Entrevista de Miguel Pardo a María Xesús Lama [a foto é da Universitat de Barcelona] en Praza:
“A profesora da Universitat de Barcelona María Xesús Lama foi unha das investigadoras que participou no último achado de manuscritos inéditos de Rosalía de Castro. A Real Academia Galega (RAG) presentou hai unha semana un poema en galego e tres en castelán, unha descuberta “valiosísima” que indica que a escritora preparaba pouco antes da súa morte Postrimerías, o seu último libro. Son estes textos en español os que analizou Lama, que cualifica de “extraordinaria” a información que sobre a última etapa literaria da autora nos ofrecen estes escritos.
– Praza (P): Como atopou eses inéditos?
– María Xesús Lama (MXL): Atopeinos percorrendo os arquivos. Fun ao da RAG para ver o que alí había e ensináronme unha carpeta cunha serie de materiais. O que me parecía interesante recibino en arquivo dixital, xa en 2012. A Academia ten o proxecto de facer un álbum cos manuscritos de Rosalía, revisaron todo o que alí tiñan e Henrique Monteagudo atopou tamén estes materiais e viu que había alí unha solicitude miña para dalos a coñecer e, respectando este proceso, chamoume para participar na presentación porque era un material que eu xa tiña traballado.
– P: Agárdase que se atope algún inédito máis?
– MXL: Non se espera que haxa moitos máis. Algunha cousa máis pode aparecer, pero non se agardan moitos máis materiais inéditos por iso de que Rosalía mandou queimar as súas obras ao morrer. (…)”
Arquivo da categoría: Entrevistas
ZigZag Diario: Margarida, a da sorrisa d´Aurora, editado por Xulio Pardo de Neyra
Camilo Nogueira: “No tempo dos romanos a Península Ibérica era Galicia”
Cuestionario Proust: Miguel Ángel Alonso Diz
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Miguel Ángel Alonso Diz:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Honestidade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Bondade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Que sexan boas persoas.
4.– A súa principal eiva?
– A ignorancia. Fáltanme moitas lecturas.
5.– A súa ocupación favorita?
– Ler, escribir, xogar ao baloncesto.
6.– O seu ideal de felicidade?
– “Un abrazo de familia”. A miña muller e a miña filla entenderán esta resposta.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Perder a miña familia.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son. Eu xa atopei meu camiño.
9.– En que país desexaría vivir?
– Nunha Galicia decidida, valente, que non educara @s seus fill@s para marchar; respectuosa con outras identidades e orgullosa da súa.
10.– A súa cor favorita?
– Direi que a mestura do azul ceo, as verdes follas e o marrón do chan. Inda que para vestir sen dúbida o negro.
11.– A flor que máis lle gusta?
– Gusto de todas.
12.– O paxaro que prefire?
– A anduriña.
13.– A súa devoción na prosa?
– Xosé Neira Vilas.
14.– E na poesía?
– Celso Emilio Ferreiro.
15.– Un libro?
– Querido Tomás.
16.– Un heroe de ficción?
– Luke Skywalker.
17.– Unha heroína?
– Princesa Leia Organa. Dende pequeno quedei engaiolado pola súa fortaleza e determinación.
18.– A súa música favorita?
– The Beatles. The Doors.
19.– Na pintura?
– Salvador Dalí. Pero podería dicir Goya ou Velázquez.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– A miña muller.
21.– O seu nome favorito?
– Esther.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A falsidade e a cobiza sen medida por riba de todo e de tod@s.
23.– O que máis odia?
– As miserias do ser humano. Pero non sei se podo albergar odio onde hai tanto amor.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Posiblemente a Hitler.
25.– Un feito militar que admire?
– Numancia. Pola súa resistencia e valor da liberdade. Pero non creo que poida admirar ningún feito militar.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Pintar e tocar algún instrumento musical.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Despois de facer o meu percorrido vital. En anciá idade e cos meus seres queridos. Inda que hei de confesar que non quero morrer nin que morran os demais.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Ultimamente felizmente canso.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– O medo. É normal ter medo até atopar o camiño. Coñezo ben a sensación. E o medo é un defecto que non deixa medrar a alma.
30.– Un lema na súa vida?
– As cousas son como son até que deixan de selo. Sempre cuestiono as realidades que vivo e nunca collo autoestradas na vida. O camiño do oficio é un camiño longo que desexo percorrer.”
Cuestionario Proust: Miguel Anxo Fernández
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Miguel Anxo Fernández:
«1.– Principal trazo do seu carácter?
– Timidez e constancia. Iso de “o que resiste, gaña”…
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– Honestidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Todo o que representa ser un amig@.
4.– A súa principal eiva?
– Incompatible coa burocracia e coa “burrocracia”…
5.– A súa ocupación favorita?
– Ver cine, escribir, gozar da compaña da boa xente.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Xuntar todos os meus centos (diría miles…) de libros nunha única biblioteca e perderme nela con boa saúde e gozar do mellor cine da miña videoteca, nunha pequena sala a carón…
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– A morte dun ser querido e unha enfermidade sen remedio.
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son, un tipo normal. Pero postos a ser fantasioso: un fulano con poderes para corrixir a estupidez humana no seu concepto máis amplo (que mira que abonda…).
9.– En que país desexaría vivir?
– Xa vivo no mellor país do mundo…
10.– A súa cor favorita?
– Negro, pero a bandeira das tres cores tamén: vermello, branco e azul…
11.– A flor que máis lle gusta?
– Unha rareza: a flor de toxo ten o seu aquel…
12.– O paxaro que prefire?
– A pomba de Picasso…
13.– A súa devoción na prosa?
– O teórico cinematográfico André Bazin.
14.– E na poesía?
– Non teño preferencia. Todos me parecen heroes da Palabra.
15.– Un libro?
– ¿Qué es el cine? (André Bazin).
16.– Un heroe de ficción?
– Frank Soutelo.
17.– Unha heroína?
– Non teño unha preferencia concreta.
18.– A súa música favorita?
– Calquera de Jerry Fielding, Georges Delerue e Ennio Morricone, compositores de cine.
19.– Na pintura?
– Son moi ecléctico: desde os impresionistas a Picasso, Dalí e Antonio López. Son historiador da Arte, e iso sácache espontaneidade nas preferencias.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Os meus pais, currantes toda a vida, de sol a sol.
21.– O seu nome favorito?
– Esa é a pregunta do millón…
22.– Que hábito alleo non soporta?
– Regreso ao principio: a estupidez, a corrupción e a intolerancia.
23.– O que máis odia?
– Prefiro centrar os meus esforzos noutro tipo de sentimentos.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Os ditadores (e hai un carro cheo deles).
25.– Un feito militar que admire?
– Sinto moito dicir que ningún …
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Ser invisible.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Ou nunha cama de puro apagamento biolóxico ou dun repente.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Unha permanente incredulidade.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A ignorancia, por abondosa, sobre todo na xestión pública.
30.– Un lema na súa vida?
– A honestidade, con todo o que iso representa.”
Poesía, teatro clásico e música en Romano, de Lino Braxe
Roi Vidal: “Non arriscar fai que moita xente acabe asociando teatro galego a humor chocalleiro”
Entrevista de Montse Dopico a Roi Vidal en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Por que chamas Teatro a un libro de poemas que non ten moito que ver co teatro?
– Roi Vidal (RV): Pois, unha, para que me fagades esa pregunta, por xogar e por provocar unha interrogación, claro. E tamén porque son teatreiro, ademais de poeta, polo que xogo co meu mundo, co que teño máis cerca. Dábame certo morbo chamar Teatro a un libro de poesía. Pero o certo é que , segundo eu o vexo, o libro si que ten moito que ver co teatro. (…)
– MD: O Ano Vidal Bolaño favoreceu avances mais quedan cousas por facer. Que balance xeral podes facer del?
– RV: O meu balance do ano Bolaño é moi negativo. Só se fixo o obrigado, e a maioría das cousas partiron de iniciativas demasiado achegadas a RVB, como o CDG, ou as compañías Antroido e Teatro do Aquí. En xeral, a profesión non se sentiu moi identificada. A excepción de cousas como a Santa Bolaña, que saca o teatro á rúa e o mete nos bares. Algo que me gustou moito, máis que toda esa vacua parafernalia das celebracións institucionais, é o feito de que a Asociación de Veciños As Brañas de Andrés, do barrio de Vista Alegre, lle pedise ao concello de Santiago poñerlle o nome de Saxo Tenor á praciña na que está a casa onde naceu meu pai. Quero velo como un síntoma de que a sociedade, polo menos a compostelá, ao contrario do que acontece co campo cultural, si toma a Vidal Bolaño como algo propia a reivindicar. E agora que se acabaron os fastos, o camiño debe ir por aí. De abaixo arriba, que é como se constrúen os mellores edificios. (…)”
Anxos Sumai: “Nestes tempos, as persoas están disociadas e a sociedade, esquizofrénica”
Entrevista de Alberto Ramos a Anxos Sumai en Praza:
“(…) – Praza (P): Unha primeira pregunta de periodista folgazán. Como definiría A lúa da colleita?
– Anxos Sumai (AS): É un libro que ten máis lecturas das que fun consciente mentres a escribía. Cando a traballaba, pretendía mostrar unha concepción holística do ser humano, coas súas partes de sombra e as súas partes de luz. E despois do escrito, decateime de que ía reflexionando sobre moitos temas que me interesaban, que me preocupaban… Definilo con maior concreción cústame moito. Tería que escribir un libro enteiro para explicalo. [Ri] (…)
– P: Estamos disociados?
– AS: Estamos disociados en moitos casos. O que busco retratar aquí, levando situacións ao extremo, pouco ten que ver coas persoas con enfermidades mentais. O que procuro falar é de todo o mundo e sobre como todos sufrimos este tipo de disociacións. Por iso Nuria precisa parar e pensar no que se escindiu dentro dela. Eu non intento falar dunha enfermidade psiquiátrica, senón de como somos todos e todas. Vivimos dun xeito tan acelerado que nin nos concedemos ese último momento do día para parar e pensar. Imos ás carreiras e, cando nos decatamos, que nos queda por vivir? Nada. Son as circunstancias do momento actual. Nestes tempos, as persoas están disociados e a sociedade, esquizofrénica. (…)
– P: Nunha entrevista no Zig Zag afirmaba que vostede escribía moito, pero publico pouco. Por que agardou cinco anos entre a súa primeira novela, Así nacen as baleas, e esta segunda?
– AS: Non tiña nada que dicir, nada que fose necesario contar. Eu escribo moito, sigo escribindo relatos en libros colectivos e esas cousas… Pero algo que tivese a entidade dun libro meu? Non tiña nada que contar. Para que facelo? Para que forzar? Eu non teño que publicar un libro cada ano. Por sorte ou por desgraza non vivo de escribir. Malia que me gustaría vivir de escribir nestes tempos, teño un traballo marabilloso. Pódome permitir ser moito máis selectiva. Publico só o que me apetece, son moi autocrítica, quizais excesivamente autocrítica… É que non tiña nada que escribir, é absurdo. [Ri] Eu estiven publicando moito na primeira década do século, na radio, en Anxos de Garda, na prensa, etc. Cheguei a ser consciente de que me estaba aborrecendo a min mesma, a miña forma de escribir xa non me valía, estábame a repetir constantemente. Non tiña nada especial que contar, foi unha vertixe. Había que parar, cumpría pensar. (…)”
As vidas de Xabier Paz, conversa con Vítor Vaqueiro
Desde
Sermos Galiza, conversa entre Vítor Vaqueiro e Xabier Paz:
“(…) – Vítor Vaqueiro (VV): Se compararmos os dous últimos romances aos que me acabo de me referir, Renacer e As vidas de Nito, vê-se, do meu ponto de vista, um feito importante: o primeiro é, por seguirmos uma convenção clássica, um romance histórico, com alicerces em grande parte documentais, em quanto As vidas de Nito constitui um exercício da memória e da experiência persoal. Valentin, um dos protagonistas d’As vidas de Nito, considera “que se deve escribir primordialmente do que se conhece a fondo”, opinião que eu poderia assinar, ainda que tenha de reconhecer que a minha aversão polo romance histórico tenha um ponto de exageração. Então: qual é a diferença anímica, psíquica —se é que existe— à hora de abordares estes dous romances? Como enfrentaste cada um dos dous processos? Em qual dos dous te sentiste mais cômodo? E, em relação com o anterior, até onde chega o caráter autobiográfico do texto?
– Xabier Paz (XP): Avondas perguntas e nenhuma farrapo de gaita. Talvez estes temas dariam para um seminário de 40 horas. Na minha escrita há um denominador comum: escrevo sobre o que me interessa, sobre o que eu quero conhecer e tamém sobre o que me inquieta —os demônios interiores—. O corolário seria que aspiro a espalhar esse ponhamos “conhecimento” e reflexões, que me parecem de interesse; afinal, um perigoso desejo didático.
Diferenças poucas, ainda que as vidas sejam mais autobiográficas; nas novelas históricas vão também os demônios interiores. Por exemplo, no Renacer as relações de Aretino com a mãe, o papel da família … No meu caso, na medida em que sempre vai algo próprio no texto, no processo da escrita há sempre um momento doloroso, embora também haja outros momentos humorísticos. Cómodo não estou quase nunca. Não sou um artesão que domina as ferramentas e saiba exatamente a cada momento na fase em que está e qual vai ser o resultado de seu trabalho. Enquanto escrevo estou aguilloado pelas dúvidas e a insegurança.
A principal diferença vai no processo, não tanto na escrita. Num caso, nas tramas históricas, dedico muitas horas a documentação. Na preparação é quando mais desfruto. A história de Artemísia, a pintora, cativou-me. Quando escrevi As vidas… , como eu disse, já estava bem documentado, tinha tudo dentro, ainda que a memória seja tão traidora. As vidas de Nito é uma obra na que apanhei muito material autobiográfico, com sucedidos verídicos, mesmo que as diferenças de Casiano e um servidor sejam óbvias. (…)
– VV: Eu achei muito interessante essa atenção pola raridade, representada pola parelha Cham e Eng, ou por Edward Mordake, que merecia chamar-se Edward Mistake, os quais, em resumo, são prolongações de Nito —na infância, um ser raro, ou polo menos visto assim polo Nito adulto—. Resulta interessante a escolha das fichas, muitas com referência à termodinâmica, ou ao evolucionismo, ao clássico The two cultures, de Snow, que já tem meio século e como se fosse ontem. Não é certo que na tua obra —Folhas do bacalhau, Materia de Lucrecio— existe uma reivindicação constante sobre o papel da ciência e sobre a relação entre a ciência e a literatura?
– XP: Sim. Como já disse antes, com alguma arrogância, a minha escrita, em geral, pode ser vista como um exercício a meio caminho entre a antropologia, a filosofia e a política. Eu não acho que existam compartimentos estanques, estâncias incomunicáveis na mente humana. O pensamento no estado de vigília é um. Até mesmo o pensamento mágico não é independente do ambiente cultural em que é produzido. O ser humano tem facetas, ou momentos, como desejarmos, mas a esquizofrenia, a cisão, é uma patologia. O grande erro da escola moderna foi arredar Ciências e Letras como se fossem áreas distantes e mesmo antagónicas. A filosofia, não como lista de biografias, mas como disciplina do correto pensar para bem viver, e a matemática, não como receituário de fórmulas, mas como arte do raciocínio, são muito parenteadas. Eu não entendo como se pode estar abandonando a filosofia no ensino oficial. O utilitarismo grosseiro está fazendo muito dano por fabricar pessoas unidimensionais.
O processo de conhecimento não deve ser entendido de uma única maneira, usando a lógica formal, mas também o sentimento e a intuição. Neste sentido, na minha obra há uma reivindicação, mormente implícita, da ciência. Sem reflexão não há criação e em todo avanço científico há criação e até mesmo poesia, ou seja, um outro modo de ver as coisas. Pensemos na ação dos fermentos ou nas propriedades dos raios X. Se não há poesia neles não sei onde estará. (…)”
Memorias dun neno labrego: entrevista a Xosé Neira Vilas