Entrevista
de Daniel Salgado a Francisco Castro en Nós Diario:
“Emilio Varela é un doutor ilustrado. preocupado polo progreso social e os ideais republicanos. Ramón Gándara, un poeta inédito a quen, desde cativo, criou Varela. Igual que á súa filla Ana e a outro rapaz adoptado, Darío Rocha, despois militar alzado contra a democracia en 1936. Neste cadrado político sentimental, situado no imaxinario pazo de Vila Flavia naquel ano de Atila, sucede o núcleo da trama de Tantos anos de silencio (Galaxia, 2020), a novela coa que Francisco Castro (Vigo, 1966) quere afondar “na horríbel aldraxe que para as vítimas supón a súa ocultación” e, ao tempo, refutar discursos sobre que “non pasou nada” ou que “os dous bandos eran iguais”.
“Non é unha novela sobre a Guerra Civil. Creo que vou comezar así todas as entrevistas”, explica Castro, en plena promoción do libro, a Nós Diario, “a Guerra Civil é o marco, o escenario onde acontece a historia que conto”. E que, engade, ten un obxectivo claro: “Demostrar que a violencia, concretamente a violencia contra as mulleres, e mais concretamente a violencia contra as mulleres que pensan e son libres, é sempre a mesma”.
Os paralelismos aos que se refire o escritor e tamén director xeral da Editorial Galaxia aparecen na obra en diferentes planos temporais. Os sucesos de Vila Flavia no verán do 36 conectan coa actualidade a través da profesora Ánxela, que participa nunha excavación da Asociación pola Memoria Histórica no pazo. “E que sofre o seu propio inferno de violencia, o terrorismo machista”, di.
“O fascismo é sempre unha reacción contra a liberdade, sempre é o mesmo”, teoriza Castro, “e isto evidénciase no caso do patriarcado e na existencia, ao longo da historia, de leis concretas para reprimir a liberdade das mulleres”. Ou, acrecenta, no caso dos pobos que queren realizar un referendo de autodeterminación. “Cando alguén, colectiva ou individualmente, reivindica seguir o seu propio camiño, agroma o fascismo a dicir que non”, afirma.
A andamiaxe narrativa de Tantos anos de silencio é, porén, o terríbel triángulo amoroso que compoñen Ramón, Ana e Darío. Con certo aire melodramático e doses de intriga, empurra a novela cara á súa resolución. “O amor é un dos elementos cruciais en todos os meus libros”, considera, “que son xa 19. O amor e a liberdade, sempre estou escribindo sobre o amor e a liberdade”. Esténdese: “Ao cabo, o dereito dos pobos á liberdade ten moito que ver co amor. E a de Tantos anos de silencio é unha fermosa historia de amor. Como a República representa unha historia de amor”.
Contra algunhas opinións críticas, que se fixeron singularmente audíbeis hai algo máis dunha década, Francisco Castro non compoarte que haxa demasiada literatura galega sobre a Guerra Civil. “Tampouco creo que haxa moitas novelas negras ambientadas en Vigo, como comeza a dicirse agora”, anota, “sinxelamente creo que os escritores escribimos sobre o que representa o espírito do noso tempo”. E, para Castro, no espírito do tempo actual flota o fascismo. A empezar por Vox, formación de ultradereita “que se identifica cos vencedores do 36″.”
Arquivos da etiqueta: Francisco Castro
Vigo: presentación de O libro da filla, de Inma López Silva
“Un poeta descoñecido de 1936”
Entrevista de Xesús Fraga a Francisco Castro en La Voz de Galicia:
“O desenterramento de foxas comúns de vítimas da Guerra Civil, ademais de emoción e dignidade, ás veces trae sorpresas na forma de obxectos persoais que asumen un potente simbolismo dende a perspectiva actual. Acontece tamén no territorio da ficción na nova novela de Francisco Castro (Vigo, 1966), Tantos anos de silencio (Galaxia), no que entre os seis cadáveres executados no pazo de Flavia durante a sublevación militar agocha unha revelación: o esqueleto dunha muller abraza contra o peito o libro dun poeta do que ninguén oíu falar, Ramón Gándara.
O autor pescuda, a través da figura dunha investigadora, Ánxela, o que aqueles días supuxeron para a vida ilustrada nun pazo, fanada pola violencia e a intolerancia. Unha cuestión que Castro sostén que non está pechada, nin moito menos, para a creación artística. «Os que din “outra novela máis da guerra!” polo xeral son os fillos ou os netos dos vencedores e mantiveron unha boa posición durante o franquismo», reflexiona o escritor. Porén, cre que despois da ditadura e os anos de silencio tácito trala Transición, evidénciase a necesidade de abordar o que el denomina «a mal chamada Guerra Civil» -«en realidade, foi un golpe de Estado contra a legalidade democrática da República»- dende a literatura ou o cine.
Precisamente, sen restar valor á historia e o ensaio, Castro ve na ficción un xeito moi acaído para relatar aqueles episodios. E por isto mesmo a figura dese poeta esquecido está chamado a desempeñar un papel crucial en Tantos anos de silencio. Castro cita a figuras como Lorca ou Alberti, «que puxeron o seu oficio ao servizo da causa republicana», unha disposición ideolóxica na que tamén cabe o amor. «O amor é un acto revolucionario», defende o escritor. «É un acto de liberdade, o que non tolera o fascismo. Cando amas, e amas de xeito diferente, é motivo de represión para unha ditadura, que tamén prohibe a súa manifestación escrita, xa que só quere literatura patriótica e afecta», engade quen adoita retratar nas súas obras o que refire como «o poder salvador da literatura».
Francisco Castro avoga por unha concepción comprometida do creador e da cultura: «Os artistas están obrigados a dicir as verdades incómodas, as realidades que molestan». Un papel válido hoxe coma antano, no que o escritor percibe un «rexurdir fascista, no que partidos como Vox queren cambiar o relato e impoñer unha sorte de posverdade na historia», algo que aínda fai máis necesaria a contribución da cultura.
Tantos anos de silencio publícase este luns en galego en Galaxia, editorial da que Castro é director xeral, simultaneamente coas súas versións en castelán (Rayo Verde), catalán (Capital Books) e éuscaro (Alberdania). O escritor cre que fóra de Galicia hai en xeral unha percepción moi positiva da literatura en galego, pero o seu desacougo mira máis preto: «Preocúpame que haxa tantos galegos que vivan de costas dos seus creadores».”
Vigo: presentación de Tantos anos de silencio, de Francisco Castro
A Coruña: presentación de Anarquistas galegos en América, de Bieito Alonso
O
18 de febreiro, ás 19:30 horas, en Berbiriana (Rúa Santiago, 4), na Coruña, preséntase Anarquistas galegos en América, de Bieito Alonso, publicado por Galaxia. Acompañando ao autor asistirán Manuel Rivas e Francisco Castro.
Compostela: presentación de Anatomía do pensar. Volume 1, de Marcelino Agís Villaverde
A Coruña: presentación de Mulleres que (nos) dan que pensar, de África López Souto
Entrevista de Ronsel Pan a Francisco Castro
Compostela: presentación de Papá, por que non pintas as unllas de cores?, de Jorge García Marín
Culturgal 2019: actividades literarias destacadas do 29 de novembro
Do
29 de novembro ao 1 de decembro, no Pazo da Cultura de Pontevedra, terá lugar o Culturgal 2019.
As actividades literarias destacadas do programa para o 29 de novembro son:
– 12:00 h. Espazo Foro. Encontro con Ledicia Costas con escolares arredor do libro Conexión Macarrón. Xerais. Actividade concertada con centros escolares.
– 18:15 h. Espazo Libro. Mapa ecosocial de Galicia. Un retrato social e ecolóxico de Galicia. Catro Ventos Editora. Coa xornalista Rebeca Hermo e o biólogo Xosé Veiras, autores do libro, e Miguel Braña, editor.
– 18:30 h. Stand Xerais. Sinatura ilustrada de Kiko da Silva.
– 18:45 h. Espazo Libro. Presentación da colección «Avis rara», por Marcus Daniel Cabada (editor da colección). Urutau.
– 19:15 h. Espazo Libro. Conversa de Kiko da Silva, autor de Aprende banda deseñada con Fiz, con Fran Alonso sobre “A importancia da banda deseñada na lectura infantil”. Xerais.
– 19:45 h. Espazo Libro. Presentación e debate dos dous últimos títulos da colección Feminismos. Galaxia. Papá, por que non pintas as unllas de cores? Educando (construíndo) masculinidades disidentes, de Jorge García Marín e Mulleres que (nos) dan que pensar de África López Souto. Presentado por Francisco Castro, director xeral de Editorial Galaxia.
– 20:15 h. Espazo Libro. “Se quen traduce falase…”. Conversa sobre tradución literaria. Asociación Galega de Profesionais da Tradución e da Interpretación(AGPTI). Como xorden os proxectos? Que relacións se establecen con editoras e correctoras? Que hai detrás da escolla dun termo ou dunha fala? Conversa co tradutor Carlos Valdés, coas tradutoras María Alonso Seisdedos, María Reimóndez e Patricia Buxán como moderadora. Ademais, entrega do Premio Xela Arias á Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo.
