Arquivos da etiqueta: Marga do Val (Marga Romero)
Marga Romero: Novos datos para a biografía de Rosalía de Castro
Artigo
de Marga Romero en Sermos Galiza:
“Hai uns poucos anos a Familia Tobío, que ten unha páxina na rede, fixo públicos dous manuscritos de grande importancia da autoría de Luís Tobío Campos, Memorias, que se inicia en 1883 e Crónica de la familia. A Crónica que comeza en Viveiro en 1905 vai anotando datos significativos da familia, o matrimonio, o nacemento de cada fillo e filla, nove, quen van ter a súa correspondente ficha, en que se dá conta das enfermidades da infancia, do crecemento, do peso e dos seus estudos. Hoxe xa non se atopan estes textos na rede, eu léraos daquela, inducida pola biografía do primeiro fillo do autor, Lois Tobío Fernández; lin, sen o facer ben, as Memorias que estiveron aí para o público. Hoxe teño copia destes textos pola xenerosidade da familia. Foi o estudo da escrita do Eu o que me achegou de novo a eles, o que me obrigou a determe nas Memorias e ficar abraiada.
Deixarei para outro momento a análise deste texto, en que o autor decide escribir para lembrar os acontecementos máis notábeis da súa vida. Escritas entre o 4 de novembro de 1883, día en que cumpre 23 anos, e 1938, ano da derradeira anotación que fai referencia ao mal estado de saúde, a nota anterior é de 1931, data da súa xubilación; o autor morre en 1943 en Compostela. Nas primeiras páxinas, achega o vivido máis importante até 1883, despois escribirá o máis notábel por anos. Comeza o relato baixo o título, “Mi nacimiento y linaje”, e é aquí cando fala dos seus devanceiros cando nos proporciona un dato que eu creo de suma importancia, cando fala da súa avoa paterna que aínda vive, María Josefa Martínez, filla de Miguel Martínez e Manuela Viojo: “Un hermano de esta abuela llamado José fué capellan mayor de la colegiata de Iria (y padre natural de la popular escritora Rosalía Castro, de Padrón, esta tal Rosalía tuvo un hermano que murió en la infancia, y está actualmente casada con el historiador Murguía.)”.
Na anotación que corresponde ao ano 1885 sinala que “el 15 de julio falleció Rosalía Castro Murguía, a quién había visitado en el día de la pascua 5 de marzo en Padrón; la tisis puso fin a los días de la insigne cantora de Galicia. (…) El parentesco que comigo tiene fue causa de que yo procurase conocerla, a cuyo fin le había escrito hace como dos años, a cuya carta contesto. Este día (5 de mayo) me regaló su retrato y su última obra En las Orillas del Sar”.
Que o pai de Rosalía de Castro sexa José Martínez Viojo, como semella probado, e que Luís Tobío Campos chegase a visitar a Rosalía de Castro, son datos que non aportan nada novo, mais a existencia dun irmán da poeta morto na infancia, mudaría moito as cousas. Non sabemos o que hai de certo, nestas palabras escritas, tampouco tiña ningunha razón pola que mentir ou fabular, poida que se trabucase e que a súa memoria de 23 anos o enganase. Descoñezo este feito. (…)”
A lúa da colleita. Críticas de Susana Sánchez Arins e Marga do Val
Desde
A Sega:
“Susana Sánchez Arins: Anxos Sumai convida-nos, segundo a informação da contracapa, a acompanhar as férias da protagonista do seu romance A lúa da colleita. Aquelas que iam ser umas simples semanas de descanso, anuncia, acabarão sendo algo mais. A protagonista, Nuria, questionará-se tudo quando a rodeia, até o ponto de duvidar que é realidade que é ficção.
Justo aí encontrei eu o problema.
Renxe-me a personagem de Nuria. Não acaba de entrar-me. Não acabo de acreditar na sua existência. E já sei que é ficção, mas a essência do jogo está em eu acreditar pessoas as personagens, vidas as tramas, lugares os decorados. E Nuria renxe-me. (…)
E Anxos Sumai remexeu tudo isso em mim e logrou fazer-me ver que não sempre é possível perceber onde a necessidade do re-encontro com nós mesmas. Que não sempre é possível aceder à espoleta que faz rebentar mudanças. Que não sempre é possível atender com plena consciência às búsquedas persoais. Que não sempre é possível deixar migalhinhas de pão para que outras, nós mesmas, as sigamos. (…)
Marga do Val: Anxos Sumai é unha autora que me interesa moito, non só polo magnífico uso da lingua, polo ensarillamento da lírica na súa prosa, por suposto ledicias para a lectura, interésame por esa arquitectura que vai construíndo con imaxes, polos espazos labirínticos que nos obriga a transitar cando a lemos, ese mundo onírico, atmosfera de marabilla e de aversión. Interésame sobre todo a soidade que habita nas personaxes que (con)moven os seus textos, unha soidade que nos convida a estar con Anxos de Garda que resiste no arquivo da Melodía de días usados, que en Así nacen as baleas faísca como voaxa e ocupa todos os recunchos, porque o nacer das baleas convértese na morte de Ramón e asolaga o relato, esa terríbel inocencia que (se) destrúe, que anega e/ou expulsa, que obriga ou convida ao camiño, un camiño imposíbel de compartir. Unha vertixe. Mais nas súas obras non se pode pensar en que é o azar o que provoca esa señardade, en que é unha condena externa, falamos dunha busca das personaxes, na soidade de quen vai limpando carreiros con conciencia, de quen se mergulla para buscarse, unha soidade que dialoga coa daquel rianxeiro que foi Manuel Antonio e que falou co seu doppelgänger naquel poema “Ao afogado” (…)”.
María Xosé Queizán: Arredor de Carolina Otero
Entrevista
de Marga do Val a María Xosé Queizán en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Facemos ou non unha diferencia entre Carolina Otero e a Belle Otéro?
– María Xosé Queizán (MXQ): En principio non acredito en bicefalias, se é iso o que queres dicir. Era unha única persoa, un só carácter, de ferro como a Tour Eiffel.
– SG: O solpor da cupletista foi publicado por primeira vez pola Editorial Nigra (1995), nunha colección de relatos breves, despois entrou na casa de Xerais nunha edición non venal en 1998, un agasallo, agora a mesma editorial ábrelle a porta e volve saír á rúa, está vez acompañado dun texto, “Carolina Otero: a liberdade arrogante”. Que é o que nos fará volver sobre a Otero?
– MXQ: No meu caso hai dous motivos: o de dar a coñecer ao público un texto que valoro. O precioso regalo de Xerais, unha edición con debuxos de Natalia Pérez García, só chegou a una minoría, ás amizades da editorial e miñas.
Outra razón é o estudo dunha personaxe moi interesante, un paradigma de muller libre, arrogante e nada común. De ser una creación novelesca, parecería demasiado fantástica para ser real e a súa vida rocambolesca. Nós, escritoras galegas, comprobamos a súa existencia, sabemos que saíu pobre aos 11 anos dunha aldea de Galicia, non tiña nada que perder, valeuse por si, e chegou a ser a muller máis famosa, glamurosa e rica dun momento histórico, a Belle Époque. Resulta evidente que merece a pena seguirlle os pasos e cismar nunha ser quimérica que comprendemos. (…)
– SG: Lese neste pequeno ensaio: “Carolina Otero, como persoa, tampouco é santa da miña devoción”. Por que?
– MXQ: É unha grande impostora, unha das peores condicións dunha persoa, cando menos a que máis me alporiza e anoxa. Sacáballe cartos e xoias aos millonarios e grandes mandatarios, coa venda do corpo. Non me dan pena os estafados, pero tampouco considero decente o seu negocio. Que se saiba, nunca deu cartos para unha causa xusta, nin demostrou compaixón por ninguén. Non era unha boa persoa, creo.
– SG: Así e todo lemos: “O abuso do poder, a transgresión dos dereitos da persoa, iso que as feministas conseguimos que significase a violación: un delito contra a liberdade, xa o declara Carolina”.
– MXQ: Si. Foi clarividente. Separa a violación do aspecto biolóxico, da virxindade, do himen que é onde a sociedade patriarcal sitúa a honradez feminina. Ela quere ser persoa, unha ser libre que toma decisións propias, non se somete ao poder dun bruto que abusa dela. Defende a autonomía persoal e se identifica máis cos homes que coas mulleres. Non se problematiza coa síndrome Wolstonecraft. (…)”
Cuestionario Proust: Marga Romero
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Marga Romero:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– A independencia.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A honestidade.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Amizade.
4.– A súa principal eiva?
– A teimosía.
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Liberdade, igualdade e fraternidade.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– Ser dependente.
8.– Que lle gustaría ser?
– Escritora.
9.– En que país desexaría vivir?
– En Galiza e desde Galiza andar polo mundo.
10.– A súa cor favorita?
– Vermello.
11.– A flor que máis lle gusta?
– A flor da laranxeira.
12.– O paxaro que prefire?
– O rousinol.
13.-A súa devoción na prosa?
– Neste momento, Christa Wolf.
14.– E na poesía?
– Hoxe, Xela Arias.
15.- Un libro?
– As décadas de T. L.
16.– Un heroe de ficción?
– Hermes.
17.– Unha heroína?
– Casandra.
18.– A súa música favorita?
– O jazz.
19.– Na pintura?
– Maruxa Mallo.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Leymah Gbowee.
21.– O seu nome favorito?
– Tamiru.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A mentira.
23.– O que máis odia?
– O machismo.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Rouco Varela.
25.– Un feito militar que admire?
– Ningún.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Conservar o sentido para poder ler e escribir até a morte.
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Sen dor, consciente, diante dunha paisaxe fermosa e con serenidade.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Nesta época o optimista.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– A ignorancia inocente.
30.– Un lema na súa vida?
-Independencia. Vive e deixa vivir!”
Dez anos sen Xela Arias
Artigo
de Marga Do Val en Sermos Galiza:
“Hai dez anos a morte de Xela Arias con só corenta e un anos, moitas ganas de vivir e quizais no mellor da súa vida, nai dun fillo, conmocionaba o mundo cultural galego. Unha delegación de escritores e escritoras atopábase no marco da reunión anual da Federación Galeusca, en concreto no Museo da Paz de Gernika, cando esta mala nova chegou a través dunha chamada telefónica do poeta Xosé María Álvarez Cáccamo á escritora Yolanda Castaño, a noticia batía coma un mazazo.
Profesora de literatura de ensino medio nos últimos tempos, ligada desde o inicio a Edicións Xerais de Galicia, onde realizara traballos de corrección de estilo, poeta e recoñecida tradutora, nacera en Lugo en 1962, aos sete anos trasládase cos seus pais a Vigo que será xa o seu lugar de residencia. Xela Arias tamén foi un dos rostos que se levantou contra a burla negra do Prestige a súa voz estivo presente en moitos actos de protesta e queda reflectida en publicacións como Alma de Beiramar (2002).
Desde unha perspectiva actual aínda sorprende no panorama literario o poemario publicado en 1986 Denuncia do equilibrio, innovador de forma e transgresor de contido, como abraia en 1990 Tigres coma cabalos, quizais un dos libros máis fermosos como obxecto da poesía galega, quizais un dos espellos-pozos nos que caer ou dos que fuxir para indagarmos sobre a dependencia e a liberdade, o ser ou non ser, unha ousadía.
En 1994 ofrécenos a súa experiencia da maternidade e preséntanos unha nai inédita no seu entrañábel Darío a diario. Todos estes poemarios circulan hoxe de man en man, ás veces en exemplares fotocopiados, hai quen aínda consegue dar con algún en librerías de vello, todos, agardan unha reedición. Unha autora que xa cumpre todos os requisitos para ser homenaxeada co día das Letras Galegas, incluso o das obras esgotadas. (…)”
O programa Diario Cultural da Radio Galega comeza a serie de emisións poéticas De Cantares hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI
Desde
o Diario Cultural da Radio Galega:
“A iniciativa enmárcase na xenealoxía do literario e do seu carácter de palimpsesto no que tempos e voces conflúen, escriben e reescriben na consciencia do seu propio eco. De Cantares hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI subliña a vixencia da voz poética de Rosalía de Castro e a capacidade que a súa obra ten de seguir a xerar diálogos. O proxecto ademais pretende contribuír á conformación dun arquivo poético sonoro no que o poema, a súa dicción, adquira a relevancia que a grafía adquire no texto escrito.
De Cantares hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI procura os acentos da obra de Rosalía de Castro na dicción e na escrita contemporánea. O proxecto concrétase na reescrita dos poemas de Cantares Gallegos, unha interacción poética que nada ten de submisión a un texto dado nin de tradución dun noutro, senón de exercicio de libre creación a partir dun poema de Rosalía de Castro.
O rexistro sonoro dos textos contemporáneos lidos polos seus autores e autoras emitirase xunto co poema de Rosalía de Castro do que parte nunha serie de espazos poéticos que se alongarán nos meses vindeiros nos distintos programas da radio pública.
Cesáreo Sánchez, Luz Pozo Garza, Xulio Valcárcel, María Xosé Queizán, Arturo Casas, Manuel Forcadela, Oriana Méndez, Marilar Aleixandre, Miguel Anxo Murado, Luís González Tosar, Elvira Riveiro, Claudio Rodríguez Fer, Marica Campo, Helena Villar, Xosé María Álvarez Cáccamo, Claudio Pato, Gonzalo Hermo, Miro Villar, Anxo Angueira, Xavier Queipo, Eva Veiga, Marta Dacosta, María do Cebreiro, Manuel Darriba, Estíbaliz Espinosa, Yolanda Castaño, Marga Romero, Olalla Cociña e Susana Sánchez Arins son algúns dos autores e autoras que participan no proxecto que se desenvolverá nos meses vindeiros.
A Radio Galega quere contribuír así á divulgación da obra de Rosalía de Castro, sumarse á conmemoración do 150 aniversario da edición de Cantares Gallegos e propiciar ao tempo un diálogo interxeracional entre a obra da escritora e as poéticas que conforman o corpus contemporáneo da poesía. Con estes obxectivos presenta o proxecto De Cantares hoxe. Os Cantares Gallegos de Rosalía de Castro no século XXI promovido polo Diario Cultural. Unha serie de emisións radiofónicas nas que os poemas de Cantares Gallegos en diálogo coas poéticas do século XXI son recreados por autores e autoras contemporáneos.”
Vigo: faladoiro sobre Maruja Mallo: a pintura da nova muller, de Carlos L. Bernárdez, con Marga do Val
O 
martes 19 de marzo, ás 19:00 horas, na Biblioteca Pública Central de Vigo (Rúa Joaquín Yáñez, 6, 2º andar), terá lugar unha nova edición do Faladoiro de libros con…, coa presenza de Carlos L. Bernárdez, quen dialogará con Marga do Val sobre a súa obra Maruja Mallo: a pintura da nova muller, publicada por Nigra Trea no 2010. O acto está coorganizado polo Centro de Documentación e Recursos Feministas de Vigo e a Concellería de Igualdade.
Lanzamento da plataforma de crítica literaria A Sega
A 
escritora María Reimóndez, a poeta Susana Sánchez Arins e a Concelleira de Igualdade do Concello de Vigo presentaron hoxe A Sega, unha plataforma de crítica literaria feminista que pretende crear un espazo de referencia para a crítica, ata o momento monopolizada por voces masculinas e en moitos casos patriarcais.
O obxectivo desta plataforma, que se presenta no mes do nacemento de Rosalía de Castro e na cidade que conmemora o 150 aniversario da publicación de Cantares Gallegos, é visibilizar as obras escritas por autoras e realizar novas lecturas de todo o acervo literario en lingua galega. A plataforma, no seu esforzo de tecer redes, colaborará co Centro de Recursos Feministas do Concello de Vigo doando ao seu fondo aquelas obras recensionadas que sexan de interese para esta iniciativa da cidade. Tamén colaborará activamente coa Libraría Lila de Lilith de Santiago de Compostela.
No manifesto de fundación (que se pode consultar completo aquí) recóllese que A Sega “nace do exercicio de observar un panorama da crítica caracterizado polos silencios das voces das expertas, por lecturas sen explicitación da posición e pola falla de análise crítica dos textos das autoras”.
A plataforma recollerá recensións críticas sobre obras de autoras galegas e foráneas e tamén textos de teoría da crítica “para compartir as ferramentas e os discursos críticos” con quen queira sumarse á “destreza segadora” das críticas.
No inicio da andaina d´A Sega participan Andrea Nunes Brións, María Reimóndez, Marga Romero, Lara Rozados, Susana Sánchez Arins e Beatriz Suárez Briones. É esta unha plataforma aberta á que se irán incorporando novas voces.
Actos do Día de Rosalía para o venres 22
O CEIP de Prácticas de Ourense celebrará o Día de Rosalía o 22, venres. Ao subir do recreo conectaranse todos os altofalantes das aulas, e os 678 alumnos e alumnas escoitarán un poema musicado interpretado por un mestra en prácticas, para logo o alumnado voluntario de 2º e 3º ciclos de Primaria ir polas aulas dos máis pequenos recitando e cantando poemas da nosa autora.
O CPR Cardenal Cisneros de Ourense organiza ás 12:00 unha lectura de Cantares Gallegos nas distintas linguas maternas dos alumnos do centro, aproveitando a interculturalidade do mesmo: galego, castelán, inglés, francés, wolof, portugués, rumano, árabe.
Na cidade de Lugo oito centros de ensino (IES Lucus Augusti, IES Nosa Señora dos Ollos Grandes, IES Ánxel Fole, IES Xoán Montes, Colexio Maristas, Colexio San Xosé, CPR Fingoi e Colexio Divino Maestro) organizan un recitado no Parque de Rosalía, ás 12:00 horas, no que participan un total de 80 alumnas e alumnos en compañía de Marica Campo e Darío Xohán Cabana. O acto rematará cunha ofrenda floral.
En San Sadurniño a homenaxe desenvolverase en dúas quendas entre as 12:00 e as 14:00 horas. Nela participarán alumnos e profesores de Educación infantil e Primaria do C. P. I. San Sadurniño, que lerán a viva voz poemas de Rosalía Castro no salón de actos da casa da Cultura. No acto tamén estará a poeta María Lado, quen fará unha intervención a medio camiño entre o literario e a animación á lectura. Ademais o Concello obsequiará aos máis pequenos con libros que tratan sobre a figura e a obra de Rosalía.
En Cabana de Bergantiños, os alumnos e as alumnas de 5º e 6º de Primaria do CPI As Revoltas farán a súa particular interpretación do poema Fun un domingo, que será recollida nun vídeo.
Na Coruña, a Asociación Cultural Alexandre Bóveda promove un maratón de leitura para nenos e nenas sobre textos de Rosalía, entre as 17:30 e as 20:00 horas, e unha charla ao remate do mesmo a cargo de Miguel Mato, quen falará da autora.
