Entrevista
de Montse Dopico a Xosé Manuel Sánchez Rei en Praza:
“O profesor titular na Área de Filoloxía Galega e Portuguesa da Universidade da Coruña Xosé Manuel Sánchez Rei é o coordinador do libro Modelos de lingua e compromiso (Baía Edicións), que se presenta na Libraría Pedreira de Compostela o vindeiro 14 de abril. A obra dá acubillo a traballos realizados polos profesoras e profesores da Facultade de Filoloxía da UdC Goretti Sanmartín, Laura Tato, Manuel Ferreiro, Xosé Ramón Freixeiro Mato e o propio Sánchez Rei, integrantes, asemade, do Grupo de Investigación Lingüística e Literaria Galega da Universidade coruñesa. Na publicación, os expertos defenden que “dificilmente se pode pensar nunha restauración social da lingua cando o que se pretende restaurar está fortemente erosionado polo español, cando se confunde autenticidade idiomática soamente con variedades coloquiais ou cando se parece tolerar con certa normalidade, mesmo en ámbitos académicos, inquietantes doses de hibridación con aquela lingua”.
– Praza (P): Hai compromiso dabondo pola calidade da lingua galega?
– Xosé Manuel Sánchez Rei (XMSR): Non se lle pode pedir o mesmo a unha persoa que non puido falar galego ou a quen lle foi prohibido ou que non tivo acceso a el que a un profesor da Universidade ou un profesor de ensino medio… Ou mesmo aos políticos, que teñen entre unha das súas principais encomendas, segundo o Estatuto, a de velaren pola saúde, calidade e proxección social da lingua. Pensamos que hai que facer ver que as autoridades políticas, académicas e instucionais teñen un primeiro grao de responsabilidade en que a lingua se promocione cunha certa calidade lingüística. Non coñezo ningún país normal no noso ámbito onde os poderes políticos ou académicos fagan gabanza de que non falan ben o seu idioma ou de que o falan mal. E tampouco coñezo ningunha serie de televisión neses países onde os propios personaxes fagan un uso inadecuado da lingua, como pasa aquí con programas como A Casa da Conexa, que é un verdadeiro esperpento para o galego. Hai dous niveis: a responsabilidade que teñen os políticos e os poderes públicos e logo a sociedade, que debe, na medida do posible, empregar a lingua da mellor maneira posible. (…)
– P: Como pode desaparecer [a lingua galega]?
– XMSR: Pode desaparecer a través de dúas vías: a primeira a través da confluencia co español, porque se cada vez o galego é máis español e menos galego, acabará sendo un dialecto español con catro cousas folclóricas; e a segunda por substitución, cando en vez de galego se fale español. Conflúese tanto co español que hai veces que escoitamos algún político e temos dúbidas de en que lingua está a falar.
– P: Reivindica que hai que atender á tradición galego-portuguesa.
– XMSR: Son dos que pensa, como o resto de compañeiros que participan no libro, que o galego ten o mundo aberto grazas ao portugués. Non hai nada polo que desaproveitar esa tradición galego-portuguesa e xa dicía Dieste que unha palabra galega no medio do portugués é como unha pinga de auga no medio dunha cunca de auga. É o mesmo. Para ter unha lingua de calidade debemos acudir a esta tradición galego-portuguesa, que non está moi lonxe de como fala a nosa xente. Todos coñecemos xente que ten expresións totalmente galego-portuguesas, pero que se van utilizando cada vez menos. Debemos conectar con esa fala auténtica, popular e enxebre e defender esa unidade básica dialectal entre galego e portugués. É de tolos non aproveitar ese gran recurso. Xa o quererían para eles os cataláns! (…)”
Arquivos da etiqueta: Montse Dopico
Antonio Tizón: “Pretendín desembarazarme dunha vez das miñas vivencias máis patolóxicas, dos traumas máis propios da miña enfermidade”
Entrevista
de Montse Dopico a Antonio Tizón en Magazine Cultural Galego:
“- Montse Dopico (MD): A antesala luminosa é novela negra, mais tamén outras cousas. Ti mesmo chámaslle novela mulata. Querías facer unha novela de xénero negro, pero diferente?
– Antonio Tizón (AT): O de novela mulata ocorréseume cando Emma Pedreira, a primeira persoa á que lle propuxen presentar a novela na Coruña, díxome que ela tiña prezuízos contra a novela negra. Respondinlle que non se preocupase, que a miña era unha novela mulata. Porque, en última instancia, pretendín facer unha mestura de xéneros, de estilos e de intencionalidades. A novela é a mestura dunha media novela negra -con moitos dos trazos típicos do xénero- cunha media novela que algún crítico cualificou de iniciación e que, en todo caso, a min me parece máis ben de formación. Elixín o formato de novela negra por varias razóns.
En primeiro lugar, porque son dende sempre un lector empedernido deste tipo de novelística, dende logo antes da aparición de fenómenos literarios como Diego Ameixeiras ou Domingo Villar (De feito, A antesala luminosa empecei a escribila en 1998 e remateina en 2004, antes do boom galego). En segundo lugar, elixín este xénero porque me parece axeitado se o que se quere é contar historias entretidas, aínda que só sexa porque sempre hai un crime, unha intriga… En terceiro lugar, porque me parece o formato máis axeitado se o que se quere -como eu quería, máis nas próximas entregas da serie ca nesta- é retratar unha sociedade caracterizada pola corrupción e a impunidade. E en cuarto lugar, porque a novela negra pode servir tamén de pretexto para falar dos temas que a un máis lle interesan; no meu caso, o tema da loucura, fundamentalmente.
Sigo co de mulata. A novela é mulata tamén porque mestura tramas, narradores e estilos moi distintos. Basicamente hai dúas tramas e dous narradores que se entrelazan, un en primeira persoa, ó máis puro estilo de novela negra (“Tamén os donos dos prostíbulos me debían favores que eu sempre cobraba en especie”), e outro en terceira, omnisciente e multiselectivo, coa intención de obxectivar a visión subxectiva dun dos dous personaxes principais da novela. Unha novela que mestura tamén a realidade coa ficción, a autobiografía coa imaxinación. E, por último, e xa facendo un chiste fácil que remite a algo moi serio, a novela é mulata porque está chea de mulatas, que ten moito que ver con outro tema fundamental do libro, o da prostitución -non en van ilustra a portada-. (…)
– MD: O libro ten, en efecto, bastante de autobiográfico. Nese sentido, é frecuente que a crítica comente que o autor debe distanciarse o suficiente de si mesmo para escribir unha boa novela. Que pensas diso?
– AT: Nin que dicir ten que o libro ten moito de autobiográfico. O motivo fundamental é que pretendín desembarazarme dunha vez por todas dos meus demos interiores, dos meus medos, das miñas vivencias máis patolóxicas, dos traumas máis propios da miña enfermidade. Non estou de acordo con iso de que o autor debe distanciarse de si mesmo para escribir unha boa novela. Sen chegar ata os extremos de Pío Baroja, que creo que foi quen dixo aquilo de que “todo o que non é autobiografía, é plaxio”, si creo que toda boa novela ten sempre algo ou moito de autobiografía porque do que un pode falar con máis profundidade, honestidade e coñecemento é do que un xa vivíu, xa experimentou, xa reflexionou, e xa descubríu sobre o asunto o suficiente como para decidir compartilo cos demais.
– MD: Frente a un relato combinado con diálogo sitúase o libro escrito polo propio Gustavo sobre a súa vida, como comentabas antes. Por que esa dobre estrutura? O libro de Gustavo está escrito cunha extraordinaria lucidez, malia todo. Quero dicir, que el analiza perfectamente a súa propia enfermidade…
– AT: O dos narradores distintos obedece á mestura de xéneros que pretendín. Pode haber quen pense que están intercambiados, que o máis lóxico sería que a parte do inspector aparecera en terceira persoa e a de Gustavo Gallego en primeira porque é un relato autobiográfico. Precisamente por iso decidino así, para vencer o pudor, para atreverme a espirme, para disimular un pouco as miñas vergonzas. Pero tamén porque Gustavo Gallego hai veces que se cre un deus omnisciente e multiselectivo, igual co narrador dos capítulos pares. (…)”
Alfonso Rodríguez: “A deserción en masa sería a solución: darse de baixa de todo e conformar outras formas de relación”
Entrevista
de Montse Dopico a Alfonso Rodríguez en Magazine Cultural Galego:
“(…) Di o poeta Alfonso Rodríguez que mellor ser liberado vital que escravo. Mellor estar orgulloso de ser “minus bálido” para un sistema que mercantilizou a vida. Que envelenou as relacións sociais. Que tenta derrubar os dereitos que nos quedan. E diso fala no seu último libro, Lúa plenur. El chámalle artefacto. Mais podería ser mapa. Xeografía que percorrer para tentar ubicármonos no medio do caos. O seu norte é a liberdade. A súa cerna, o ritmo interno do autor. O eu que enuncia o nós.
– Montse Dopico (MD): Lúa plenur ten estética de fanzine. Por que? Sempre fixeches ese tipo de deseños?
– Alfonso Rodríguez (AR): Si, desde moi novo. Ademais de beber, fumar porros e escoitar música cañeira, formei parte dun colectivo, ‘Komando Estrela Galiza’, a primeiros dos 90. Tiñamos un logotipo feito a partir do de Estrella, por iso o nome. Tiña relación co movemento insubmiso, había algunha xente máis independentista outra máis anarca… Era un rollo moi libertario. Atopamos, ademais, un espazo, a Casa da Xuventude, onde faciamos actividades: concertos, xornadas. Tiñamos unha publicación política, ‘Desobediencia’, e o boletín ‘Adokín’.
Aínda que despois acabamos marchando, porque aquel local non deixaba de ser unha institución, e ocupamos unha casa, o Fogar Infantil, onde seguimos desenvolvendo moitas actividades. Un colega e eu fixemos un fanzine de política e música, -hardcore, punk…-, que se chamaba ‘Noxxxo’. Despois desta época comecei a facer poemas, que mesturaba con colaxes. Foi un tempo en que fixen seis ou sete fanzines en poucos anos e colocábaos en librerías, bares…
– MD: Poemas e colaxes xa xuntaches en Oremos, o libro que publicaches en formato pdf na plataforma A Regueifa. Nese sentido, Lúa plenur sería como volver a iso.
– AR: Si, é como se andase para atrás e para adiante. O primeiro libro que publiquei foi Subir ao faiado, con Positivas, no 2004. No 2007 foi Oremos, que era ademais o primeiro libro que publicaba A Regueifa en pdf. En Oremos todos os colaxes estaban feitos con capas de cassetes de música. Despois publiquei Azúcar glass, en coedición con Duen de Bux. O de ‘subir ao faiado’ foi como unha lotería. A min marcárame moito Lois Pereiro, antes dese boom que houbo sobre el polo Día das Letras. Tamén lera, de Positivas, cousas de Bukowski, de Ronseltz… Enviei unha escolma de poemas, e Paco Macías dixo que si… (…)”
Carmen Caramés: “Quixen ser a voz das que non a teñen porque unha relación de dominación non lles permite alzar a súa”
Entrevista
de Montse Dopico a Mª Carmen Caramés en Praza:
““Primeiro foi a necidade de non asumir os indicios,/ despois a covardía de baixar a voz e erguer os cóbados, /logo a catalepsia brutal do medo,/ e, sempre,/ o satélite orbital da vergoña.” Mª Carmen Caramés tenta, con palabras coma estas, poñerse no lugar dunha muller maltratada no seu poemario Dos días escuros (Xerais), co que gañou o XVII Premio Johán Carballeira do Concello de Bueu. A autora tratou, neste libro, de “entender”. De reparar no medo ou na indiferenza dos demais “que poden resultar tan paralizantes para a vítima”. Falamos con ela. (…)
– Praza (P): Parece un libro escrito moito desde a emoción, o estilo é moi directo, malia estar coidado. Era a túa idea, ou simplemente saíu así?
– María do Carmen Caramés (MCC): Non tiña unha idea preconcibida de como ía resultar. A empatía foime marcando o camiño e, salvadas todas as distancias, tentei meterme nos zapatos das vítimas, sentir o que elas podían sentir, ver o mundo da maneira en que elas o verían…, tentei sobre todo entender. Recoñezo que chegou a resultarme doloroso porque reparei en aspectos nos que ata entón non reparara como son o medo, a vergoña ou a indiferenza dos outros que poden resultar tan paralizantes e perniciosos para a vítima do maltrato.
– P: O libro é como un percorrido polas fases do maltrato, (os sucesivos desenganos…). Podes explicar, nese sentido, como concibiches cada unha das partes?
– MCC: Eu quería contar unha historia na que calquera muller maltratada puidese espellarse, e entendo que esa historia comeza sempre nunha relación afectiva, nun, ás veces, mal concibido amor. A primeira parte, Incipit, fala precisamente dese comezo, cando nada fai presaxiar o deterioro da relación; na segunda parte, que dá título ao libro, Dos días escuros, a vítima empeza a ser consciente, asume e narra a súa condición de muller maltratada; na terceira busca os motivos externos da súa situación, rastrexa especialmente o legado das Testadoras que contribuíron á xénese da súa identidade; pero a busca de respostas require tamén un exame da propia conduta e actitude ante o maltrato: Reflexións sobre un tratado de (meta)física cuántica; finalmente, a última parte, Explicit ou o último desengano, é un chamamento desesperado á sociedade indiferente que xa non se asombra ante a barbarie. (…)”
Obras finalistas dos Premios AELG 2015
Os
socios e socias da AELG xa escolleron os finalistas aos premios á mellor obra publicada no 2014 nas modalidades de ensaio, poesía, narrativa, tradución, teatro, blog literario, literatura infanto-xuvenil e traxectoria xornalística. Nestes dous últimos casos tamén participaron na elección os asociados/as da Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil (GÁLIX) e os membros do Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia respectivamente.
As obras gañadoras daranse a coñecer na Gala das Letras, que terá lugar o sábado 9 de maio no Círculo de las Artes do Concello de Lugo.
Así pois, da conxunción de votos emitidos na primeira quenda resultaron finalistas:
Blog literario
- Caderno da crítica, de Ramón Nicolás [http://cadernodacritica.blogaliza.org/]
- Criticalia, de Armando Requeixo [http://armandorequeixo.blogaliza.org/]
- Versos e aloumiños, de Antonio García Teijeiro e Antón García Fernández [http://garciateijeiro.blogspot.com.es/]
Ensaio
- Á procura da poesía. Vida e obra de Luz Pozo Garza, de Aurora López e Andrés Pociña (Alvarellos Editora)
- Galiza, um povo sentimental? Género, política e cultura no imaginário nacional galego, de Helena Miguélez-Carballeira (Através Editora)
- Leandro Carré. Un século de cultura e compromiso, de Xosé Manuel Maceira Fernández (Alvarellos Editora)
Literatura Infanto-Xuvenil
- Escarlatina, a cociñeira defunta, de Ledicia Costas (Edicións Xerais de Galicia)
- Penúltimas tendencias, de Carlos Negro (Edicións Xerais de Galicia)
- Tes ata as 10, de Francisco Castro (Editorial Galaxia)
Xornalismo Cultural
Narrativa
- 55, de Xavier Queipo (Edicións Xerais de Galicia)
- A viaxe de Gagarin, de Agustín Fernández Paz (Edicións Xerais de Galicia)
- Dende o conflito, de María Reimóndez (Edicións Xerais de Galicia)
- Máscaras rotas para Sebastian Nell, de Alberto Ramos (Editorial Galaxia)
- Olympia Ring, 1934, de Xabier López López (Editorial Galaxia)
- Zapatillas rotas, de Xabier Quiroga (Edicións Xerais de Galicia)
Poesía
- A distancia do tambor, de Eva Veiga (Espiral Maior)
- As voces da máscara, de Arcadio López-Casanova (Pen Clube de Galicia)
- Celebración, de Gonzalo Hermo (Apiario)
- dun lago escuro, de Marta Dacosta (Edicións Xerais de Galicia)
- Transfusión oceánica, de Xosé Iglesias (A. C. Caldeirón)
Teatro
- Aos Reis Magos non lles gustan os caramelos de menta, de Isabel Freire (Editorial Galaxia)
- Lapsus. A comedia de existir, de Alfonso Pexegueiro (Axóuxere Editora)
- Obras completas. Volume IV, de Roberto Vidal Bolaño (Edicións Positivas)
Tradución
- A Divina Comedia, de Dante Alighieri, en tradución de Darío Xohán Cabana (Edicións da Curuxa)
- Jude o escuro, de Thomas Hardy, en tradución de María Fe González (Editorial Hugin e Munin)
- Tempo de exilio, de Joseba Sarrionandia, en tradución de Isaac Xubín (Faktoría K de Libros)
- Un matrimonio provinciano, da Marquesa Colombi, en tradución de Isabel Soto (Editorial Hugin e Munin)
Na segunda fase, xa en andamento, os asociados e asociadas decidirán as obras gañadoras.
Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:
Premio AELG 2015 “Institucións Culturais”
- Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia.
- Asociación de Medios en Galego
Premio “Mestras-es da Memoria” 2015
A segunda edición do premio Mestres e Mestras da Memoria, que se concede nesta ocasión a Josefa Arias e Emilio do Pando, por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional
Escritor Galego Universal 2015
O escritor Luiz Ruffato será o Escritor Galego Universal, galardón que o distingue como autor que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana. Con este nomeamento Ruffato súmase á listaxe conformada por Mahmoud Darwish, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro, Lídia Jorge e Bernardo Atxaga.
No transcurso da gala a AELG tamén entregará a distinción “Bos e Xenerosos” ás/aos xornalistas Margarita Ledo Andión, Manuel Lombao, Tareixa Navaza e Xosé María García Palmeiro.
Rosa Enríquez: “O amor implica respecto, consideración, procura do entendemento. Non é adoración. É diálogo entre iguais. Iso é a política”
Entrevista
de Montse Dopico a Rosa Enríquez en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): O libro [Espectros] está percorrido por espectros que poderían ser, se cadra, as pantasmas persoais das que cadaquén non consegue liberarse… Que son, para ti, esas pantasmas?
– Rosa Enríquez (RE): Hai un microrrelato de Juan José Arriola que sintetiza moi ben isto. “La mujer que amo se ha convertido en fantasma, yo soy el lugar de sus apariciones”. Os espectros constitúen a topoloxía do “irreal”, suceden nun espazo de intersección onde o tempo se dilata: na conciencia. Esta conciencia somos nós, así é que a espectralidade é unha creación que xorde na boca da ferida. Non podemos eliminar das nosas vidas esa ferida. Nin sequera as cicatrices, porque as cicatrices son feridas que dormen, que poderían abrirse en calquera intre. Tendo conta disto, da imposibilidade de acabar cos espectros, o desexábel sería aprender a convivir con eles -ou elas-, porque no propio desexo de os eliminar, vai implícita a creación dunha nova xenealoxía espectral, en relación a este desexo homicida. (…)
– MD: O libro divídese en varias partes, sendo a última delas o conxuro para escorrentar as pantasmas…
– RE: Hai un xogo coa estrutura, si. O libro en si, o conxuro, o fin do libro… Porque en todo momento se amosa a consciencia da imposibilidade de estar fóra do texto, un texto que non ten a vontade de ser un logos e estabelecer unha relación vertical coa impureza da contradición, poño por caso. Aquí non hai verdade absoluta, hai visións do que consideramos “real”. Teñen presencia pois as contradicións, as preguntas con resposta e sen ela, as dúbidas… Todo isto, ás dúbidas, as contradicións, esa idea tradicional do que é un libro de poemas, de como pode ser estruturado, xunto coas visións do “real” e mais do “irreal”, a confusión e tamén o desexo -talvez naïf, non o o sei…- de emancipación están diseminadas ao longo do libro, de xeito absolutamente horizontal. (…)
– MD: Se cadra ese é o tema principal do libro: a necesidade de repensar os afectos.
– RE: Si. Buscar o diálogo, o entendemento, cunha mirada amable e tender unha man aberta, sería ben máis construtivo para nós que o receo e a desconfianza. (…)”
Rosalía Fernández Rial: “A poesía ha de servir para dar voz aos silenciados e esperanza a quen aínda cre na utopía”
Entrevista
de Montse Dopico a Rosalía Fernández Rial en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Sempre che interesou a interdisciplinareidade, o intercambio entre distintas artes. A iso responde o proxecto de Elo? Como xorde? (Tendo en conta que empezaches coa música, antes de facer poesía)
– Rosalía Fernández Rial (RFR): En efecto, penso que a arte só se pode comprender dun xeito interdisciplinar, intercomunicado. Se entendemos a música e a poesía nun sentido amplo, a súa separación conforma un artificio forzado e actúa como limitador do proceso creativo. O poema non deixa de ser unha partitura fonética e calquera xogo melódico consciente pode condicionar por completo o resultado literario final -tanto na lectura individual como na súa translación á escena-. Nese senso, o feito de terme formado en música, literatura e teatro foi determinante na construción desa concepción.
Evidentemente, o proxecto ELO enmárcase nesa visión. Pero cunha diferenza de base fundamental: a comunicación co “outro”. ELO é un diálogo entre o poema xa escrito -desde os postulados individuais comentados- e a música doutra persoa con principios compatibles mais diferentes aos meus. Por iso a nosa unión dá como resultado un produto diferente: un disco de poemas. Non é un libro nin un CD convencional con letra cantada. Desa forma, o texto adquire musicalidades diferentes ás que tiña de xeito independente, cobra outras vidas e enriquécese ao ser lido e reinterpretado desde unha perspectiva á da autora. E o mesmo acontece coa súa transferencia á escena compartida, onde a esas dimensións se suma a presenza de dous corpos na esfera doutro código artístico máis.
En definitiva, ELO xorde da necesidade de tecer retallos artísticos desde direccións e perspectivas diferentes; da literatura musical á música literaria, a través da imaxe escénica e o formato audiovisual, pois todo iso pode ser poesía. Desde unha óptica holística, viva e interdisciplinar que orixine formatos diferentes, así como novas formas de recepción e de reflexión compartida. Con tanta admiración pola lírica medieval como pola arte contemporánea.
– MD: No disco recitas poemas escollidos de Vinte en escena e de Ningún amante sabe conducir. Ningún amante resulta, se cadra, máis intenso e erótico que lido, como se as imaxes gañasen potencia. Tamén a denuncia da intemperie das persoas excluídas gaña, se cadra, forza nos poemas de Vinte en escena. Era o obxectivo, respecto dos textos? Como concibiches o diálogo con eles a través da música?
– RFR: Por suposto. A lectura dos poemas non pretende ser unha simple translación do papel á voz oral. Hai unha vontade interpretativa diferente, unha intención de outorgarlle unha nova dimensión ao escrito. Se os instrumentos de expresión son diferentes o resultado non pode ser o mesmo e niso investín moito esforzo. En canto á combinación do texto coa música, cómpre aclarar que en ELO entendemos ambas linguaxes como un todo en constante diálogo. É dicir, o melódico non actúa como fondo ou acompañamento da palabra, senón que conforma con ela unha unidade artística nova, diferente. Por iso cada tema foi composto de maneira exclusiva e específica para cada conxunto de versos. (…)”
Carlos Callón: “Non hai forma de vivir sen feridas. Ou tes feridas, ou non tes vida”
Entrevista
de Montse Dopico a Carlos Callón en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Por que o título Atravesar o fantasma?
– Carlos Callón (CC): Nun dos paratextos do libro puxen, a xeito de brincadeira, “(e aquí iría unha cita de Lacan)”. Tamén é unha maneira de colocar algo de humor antes de tanta transcendencia. A psicanálise de Lacan paira despois pola obra enteira. Atravesar o fantasma é un concepto lacaniano. É o camiño que na psicanálise se percorre polo que nos determina na vida. É, dunha banda, o que nos contamos a nós mesmos da nosa propia vida, -o fantasma consciente-.
Atravesar o fantasma é ver o mundo doutra maneira. Tamén ten unha parte inconsciente, relacionada cos soños que todas e todas temos. Os soños que ás veces parécenos que non teñen que ver coa vida,e que nos conmoven especialmente. Hai poemas, no libro, que obedecen a unha situación biográfica concreta. Outros poderían responder máis aos significantes que aparecen nos soños.
– MD: Así que che interesa a psicanálise, como che interesaba a historia da homosexualidade, que te levou a escribir Amigos e sodomitas.
– CC: Curiosamente, eu coa psicanálise comecei sendo moi crítico. Cando Chao Rego escribiu A condición homosexual, eu sacara unha reseña que se titulaba: “Unha vela a Deus e outra a Freud”. Felicitaba o autor polo adianto que supoñía o libro no panorama ensaístico galego, pero criticaba a psicanálise. Eu daquela tiña prexuízos: que Freud era machista e todo iso. Coa práctica clínica lacaniana comprendín moitas cousas.
Transformou a miña maneira de vivir e de ver o mundo. É verdade que nos ambientes culturais, coñécese moitas veces a Lacan polo que Žižek di del, que non é a mellor maneira de coñecelo. A psicanálise, si, é un dos meus grandes intereses desde hai anos. Penso que pode mellorar moito a vida das persoas.
– MD: Esperaches para publicar os teus poemas ata que cumpriches 35 anos. Por algún motivo especial?
– CC: Ata hai uns días non tiña resposta para esa pregunta. Mais matinando din co concepto de contratransubstantación. A transubstanciación é un concepto católico, do momento da Eucaristía no que o sacerdote colle o pan e o viño, o corpo e o sangue de Cristo. E hai que ter en conta que, para a Igrexa, isto non é unha metáfora, senón algo real. Mesmo morreu moita xente por discutir isto.
A cuestión é que houbo momentos na miña vida que estiveron cargados de dor, como cando morreu meu pai sendo eu un neno. Coa psicanálise conseguín deixar atrás o pan deusizado, facelo pan comestible. Sabendo que a ferida continúa, pero doutra maneira. Non hai forma de vivir sen feridas. Ou tes feridas, ou non tes vida. Iso é o que di o último poema do libro. Nesta obra falo de cousas que me produciron moita dor. Cousas das que agora xa podo falar. (…)”
Manuel Portas: “Non creo que a creación teña que se submeter á función pedagóxica horaciana”
Entrevista
de Montse Dopico a Manuel Portas en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Como a túa novela anterior, Faneca Brava, este novo libro, Amor en alpargatas, ten moito de historia familiar. Mais desta volta parece que de fondo están os problemas do nacionalismo. Era ese o tema ao que querías apuntar? Por que neste momento?
– Manuel Portas (MP): Certamente hai un marco familiar ao que pertencen varios dos personaxes principais, mais non só. Ora, non creo que se trate da historia dunha familia ao estilo da que podiamos encontrar en Faneca Brava, unha especie de xogo sinfónico do clan familiar como marco humano da acción narrativa, senón de historias de amor entre individualidades que se entrelazan.
A contorna nacionalista é o pano de fondo, non é a materia da novela. Non é unha obra de temática política. A biografía dos personaxes protagonistas está situada nese contexto humano e histórico. Pertencen á xeración daqueles mozos e mozas que iniciaron a súa actividade política nos estertores do franquismo e os primeiros tempos da transición. Foron quen lle deron forma ao primeiro nacionalismo organizado da nova etapa que se abría, coas súas grandezas e as súas miserias, os que fraguaron unhas estruturas que herdamos no seu momento os que pertencemos a xeracións posteriores.
Por outra parte, como ben sabes, o momento de edición dunha novela non se corresponde co momento en que termina a súa creación. Amor en alpargatas foi escrita hai moito máis dun ano e a data da súa saída ao mercado depende dos lóxicos calendarios editoriais.
– MD: Non deixa de ser tamén unha historia de afectos náufragos, que tamén estaban bastante presentes en Un dedo manchado de tinta ou en Faneca Brava. Aínda que a nova novela non é coral, como as anteriores. Que teñen en común e en que se diferencian?
– MP: Pois non o sei ben, a verdade. Poida que en Denso recendo a salgado e n’Un dedo manchado de tinta houbese máis protagonismo desa colectividade coral que constitúe o mundo dos personaxes. En Faneca Brava, pese á importancia do ser colectivo, e sobre todo en Amor en alpargatas, os protagonismos individuais teñen moita máis presenza. Penso que o xogo das temporalidades e dos puntos de vista cambiantes si son algo que teñen en común. (…)”
Compostela: presentación de Atravesar o fantasma, de Carlos Callón
O xoves 12 de marzo, ás 20:30 horas, na Libraría Couceiro (Praza de Cervantes, 6) de Santiago de Compostela, preséntase Atravesar o fantasma, de Carlos Callón, publicado en Xerais. No acto, que contará, xunto ao autor, coa participación de Fran Conde, Montse Dopico e Manuel Bragado, estrearase o videopoema O desexo está na pantalla, dirixido por Alberte Paz Calo e Alba Romero Diéguez, coas actuacións de Antón Blanco Casás e Luís Miguel Giménez Grende.
