Rianxo: Actos Castelao, xaneiro 2022

Paco Martín: “O lector ten que gozar cos libros”

Entrevista a Paco Martín en La Voz de Galicia:
“Galicia deu á cultura a Xeración Nós: Ramón Otero Pedrayo ou Vicente Risco xa conseguiron a consideración de clásicos. Pero hai tamén unha Xeración Lamote, que nestas pasadas décadas ten achegado moitos lectores á literatura en galego. O escritor Paco Martín (Lugo, 1940) é un dos membros, á que pertence dun xeito especial.
O nome do grupo, que Martín lle atribúe «ao editor Manuel Bragado», ten moito que ver cunha das obras máis coñecidas do autor, Das cousas de Ramón Lamote, cuxo éxito se pode comprobar de moitas maneiras. En primeiro lugar, non lle faltaron ao libro recoñecementos oficiais, pois acadou o Premio Barco de Vapor e o Premio Nacional de Literatura en 1986. En segundo lugar, porque o libro editouse ducias de veces e Martín ten coñecido familias nas que uns membros lían a obra e lla pasaban despois a outros.
Para entender o interese de Martín polas palabras e pola literatura, convén situarse no Lugo da posguerra. Por unha banda, lembra que os nenos que ían á escola dun mestre do barrio de Magoi, que estaba represaliado por republicano e daba clase na casa, escoitaban como o que fora ao cine contaba despois a película aos outros: algún filme, di, case lle gustou máis «como narración oral que visto na pantalla». Por outra, súa nai e outras mulleres xuntábanse e lían un libro, Genoveva de Brabante, que lles facía chorar. Martín confesa que non o leu para que non se rompese o mito xurdido arredor da obra, aínda que sospeita que as bágoas saían cando as mulleres descubrían, naqueles duros anos, historias máis duras ca as das súas vidas.
A Xeración Lamote —que inclúe nomes coma Agustín Fernández Paz, Xabier P. DoCampo ou Fina Casalderrey— veu encher un oco. Martín lembra que había algúns títulos —As laranxas máis laranxas de todas as laranxas, de Carlos Casares, ou Os soños na gaiola, de Manuel María—, pero non un conxunto de obras pensadas para o público infantil e xuvenil.
A súa coñecida obra apareceu nun momento en que, lembra Martín, os escritores amosaban «unha certa tendencia a amosarse solemnes». «A literatura é o que é», opina el, convencido de que na lectura hai unha parte de pracer sen a cal non paga a pena. «O lector ten que gozar cos libros», di. Martín recoñece que foi un apaxionado lector, quizais coa mesma intensidade coa que agora rele libros coñecidos hai anos. Aos seus 81 anos, segue a escribir e prevé que dentro duns meses se publique a novela que vén de rematar. Entrementres, a gran familia de amigos de Ramón Lamote ten razóns para esperar máis incorporacións, pois o centro sociocultural que se abrirá no barrio lucense da Piringalla leva o seu nome. Admite que lle faría ilusión que alguén descubrise alí esa obra.”

Lionel Rexes gaña o premio de novela Lueiro Rey con A montaña do poeta

Desde La Voz de Galicia:
“Era a segunda vez que se presentaba ao Premio de novela curta en galego Manuel Lueiro Rey, e volveuno a gañar. En 2016 fíxoo con A raíña das velutinas; agora, no 2021, coa obra A montaña do poeta. Unha hora despois de coñecer a feliz noticia, Lionel Rexes explicaba a este diario que se trata dunha historia inspirada en feitos do pasado cunha trama que transcorre na actualidade. O punto de partida é unha casa abandonada de Alfoz que daquela frecuentaba o poeta Noriega Varela e na que, casualidades da vida, Rexes foi atopar un ciclomotor que lle roubaran hai uns anos. O relato pronto cobrará forma de libro grazas a este premio literario. A edición da novela é parte do premio. A outra son tres mil euros que o Concello do Grove entregaralle ao gañador nun acto que se desenvolverá no consistorio, se a pandemia o permite.
O fallo do Lueiro Rei fíxose público esta tarde, logo de reunirse o xurado formado por Armando Requeixo Cuba, Ánxela Rodríguez Rodríguez, Carmen Ferreira Boo, Manuel Antonio Piñeiro Fernández e Héctor Cajaraville Araújo.”

Ramón D. Veiga e Manuel López Rodríguez foron os gañadores do Premio Arume de Poesía

Desde La Voz de Galicia:
“O poemario Parapluie, de Ramón D. Veiga, e A flor da letra, de Manuel López Rodríguez, resultaron gañadores do Premio Arume de Poesía para a Infancia que promove conxuntamente a Fundación Xosé Neira Vilas, a asociación Gálix e a empresa Deleite. As obras premiadas serán publicadas pola editorial Embora. As dúas comparten, en opinión do xurado, unha mesma arela provocativa, arriscada e de notable creatividade.
Mentres que Ramón D. Veiga xa conta cunha boa cantidade de obra infantil, para Manuel López esta é a súa primeira incursión neste campo. A súa obra, apuntan dende a Fundación Neira Vilas, «constitúe unha singular homenaxe á poesía establecendo un diálogo con poetas relevantes na nosa literatura» explicando que «o ritmo introdúcenos nunha proposta unitaria, cunha rica linguaxe conceptual e variados recursos que nos conducen á oralidade e participación coral».
Parapluie, apuntan, «é un libro divertido e provocador no que se busca a risa pola extravagancia e a complicidade cos pequenos lectores e lectoras». Unha obra, engade a Fundación, «cunha linguaxe áxil e de calidade, na que os recursos poéticos están moi ben empregados e a sonoridade envolve os versos». O premio Arume retoma un galardón creado hai vinte anos por Anisia Miranda e Xosé Neira Vilas.”

Pepe Carballude: “É un luxo para Carballo ter unha libraría do nivel da Brañas Verdes”

Entrevista a Pepe Carballude en La Voz de Galicia:
“Pepe Carballude amosou o venres 18 de xuño en Carballo que, como el ten dito nestas páxinas, é fillo da tradición oral, fillo dos contos. Só un bo escoitador destas historias faladas e un bo orador pode ser quen de contar tanto e darlle unha forma amena, sen que os oíntes perdan bocado nin fío. A tertulia posterior á presentación de A pintora libertaria resultou realmente entretida. Dar a coñecer esta obra, publicada por Galaxia, foi o pretexto que trouxo a este estradense de volta a Carballo, onde ten sido director do IES Alfredo Brañas e onde residiu uns anos. Tivo Carballude palabras de agradecemento para a editorial e para Elena e Moncho, almas da libraría Brañas Verdes, que foi o espazo que o acolleu, na compaña de Xosé Ameixeiras, delegado de La Voz en Carballo e presentador do acto. «É un luxo para Carballo ter unha libraría coma esta. Recórdame moito á Cervantes de Salamanca», abundou. Viaxou de aquí a acolá para falar de espacios abertos, de lugares onde un pode gozar dos libros e onde o libreiro fala, aconsella, resistente a ser engulido por unha máquina.
En A pintora libertaria quixo o autor, dun lado, homenaxear á emigración, a eses centos de persoas que marcharon por motivos de traballo ou perseguidos polas súas ideas. Lembrou Pepe a outro Pepe, Neira Vilas, e ás súas memorias da emigración. Lembrou a tanta xente anónima, como Xosé María Silva, de Montillón (A Estrada), que chegaría a ser en Montevideo fotógrafo de Gardel, ou a Ramón Verea, emigrado a Bos Aires, creador da base da calculadora. Carballude expuxo asemade a creación de centos de escolas para a alfabetización das aldeas por parte destes emigrantes e, por suposto, explicou que nesta súa obra quere reivindicar e rescatar a figura da transgresora Maruja Mallo, quen pola súa condición de muller e pese a o seu talento nas artes plásticas, non chegou a ter o éxito de Picasso ou Dalí. Unha cousa e outra deulle para falar da falsificación da arte ou da inversión nela sen ter moito criterio.
Mesmo quedou tempo na Brañas Verdes para dar unhas pinceladas de In Memoriam, obra publicada por Xerais na que aborda a loita pola recuperación da memoria histórica nunha vila galega, casos de paseados durante a Guerra Civil que quedaron «ciscados polo noso país». Tivo para iso asesoramento de Carmen García Rodeja. Carballude é un bo conversador.”