Entrevista de Antón Escuredo a Carmen Conde en Nós Diario (foto de Laura Pernás):
“Humorista, guionista, escritora e, sobre todo, narradora oral. Carmen Conde recolle historias e fainas súas para que poidamos entender un pouco mellor como somos. Forma parte do colectivo Narración Oral Galega (Noga) que seguiu activo nesta pandemia a través das pantallas, unha arma de dobre fío contra a que entende que se pode loitar coas novas xeracións. Da propia emerxencia sanitaria e a nova realidade asegura que quedarán linguaxes diferentes mais nada pode substituír ao contacto, aínda que sexa coas medidas sanitarias actuais, co público.
– Nós Diario (ND): Está ben de saúde a narrativa oral galega?
– Carmen Conde (CC): Creo que hoxe está nun momento moi saudábel. Sobre todo pola cohesión que hai e a sorte de contar na Galiza co colectivo Narración Oral Galega (Noga) que fai que haxa moito diálogo. Galiza é unha terra que ten moita tradición de narración oral. Agora estamos organizados e con moitas ganas.
– ND: Que pode sacar como narradora oral da experiencia que pasamos coa pandemia?
– CC: Crear a resposta de non perder a conexión co público. Por iso a “pandemia de contos” nas redes sociais en vídeo. Era unha maneira de manter o público. Aprendemos a instalar novas linguaxes. Nós estamos acostumados ao escénico, ao vivo, á reacción directa. Esta nova realidade froito da pandemia trouxo novos códigos que estamos aprendendo a asimilar e sobre os que debatemos para facelos convivir. (…)
– ND: Como se pode conservar a transmisión oral entre tanta oferta audiovisual?
– CC: A escoita activa do que está pasando ao teu arredor pérdese cando están diante dunha pantalla, toda a enerxía vai para ese aparello. Mais por experiencia con sobriñas e sobriños que están na adolescencia, cando escoitan meu pai explicar as súas historias, como lles soa a un mundo tan alleo, un universo tan épico e imposíbel, rematan por facer preguntas e deixar de ver a pantalla. A xente nova de hoxe non ten medo a preguntar, a indagar. Pasoume a min.
Cando fago Tabú diante de público desas idades aínda que fale de historias que aconteceron hai 50 ou 60 anos resóalles como se fosen súas. En parte non mudaron moito os códigos. Teño esperanza na escoita activa da xente nova aínda que é certo que hai que competir duramente coa teconoloxía, pois non se conversa como se conversaba.”
Arquivos do autor: asociacionescritoras-es
I edición do Festival Virtual do Libro Galego (FLIV), do 26 ao 28 de xuño
Compostela: actividades destacadas do 18 de xuño na Feira do Libro 2020
O 18 de xuño continúa a Feira do Libro de Santiago de Compostela (no Paseo Central da Alameda), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:30 a 14:00 h. e de 17:30 a 21:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa:
– 18:00 h. Aser Álvarez asina Galicia rural. Un debate contemporáneo sobre o rural en Galicia, publicado por Arraianos Producións.
– 19:00 h. Manuel Rivas asina O Chispas, publicado por Xerais, e o resto da súa obra.
– 20:00 h. Henrique Alvarellos (autor) e Xulia Nieto (ilustradora), asinan A nena que abrazaba as árbores, publicado por Alvarellos Editora.
Cuestionario Proust: Luz Darriba
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Luz Darriba:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A curiosidade por todo, a necesidade incansábel de aprender; podería dicirse que é unha obsesión. Son unha obsesiva.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Cando era nova tiña unha atracción enorme pola intelixencia das persoas. Logo souben que hai moitos tipos de intelixencias. Coa madureza aprendín que a bondade é o máis atractivo dxs seres humanxs. E a máis linda forma da intelixencia.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Eu son, en boa medida, grazas a elas; as miñas amigas e amigos. Xente boa e xenerosa da que só poder agardar cousas boas. Que vivan moitos anos.
4.– A súa principal eiva?
– Unha soa? Son moi esixente para comigo mesma e para cxs demais. Ademais teño o costume de dicir o que eu creo que é a verdade, neste mundo cheo de hipocrisía, e cando ninguén mo pregunta.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ler. Eu son sobre todas as cousas unha lectora. Miña filla maior lembra que lle dixen sendo ela ben pequena, que a vida era dabondo curta para tanto como había que ler. Son unha adicta á letra impresa.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Nas clases de francés, sendo nena, aprendín un poema que dicía: Le bonheur est dans le pré / Cours-y vite, cours-y vite / Le bonheur est dans le pré / cours-y vite. Il va filer / Si tu veux le rattraper/, cours-y vite, cours-y vite / Si tu veux le rattraper / cours-y vite. Il va filer. Logo segue; seino de memoria. O que vén dicir é que a felicidade é algo inalcanzábel. Cando estas a piques de collela vaise. Lémbroo porque despois de tanta vida entendín a sabedoría do poema. A felicidade é tan efémera que apenas nos decatamos cando somos felices; co percorrer da vida volvemos unha e outra vez a eses momentos. Estou a falar da felicidade suprema, cando sentes que voas por riba do mundo. Eses estados, para min, están relacionados coas primeiras etapas do namoramento. Logo, por sorte, hai moitas sensacións satisfactorias e duradeiras. Non esa felicidade tola e salvaxe da comuñón plena con outro ser humano, mais estados de enerxía positiva. As conversas e os xogos coas fillas, coas netas, coas amigas, o compartiren proxectos con xente nutritiva, os momentos da creación. A vida ten moitos, por sorte, substitutos da felicidade: a tranquilidade, a harmonía, a conciencia limpa e tranquila. A vida é moito.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Que lles pasase algo grave ás miñas fillas ou ás miñas netas. Algo no que non podo nin pensar.
8.– Que lle gustaría ser?
– Eu mesma, o que fixen na vida, tendo a posibilidade de ir arranxando as cousas mal feitas (moitas…).
9.– En que país desexaría vivir?
– Teño varias matrias. En todas elas síntome na casa. Galiza é unha delas. Gustaríame ter a posibilidade de estar un tempo en cada matria, porque unhas non se comprenden sen as outras.
10.– A súa cor favorita?
– O vermello do sangue. E todas as variedades do vermello. En pintura o vermello de cadmio que levou á gloria a paleta de Matisse.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Al este y al oeste / llueve y lloverá / una flor y otra flor celeste / del jacarandá (María Elena Walsh). As flores de color entre lila e celeste dos xacarandás que tapizan as rúas dos parques, na primavera do hemisferio sur, e as enchen de arume, como o seu nome en guaraní o indica.
12.– O paxaro que prefire?
– O gorrión ou pardal. Libre e máis listo cá fame. Identificábame, de moi nova, coa canción de Serrat Como un gorrión.
13.– A súa devoción na prosa?
– Teño moitas. Son fan de lonxe de Marguerite Yourcenar, recordo anacos exactos de Memorias de Adriano, mais tamén adoro case que todo o que escribiu Julio Cortázar. Nos últimos tempos incorporei moitas narradoras novas ás miñas devocións, e por poñer só unha, en castelán, a arxentina Gabriela Cabezón Cámara. Un antes e un despois na narrativa contemporánea, ao meu ver. En galego: Susana Sánchez Aríns (Seique), Eli Ríos (Luns), Emma Pedreira (Besta do seu sangue), fascínanme. Pero hai moitas, por sorte, moitas máis.
14.– E na poesía?
– Outra elección difícil. Vou dicir dúas, sabendo que poderían ser ducias (tamén por sorte): a arxentina Alejandra Pizarnik e a uruguaia Marossa di Giorgio. Da casa gústanme todas. Sen excepcións.
15.– Un libro?
– Pois de novo Memorias de Adriano, cara atrás, e As aventuras da China Iron, de Gabriela Cabezón Cámara hoxe. En galego os que mencionei máis arriba, mais poderían ser tantos…
16.– Un heroe de ficción?
– Robin dos bosques.
17.– Unha heroína?
– Dúas. Sherezade e a fada Morgana.
18.– A súa música favorita?
– Sen música non hai vida. É o mellor invento da raza humana. Gústame case todo. O case nada que non soporto é o reggaeton e cousas afíns. Por afinar eu mesma, moita da música dos 70, e se teño que decidir, quedo coa Raíña (Queen). En outros estados anímicos podo escoitar horas a Jorge Drexler, Franco Battiato, Loreena Mckennitt, Nina Simone, Elis Regina, Guadi Galego… E cando me quero concentrar poño ao señor Xoán Sebastián (Bach).
19.– Na pintura?
– Variei moitos os gustos co paso do tempo. Agora, se de pintura falamos, diría que Remedios Varo, Leonora Carrington. Maruja Mallo. Máis contemporáneas: Diana Dowek, Marcia Schvartz (arxentinas). Se falamos das artes visuais contemporáneas, a artista (artistas homes e mulleres) máis novidosa, completa e extraordinaria do século XX é Louise Bourgois, para min. Da casa, gusto moito do traballo de Mónica Alonso.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Miña nai, sen dúbida. Entre milleiros de cousas, meteunos nun barco de contrabando as tres fillas (e ela) para liscarmos da Galicia en branco e negro do 63. E tamén non podo deixar de nomear as Nais e as Avoas de Praza de Maio. Un exemplo de bravura e loita para o mundo.
21.– O seu nome favorito?
– Clara. Queda feo que poña Luz, non?
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Teño pouca paciencia e non son nada tolerante. Por poñer un: a impuntualidade. Fala dunha persoa a que non lle importa ren do tempo e os intereses dxs demais.
23.– O que máis odia?
– Non se me dá ben odiar, son preguiceira… Mais se teño que subliñar algo direi a traizón (que un traidor puede más que unos cuantos/ que esos cuantos no lo olviden fácilmente, León Gieco). E xa máis especificamente a traizón aos ideais, á clase social de pertenza, á amizade, a confianza. Non hai nada peor que un/ha traidxr. É un ser desprezábel porque dinamita algo que custa tanto gañar: a confianza.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Tamén teño unha ringleira delas. Por poñer dous de mostra direi Franco e Videla. Son nomes que non necesitan aclaracións.
25.– Un feito militar que admire?
– O militar non me provoca ningunha admiración, mais non podo deixar de nomear uns militares que fixeron honra do seu uniforme: os capitáns de Abril. E o feito, claro, A revolución dos cravos.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Moitos… por poñer un a paciencia e a tolerancia con segundo que cousas. Cheguei tarde ao reparto das dúas.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– O máis lonxe posíbel deste día, consciente, rodeada da miña tribo, na miña casa e cun concerto de música dos 70. Que soase, por exemplo, como banda sonora final Somebody to love… Por pedir que non quede.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– A alegría melancólica. Ou a melancolía alegre. Si, xa sei que son contraditorios…
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que deveñen da propia torpeza, os que non danan xs demais.
30.– Un lema na súa vida?
– Navegar é necesario, vivir non é necesario. Dende que escoitei o tema de Caetano Veloso, que fixo tras saír do cárcere no 69, amei a canción e a música brasileira. Eu tiña 15 anos. Mais xa era antes fan da frase que ocupaba cabeceiras no histórico Semanario Marcha, de Montevideo. Toda unha vida…”
Carvalho em pessoa: Carvalho, o renovador pedagógico, por Adela Figueroa
Recuperamos espazos para o libro galego e a lectura: FLIV (Festival Virtual do libro de Galicia). Entrevista a Anna R. Figueiredo.
Entrevista a Anna R. Figueiredo desde Aulas Galegas:
“- Aulas Galegas (AG): Como naceu FLIV? Cal é o seu obxectivo?
– Anna R. Figueiredo (ARF): O FLIV naceu desde o confinamento. Neses días nos que estabamos pechadas e só quedaba a cultura para ter as ferramentas nas que escapar dos valados que nos pechaban. A cultura sempre estaba aí, e as creadoras, para pensar, para aprender e para entreter. Nacho Alonso (Datalib) e máis eu pensamos que era o momento de levar tamén ás redes que nos mantiñan en comunicación todo aquilo que desde o confinamento botabamos de menos na cultura, a accesibilidade, a visión, o compartir diálogo e experiencias. Facer por reinventármonos e saír adiante.
O seu obxectivo é dar a coñecer diversas propostas culturais que teñen en común o formato libro, por iso propomos mesas redondas, conferencias, clubs de lectura, presentacións, recitais desde propostas máis innovadoras, cultura en rede… e sobre todo a posibilidade de “ir ao FLIV” desde calquera punto da xeografía mundial e case que a calquera hora, porque unha vez emitidos, os contidos quedarán na nosa plataforma web ata o próximo evento. O FLIV quere convidarnos a todas a descubrir o teatro, narrativa, poesía, BD, ilustración galega, sen as ataduras do espazo xeográfico ou o marco temporal.
– AG: A que público vai dirixida esta iniciativa? Hai espazo para os escolares? E para familias?
– ARF: Vai dirixido a todos os públicos, por suposto. Para as escolas temos unha mesa redonda específica, malia que cremos que unha escola pode atopar moito de interese en todas elas, que vai encamiñada a tratar os temas de animación á lectura e clubs de lectura nas bibliotecas escolares. Teremos tamén presentacións de LIX, faladoiros con autores e autoras dos favoritos da rapazada (e das adultas que lemos con elas e eles) e o máis importante, se somos quen de ver eses faladoiros na hora oficial do programa, poderemos interactuar con eles a través dunha ferramenta chat para facerlles chegar as nosas preguntas e inquedanzas sobre a súa obra.
Tamén nos fai especial ilusión de cara a todas as que temos unha intensa vida familiar ou a aquelas persoas que desde as aulas de ESO, FP ou BACH procurar unha visión nova de expresión a través da arte, a sección TEATRO INTERRUPTUS na que as creadoras das dramaturxias nos darán unha degustación dos seus textos para coñecer mellor a disciplina teatral.
Ademais haberá tres cursos online, un de maquetación por se queremos aprender a facer os nosos propios contos ou historias de xeito profesional, un de recitado e un de escrita creativa nos que poderemos participar vía inscrición previa, con mestres e mestras da palabra e do deseño. E, por suposto, unha exposición permanente arredor da figura de Carvalho Calero!
– AG: Como podemos acceder ás distintas actuacións que se van desenvolver? Que tipo de tecnoloxía precisamos para poder asistir á feira?
– ARF: Para acceder ao FLIV só precisamos un aparello que se poida conectar a internet. Todas as actividades se desenvolven a través do noso portal virtual (http://fliv.gal), que nós consideramos coma un gran teatro na rede, e que consta de: auditorio (Xulio Amigo), aula de docencia (María Barbeito), dúas salas de xuntanzas, unha cafetería e unha zona de escaparate onde poder pasar o tempo entre actividade e actividade rebuscando entre as novidades editoriais do momento, que serán expostas polas propias autoras e autores. Durante estas semanas imos descubrir pouco a pouco as distintas actividades a través das nosas redes en facebook (FLIV 2020), twitter (@FlivOficial) e instagram (@fliv2020).
– AG: Poderemos escoitar, falar cos escritores e escritoras de LIX que participan, facerlles preguntas?
– ARF: Si, independentemente do momento no que se emita o acto coa autora ou autor, desde o día 22 de xuño podemos deixar preguntas para eles no portal web a través da ferramenta de chat, animádevos! (…)”
Rianxo: presentación de Irmandiñas, de Aurora Marco, o 19 de xuño
Compostela: actividades destacadas do 17 de xuño na Feira do Libro 2020
O 17 de xuño continúa a Feira do Libro de Santiago de Compostela (no Paseo Central da Alameda), organizada pola Federación de Librarías de Galicia, con horarios de 11:30 a 14:00 h. e de 17:30 a 21:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa:
– 19:00 h. Jorge García Marín asina Papá, por que non pintas as unllas de cores?, publicado por Galaxia.
– 20:00 h. Gaspar Domínguez asina Matriz de area, publicado por Urutau.
A AELG lamenta o pasamento do escritor Emilio Alonso
A AELG manifesta o seu pesar polo falecemento do escritor Emilio Alonso.
Máis información aquí.