Taboleiro do libro galego (XXVI), por Ramón Nicolás

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Velaquí as novidades editoriais en lingua galega máis vendidas ao longo do pasado mes de setembro. O meu agradecemento ás dez librarías que, nesta ocasión, puideron participar: Paz, Trama, Suévia, Miranda, Abrente, Biblos, Andel, Cartabón, Libros para soñar e Lila de Lilith.

NARRATIVA
1º-. Contos do mar de Irlanda, de Xurxo Souto, Xerais.
2º-. A viaxe de Gagarin, de Agustín Fernández Paz, Edicións Xerais.
3º-. A voz do vento, de Pemón Bouzas, Xerais.
4º-. Chovida do ceo, de Alfredo Conde, Edicións Xerais.
5º-. 55, de Xavier Queipo, Xerais.
6º-. O espido de Gina,  de Miguel Anxo Fernández, Galaxia.
7º-. A maleta de Victoria Kent, de Xerardo AgraFoxo, Galaxia.

POESÍA
-. Transfusión oceánica, de Xosé Iglesias, A. C. Caldeirón.
2º-. dun lago escuro, Marta Dacosta, Xerais.
3º-. Río Alzhéimer, de Carlos Pereira, Alvarellos.
4º-. Anamnese, de Eli Ríos, Sotelo Blanco.
5º-. Os inocentes, de María do Cebreiro, Galaxia.

ENSAIO-TEATRO
-. Guía para o descenso enerxético, A. C. Véspera de nada.
2º-. A alternativa está aquí, de María Reimóndez, Xerais.
3º-. Bibliotecarias e bibliotecarios infames, de F. X. Redondo Abal, Laiovento.
4º-. Crónicas dun tempo escondido, de Sabino Torres, Galaxia.
5º-. Eu estaba alí, Afonso Eiré, Hércules de Edicións.
6º-. Contra a morte das linguas, de Miguel Moreira, Edicións Xerais.

XUVENIL
-. Reo, de Xesús Fraga, Galaxia.
-. Dragal III, de Elena Gallego, Xerais
-. Recinto gris, de Ledicia Costas, Edicións Xerais.
-. Os Megatoxos e o dragón de xade, de Anxo Fariña, Xerais.

INFANTIL
-. O soño de Esther, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
-. Verdedades, de Yolanda Castaño e Xosé Tomás, Biblos.
-. A nena á que non deixaban ser feliz, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, A Porta Verde / Nova Galicia Edicións.
-. O grúfalo,  de Julia Donaldson, Patas de Peixe.

LIBROS CD-DVD
-. Brinca vai!, de Paco Nogueiras, Kalandraka.
2º-. Xiqui Xoque, fiú fiú!, de Uxía, Editorial Galaxia.
3º-. Cantos animais, de Susa Herrera e María Noel Toledo.
4º-. Unha viaxe polo mundo, de As Maimiñas, Galaxia.

BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero IV, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. A causa do crime, de Tokio, Demo Editorial.

A Coruña: actos literarios destacados do mércores 6 na Feira do Libro

OFederación de Librarias de Galicia mércores 6 de agosto continúa a Feira do Libro da Coruña (nos Xardíns de Méndez Núñez, con horario de 11:00 a 14:00 h. e de 18:00 a 22:00 horas), cos seguintes actos literarios destacados nese día:

18:00 h. Francisco X. Fernández Naval e Ali Ali asinarán na caseta de Editores Coruñeses.
19:00 h. Francisco X. Fernández Naval e Xavier Seoane asinarán na caseta de Editores Coruñeses.
19:00 h. Charla coloquio de Manuel Casal Lodeiro sobre o libro Guía para o descenso enerxético, publicada pola Asociación Véspera de Nada, por unha Galiza sen Petróleo.
20:00 h. Lemos, cantamos, gozamos. II Semana da música infantil da Coruña. Pan de millo, con Migallas Teatro.
20:00 h. Presentación do libro Maternosofía, de Inma López Silva, publicado por Galaxia. A autora conversará con Francisco Castro arredor da súa obra.
20:00 h. Yolanda Castaño e Xosé Tomás asinarán exemplares do seu libro Verdedades, publicado por Biblos, na caseta de Editores Coruñeses.
21:00 h. Presentación do libro A dama da noite, de Xavier Seoane, publicado por Laiovento. Xunto co autor, participarán no acto Francisco Pillado e Anxo Angueira.

A Coruña: actos literarios destacados do domingo 3 na Feira do Libro

OFederación de Librarias de Galicia domingo 3 de agosto continúa a Feira do Libro da Coruña (nos Xardíns de Méndez Núñez, con horario de 11:00 a 14:00 h. e de 18:00 a 22:00 horas), cos seguintes actos literarios destacados nese día:

13:00 h. Actividade infantil. Presentación do album ilustrado …3, 2, 1 … de Pepablo Patinho e Dani Padrón, publicado por Edicións Embora.
13:00 h. Presentación do libro Textículos dramáticos, do escritor Afonso Becerra, publicado por Laiovento. Xunto co autor, participará no acto Francisco Pillado. Os actores Gloria Rico e Xosé Luís Bernal, Farruco, da Cia. TEP Teatro en Punto realizarán unha lectura dramatizada de textos do autor.
19:00 h. Dores Tembrás asinará na caseta de Editores Coruñeses.
19:00 h. Presentación do libro Como ser reintegracionista sen que a familia saiba, do escritor Eduardo Sanches Maragoto, publicado por Edicións do Cumio.
20:00 h. Presentación do libro Escrito en cafeterías, de Miguel Anxo Murado, publicado por Galaxia.
21:00 h. Xabier López López asinará exemplares do seu libro 1989, publicado por Biblos Clube, na caseta de Editores Coruñeses.

Gañadoras/es dos Premios AELG 2014

Estes son os gañadores/as dos Premios AELG 2014, que premian as mellores obras editadas en 2013, e que se veñen de fallar na Gala das Letras da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, o 3 de maio en Pontevedra:

Blog Literario
Caderno da crítica, de Ramón Nicolás.
Ensaio
A revolución non vai ser televisada, de Rebeca Baceiredo (Euseino? Editores).
Literatura Infanto-xuvenil
A illa de todas as illas, de Xabier P. DoCampo (Xerais).
Xornalismo Cultural
Carme Vidal.
Narrativa
A lúa da colleita, de Anxos Sumai (Galaxia).
Poesía
Raíz da fenda, de Berta Dávila (Xerais).
Teatro
Obras Completas (Vols. I, II e III), de Roberto Vidal Bolaño (Edicións Positivas).
Tradución
Ulises, de James Joyce, na tradución de Antón Vialle, Eva Almazán, María Alonso Seisdedos e Xavier Queipo (Galaxia).

Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:

  • O premio Mestres e Mestras da Memoria, que se concedeu nesta segunda edición a Elba Requeijo e Xavier Blanco, por toda unha  vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional;
  • O Premio Institucións que se concede a quen contribuíse á divulgación da lingua e cultura galega, e co que a AELG valora tamén o impulso dalgunhas institucións na promoción do teatro:
  • E mais o Premio AELG 2014 Escritor Galego Universal, outorgado pola Asemblea a Bernardo Atxaga, galardón que a distingue como autora que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana.

No transcurso da gala a AELG tamén se entregou a distinción “Bos e Xenerosos”, coa que a  Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega quere recoñecer o esforzo e o compromiso da xente do espectáculo para manter vivos os nosos escenarios nun momento en que os recortes afectan de maneira especial ás programacións culturais. Desta maneira, a AELG premiou representantes de todas os ámbitos da escena galega:

Tamén os Premios da Crítica Galega, entregados por Ramón Nicolás como membro da Sección da Crítica da AELG a Berta Dávila na categoría de poesía por Raíz de fenda e a Anxos Sumai en narrativa por A lúa da colleita.

O Consello Directivo da AELG fixo constar os parabéns máis sinceros aos compañeiros e compañeiras de oficio hoxe premiados nesta Gala das Letras, felicitación e aplauso que fai extensivo a todos os autores e autoras finalistas, e mais os propostos na primeira quenda de votacións, cuxo labor creativo conxunto merece tamén o público recoñecemento, pois todo el se converte nunha globalidade creadora, copartícipe testemuño necesario, ano a ano, dunha sementeira literaria que agroma para orgullo da sociedade galega desde a vindicación irrenunciábel da súa ferramenta máis prezada: a lingua galega en perpetua construción de futuro lexítimo.

A Coruña: presentación de Nunha presa de terra, de Paco Castro Alvarado

O martes 1 de abril, ás 20:00 horas, no local social da A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Olmos, 16-18, 1º), na Coruña, preséntase o libro Nunha presa de terra, de Paco Castro Alvarado, publicado en Laiovento. No acto, xunto ao autor, participa Xosé Manuel Pereiro.

Vinte e sete obras finalistas compiten polos Premios AELG 2014

Os premios da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega chegan á décimo quinta edición. As obras finalistas, publicadas en 2013, foron escollidas polos 437 socias e socios da AELG, que nunha segunda fase tamén decidirán as gañadoras, que se darán a coñecer na Gala das Letras, que terá lugar o 3 de maio no Teatro Principal do Concello de Pontevedra.
Tras os votos emitidos na primeira quenda, os finalistas aos premios á mellor obra publicada no 2013 nas modalidades de ensaio, poesía, narrativa, tradución, teatro, blog literario, literatura infanto-xuvenil e traxectoria xornalística (nestes dous últimos casos tamén participaron na elección os asociados de Gálix e os membros do Colexio de Xornalistas respectivamente), son:

Blog Literario

Ensaio

Literatura Infanto-xuvenil

Mellor traxectoria de Xornalismo Cultural en 2013

Narrativa

Poesía

Teatro

Tradución

Na segunda fase, xa en andamento, os asociados e asociadas decidirán as obras gañadoras.

Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:

Premio AELG 2014 “Institucións Culturais”

AELG valora tamén o impulso dalgunhas institucións na promoción do teatro e, neste sentido, premiará:

Premio “Mestras-es da Memoria” 2014

A segunda edición do premio Mestres e Mestras da Memoria, que se concede nesta ocasión a Elba Requeijo e Xavier Blanco, por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional

Escritor Galego Universal 2014

O escritor Bernardo Atxaga será o Escritor Galego Universal, galardón que o distingue como autor que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana. O autor vasco ofrecerá o día 2 de maio, en Pontevedra, unha conferencia con título Reaccións ante unha pedra raiada, e ao día seguinte recollerá o premio na Gala das Letras. Con este nomeamento Atxaga súmase á listaxe conformada por Mahmoud DarwishPepetelaNancy MorejónElena PoniatowskaJuan GelmanAntonio GamonedaJosé Luis Sampedro e mais Lídia Jorge.

No transcurso da gala a AELG tamén entregará a distinción “Bos e Xenerosos”, coa que a  Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega quere recoñecer o esforzo e o compromiso da xente do espectáculo para manter vivos os nosos escenarios nun momento en que os recortes afectan de maneira especial ás programacións culturais. Desta maneira, a AELG premiará representantes de todas os ámbitos da escena galega:

Paco Castro Alvarado: “Desde os oitenta eu pensaba que a literatura debía recoller o que estaba acontecendo no rural”

Entrevista de Montse Dopico a Paco Castro Alvarado en Praza:
“Un home queda pechado, por accidente, no seu lugar de traballo. É fin de semana, polo que non ninguén vai vir rescatalo. As horas pasan e, só cos seus propios recordos, non lle queda máis remedio que enfrontarse cos seus medos. Coa súa propia vida e co seu pasado. Unha infancia no medio rural que deixou feridas abertas. Mais que tamén lle transmitiu o saber que lle permitirá liberarse. Diso vai Nunha presa de terra (Laiovento), a primeira novela de Paco Castro. Un ollar ao rural que se afasta de idealizacións costumistas. Que chanta na terra da nenez a crítica dun mundo urbano que rebela máis que nunca a descomposición dun sistema que practica a violencia cos máis febles. En forma de usurpación de dereitos. Do mesmo xeito que antes fixera cos labregos.
– Praza: Comeza o libro cunha cita de John Berger. O cal é xa bastante significativo. Cal é, en xeral, a imaxe que querías deitar sobre o rural?
– Paco Castro Alvarado: Si, é significativo. John Berger é o autor que máis dentro chega na vida, na cultura e na psicoloxía labrega. Escribiu esa triloxía de relatos marabillosa que reflicten ben o proceso de desaparición desa cultura coas súas resistencias e as súas tensións. E ese ensaio epílogo de Porca terra a min paréceme o máis lúcido e comprometido que se ten escrito sobre a cultura labrega e a psicoloxía dos labregos e das labregas.
Desde hai moito tempo pensaba en escribir unha novela que rescatara esa realidade, que levantara acta dese proceso de destrución. Quería facelo percorrendo ese espazo tan transitado en Galiza que vai do rural ao urbano e do urbano ao rural sen caer no ruralismo tradicional nin no costumismo. Penso que modernizar a literatura galega non é facer literatura urbana e parecíame moi mal que a literatura non recollese ese proceso de transformacións bestiais que se estaban producindo no rural galego. Procesos que tiveron e teñen unha importancia decisiva na normalización cultural e lingüística de Galiza. (…)”

Laiovento, “proxecto de compromiso e de dignidade”

Reportaxe de Marcos Pérez Pena en Praza:
“En 1991 Xosé Manuel Beiras, Pepe Carreiro, Xesús Couceiro, Manolo González Millares, Francisco Pillado e Afonso Ribas botan a andar Laiovento (tomando o nome dun texto dramático de Otero Pedrayo) “coa pretensión de contribuír desde unha óptica progresista e aberta á normalización cultural e política de Galicia”. Outro dos compromisos adoptados inicialmente foi que, mentres non se acadase unha normativa “de consenso” para a lingua galega, “en todos os nosos libros respectaríase a opción ortográfica de cada autor ou autora”.
“Laiovento fixo e segue facendo un labor encomiable en tempos verdadeiramente duros, sobre todo ese labor de especialización no mundo do ensaio, que non existía nas editoriais galegas. E ensaio, ademais, non só de temática galega, senón ensaio de alcance universal. Coa visión que tivo sempre o galeguismo histórico: mirando o mundo dende Galicia. Ese diálogo nacionalismo-internacionalismo é algo permanentemente de manifesto”, destaca Xosé María Álvarez Cáccamo, unha opinión compartida por David Otero, que salienta que Laiovento “foi símbolo de liberdade en canto a normativas, en canto a temas, foi unha plataforma non acoutada senón aberta, unha plataforma de liberdade. Tanto na tradución de obras do pensamento e da literatura universal coma na publicación de obras de pensamento e de creación feitas en Galiza”.
“Laiovento é unha casa amiga, á que volves sempre” -subliña Mercedes Queixas– “É unha casa editora que acolleu sempre, dende o respecto escrupuloso, as escritoras e os escritores noveis, e que acolleu, moitas veces de xeito arriscado, temáticas que non tiñan cabida noutros selos editoriais. Laiovento cumpriu un papel histórico de ser un proxecto de compromiso e de dignidade. É unha editora que apostou, como algo nuclear, como eixo vertebrador, pola potenciación do ensaio e do teatro, xéneros algo máis deficitarios á hora da visualización editorial”. Queixas sinala igualmente a importancia do “achegamento máximo e sincero ao mundo da lusofonía, tanto a través do acollemento das e dos autores que escriben os seus textos de acordo coa normativa integradora, coma da investigación sobre o ámbito lusófono”.
“É unha editorial case case enciclopédica, porque trata practicamente todos os xéneros da escrita e todos os temas” -engade Manuel Lourenzo– “É unha editorial digna de Francia ou Alemaña, de países ricos que potencien os seus saberes e a súa cultura”. Un proxecto que ten moito de Pancho Pillado, pero que por suposto é froito do traballo colectivo de moitas persoas, como lembra Pepe Carreiro: “Xosé Manuel Beiras, Xesús Couceiro, Sandra Vilaseco, Afonso Ribas, Paco Souto, Mercedes Queixas, Manolo Millares… A editorial apoiouse desde o principio na experiencia que cada unha destas persoas tiña en áreas diversas: edición, comercialización, impresión, administración ou deseño gráfico. E este é, coido, un dos piares que a sustentan”. (…)”

Francisco Pillado: “Vivimos tempos nos que a presentación dun libro é case que un acto clandestino”

Entrevista a Francisco Pillado en La Opinión:
“(…) – La Opinión (LO): Logo de 22 anos á fronte de Edicións Laiovento opta por da un paso atrás e abandonar a dirección. Por que agora?
– Francisco Pillado (FP): Francamente, sentíame un pouco superado polo traballo e desmotivado para continuar na dirección. O contexto adverso no que vivimos tampouco axuda. Como consecuencia disto que chaman crise, a xente merca moitos menos libros. A iso, súmaselle unha Xunta que reduciu moitísimo a compra de libros para a rede de bibliotecas públicas de Galicia e a invisibilización da cultura nos medios. As presentacións de libros xa non teñen repercusión, convertíronse case que en actos clandestinos que nunca se anuncian. (…)
– LO: Agora, desde fóra, como ve o futuro da editorial?
– FP: Eu vexo xente moi capaz para seguir co proxecto. Poderíamos dicir que son optimista respecto do pesimismo. Pero eu teño que deixalo porque xa estou canso. Fan falla moitas forzas para sacar adiante unha editorial coma a nosa que quere desmostrar que o que estamos a vivir en Galiza e en Europa é un espolio e non unha crise. Porque cando un fala de crise asume que existe unha responsabilidade compartida por todos na situación actual. Eu creo que o que vivimos é algo programado e planificado para acabar cos dereitos da clase traballadora e para enriquecer todavía máis a unha minoría de elites privilexiadas. (…)
– LO: Botando a mirada atrás, que achegou Laiovento ao panorama literario galego?
– FP: Os nosos sinais de identidade sempre foron a promoción do teatro e do ensaio. Queremos denunciar o que está pasando pero non con argumentos burdos, senón con xente preparada. Asimesmo, tamén dimos espazo a autores que escriben en reintegrado, que teñen cousas moi interesantes que dicir, e que no momento da fundación de Laiovento, non tiñan moitos espazos onde expoñer as súas ideas con liberdade lingüística. Temos, en definitiva, unha independencia da que outros non gozan porque non vivimos disto. Se o fixésemos teríamonos que controlar moito. Malia todo, para isto fai falla un ánimo que eu xa non teño. Tócalle a outros.”

Francisco Pillado deixa a dirección de Laiovento

Desde Praza:
Pancho Pillado abandona a dirección da editorial Laiovento. Fixo oficial a súa renuncia ante notario, acompañado de Suso Couceiro e Pepe Carreiro, dúas das persoas que máis o teñen acompañado nos últimos anos no traballo da editorial e que, en principio, continuarán dirixindo o proxecto, que botou a andar en 1991. Pillado asegura estar “desmotivado e demoralizado”, “canso” dun labor editorial “á contra”, nun escenario difícil, no que denuncia a falta de apoio da Xunta e a “invisibilización” da cultura galega nos medios de comunicación. “Durante todos estes anos fun feliz co traballo, pero agora non desfruto. Traballei sempre sen remuneración ningunha, e agora xa non me compensa”, asegura.
Pillado, presidente de honra da Fundación Praza Pública, fala da crise económica, que en máis dunha ocasión denominou como “espolio”, como fixo por exemplo no prólogo de Banqueiros: “dun tempo a esta parte, a palabra crise é, sen dúbida, o eufemismo utilizado con maior frecuencia para explicar unha realidade cada vez máis triste, ruín e inxusta”. E cita, por exemplo, o dato coñecido hai uns días, de que os galegos e galegas gastan 15,3 millóns de euros menos en libros. “Isto é unha barbaridade” -di Pillado- “e supón un desastre para as editoriais e tamén para librarías como Couceiro na Coruña, que vén de anunciar que pecha”.
Denuncia igualmente a “invisibilidade” da cultura galega, os libros en galego e as editoriais do país nos medios de comunicación: “Estanse publicando libros interesantes, o problema non está aí. Mediaticamente non existimos. Non quero caer no mecanismo fácil de botarlles as culpas aos demais, pero se un lector non sabe da existencia dun libro, se non sae nos medios, se é relegado nas librarías a un lugar secundario, non o vai mercar”.
Fala tamén do Goberno galego, “inimigos da cultura galega”, e en xeral do “nulo” apoio das administracións. Pon o exemplo dun libro colectivo sobre o decreto de plurilingüísmo que hai uns anos lle pediu que coordinase ao maxistrado Luís Villares: “A obra, coa participación de xuristas e profesores, demostraba que o decreto era anticonstitucional. Sabes cantos libros mercou a Xunta? Mercou oito libros, supoño que para darllos aos altos cargos da consellaría”. (…)”