O Congreso de Narrativas, actividade da AELG co apoio da Deputación da Coruña, CEDRO e o Centro Ágora, tivo lugar o vindeiro 14 de decembro na Aula 9 do Centro Ágora da Coruña.
Aquí pode verse a crónica videográfica, da que publicamos hoxe o seguinte vídeo:
– Mesa redonda O mundo na palma dunha man.
Relatoras/es: Marica Campo, Érica Esmorís e Fina Casalderrey. Moderación de Beatriz Maceda:
“Gondomar, 21 de xaneiro de 2025
Sr. Director Xeral da CRTVG:
Diríxome a vostede despois de comprobar a escasa atención que os informativos da nosa televisión pública dedicaron a un dos máis insignes escritores galegos: Bernardino Graña.
Como escritora e integrante do Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) comprobei con estupor que a penas lle dedicaron uns poucos minutos o día do seu falecemento, unha peza de 01:18 minutos emitida na programación das 12 da mañá e no Telexornal Mediodía.
Foi unha negativa sorpresa comprobar, ademais, que nin sequera se fixo mención ao seu pasamento nos titulares dese Telexornal Mediodía, cando si houbo espazo para novas significativamente menos transcendentes, coma un absurdo e truncado atraco en Coristanco.
É incomprensíbel que a Televisión pública que debe a súa existencia a termos unha lingua propia que fixeron grande escritores coma o falecido non preste unha atención maior e máis digna ás novas relacionadas coa nosa cultura.
Por outro lado, certas novas do ámbito da cultura non poden ser tratadas exclusivamente nos programas temáticos que, como todos sabemos, teñen unha menor audiencia. Deben incorporarse aos contidos dos programas xeralistas, coma os informativos, porque tamén son novas de carácter xeral e de interese para toda a cidadanía, igual cá economía ou os deportes.
Entendo que non cómpre que detalle aquí os moitos méritos de Bernardino Graña, nin cal era a súa dimensión e significación intelectual. Mais, como pode ser que quen foi presidente da AELG, membro da RAG, integrante do grupo Brais Pinto… non mereza que se mobilice unha unidade móbil para achegarse ao acto civil co que foi despedido e onde mesmo interviñeron, entre outros, o Presidente do Parlamento Galego e o da RAG?
Como galega, escritora, e cidadá que paga os impostos cos que se financia a televisión que vostede dirixe, prégolle que preste unha maior e mellor atención á cultura de noso e lle dea cabida tamén nos informativos, ao mesmo tempo que atende a actos que, noutros lugares, acaban sendo programas de emisión en horario de máxima audiencia.
Atentamente
Marta Dacosta Alonso
Escritora e Vogal do Consello Directivo da AELG”
O Congreso de Narrativas, actividade da AELG co apoio da Deputación da Coruña, CEDRO e o Centro Ágora, tivo lugar o vindeiro 14 de decembro na Aula 9 do Centro Ágora da Coruña.
Aquí pode verse a crónica videográfica, da que publicamos hoxe o seguinte vídeo:
– Mesa redonda Moito conto: contar o mundo que soñamos.
Relatoras/es: Lara Dopazo Ruibal, Xabier Paz, Xurxo Borrazás e Santiago Jaureguizar. Moderación de Xavier Queipo.
O Congreso de Narrativas, actividade da AELG co apoio da Deputación da Coruña, CEDRO e o Centro Ágora, tivo lugar o vindeiro 14 de decembro na Aula 9 do Centro Ágora da Coruña.
Aquí pode verse a crónica videográfica, da que publicamos hoxe o seguinte vídeo:
– Presentación do Congreso e mesa redonda Outras narrativas: historias e relatos na rede, na prensa e no audiovisual: con Cesáreo Sánchez Iglesias, María Yáñez, Ismael Ramos, Álvaro Gago e Berta Dávila:
Bernardino Graña, primeiro presidente da AELG, nomeado Socio de Honra en 1996 e Presidente de Honra en 2021, poeta, narrador e dramaturgo, inmensamente prezado por todas e todos nós, finou o 18 de xaneiro de 2025.
Bernardino Graña (Cangas do Morrazo, 1932) foi catedrático de lingua e literatura en secundaria, até a súa xubilación en 1991. Desde ben mozo formou parte do Consello de Redacción da revista poética Alba. Participou tamén como articulista en La Noche e no Faro de Vigo, ademais de colaborar en numerosas publicacións. En 1958 participa na creación do grupo Brais Pinto en Madrid. No ano 2010 ingresou na Real Academia Galega, recibindo o Premio da Cultura Galega en 2021 e o recoñecemento como Fillo Predilecto de Cangas 2022 por parte do Concello da súa vila natal.
O seu caudal creativo alimenta varios ríos que fornecen camiños fecundos para a nosa lingua e literatura desde hai máis de 60 anos, tal e como pode verse no seu espazo no Centro de Documentación da AELG.
Esta foi a extensa e completa entrevista sobre a súa traxectoria literaria realizada en 2009, dispoñíbel na nosa web nesta ligazón.
Xa está dispoñíbel na Videoteca da web da AELG a entrevista extensa arredor da súa obra con Francisco Xosé Fernández Naval. Pode verse tamén aquí:
Xa está dispoñíbel na Videoteca da web da AELG a entrevista extensa arredor da súa obra con Felipe Senén. Pode verse tamén aquí:
Unha enquisa realizada no colectivo autorial (escritoras/es, tradutoras/es e autoras/es dramáticas/os) no Estado español revela que a inmensa maioría de profesionais considera imprescindíbel contar coa súa autorización antes de que as súas obras sexan utilizadas para adestrar modelos de intelixencia artificial xenerativa (IAX).
O estudo, promovido durante a segunda quincena de novembro, foi coordinado por entidades autorais como a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), a Asociación Colegial de Escritores de España (ACE), a Associació de Escriptors en Llengua Catalana (AELC), a Associació Col-legial d’Escriptors de Catalunya (ACEC) e a Asociación de Autores Científico-Técnicos y Académicos (ACTA). A elas sumáronse unha ducia de asociacións de distintas comunidades autónomas, integradas na Conferencia de Asociacións de Escritoras e Escritores, que se relacionan no final desta información.
En total, a consulta, que se levou a cabo durante a segunda quincena de novembro, dirixiuse a case 9.000 escritores/as e tradutores/as do conxunto do Estado, co obxectivo de coñecer a súa postura sobre os posíbeis usos de obras literarias, científicas e outros contidos protexidos por dereitos de autoría para adestrar modelos de IA en galego, castelán e no resto de linguas oficiais.
A sondaxe, na que participaron máis de 800 escritores/as e tradutores/as, amosa un apoio contundente á necesidade dunha autorización previa para o uso de contidos protexidos. Segundo os datos, o 96,5% das persoas enquisadas cre que ningún modelo de IA debería adestrarse con obras literarias, científicas ou de tradución sen o consentimento explícito das/os autoras/es. Ademais, o 49,9% rexeita completamente autorizar este tipo de usos, mentres que o 50,1% estaría disposta/o a consideralo, mais unicamente en troco dunha remuneración acaída.
Entre quen se opón a autorizar o uso das súas obras, máis da metade (52,2%) argumenta que a aplicación de modelos de IAX socava o valor do traballo creativo. Outros motivos inclúen o impacto directo na actividade profesional (13,7%) e a falta de transparencia no uso das obras (12%). Esa falta de transparencia no uso das obras é, de feito, un dos grandes puntos de conflito. Para o 56,2% das/os participantes, garantir claridade en como e para que se usan os seus contidos sería clave para considerar unha autorización. Por contra, só o 18,5% considera que o impacto nas vendas dos seus libros é unha barreira importante.
Cando se presenta a posibilidade de compensar economicamente as/os autoras/es, as cifras propostas por algunhas grandes compañías, como 10 dólares por libro ou 0,001 dólares por palabra, foron rexeitadas de maneira case unánime. Un 65% das persoas enquisadas cre que 10 dólares por libro é unha remuneración inaceptábel, mentres que o 68% opina o mesmo sobre os pagamentos de 0,001 dólares por palabra. En termos xerais, as/os enquisadas/os prefiren sistemas de remuneración baseados no número de palabras (58%) frente aos baseados en libros completos (31,4%).
Desde a AELG e as demais entidades promotoras, deféndese o principio de Autorización, Remuneración e Transparencia (ART), adoptado polo European Writers’ Council, como marco esencial para calquera uso de obras protexidas. As organizacións lembran que as obras literarias e científicas están amparadas pola Lei de Propiedade Intelectual e as normativas europeas, e calquera uso, mesmo no ámbito tecnolóxico, debe respectar plenamente os dereitos das/os creadoras/es.
A enquisa, desenvolta por Qbo. Investigación y Estrategia co apoio de CEDRO, puxo de manifesto a postura do colectivo ante un desafío que combina innovación tecnolóxica coa necesidade de protexer o valor do traballo literario e de tradución.
Para coñecer os detalles completos da enquisa, pode consultarse o informe completo, gráficos incluídos, aquí.
Entidades que participaron no desenvolvemento da enquisa xunto ás promotoras: Asociación de Escritores de Euskadi – Euskadiko Idazleen Elkartea (AEE-EIE), Asociación Valenciana de Escritores y Críticos Literarios (CLAVE), Asociación de Escritores y Escritoras de Extremadura (AEEX), Asociación Aragonesa de Escritores (AAE), Asociación de Escritores de Castilla La Mancha (AECLM), Asociación Navarra de Escritores/as – Nafar Idazleen Elkartea (ANE-NIE), Sociedad Cántabra de Escritores (SCE), Nueva Asociación Canaria de Escritores (NACE), Asociación de Escritores y Escritoras de Asturias (AEA), Asociación Riojana de Escritores (ARE).
Xa está dispoñíbel na Videoteca da web da AELG a entrevista extensa arredor da súa obra con Xoán Neira López. Pode verse tamén aquí:
Xa está dispoñíbel na Videoteca da web da AELG a entrevista extensa arredor da súa obra con Xosé Lois García. Pode verse tamén aquí:
