Tabela dos libros (decembro 2017)

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Cos primeiros do mes, chega a nova Tabela dos Libros que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”

Novoneyra en xaponés

Desde Criticalia, de Armando Requeixo:
“(…) Vén isto ao caso pola recente tradución do poemario Os eidos ao xaponés da man de Takekazu Asaka, o mellor coñecedor da nosa literatura nas terras do sol nacente. Asaka, profesor de Filoloxía Románica na Universidade de Tsudajuku (Kodaira, Toquio), leva en contacto coa nosa lingua e a cultura dende mediados dos anos 70 e xa vai para as tres décadas que vén visitando todos os veráns a nosa terra. Froito da súa galegofilia teñen nacido diversos traballos de carácter lingüístico e, sobre todo, o primeiro vocabulario galego para xaponeses e a primeira gramática de noso para nipóns, da que acaba de se publicar unha nova versión co título Nova gramática galega (2016).
Pero ao profesor Asaka debémoslle moito máis. Mercé ao seu infatigable labor poden hoxe lerse en xaponés os Cantares gallegos (2009) e os Contos da miña terra (2014) de Rosalía de Castro, a Cantata a Ramón Cabanillas (2013) ou os versos do Xograr Martín Codax (2015). Pois ben, a este poderoso florilexio literario sumouse hai nada a poética de Novoneyra a través da tradución da que é, sen dúbida, a súa obra máis emblemática: Os eidos. (…)
Publicada baixo o selo de Kakenhi, esta edición ―que conta cunha moi suxestiva cuberta do artista Xosé Vizoso― non fai senón deitar en xaponés uns versos que, como teñen analizado varios estudosos, amosan connaturalmente unha innegable conexión coa lírica oriental dos haikai. O propio Novoneyra ten salientado isto en diversas ocasións e mesmo se achegou na súa escrita ao espazo literario de Oriente; así en 1995, cando publicou Camelio xaponés, onde tres poemas seus foron traducidos a esta lingua por Ayako Sugitani, de quen el versionou en galego sete ‘xiikas’. (…)

Entrevista a Estíbaliz Espinosa sobre As neuronas irmás

Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“”A ciencia é cultura e esa reivindicación faise importante nestes tempos”. Estíbaliz Espinosa gaña co libro As neuronas irmás o Premio de Poesía Afundación. Pode accederse á entrevista aquí.”

Estevo Creus gaña o Lorenzo Baleirón cun libro sobre a dimensión fantasmal da realidade

Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“A práctica poética de Estevo Creus (Cee, 1971) vén delimitando un territorio singular, estrañado. A súa mirada entende a realidade como algo á marxe da percepción común. O mundo revela as súas outras verdades grazas ao poema. O lugar que non hai titúlase o libro co que vén de gañar a 30ª edición do premio Eusebio Lorenzo Baleirón. Nel investiga a dimensión fantasmal do real e os baleiros do idioma.
“A obra fala fundamentalmente sobre lugares que non existen”, explica ao teléfono. A imposibilidade da propia percepción, cómo se constrúe a forma de mirar ou os ocos da linguaxe son eixes polos que discorre a escrita de Creus. Que para esta ocasión, seis anos despois de Balea2, desprégase por páxinas “moi descritivas”. É dicir, a obxectivos en aparencia abstractos chega por vías concretas.
“Intento nomear as cousas coas cousas”, di, “e debuxo paisaxes surrealistas co que hai”. O deambular pola cidade proporciona a materia dun traballo “un pouco filosófico”. Pero son esas “cousas” descritas o que produce “fantasmas, esperpentos”. “A xente nas rúas da cidade, por exemplo, ten unha aparencia fantasmal”, engade. Dalgún xeito, a poesía como mecanismo de desvelamento, aínda que sen invocacións á epifanía.
Por idade e experiencias compartidas, Estevo Creus aparece adoito adscrito á Xeración dos 90. A súa obra, porén, foise afastando de formulacións iniciais –Poemas da cidade oculta (1996), Areados (1997)- e adquirindo forte conciencia da crise da linguaxe. En O lugar que non hai, esta é elemento central. “Hai unha crítica feroz á linguaxe proposicional”, esténdese, “a linguaxe é un cabalo de Troia no ser, a linguaxe impide”. O poeta enfróntase a unha ferramente incerta, “inimiga”, nun libro “bastante contemplativo”.
Os poemas cos que Creus gañou un dos certames literarios máis veteranos de Galiza foron “concibidos para a oralidade”. “Non estaba moi seguro de se funcionarían como texto escrito, por iso o premio foi unha sorpresa”, admite. Que devolve a Estevo Creus ás librarías logo dun demorado silencio. “A razón”, expón divertido, “é que non lle atopaba moito xeito ao que estaba facendo”. O seu método, ademais, contribúe a estes longos períodos sen publicar: “Escribo de cando en vez, e dun tirón. Obedece tamén ao azar”. (…)”

Quiosco: Xistral 20

Desde Cultura Galega:
“O Concello de Lugo acollía a pasada semana a publicación da vixésima entrega da revista Xistral, publicación histórica que botara a andar Manuel María e que voltou en 2000 da man do municipio. Nesta ocasión, o novo volume recolle textos de 63 poetas e poetisas do país acompañados de ilustracións de Quique Bordell. A coincidir co lanzamento dáse tamén un relevo na coordinación do proxecto, que pasa de Camilo Gómez Torres a Toño Nuñez que estará acompañado por un consello de redacción formado por Luz Pozo Garza, Marica Campo, Claudio Rodríguez Fer, Olga Novo e a Concelleira de Cultura, Carmen Basadre. (…)”

Entrega do I Certame Vilariñas 2017

Nova e fotografía enviadas por Martiño Maseda Lozano:
“O pasado sabado, 2 de decembro, na igrexa dos Vilares, ese home coñecido coma Pepe do Vilariño, ou mellor dito, ese gran poeta chamado Xosé María Díaz Castro, estaría compracido co acto que argallou a boa xente da NPG Nova Poesía Guitirica e dos Vilares, Lareira de soños para celebrar a entrega do I Certame VILARIÑAS 2017, e que, asemade, serviu para honrar a súa persoa.
Ante case un cento de persoas alí presentes (entre elas familiares do propio Xosé María Díaz Castro), sucedéronse distintas intervencións, ás que foi dando paso o poeta vilalbés Martiño Maseda. A primeira correu a cargo de Regina Polín como alcaldesa de Guitiriz; seguida por Alfonso Blanco Torrado, ben coñecedor da persoa do poeta vilarego, e en representación de Xermolos, como depositarios do legado da súa obra, o que os levou a teren emprendido iniciativas con resultados positivos, como a declaración do Día das Letras para o poeta do Vilariño no 2014 ou a fase inicial de recuperación da súa casa natalicia.
Tras as palabras de Alfonso Blanco Torrado, dous integrantes do grupo poético “Voces Poéticas do Mandeo” (Moncho Bouzas e María Pereira) deleitaron aos asistentes co recitado duns poemas.
No cerne cenital do acto tivo lugar o momento da entrega dos galardóns aos premiados na 1ª edición do Certame VILARIÑAS. Ditos galardóns consistiron nunha peza única elaborada pola artista da Costa da Morte, Viki Rivadulla. Comezou recollendo o seu premio o poeta naviego Toño Núñez, que coa vilariña “Abrín os ollos” acadou o terceiro premio, o cal lle foi entregado pola cantautora e profesora Sandra Tenreiro Doldán. Deseguido, tocoulle o turno a Pedro Rielo Lamela, quen non puido asistir, e levoullo no seu lugar Xelo Teijido, membro da NPG, o segundo premio pola vilariña “Gran carballo”. E xa para sentirse agasallada polo primeiro premio, grazas á vilariña “Teño un pintor”, acudiu a guardesa Andrea Araújo Alonso, que con grande ilusión recibiu a figura de Viki Rivadulla de mans de Antón de Guizán, presidente da Asociación Os Vilares, Lareira de Soños e membro da NPG.
Rematou o acto as verbas intensas e luminosas da integrante máis nova da Nova Poesía Guitirica NPG, Fátima Fernández.
A continuación, a festa poética proseguíu nun comedor do bar Korreo de Guitiriz.
Medre a Poesía!”

Proxecto De baleas: Eduardo Estévez, poeta, e Tokio, debuxante

Desde Chamando á Terra, da Radio Galega:
“O proxecto poético De baleas está conformado por un poemario, un blog, un CD musical e un cómic, ilustrado polo debuxante de banda deseñada, Tokio. Conversamos co poeta Eduardo Estévez e con Tokio. Pode escoitarse aquí.”

Estíbaliz Espinosa: “Poucas veces as mulleres son imaxinadas como pioneiras, exploradoras, xenias”

Entrevista de Montse Dopico a Estíbaliz Espinosa en Praza:
“(…) – Praza (P): Un dos poemas de Curiosidade di, de feito, que a ciencia é literatura e a literatura é ciencia, coa curiosidade como factor común e a beleza como vector. Nun encontro recente da AELG comentabas que a ciencia podía ser un xeito de poesía…
– Estíbaliz Espinosa (EE): Tampouco é que crea exactamente iso, pero cando dixen iso parafraseaba ao poeta John Keats, que dicía que a verdade é beleza e a beleza é verdade. A ver, coa poesía dificilmente poderiamos atopar a teoría da relatividade, por exemplo, pero si é certo que a poesía busca poñer a linguaxe nunha cámara a presión, ver ata onde podemos espremer a linguaxe para expresarnos, ver ata onde podemos levar a linguaxe ordinaria para expresar outras cousas. Pois a ciencia tamén busca a palabra exacta, as metáforas máis axeitadas para expresarse, porque non deixa de ser unha interpretación lingüística do mundo, que está continuamente renovándose e buscando termos e paradigmas novos.
Para explicar o que é o espazo-tempo, por exemplo, utilízase a metáfora do colchón que se curva ao poñerlle algo enriba: o espazo cúrvase segundo a masa do corpo que está nel. E moitos conceptos da matemática, a astronomía… entran no campo do lirismo, evocan moitas cousas… Os propios científicos tamén son narradores ou inspíranse en narradores… Se ollamos á historia, ademais, vemos por exemplo que Aristóteles escribía tanto de poética como de como era o cosmos… A separación entre ciencias e letras estableceuse despois, é unha convención. (…)
– P: Hai bastante humor, ademais, no que escribes. E como unha chamada a, non sei, desdramatizar o propio feito da escrita. Non poñer a quen escribe nun pedestal, que ao cabo só se trata de escribir e desescribir o escrito. Un poema fala sobre iso…
– EE: Para min é inevitable que haxa unha actitude retranqueira. É unha maneira de ver a literatura desde lonxe, en órbita, desde certa distancia. Tamén pode interesarme, outras veces, o “intensito”, pero penso que a ironía e a retranca poden axudarnos moito. E si, a palabra desdramatizar pode estar ben para definilo. E eu escribo e desescribo todo o tempo. Se me desen un ano máis, volvería reescribir este libro. Marilar Aleixandre cita versos dese poema que citas, dos que colleu ademais o título do seu libro Desescribir. (…)
– P: Vés de gañar o premio Afundación por As neuronas irmás, que editará o Pen. En que sentido nace ese libro de Curiosidade?
– EE: É un libro que xorde dun feito biográfico, que é a perda do meu único irmán. Un libro que reflexiona sobre o que é ser irmá, e ser irmán. Sobre a idea da irmandade, en distintas dimensións: a irmandade co cosmos, con outras especies, co estranxeiro, con outras mulleres… Hai unha idea de sororidade, pero non é un libro social nese sentido. É a irmandade ollada desde distintas perspectivas. As dúas Europas: a máis coñecida e a lúa de Xúpiter, Galicia e a Galitzia de Polonia e Ucraína… Tamén reivindica a figura da muller non só como corpo, senón como xeradora de ideas, como cerebro. A intelixencia das mulleres. (…)”

Culturgal, Pontevedra: actividades literarias destacadas do domingo 3

Do 1 ao 3 de decembro, no Pazo da Cultura de Pontevedra, e con horarios de 11:00 a 21:00 horas o venres 1 e sábado 2, e de 11:00 a 20:00 horas o domingo 3, terá lugar o Culturgal 2017. O prezo das entradas é o seguinte: “a entrada xeral por día ten un prezo de 2 euros, entregarémosche unha pulseira e entrarás e sairás do recinto cando queiras durante ese día. Se queres acceder máis de 1 día, tes unha pulseira de 3 euros coa que poderás entrar e saír durante os 3 días. Nenas e nenos até 12 anos (incluídos) pagan 1 euro por día e 2 euros pola pulseira bono. Menores de 3 anos non pagan entrada.”

As actividades literarias destacadas do programa para o domingo 3 son:
11:00 h. Espazo Foro. Conversa con Manuel Núñez Singala ao redor do libro Sacar a lingua é de mala educación. Galaxia.
11:30 h. Espazo Libro. Conversa con Eli Ríos ao redor de Luns (Premio Torrente Ballester 2016) e Culpable (Premio López Abente 2017). Con Manuel Bragado. Xerais.
12:00 h. Espazo Foro. Presentación da «Rede Scórpio» e entrega dos premios do concurso de narrativa breve. Através Editora-AGAL. Con Xosé Antom Serém, da Através Editora e Óscar Senra, de MaOs Innovación Social, S. Coop. Galega.
12:00 h. Espazo Libro. Fernando Osorio do Campo. Unha vida sen treguas (Premio Carvalho Calero 2016, concello de Ferrol). Con Carlos-Caetano Biscainho-Fernandes, autor. Edicións Embora.
12:00 h. Espazo Carpa. A violencia dun sorriso. Implicadas no Desenvolvemento en colaboración co grupo A Panadaría. Recital-performance creado por A Panadaría, baseado nos poemas da autora támil Thamizhachi Thangapandian.
12:00 h. Sinatura de Antonio Manuel Fraga. Querido H. P. Lovecraft. No stand de Urco Editora.
12:30 h. Espazo Foro. Nova Escola Galega e a Revista Galega de Educación. Con María Dolores Candedo, presidenta, Xesús Rodríguez, director da RGE, Silvia López Gómez (coordinadora de «Aprendendo con videoxogos») e Santiago Fernández Lanza, profesor na Universidade Internacional da Rioxa e colaborador.
12:30 h. Espazo Libro. Presentación da plaquette O gran rexeitamento. Flores para Albert Ayler de Daniel Salgado en formato musical con
Alexandre Losada & Luís Garrido. Apiario.
13:00 h. Espazo Foro. Corpo de Antiochia. Intervención poética con Tamara Andrés, autora. Galaxia.
13:00 h. Espazo Libro. Conversa de Iria Collazo con Berta Dávila, autora de A pel do mundo. Galaxia.
13:00 h. Sinatura de Isidro Novo. O tabú na traslenda. No stand de Urco Editora.
16:30 h. Espazo Foro. Portugal na Culturgal. Presentación da 4a Semana de convergências Portugal-Galiza. Secretaría Xeral de Política Lingüística. A cidade portuguesa de Braga acollerá -arredor do 24 de febreiro de 2017, Día de Rosalía de Castro- a cuarta edición desta iniciativa colaborativa que impulsan o Centro de Estudos Galegos da Universidade do Minho, a Secretaría Xeral de Política Lingüística, a formación Canto D’Aqui, a Câmara Municipal de Braga e a Junta de Frêguesia de San Vicente co obxectivo de irmandar as dúas beiras do Miño a través da música, da poesía e da palabra. Interveñen: Valentín García Gómez, secretario xeral de Política Lingüística, Pedro Dono López, director do Centro de Estudos Galegos da Universidade do Minho, Anxo Angueira Viturro, presidente da Fundación Rosalía de Castro, Uxía, coordinadora da iniciativa, e Jaime Torres, Carlos Moutinho e Filipe Cunha, integrantes de Canto D’Aqui.
16:30 h. Espazo Libro. Conversa entre Francisco X. Fernández Naval, autor de Alma e o mar, e Arantza Portabales, autora de Deixe a súa mensaxe despois do sinal. Galaxia.
17:00 h. Sinaturas de Manuel Lourenzo González e Tomás González Ahola. No stand de Urco Editora.
17:00 h. Espazo Libro. Mulleres bravas. Urco Editora. Maruja Mallo e Xulia Minguillón. Con Elvira Ribeiro, autora, Eva Agra, ilustradora, Andrea Jamardo, editora, e María Lado, presentadora.
17:30 h. Espazo Libro. Biodiversidade: cara unha sexta extinción masiva. Presentación da edición en galego. Catro Ventos Editora. Con Isidro Dozo, editor, e Xosé Veiras.
18:00 h. César Lorenzo Gil conversa con Ramón Caride sobre O camiño da Estadea. Ao remate, sinatura no stand de Xerais.
18:00 h. Sinaturas de Beni Yáñez, Os donos das cinsas, e Santiago Bergantinhos.
18:30 h. Espazo Libro. Presentación do libro Catro ventos. Cos editores Cibrán Rico López e Suso Vázquez Gómez e o fotógrafo Javier Fernández Pérez de Lis. Fabulatorio.
18:45 h. Espazo Foro. Conferencia «Terra. Ciencia, aventuras e sorpresas dunha viaxe arredor do mundo». Con Xurxo Mariño. Xerais. Ao finalizar, sinatura no stand de Xerais.
19:00 h. Espazo Libro. Conversa con Marcos Calveiro, autor de O xardineiro dos ingleses» (Premio García Barros), Fran Fernández Davila, autor de A senda de sal (Premio de Novela por Entregas de La Voz de Galicia). Co xornalista César Lorenzo Gil. Galaxia.
19:00 h. Sinaturas de María Lado, Eva Agra e Elvira Ribeiro. No stand de Urco Editora.