Entrevistas e reportaxes destacadas do Diario Cultural da Radio Galega, do 14 ao 18 de outubro

Deixamos aquí as ligazóns ás máis destacadas entrevistas e reportaxes da semana do 14 ao 18 de outubro no Diario Cultural da Radio Galega relacionadas coa literatura. Agradecemos a Ana Romaní a información:

– Obradoiro de tradución poética Con barqueira e remador.
– Publícase o primeiro tomo da Historia da literatura galega.
– Crítica literaria de Chus Nogueira / Ningún precipicio, de Olalla Cociña.
– Páxina de narrativa desta semana: O corazón da Branca de neve, de Francisco Castro.
María Reimóndez presenta tres novos poemarios.
– Páxina de poesía desta semana: A guerra, de María do Cebreiro e Daniel Salgado.
– De Cantares hoxe. Susana Sánchez Arins.
– De Cantares hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI.

María Reimóndez: “Hai moita xente que viaxa pero nunca cambia o punto de partida”

Entrevista de Marcos Pérez Pena a María Reimóndez en Praza:
“(…) – Praza (P): Como muda a túa forma de achegarte á poesía, de escribir, dende Moda Galega até Moda Galega Reloaded, é dicir, dende o 2002 até hoxe?
– María Reimóndez (MR): Creo que a miña forma de achegarme á poesía mudou pouco, achégome a ela con rebeldía, sempre cunha certa dose de humor e tamén como o lugar onde conectan o privado e o público na miña persoa, co cal creo que é un espazo tremendamente vizoso. Sigo entendendo a poesía como unha rede para crear comunidades dunha forma preferente porque creo que o discurso poético é o máis aberto dos xéneros literarios, o cal quere dicir que pode espellar en lecturas infinitas que noutros xéneros están xa de seu máis pechadas.
Ademais, no caso de Moda Galega, o contexto sociopolítico pedía a berros un regreso. Porque os temas de Moda Galega por desgraza estaban, dez anos despois, máis a ferver ca nunca. E este si que é o grande paradoxo, que no medio dunha crise económica brutal, no canto de coller outros carreiros, se siga polos mesmos do capitalismo e do patriarcado máis atroz. Era necesario volver e abrir de novo a cidade para comprobar o horror dende a lingua mordaz e aberta,e dende aí poder encarar novas estratexias.
– P: Que imos atopar en kleinigkeiten/cousiñas?
– MR: Seguramente un poemario atípico, pero non sei, pode ser só unha percepción dende dentro da escrita. De feito interésame moito ver que entende un público galego, se cadra sentirá máis os aspectos íntimos fronte aos máis políticos do texto porque estes foron escritos coma unha seta que se envía ao corazón dunha lingua e cultura hexemónicas. Mais non teño nin idea! (…)
– P: Que contas en Presente continuo?
– MR: Van agora xa case 20 anos dende a primeira vez que collín rumbo á “India”, o poemario rematei de escribilo en 2005. Agora debo poñer o nome entre aspas porque nel conflúen as imaxes coloniais ou os conflitos políticos identitarios internos e para min xa non describe un lugar co que poida identificarme. Despois de 20 anos case falo en exclusiva de Támil Nadu, o poemario fala do proceso de chegar a onde estaba no 2005, un proceso que non remata nunca. Aínda así, creo que o máis importante desta vida (com)partida non ten nada que ver cos estereotipos nin co lugar concreto en si senón máis ben coa experiencia de descentrarse, de trasladarse sobre todo mentalmente a un lugar moi diferente daquel do que partiches e non falo precisamente de viaxes literais porque hai moita xente que viaxa pero nunca cambia o punto de partida. No caso da India é algo moi patente: a xente que viaxa e só ve o que a nosa educación colonial nos inculcou (as cores, os sorrisos, a pobreza…).
Este poemario defende máis a escoita que a mirada porque aí é a outra parte quen ten a posibilidade de definirse e nós o papel de deixar que nos modifiquen a orixe. A miña forma de entender a vida, as miñas alianzas, víronse totalmente transformadas neste proceso. O meu activismo nace desa escoita e analizo todo o que oio coas prioridades das que non adoitan ter voz en mente, busco crear espazos onde poidan falar por si mesmas. Este proceso non remata nunca, por iso o presente continuo, igual que non debe de rematar nunca a visión crítica sobre nós mesmas e a nosa sociedade cando entra en contacto coas outras. (…)”

Xavier Queipo: “Traducir o Ulises é unha homenaxe á Xeración Nós”

Entrevista de Carme Vidal a Xavier Queipo en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que supón para un escritor enfrentarse ao reto da tradución do Ulises de Joyce?
– Xavier Queipo (XQ): Traducir é un exercicio saudábel para calquera escritor. Axuda a espeluxar os labirintos internos da escrita. Axuda tamén a procurar opcións na propia lingua, a explorar camiños non transitados. Neste sentido é recomendábel para a formación de calquera escritor.
Constitúe, sen lugar a dúbidas un reto, mais un reto que non pode senón implicar unha maduración no xeito propio de escribir. No caso de Joyce, e do Ulysses en particular o reto é maior, considerando a complexidade formal do texto. (…)
– SG: Por que un narrador, alén de tradutor, decide asumir o traballo titánico da tradución dunha novela de tal envergadura? Canto tempo lle leva dedicado á tradución?
– XQ: Cando Víctor Freixanes falou do asunto, hai agora máis dunha década, con ocasión dunha visita a Bruxelas en novembro de 2002, eu dixen que precisaba pensalo uns días; pois o susto foi grande. Eu só non me atrevía, por non me considerar nin coas forzas nin cos coñecementos necesarios para afrontar a tradución en solitario. Antón Viale entrou deseguido no xogo. Despois decidimos pedir a axuda dunha terceira persoa, Eva Almazán, que xa traballaba para Galaxia e tiña sobrada reputación. María Alonso Seisdedos entrou no proxecto na súa fase final, coido que a finais de 2011, e foi de gran axuda para pór os borradores en orde e dar o impulso necesario para dar rematado o choio, que logo de certas dúbidas tanto no eido económico como no feito da negativa dos herdeiros de Joyce a autorizar a publicación, ficara en punto morto alá polo 2006.
Lembro un día no inicio do verán, sendo eu moi neno, paseando por Compostela, o meu pai sinalou a un tipo de aparencia gris e entrado en carnes, e dixo, nunha mestura de respecto e admiración: ese señor é Otero Pedraio. Daquela non entendín o por qué da admiración. Pasados os anos, cheguei a comprender e partillar o respecto e sentín que tiña unha débeda dupla: co meu pai, por descontado, e con Otero e toda a súa xeración de resistentes. Ou sexa, que cando Víctor propuxo o reto, unha luz prendeu nos labirintos da memoria e non puiden dicir que non. Esa é a explicación final, teorías aparte; o demais é conversa. (…)
– SG: Que supón, ao seu ver, que unha novela que está considerada iniciadora da narrativa moderna chegue agora a nosa lingua arredor de noventa anos despois da súa publicación?
– XQ: A importancia é dupla. Por unha banda poñemos a disposición dos lectores en galego unha obra de importancia capital da narrativa do século XX. Por outra, constitúe unha homenaxe a Xeración Nós e a Otero en particular, pola súa modernidade e afouteza, polo seu valioso legado. Pode verse como unha obriga xeracional, recollendo o facho que eles nos deixaran, e seguir así na carreira de dignificar a nosa lingua, de espallar o noso coñecemento, de normalizar o uso do galego, en definitiva, de aceptar que somos quen nós somos. (…)”

Manuel Veiga: “O bo escritor é aquel que, como o bo cociñeiro, sabe mesturar o conxunto nas doses adecuadas”

Entrevista a Manuel Veiga en Tempo de lecer Ourense:
“(…) – Tempo de lecer Ourense (TlO): Presenta na Livraría Torga a novela titulada: Os xornalístas utópicos. Que nos pode contar desta obra -en canto ao seu argumento, personaxes…-?
– Manuel Veiga (MV): É un libro que comeza en 1977, coincidindo coas primeiras eleccións democráticas e remata no 2007-2008, ao pe da crise. Ten diversos escenarios: Madrid, Vigo, Monforte, un pequeno concello de Ourense, San Francisco, Porto. E ten un personaxe central, Obdulio Somoza, que é xornalista. Pódese dicir que se trata dunha autobiografía cunha parte imaxinada, incluso se podería dicir que é a memoria dunha xeración, e, por último, é unha sorte de historia dos últimos trinta anos. Isto último quizais resulta moi oportuno agora que parece que a crise nos está facendo entrar nunha nova fase. (…)
– TlO: Ademais de escritor, vostede é tamén xornalista. Aplica tamén este concepto ao seu traballo e/ou maneira de ver o mundo?
– MV: A túa profesión sempre determina en gran medida a túa forma de ser e de pensar, queiras ou non. Tamén son sociólogo de formación e iso tamén inflúe. Aínda que quixese disimulalo non podería. A novela, trate do que trate, sempre deixa transparentar o carácter e a formación do autor. É algo parecido a un confesionario. O xornalista é un observador e o novelista necesita observar moito, aínda que non tanto en extensión como en profundidade. Tamén é importante a claridade á hora de escribir. O xornalista necesita ser claro e preciso. Eu cando escribo novelas tamén procuro ser claro e preciso e penso que o lector o agradece. A literatura é a arte do concreto. Se te pos abstracto fas filosofía e ademais corres o risco de aburrir. (…)”

Parlamento das Letras: Rebeca Baceiredo

Entrevista de Armando Requeixo a Rebeca Baceiredo no seu blogue, Criticalia:
“(…) – Armando Requeixo: ¿Que cres que lle falta aínda ás nosas letras e que lle sobra definitivamente?
– Rebeca Baceiredo (RB): A resposta que podo dar é pura impresión… Coido que, a pesar do claro ataque contracultural por parte de institucións fascistas (e entendo por fascismo, simplificando, a anulación da diferenza), nalgúns casos estase a conseguir unha relación coa linguaxe cada vez máis elegante, por profunda e libre. Ben, isto é algo que me interesa a min, concretamente, nada máis.
O que penso que sobran son egos, en xeral, en todos lados, dentro e fóra, da literatura e de nós mesmxs. (…)
– AR: ¿Cal é a túa valoración do noso presente literario?
– RB: Do presente literario galego penso (o mesmo que da dimensión cultural xeral): os circuítos de poder (dende fóra, coas seleccións editoriais mimetizando as pautas do centro do sistema; dende dentro, cos propios micropoderes) asolagan a creación de formas-contidos que xeran, de verdade, diferenza. Por unha banda, no que sería a dimensión artística, entendo que esa apertura a novos terreos é o seu cometido; e en tanto que cultura, como acervo de instrumentos conceptuais, tampouco se ten que quedar nesa recompilación, senón que terían que ser empregados, estes instrumentos, para crear outras cousas, para seguir camiñando.”

Manuel Álvarez Torneiro: “Este premio cementa o idioma, recoñece o valor dunha lingua”

Entrevista a Manuel Álvarez Torneiro en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Agardaba por este galardón?
– Manuel Álvarez Torneiro (MAT): Sabía que estaba aí na grella de saída pero que era moi difícil que mo deran nun ano no que había tantos poemarios bos en castelán, e tamén en catalán. Que premiaran un poemario en galego era imprevisible. Este é o primeiro libro en galego que recibe o Premio Nacional de Poesía. Isto vai ser un toque de atención moi importante.
– LVG: En que sentido?
– MAT: Este premio cementa o idioma e recoñece o valor dunha lingua. Isto é moi importante para o galego, para a nosa lingua. (…)
– LVG: Que ten de especial este poemario para ser tan recoñecido por todos?
– MAT: Foi publicado no momento xusto, responde a temas do día a día, camiñou pola senda de moitos e fixo unha viaxe responsable. Este libro non é un produto estándar, nin frívolo, nin lúdico, nin simplista. Incide nunha realidade que é tan persoal como plural. Foi escrito (non sempre ocorre) para entendernos, con ese acento eu diría rigorosamente humano, lembrando un dos meus títulos máis felices. (…)
– LVG: De que escribe?
– MAT: Da memoria, xa non temos outra cousa. Os ángulos da brasa é un libro de memoria, que é un tema moi presente na miña poesía, xunto co amor ou a paixón. A memoria é o mellor argumento dos mellores poemas, aí está a ledicia, a tristura, o amor, a amizade… Os recordos son como as musas que veñen a botarme unha man á hora de escribir. (…)
– LVG: Qué lugar ocupa a poesía na literatura?
– MAT: A poesía é un xénero de rango superior, hai que procurar que sexa en todo momento iso, senón non é poesía.”