenaxe á palabra. Por un lado, como temática. Por outro, polo coidado do léxico. Algo, se cadra, máis necesario ca nunca?
– XRP: Como deixo anotado, o maior monumento que os galegos ofrecemos ao mundo, elaborado desde hai máis de dous milenios, é o da lingua propia, principal testemuña da nosa identidade. A que máis nos define. O galego vertebra toda a miña creación, como debera vertebrar toda a vida de Galicia. Por iso me preocupa gravemente o seu futuro: o futuro desta e o futuro daquel, que é un mesmo futuro liberado ou cegado. Depende dos galegos, de todos os galegos. A pasividade e a tendencia autodestrutiva dun importante sector da nosa xente e a ineficacia dos poderes públicos e dos medios na promoción e consolidación do idioma poñen a este en situación moi crítica. Por outra parte, a homenaxe á palabra que mencionas é perceptible en toda a miña obra, pois nunca é outro o papel dun escritor: tratar de preservar como algo moi valioso o que coidaron e nos doaron os maiores para pasárllelo sen moito deterioro aos herdeiros que veñan.
– P: Se a crítica do conformismo, da narcotización colectiva é unha constante nos teus libros, neste a chamada a espertar é, se cadra, aínda máis urxente. O libro rebélase contra a rendición, a negación, a mansedume, a domesticación social baixo o discurso da “democracia”. É unha cuestión de adurmiñamento ou máis ben de medo inoculado?
– XRP: Se tivera que definirme, diríache que son inconformista e así definiría boa parte na miña creación. Tal actitude, coa da rebeldía, é a que mellor lle cómpre a estes tempos, negadores como poucos da dignidade humana. E quen teña por oficio o traballo coa palabra (creativa, informativa ou crítica) non debe colaborar con poderes destrutores e ilexítimos. O medo, certamente, paraliza, como saben moi ben os desalmados, e enténdese que a xente sinta medo. O que xa non se entende é que tantas bocas e plumas que deberan ser conscientes calen tanto ante a vileza de quen manda ou baixen a caluga para renderlle preito. (…)”
Arquivos da etiqueta: Praza Pública
Armando Requeixo: “Díaz Castro é un ‘outsider’, un creador cunha estética única”
Entrevista
de Marcos Pérez Pena a Armando Requeixo en Praza:
“(…) – Praza (P): As Letras serven todos os anos para afondar no coñecemento que temos sobre un autor ou para descubrir novas facetas. Que imos descubrir sobre Díaz Castro neste ano? Que descubriches ti?
– Armando Requeixo (AR): Penso que este Ano Díaz Castro ha servir para que todos nos acheguemos á figura do escritor cunha ollada renovada. En primeiro lugar, porque se han descubrir moitos socalcos biográficos que eran pouco coñecidos ou que simplemente se ignoraban. Logo, porque a maior parte da súa obra poética en galego permanecía ou inédita ou sen compilar, así que os versos que del circulaban eran, case exclusivamente, os contidos en Nimbos e, sobre todo, o arquifamoso “Penélope”. Na miña monografía tentei profundar neses dous aspectos: ofrecer a primeira biografía documental completa do escritor e, amais, describir e presentar analiticamente a totalidade da súa produción, tanto édita coma inédita. (…)
– P: De igual xeito, que nos conta a súa obra sobre a historia da literatura galega nesas décadas?
– AR: Coido que Díaz Castro é un outsider, un autor fóra de calquera escola, un creador singular cunha estética única e, nese sentido, marca un fito fundamental na Historia da Literatura Galega do pasado século, pois o seu lirismo transcendente, de dicción clásica e íntima, o humanismo telurizado e a visión da Terra nosa e a súa circunstancia convérteno nunha voz irrepetible.
– P: Como era Díaz Castro como persoa? Como era á hora de crear, na súa relación coa literatura?
– AR: Díaz Castro era unha persoa cunha formación e unha cultura admirables. Era, amais, moi educado, discreto, naturalmente prudente e moi amigo dos seus amigos. Amosouse sempre alleo aos fastos da vida pública literaria, non lle interesaban en absoluto os recoñecementos sociais ou os feiróns culturais. O seu era o traballo solitario do creador, labrar pouco e pouco os seus textos como quen talla un diamante, conseguir tirar deles o fulgor da súa cerna, pois era moi perfeccionista e tremendamente consciente no proceso da escrita, que coidaba ata o último detalle tanto no lingüístico coma no estético. (…)”
Convocado o X Premio a artigos xornalísticos normalizadores de Carballo
María Xesús Lama: “Se a enfermidade de Rosalía fose máis lenta, hoxe teriamos un libro máis dela”
Entrevista
de Miguel Pardo a María Xesús Lama [a foto é da Universitat de Barcelona] en Praza:
“A profesora da Universitat de Barcelona María Xesús Lama foi unha das investigadoras que participou no último achado de manuscritos inéditos de Rosalía de Castro. A Real Academia Galega (RAG) presentou hai unha semana un poema en galego e tres en castelán, unha descuberta “valiosísima” que indica que a escritora preparaba pouco antes da súa morte Postrimerías, o seu último libro. Son estes textos en español os que analizou Lama, que cualifica de “extraordinaria” a información que sobre a última etapa literaria da autora nos ofrecen estes escritos.
– Praza (P): Como atopou eses inéditos?
– María Xesús Lama (MXL): Atopeinos percorrendo os arquivos. Fun ao da RAG para ver o que alí había e ensináronme unha carpeta cunha serie de materiais. O que me parecía interesante recibino en arquivo dixital, xa en 2012. A Academia ten o proxecto de facer un álbum cos manuscritos de Rosalía, revisaron todo o que alí tiñan e Henrique Monteagudo atopou tamén estes materiais e viu que había alí unha solicitude miña para dalos a coñecer e, respectando este proceso, chamoume para participar na presentación porque era un material que eu xa tiña traballado.
– P: Agárdase que se atope algún inédito máis?
– MXL: Non se espera que haxa moitos máis. Algunha cousa máis pode aparecer, pero non se agardan moitos máis materiais inéditos por iso de que Rosalía mandou queimar as súas obras ao morrer. (…)”
Anxos Sumai: “Nestes tempos, as persoas están disociadas e a sociedade, esquizofrénica”
Entrevista
de Alberto Ramos a Anxos Sumai en Praza:
“(…) – Praza (P): Unha primeira pregunta de periodista folgazán. Como definiría A lúa da colleita?
– Anxos Sumai (AS): É un libro que ten máis lecturas das que fun consciente mentres a escribía. Cando a traballaba, pretendía mostrar unha concepción holística do ser humano, coas súas partes de sombra e as súas partes de luz. E despois do escrito, decateime de que ía reflexionando sobre moitos temas que me interesaban, que me preocupaban… Definilo con maior concreción cústame moito. Tería que escribir un libro enteiro para explicalo. [Ri] (…)
– P: Estamos disociados?
– AS: Estamos disociados en moitos casos. O que busco retratar aquí, levando situacións ao extremo, pouco ten que ver coas persoas con enfermidades mentais. O que procuro falar é de todo o mundo e sobre como todos sufrimos este tipo de disociacións. Por iso Nuria precisa parar e pensar no que se escindiu dentro dela. Eu non intento falar dunha enfermidade psiquiátrica, senón de como somos todos e todas. Vivimos dun xeito tan acelerado que nin nos concedemos ese último momento do día para parar e pensar. Imos ás carreiras e, cando nos decatamos, que nos queda por vivir? Nada. Son as circunstancias do momento actual. Nestes tempos, as persoas están disociados e a sociedade, esquizofrénica. (…)
– P: Nunha entrevista no Zig Zag afirmaba que vostede escribía moito, pero publico pouco. Por que agardou cinco anos entre a súa primeira novela, Así nacen as baleas, e esta segunda?
– AS: Non tiña nada que dicir, nada que fose necesario contar. Eu escribo moito, sigo escribindo relatos en libros colectivos e esas cousas… Pero algo que tivese a entidade dun libro meu? Non tiña nada que contar. Para que facelo? Para que forzar? Eu non teño que publicar un libro cada ano. Por sorte ou por desgraza non vivo de escribir. Malia que me gustaría vivir de escribir nestes tempos, teño un traballo marabilloso. Pódome permitir ser moito máis selectiva. Publico só o que me apetece, son moi autocrítica, quizais excesivamente autocrítica… É que non tiña nada que escribir, é absurdo. [Ri] Eu estiven publicando moito na primeira década do século, na radio, en Anxos de Garda, na prensa, etc. Cheguei a ser consciente de que me estaba aborrecendo a min mesma, a miña forma de escribir xa non me valía, estábame a repetir constantemente. Non tiña nada especial que contar, foi unha vertixe. Había que parar, cumpría pensar. (…)”
Premios Fervenzas Literarias para Os mellores libros do 2013
Desde
Fervenzas Literarias:
“Tras pechar o día 15 de xaneiro o prazo de votacións temos, un ano máis, os resultados onde as lectoras e os lectores de Fervenzas Literarias decidiron o que ao seu xuízo foi o mellor do 2013. En total, este ano recibimos 439 enquisas.
Con esta edición, son xa sete as convocatorias onde os lectores amosan a súa voz para reflectir os seus gustos e as súas preferencias literarias.
Desde Fervenzas Literarias queremos agradecer unha vez máis a vosa participación e o voso interese en participar.
Agradecer igualmente á Federación de Libreiros de Galicia por colaborar, un ano máis, con este iniciativa.
E agora os resultados… Os nosos parabéns aos premiados e premiadas…
– Mellor libro de Narrativa de adultos para Cadeas, de Xabier López (Xerais).
– Mellor libro de Poesía para Sobre ruínas, de Xesús Rábade Paredes (Alvarellos).
– Mellor libro de Ensaio para Feminismos de Olga Castro e María Reimóndez (Xerais).
– Mellor libro de Literatura dramática para Isóbaras, de Gustavo Pernas (Xerais).
– Mellor libro de Banda Deseñada para Operario, de Jano (Demo).
– Mellor libro traducido ao galego para adultos para Ulises, de James Joyce, por Eva Almazán, María Alonso Seisdedos, Xavier Queipo e Antón Vialle (Galaxia).
– Mellor libro xuvenil para Nubes de evolución, de Andrea Maceiras (Xerais).
– Mellor libro infantil para Un rato díxolle á lúa, de Antonio García Teijeiro, ilustrado por Xosé Cobas (Xerais).
– Mellor libro traducido ao galego para público infantil e xuvenil para A evolución de Calpurnia Tate, de Jacqueline Kelly, traducido por Carlos Acevedo (Faktoría K).
– Autor do ano para Xabier López.
– Ilustrador do ano para Manel Cráneo.
– Mellor portada dun libro para adultos para A lúa da colleita (Galaxia).
– Mellor portada dun libro para público infantil e xuvenil para Pan de millo (Kalandraka).
– Mellor editorial para Xerais.
– Mellor crítico/a para Ramón Nicolás.
– O mellor acontecido para o Culturgal.
– O peor acontecido para os recortes en Cultura.
– Mellor Libraría para Andel.
– Mellor medio de comunicación para Praza.
– Mellor blog para Caderno da crítica, de Ramón Nicolás.”
Os Vilares: a terra baixo a poesía de Díaz Castro
Artigo
de Marcos Pérez Pena en Praza:
“Todo comeza con Manuel María. “Aló polo ano 93 eu estaba na organización da Romaría Labrega da Chaira e fixéramos unha exposición de fotografías antigas da parroquia. Viñera Manuel María inaugurala e dixo que todo aquilo estaba moi ben, pero que había que completalo cunha pequena historia sobre a parroquia, porque é unha parroquia que tiñan certas peculiaridades. E, dese xeito, encomendoume dalgún modo o facelo”. Fala Pastora Veres, que ultima un libro sobre a parroquia dos Vilares, en Guitiriz, o lugar no que creceu e viviu Xosé María Díaz Castro.
De seguro que o autor de Nimbos será un dos protagonistas deste ano 2014 que comezaremos en poucas horas, e ao igual que noutras ocasións estes meses serán unha boa oportunidade para afondar en todos os aspectos que conforman a súa obra e que definiron a súa vida. E poucos tan importantes como a terra que pisou e a paisaxe que mirou: a parroquia dos Vilares. “Estívenlle dando voltas, falando con veciños, pero fun deixando o tema. Sempre tiña aí ese tema, e este ano, aproveitando a celebración da Letras, decidín sacalo adiante”, comenza Veres, que lembra que o propio Manuel María salientara naquel encontro que “era unha parroquia que ía dar que falar, referíndose precisamente ao tema de Díaz Castro e das Letras, pois supoñía que nun futuro sería homenaxeado”.
Porén, Os Vilares: Lareira de soños é moito máis ca un libro de textos e fotografías sobre a parroquia. O proxecto complétase cun documental en preparación, a cargo de Cibrán Tenreiro, que ao igual que a publicación, verá a luz nos vindeiros meses. Un e outro traballo recollen as imaxes das aldeas e da paisaxe, e tamén a voz dos veciños que habitan o lugar: “Cada veciño ara o seu rego para facer dos Vilares a Terra Sucada, sementada e traballada nas miles de páxinas que podería ter cada libro e cada vida. Sabemos que Os Vilares e Guitiriz van ser no ano 2014 o centro da cultura e as letras galegas pola homenaxe que o mundo rendirá ao indixena parroquiano Xosé María Díaz Castro. Independentemente da merecida dedicatoria ao poeta chairego, a contorna do seu nacemento e crianza merece tamen proxectarse ao coñecemento dos que alí nunca estiveron nin saben”. (…)”
Isaac Alonso Estraviz: “O objetivo da AGAL era fazer realidade o que todo o nacionalismo vinha defendendo: aproximar, até identificar, o galego na escrita ao português”
Entrevista
de Montse Dopico a Isaac Alonso Estraviz en Praza:
“- Praza (P): Um livro [Conversas com Isaac Alonso Estraviz] que percorre tantos anos de uma vida não se faz em dois dias. Como foi o processo, como foram as conversas com Bernardo?
– Isaac Alonso Estraviz (IAE): Tiveram lugar em 2005. Naquela altura Bernardo era presidente da AGAL e eu secretário. Decidiu fazer-me umas entrevistas. Escolheu umas etapas da minha vida e elaborou umas perguntas que depois nalguns momentos iria mudando. Pegou numa gravadora e ia-me fazendo as perguntas e gravando o que eu lhe dizia. Foram bastantes horas. Terminou o grosso do trabalho no verão desse ano na sua casa de Burela. Segundo ele perguntava eu respondia sem prévia preparação. Como nalgumas respostas não estava seguro, andando o tempo foram esclarecidas e ampliadas. (…)
– P: Também participou, em Madrid, do associacionismo cultural galego. Teve relação com a gente de Brais Pinto, foi um dos impulsores de Lóstrego e participou da Irmandade Galega. Como o condicionaram as crises do nacionalismo galego o seu trabalho e ativismo naqueles grupos?
– IAE: Em Madrid os galegos só nos distinguíamos se defendíamos ou não a nossa língua e cultura. Tu eras galego e ninguém che perguntava pola ideologia política. Aí radicava o de poder entrar ou não em certos círculos. Sim que me condicionou, como me segue a condicionar atualmente. O que não sei é o quanto. Sou otimista hoje como quando tinha vinte anos. Mas nunca compreendi nem compreenderei jamais a capacidade dos galegos para se dividirem, subdividirem e estarem sempre nessa atitude. Enquanto não assumamos que só unidos podemos salvar Galiza, estamos a perder o tempo e atraiçoar a nossa pátria. (…)”
Culturgal, a feira da imaxinación
Desde
Sermos Galiza e Praza:
“Son tempos de agudizar o enxeño para sobrevivir ou buscar novas vías no mundo da cultura e en Culturgal xuntáronse unha morea de iniciativas que sorprenderon a un público que asistiu de forma masiva á feira. Con poucos medios, agudizar o enxeño, era a consigna que se apreciaba en moitos dos proxectos, talvez como a propia organización da feira, que conseguiu manter o nivel de actividades e público cun 55% de apoio institucional. (…)
Cada edición con máis forza, as industrias culturais agardan por Culturgal para mostrar as súas novas producións. Desta maneira, á feira chegaron recén saídas do prelo, algunhas novidades editoriais agardadas e tamén discográficas, en especial para público infantil, aproveitando as datas próximas ao Nadal nas que a Feira se desenvolven. Por Culturgal pasaron nestes días Manuel Rivas -con dobrete coa Revista Luzes, recén impresa e coa venda do primeiro exemplar no Pazo da Cultura, e co seu novo libro para a infancia O raposo e a mestra-, Anxos Sumai, Berta Dávila, Francisco Castro, Manuel Gago, Luís Rei Núñez, Manuel Lourenzo González, Marcos Calveiro, Rosa Aneiros, Teresa Moure, Antón Riveiro Coello, Pedro Feijóo, Anselmo López Carreira e Diego Ameixeiras. Da música fixéronse públicos os novos discos de Caxade, Lydia Botana, o CoraSons promovido por Uxía, o de 2naFronteira ou o novo espectáculo de Davide Salvado (…)”
Rosa Aneiros: “Nos 70 había polo menos conciencia de que había que loitar. Agora a sociedade parece rendida”
Entrevista
de Montse Dopico a Rosa Aneiros en Praza:
“Leo é unha moza que decide iniciar, soa, unha viaxe. Ao seu xeito, é unha rebelde que busca o seu propio camiño en contra da vontade dos demais. Aínda que, no seu periplo, vai aprender máis de si mesma que dos lugares que visita. Así é a protagonista da nova novela de Rosa Aneiros, Ámote Leo A (Xerais). Unha muller na procura da liberdade. Como tantas outras das personaxes da autora, coa que falamos nesta entrevista.
– Praza (P): Tiñas desde o principio a idea de facer unha triloxía?
– Rosa Aneiros (RA): Non. Comecei a escribir e, ao ir desenvolvendo a historia, vin que non tiña traza de acabar nun só libro. Nun principio pensei que ía precisar dous libros e ao final acabaron sendo tres. Hai xente que planifica moito a estrutura das novelas. Eu fágoo só mentalmente e, neste caso, a idea inicial sobre a extensión fóiseme das mans. Cabía a posibilidade de renunciar a partes, pero eu sempre prefiro seguir o ritmo da propia historia e despois, se é necesario, recortar. Evidentemente, é máis arriscado, tanto para min como para a editorial, presentar unha novela en tres volumes. Cando rematei presenteille a novela a Xerais para que eles decidisen. E optaron por publicala así tamén podían recomendarme que resumise… Pensa que xogo coa vantaxe de non estar atada por condicionantes como os que teñen os autores de super ventas. Eu conservo a liberdade para escribir o que quero, guiada pola paixón da escrita e nada máis. E a editorial ten a liberdade de decidir se o publica ou non. (…)
– P: Falando de voltas atrás, o teu relato sobre a ditadura portuguesa en Resistencia ten partes que poderían lerse como de actualidade. Porque non só está a haber retrocesos en dereitos sociais. Tamén en liberdades públicas. É como volver aos 70, antes da morte de Franco. Compartes esa sensación?
– RA: É que estamos a volver aínda máis atrás dos anos 70. Hai unha ideoloxía profundamente reaccionaria que se mantivo e agora se manifesta con máis énfase. E son moitas cousas: as liberdades públicas, o dereito de manifestación, o dereito de folga… Din que é a xente a que exerce a violencia, pero non falan da violencia estrutural, da violencia que bota a xente da súa casa ou que impide que os fillos coman no comedor escolar. Nos 70 polo menos había unha conciencia de que había que loitar. Agora a sociedade parece rendida. Daquela había unha violencia e unha reacción, agora só queda a violencia estrutural, que é negada. A iso contribúe una terrible manipulación da linguaxe e da realidade.
– P: No teu traballo en centros, que percepción tes da actitude do alumnado cara ao galego? Se cadra é un tema que nin se formulan se o libro lles gusta.
– RA: É habitual que che pregunten por que escribes en galego. Pero tamén o é que che pregunten canto cobras por libro. Non ten tanta importancia. Si é verdade que, neste libro, a protagonista vai cambiando de país, e eu non vou especificando nada sobre a lingua de comunicación. Si hai unha reflexión dela no sentido de que ao falar galego, castelán e inglés pode ir a calquera parte. Pero os lectores e lectoras non preguntaron polo tema do galego, parece que o aceptan con naturalidade. E iso faime sentir optimista. (…)”
