Entrevista a María López Sández en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Que experimenta unha cando a elixen académica?
– María López Sández (MLS): Pois vivino moi emocionada e moi consciente da responsabilidade que implica, por todo o que é a institución para Galicia e a cultura galega, polos que nos precederon e por tomar o relevo de Darío Xohán Cabana, tamén lucense coma min. Unha das cousas que podemos elixir os académicos é o lugar onde facer o discurso de ingreso e a min gustaríame que sexa en Lugo. É unha institución galega e a representatividade xeográfica tamén é interesante.
– LVG: Fala da responsabilidade intrínseca ao cargo.
– MLS: A Academia cumpre unha serie de funcións e é unha das institucións importantes para a revitalización da cultura e a loita pola lingua, e nese sentido debe ser unha institución viva, dinámica e na que se fan cousas. Sei que se chega á academia para traballar e contribuír a iso. (…)
– LVG: Que quere dicir cando fala da vinculación entre a paisaxe e a condición simbólica da nación?
– MLS: Pódese establecer unha afinidade entre a paisaxe e a lingua polo feito de teren funcionado ambas como principais condicións simbólicas da nación. O sentimento de pertenza ao territorio é algo moi arraigado nos galegos, aínda que, igual que ocorre coa lingua, non sempre isto baste para evitar o desleixo ou para garantir unha acción activa de uso e coidado. A paisaxe ten unha capacidade de mobilización afectiva moi intensa e tamén unha plasmación lingüística marabillosa que se percibe nas páxinas de Otero, de Fole e de tantos outros. A nosa propia memoria biográfica está moito máis vencellada ao espazo que ao tempo, e as ideas de campo e cidade en Galicia, por exemplo, están ateigadas de valores connotativos.
– LVG: Filóloga, educadora, escritora, columnista en La Voz de Galicia. En María López Sández conviven varias facetas entre as que non é quen de escoller.
– MLS: Non o vexo como algo separado. Cheguei a todo dende a filoloxía, sinto un pulo moi intenso cara ás linguas, pero o que primou sempre foi o amor á literatura. E cando a literatura significa iso para ti, é un paso moi natural transmitilo e compartilo, e iso enlaza coa dimensión do ensino. Dei clase moitos anos no ensino medio e o que vivín con maior emoción foi o programa lector, darlles aos alumnos e alumnas a posibilidade de ler e escoller entre moitas obras, falar de libros cos rapaces, acompañar o seu perfil lector e promover o seu gusto pola lectura. E por suposto, escribir é unha continuidade e unha culminación dese sentimento cara á literatura. (…)”
Arquivos da etiqueta: Real Academia Galega
Xosé Ramón Pena – Polos Vieiros de Florencio – Letras Galegas 2022
Vídeo da homenaxe da Real Academia Galega a Bernardino Graña en Nigrán
Entrevista a Suso de Toro en Nós Diario (2022)
Entrevista de Antón Escuredo a Suso de Toro en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Preocúpalle o que lembrarán de vostede cando non estea?
– Suso de Toro (ST): Non hai porque esconder a realidade da nosa vaidade. O escritor nace do seu propio narcisismo. No meu caso espero que duren os textos, polo menos algúns libros. Supoño que o libro aínda ten duración no soporte que sexa e sobrevivirá. Eu preferiría que fose en forma de libro. Despois de contrastar con outros soportes, para un texto segue a ser o mellor.
De maneira dominante, unha parte miña bastante importante é a de estar hoxe na sociedade opinando, a través da palabra, en asuntos da vida social. Loxicamente iso desaparecerá. O que se pretende é cambiar o que acontece mais a ambición do escritor está na obra, non está na pretensión da actualidade.
– ND: Un debate recorrente sobre a lembranza de escritoras e escritores despois da súa morte son as restricións que marcan as homenaxes polo Día das Letras Galegas.
– ST: Ao redor desas homenaxes que fai a Academia hai moitos debates. Eu, particularmente, levo defendendo desde os anos 80 que, sen quitarlle á Academia que escolla cada ano a quen decida, é importante celebrar as nosas Letras doutros modos. Que non estea asociado co pasado e cos mortos, senón que o que faga é pór en valor a vida que ten a creación na nosa lingua. Hai que buscar outro modo de celebración e é algo que levo moito tempo afirmando e agardo que algún día se faga. Falo dunha celebración social, na que participen entidades e mesmo empresas mais que celebre as vitalidades das creacións da nosa cultura. O exemplo do Sant Jordi é o dun éxito. Como celebrar a cultura e máis a vizosidade dunha industria unido a unha celebración cívica. Iso paréceme unha fórmula excelente, de grande éxito. Habería que pensar algo semellante, non digo o mesmo, pois hai que buscar algo propio.
Outro debate son as figuras que se escollan. Nese tema non me meto, son propostas académicas. Ás veces esa celebración serve para recuperar unha figura, pór en valor a alguén que doutra maneira podería ser esquecida. Revitalízase, polo menos momentaneamente durante un ano. Outras veces o resultado é desastroso se escollen unha figura con pouca ou nula entidade literaria. Nese caso o que están transmitindo é a mensaxe de que é unha reivindicación puramente política e non hai nas nosas letras unha entidade literaria. Iso é un problema. Hai figuras que teñen un gran valor cívico, que son queridas polos galeguistas por ese motivo mais que non poden ser mostradas á sociedade dicindo que “é a nosa literatura”. É cando a xente torce o fociño e di “vaia literatura máis cativa”.”
A RAG dedicaralle o Día das Letras Galegas 2023 a Francisco Fernández del Riego
Desde a Real Academia Galega:
“A Real Academia Galega dedicaralle o Día das Letras Galegas 2023 a Francisco Fernández del Riego (Vilanova de Lourenzá, 1913 – Vigo, 2010). O pleno da institución, reunido hoxe en sesión ordinaria, acordou homenaxealo o vindeiro 17 de maio, cadrando coa celebración do sesenta aniversario do primeiro Día das Letras Galegas, do que foi inspirador, e os cento dez anos do seu nacemento. Membro da nova xeración de intelectuais que lle deron continuidade ao ideario do Grupo Nós, Francisco Fernández del Riego foi un loitador cultural incansable que chegou a se converter nunha auténtica institución do país, respectado por todos e aberto ás diversas manifestacións do galeguismo. Foi unha das figuras centrais do galeguismo progresista e clave da resistencia no exilio interior durante o franquismo, cunha traxectoria polifacética e prolífica que abrangueu dende a política, a creación e crítica literaria á edición. A comezos dos anos 50 foi un dos fundadores da Editorial Galaxia, empresa que desempeñou un papel central na resistencia cultural de Galicia durante o franquismo, e na última etapa da vida presidiu a Real Academia Galega (1997-2001). (…)”
María López Sández, académica de número electa na Real Academia Galega
Desde a Real Academia Galega:
“Na sesión plenaria do sábado 9 de xullo tamén se votou a favor de que a filóloga e escritora María López Sández (Lugo, 1973) ocupe a vacante producida polo pasamento do académico Darío Xohán Cabana o pasado mes de novembro. Profesora de Didáctica da Lingua e da Literatura da Universidade de Santiago de Compostela e catedrática en excedencia do ensino secundario, a académica de número electa é investigadora da literatura galega e da sociolingüística, e tamén creadora literaria. (…)
A traxectoria de María López Sández demostra un firme compromiso coa lingua e a cultura galegas dende unha perspectiva rigorosa e multidisciplinaria. Licenciada en Filoloxía Galega, Hispánica e Inglesa, foi premio fin de carreira da Comunidade Autónoma de Galicia e segundo premio nacional de Terminación de Estudos Universitarios de Filoloxía. Doutorouse en teoría da literatura e literatura comparada cunha tese na que analizou a descrición da paisaxe como unha das condicións simbólicas da nación a través de Rosalía de Castro, Ramón Otero Pedrayo e Xosé Luís Méndez Ferrín. Neste mesmo tema centrouse o ensaio que lle valeu o Premio Ramón Piñeiro, unha obra de referencia na relación da literatura galega co territorio; e nel seguiría a afondar atendendo os imaxinarios rurais e urbanos no campo das letras galegas en autores como Eduardo Blanco Amor e Carlos Casares e mais a análise semiótica da cartografía, subliñando a centralidade cultural do mapa de Domingo Fontán. (…)”
Nove microrrelatos con premio: da pandemia á perda da memoria e a descuberta infantil do galego
Desde a Real Academia Galega:
“Vidas roubadas, as feridas da vellez na memoria, a descuberta da lingua de acollida, mesmo unha coreografía astronómica e, sempre, a capacidade de cativar e abraiar. Estes son algúns dos ingredientes das nove historias gañadoras e finalistas do V Concurso de microrrelatos da Real Academia Galega e PuntoGal, que consolida o éxito de participación entre xente de todas as idades con máis de 900 contos presentados. Antonio Cepeda Fandiño (Santiago de Compostela, 1967), Antía Novas Arribas (Bueu, 2004), e Elena Pastoriza Cortizo (Bueu, 2012) fixéronse cos primeiros premios nas categorías de adultos, xuvenil e infantil, respectivamente. Os segundos premios son para Carlos Neira Suárez (Mugardos, 1950), Lucas González Pérez (Ourense, 2005) e Marina Cabrera Vives (2012), nada en Tarragona e residente en Castrelo de Miño; e os terceiros para Anabel Rodríguez Vázquez (Castro Caldelas, 1967), Carlota Alcalde Lorenzo (Noia, 2006) e Ximena Landeira Lista (Santiago de Compostela, 2010).
As persoas gañadoras do certame
O xurado da categoría de adultos –composto polo presidente da RAG, Víctor F. Freixanes; o presidente de PuntoGal e tamén académico, Manuel González González; a académica correspondente Olivia González; o director xeral de PuntoGal, Darío Janeiro; e a xornalista e membro do comité de redacción de Luzes Marta Otero– avaliou preto de 500 relatos de ata 200 palabras presentados por persoas maiores de idade residentes en Galicia, outras comunidades autónomas e países como Suíza ou Brasil.
Entre todos eles, resultou gañador do primeiro premio de adultos “Aire libre”, unha historia inspirada na pandemia, pero cun xiro inesperado, asinada por Antonio Cepeda Fandiño, profesor de Xeografía e Historia e responsable da área de documentación do Museo Pedagóxico de Galicia.
Carlos Neira Suárez, xubilado do sector naval, fíxose co segundo premio de adultos con “Cronoloxías”, un relato conmovedor sobre as pegadas do paso do tempo na memoria; e Anabel Rodríguez Vázquez, perruqueira e veciña de Ourense, gañou o terceiro da mesma modalidade con “Herdanza”, un conto sobre arelas infantís e perdas irreparables. Non é o primeiro galardón deste tipo que consegue, xa que acadou previamente en dúas ocasións o concurso de microrrelatos do Consello Xeral da Avogacía Española e resultou finalista noutros.
Xuvenil
As preto de 300 historias presentadas por nenos e nenas de ata 11 anos e as case 200 escritas por mozos e mozas de 12 a 17 anos foron avaliadas pola académica de número Fina Casalderrey; o académico correspondente Ramón Nicolás; a secretaria de PuntoGal, Edita de Lorenzo; Cristina Ríos, membro do equipo da mesma entidade; e Santiago Romero Quintas, membro do comité de redacción de Luzes.
Tras as deliberacións do xurado para as categorías de menores de idade, Antía Novas Arribas, alumna de 2º de BAC do IES Johan Carballeira de Bueu, resultou a gañadora do primeiro premio na modalidade xuvenil co relato “Sen”, unha historia estremecedora de pouco máis de 100 palabras. “Nacido con identidade propia”, un relato que conecta o valor do patrimonio natural coa consciencia de noso, valeulle o segundo premio na modalidade xuvenil a Lucas González Pérez, alumno de 1º de BAC do Colexio Marista Santa María de Ourense. E o terceiro premio da mesma categoría foi para o desacougante “Quen son?”, de Carlota Alcalde Lorenzo, alumna de 4º da ESO do IES Campo de San Alberto de Noia.
Infantil
O relato gañador máis curto, “O gran baile”, de tan só 16 palabras, é de Elena Pastoriza Cortizo, alumna do CEIP Montemogos de Beluso (Bueu), que se fixo co primeiro premio na categoría infantil cunha fermosa danza planetaria. O segundo premio da mesma categoría recaeu en “Lingua adoptiva”, un conto baseado na descuberta do galego da propia autora, Marina Cabrera Vives, alumna do CEIP Castrelo de Miño. A pequena instalouse coa súa familia non hai moito no Ribeiro procedente de Cataluña e o seu álter ego nesta historia anima a romper a falar en galego a todas as persoas para as que non é a primeira lingua.”
Mondoñedo: II Encontro Álvaro Cunqueiro, os 1 e 2 de xullo
O Milladoiro, Ames: presentación de Ideas para un plurilingüismo dende o galego no Concello de Ames
