Entrevista de Silvia Penas Estévez a Arancha Nogueira, desde Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Arancha Nogueira (AN): Non estou certa, pero de selo, non é só iso. Penso que é unha forma de relacionármonos co mundo, que precede o mero acto de observalo (pensar en que é un xeito de ver o mundo é xa racionalizar ese acto, e estou convencida de que é algo que é anterior a iso e que tamén o transcende, que está antes e tamén despois). O que si sei, é que a poesía existe desde moito antes do texto, que en todo o proceso de interacción co mundo, de transformación, de impacto, de afecto, está a poesía.
– U: Cando escribes pensas nunha lectora/lector imaxinaria/o? O que escribes vese afectado por iso?
– AN: Non, non adoito pensar en quen o vai ler, aínda que si hai unha intención (e penso que ninguén que escriba e publique pode negalo) de que iso se vaia ler. De todos xeitos, escribo desde min e desde o que sinto que paga a pena contar; a posteriori podo facer esa reflexión de se é máis ou menos universal, de se alguén se vai sentir identificadx… pero non o penso cando me lanzo a escribir. (…)
– U: O teu poema aparece como algo súpeto, que golpea e sae dunha maneira explosiva e rápida ou é un proceso máis pausado e longo?
– AN: Ambas! O xermolo do poema adoita ser unha frase, unhas palabras, un verso ou varios… ou ben unha imaxe. Iso si “vén”, ás veces producto da reflexión ou doutras lecturas, e outras veces por si só. Mais, desde que aparece esa semente até que medra hai un proceso de traballo pasivo, e explícome: de permitir que iso descanse, pero ao mesmo tempo non deixar de telo na cabeza, ir apuntando o que se me ocorre, cavilar ao respecto diso… pode levar moito tempo, pero se algo aprendín logo de anos escribindo poesía é que esa pausa é necesaria e positiva para facer dunha obra algo máis que un arrouto.
– U: Este libro, O único lugar onde ficar inmóbil, en concreto como xurdiu? Onde ou en que dirías que ten o seu xermolo?
– AN: Este libro xorde dunha perda, dunha perda emocional a moitos niveis (comecei a escribilo aló polo 2014, aínda que non o rematei até o 2018). Esa perda emocional, que podemos identificar como unha perda amorosa pero tamén identitaria, leva a un proceso de reconstrución desde a ruína que me parece interesante. Aínda que é un libro cru, duro, reflexiona ao redor da idea de que fica de nós cando nos privan das cousas que pensamos que nos configuran; reflexiona tamén sobre as violencias que sofremos particularmente como mulleres, de como se naturalizan socialmente, de como as afrontamos e de se é posíbel erguerse despois de varar. Gosto desta idea porque non ten moralina, non hai un “tes que facer isto”, non é un manual de instrucións. Tamén por iso, por esa dúbida, creo que é unha lectura que pode axeitarse a estes tempos, aínda que para nada fose escrita con esa idea. (…)”
Arquivos da etiqueta: Silvia Penas
“Sei que un poema pode ser unha canción, se pode ser canción tamén pode ser un berro.” — Entrevista con Pura Tejelo
Entrevista de Silvia Penas Estévez a Pura Tejelo, desde Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Pura Tejelo (PT): A poesía vén sendo unha forma reflexiva de posicionarse, e non só fronte aos grandes temas, a min, ademais, interésame o mundo normal, o transcorrer dos días, as situacións que se desenvolven no meu entorno e nas que podo intervir como persoa e como cidadá, por suposto. Gústame implicarme, non son feliz se contemplo situacións de abuso ao meu lado.
– U: Cando escribes pensas nunha lectora/lector imaxinaria/o? O que escribes vese afectado por iso?
– PT: Cada escritor/a debe de formularse antes de poñerse a escribir que é o quere comunicar, para que escribe e para quen, con que motivo. A pregunta debe de proceder dun mesmo cara fóra, non ao revés.
De todas formas a relación que el estableza debe ser respectada, a non ser en casos puntuais nos que se denigre ou haxa unha manipulación explícita.
Cada persoa, ten o nivel de responsabilidade que se adxudica. Un poeta non pode cambiar un curso dun río nin apagar un incendio. Escribo para intervir nos meus pensamentos e compartilos.
Sei que un poema pode ser unha canción, se pode ser canción tamén pode ser un berro. Entón, estamos no inicio dos tempos: letra e música. Daquela, pode ser todo canto ti queiras pensar que pode ser.
Escribo — creo que lin nalgún lugar — , porque me gustaría ler ou oír as cousas que eu sinto. (…)
– U: Este libro, As horas de Hanna, en concreto como xurdiu? Onde ou en que dirías que ten o seu xermolo?
– PT: Hanna e o marco histórico escollido permitíame facer, con maior obviedade, unha serie de críticas a situacións que hoxe en día son aínda moi evidentes: o abuso do Poder, a exhibición da riqueza, o papel secundario da muller, a falta de respecto cara os ritmos da Natureza.
Nun plano máis estético, As Horas de Hanna nacen dunha pintura do Renacemento que me inquietaba dende hai tampo. Adoita ser común partir dun referente fotográfico, unha pintura que te leva a un lugar preciso onde nace a escrita. En concreto, neste caso, foi un cadro de Botticcelli, A Historia de Nastagio. Isto levoume a observación dos códices e como ese mundo engalanado e ao tempo falso facía ostentación do seu poder.
En toda Europa os grandes homes encargaban códices a famosos debuxantes. Nós temos en Galicia valiosos libros miniados. Esas pinturas fermosísimas reflectían unha sociedade perfecta de xentes idealizadas que en realidade non era así. Vin nestas pinturas un reflexo da sociedade contemporánea que vive nun mundo de aparencia.
Hai un trasfondo de guerras, de revoltas campesiñas, de fame. En certas clases altas, a muller, ten acceso á educación e ten presenza no mundo cultural mais eran utilizadas por intereses económicos e de Estado.
Hai un libro de horas, en concreto Les trés riches heures du duc de Berry, que está moi estreitamente ligado ao libro de poemas de Hanna. Algún texto incluso é a reprodución case pictórica dalgunha das súas páxinas pintadas polos irmáns Limburgo. (…)”
Entrevista con Cristina Corral Soilán
Entrevista de Silvia Penas Estévez a Cristina Corral Soilán, desde Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Cristina Corral Soilán (CCS): Por suposto, incluso diría que é un xeito de vestilo, ou de adornalo. O mundo é o que é, pero tamén é certo que dende a poesía podemos ir un pouco máis aló e descubrir cousas, ou dicir cousas del, que doutro xeito máis prosaico non sería posible facer.
– U: Cando escribes pensas nunha lectora/lector imaxinaria/o? O que escribes vese afectado por iso?
– CCS: Non, o que escribo é absolutamente un desafogo persoal, un xeito de ver o mundo, como che dicía antes. Mais penso que seguro que hai moit@s lectores/as aos que, a través dos poemas, lles removo cousiñas que tiñan dentro pero que estaban durmidas. A min pásame o mesmo con moit@s autores/as cando son lectora. Por iso non me afecta directamente no momento de escribir, máis ben diría que cando xa está escrito e alguén me acompaña coa lectura dos meus versos, e vexo que os disfruta, entón si que me afecta, dun xeito realmente positivo e moi satisfactorio. (…)
– U: Este libro, Ficar, en concreto como xurdiu? Onde ou en que dirías que ten o seu xermolo?
– CCS: Pois, como comentaba, o xermolo dos meus libros adoita ser a vida diaria.
Ao vivir é irremediable sentir. Cada instante vivido que che afecta dun xeito ou outro xenera sensacións, e as veces como explicaba teño a necesidade de plasmar ese xeito de ver os acontecementos vitais, deixalos escritos é unha maneira de facer que fiquen na memoria, na persoal e na colectiva en certo modo. Ficar a través do sentimento é da palabra escrita… vou acumulando sentires e acaban conformando libros. (…)”
Entrevista con Rosa Enríquez
Entrevista de Silvia Penas Estévez a Rosa Enríquez, desde Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Rosa Enríquez (RE): Creo, máis ben, que a poesía está aí fóra. É anterior. Pensar que somos nós quen podemos mirar desta maneira, e, coa nosa ollada, facela existir, é concedernos demasiada importancia. A poesía non existe porque nós a contemplemos nos detalles, nas manifestacións do amor ou na potencia da natureza. Nós estamos aquí porque ela nos mira.
– U: Cando escribes pensas nunha lectora/lector imaxinaria/o? O que escribes vese afectado por iso?
– RE: Cando era máis nova si que me inquietaba un pouco como podía ser recibido o que escribo, pero agora mesmo non. Penso que preocuparse por isto, deixar que me condicione, limita a potencia do que intento expresar. Segundo eu o vexo, a poesía non entende de límites, é unha transgresión da orde, do sentido común. Pode ser entón considerado o acto de escribir un acto egoísta? Talvez si, pero non me importa. Querer agradar a posíbeis lectoras ou lectores é como querer compracer a todo o mundo. Simplemente non se pode. Cómpre aceptar e asumir isto cando decidimos publicar un texto e dedicarnos ao que verdeiramente importa: vivir. Non ser vividas polos demais. (…)
– U: Este libro, Vacastras, en concreto como xurdiu? Onde ou en que dirías que ten o seu xermolo?
– RE: Xurdiu co texto que aparece ao inicio de “RABIA”. O xermolo é o instinto, esa afluencia de pensamentos caóticos aos que resulta díficil darlle forma. A idea de que a linguaxe deturpa o significado do que realmente sentimos levoume a pensar que nada hai tan interesante nun poema como aquilo que se oculta no escrito, o que fica fóra, o que non conseguimos expresar. Escribir un poema é un intento de tradución do inefábel, e, en tanto que “intento”, implica certa imperfección. Interésame esa imperfección. (…)”
Eli Ríos: “Qualquer uma das hipóteses é possível. Sempre”
Entrevista a Eli Ríos, por Silvia Penas Estévez, en Urutau:
“(…) – Editora Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Eli Ríos (ER): A poesia é uma forma de habitar o mundo.
– U: Cando escribes pensas nunha lectora/lector imaxinaria/o? O que escribes vese afectado por iso?
– ER: Não, penso numa pessoa lectora real. Na pessoa que vai lá passar as páginas e tento estabelecer um diálogo com essa pessoa futura desde o presente da escrita com a certeza de que vai ler um texto escrito no passado. Por isso, a escolha das palavras, do tema, etc, sempre tem a ver com que está do outro lado do poema.
– U: Cres que hai un lectorado de poesía ou que se cumpre esa idea de que os poetas se len entre si unicamente?
– ER: Acho que as pessoas que escrevem poesia também leem muita poesia, mas os números de vendas indicam duas possibilidades: ou a gente que escreve compra o mesmo livro muitas vezes ou há um lectorado de poesia muito activo. A minha experiência nos clubes de lectura, por exemplo, diz-me que a poesia está muito viva e é um género que chega a todas as faixas etárias.
– U: Que opinas sobre as redes sociais como difusoras de arte, recitais etc.?
– ER: É uma ferramenta necessária mas também prescindível. E ai temos o exemplo de Tempo fósil de Pilar Pallarés. A autora não tem redes sociais e o poemario foi Premio Nacional de Literatura.
– U: O teu poema aparece como algo súpeto, que golpea e sae dunha maneira explosiva e rápida ou é un proceso máis pausado e longo?
– ER: O proceso de composição é demorado e mesmo muito longo, mas o da escrita foi, no caso deste poemario, muito rápido como marca o ritmo do verso. (…)”
Pontevedra: Enfiando lecturas de Urutau
Compostela: presentación de O contaxio, de Xabier Xil Xardón
O FETEGA do Carballiño pasa a chamarse Festival de Teatro Galego Celso Parada
Desde Erregueté:
“Inclúe unha ducia de citas con destacadas compañías galegas, ademais de monólogos, animación de rúa, coloquios, obradoiros e a entrega dos premios Dorotea Bárcena.
O Festival de Teatro Galego (Fetega) do Carballiño anunciou hoxe a súa programación, nunha edición que marca o trixésimo aniversario da súa existencia. A dirección do festival carballiñés rende homenaxe ao recentemente falecido Celso Parada rebautizándoo como Festival de Teatro Galego Celso Parada.
Unha ducia de compañías de teatro e de novo circo danlle forma ao cartel deste ano, que se despregará en diferentes espazos da localidade do 2 ao 6 de setembro e inclúe, así mesmo, actividades paralelas como monólogos, animación de rúa, coloquios, obradoiros e a entrega dos premios Dorotea Bárcena.
Cinco compañías conforman a programación que acollerá o Auditorio Municipal: Iria Pinheiro con Anatomía dunha serea o 2 de setembro; Contraproducións con A compañeira de piso o día 3; Chévere con Curva España o día 4; Redrum Teatro con Idiota o día 5; e Enconarte Producións con Monstuación o día 6.
A estas función do Auditorio súmanse ás do anfiteatro da Veracruz con varios espectáculos de novo circo, clown e maxia: Catro segundos, da compañía IO o día 2, Don Gelati de Dani García o día 3, Cartoons de PT Excéntricas o día 4, Lume de Asacocirco o día 5 e 4.0 de Sue Moreno o día 6.
Ademais, na Casa da Cultura, haberá monólogos cómicos a cargo de Xan Veiga (día 2), Fran Campos (día 3), Víctor Grande (día 4) e Pepo Suevos (día 5). No mesmo lugar, o mércores 4 ás 12:00, Raquel Queizás presentará Toin toin, un espectáculo de contos con monicreques de mesa acompañado de instrumentos musicais sinxelos para gozo dos máis pequenos da casa e os seus pais.
Como en anos anteriores, o programa complétase cunha serie de actividades paralelas, entre as que se atopan pasarrúas diarios a cargo da compañía Barafunda, dous obradoiros de interpretación a cargo de Fernando Tato e Nekane Fernández e un coloquio de creadoras baixo o título Arte con nome de muller o venres 6, no que participarán a directora do Centro Dramático Galego, Fefa Noia, as actrices Belén Constela e Iolanda Muíños, a escenógrafa e iluminadora Silvia Penas, a dramaturga e directora da erregueté Vanesa Sotelo e a directora de escena Ánxeles Cuña, baixo a moderación de Inma López Silva.
A trixésima edición do Festival de Teatro Galego do Carballiño pecharase na noite do venres coa gala de entrega dos premios Dorotea Bárcena, que será presentada pola directora e actriz Marián Bañobre no Auditorio Municipal.”
Vigo: VI Día das Galegas nas Letras, en homenaxe a Xela Arias, o 15 de agosto
Unha canle trinacional para a poesía
Artigo de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“En Se calhar não é o tempo o que importa, a poeta Eli Ríos (Londres, 1976) afonda na investigación formal que iniciara en Culpable (Xerais, 2017). O poema estala e incorpora todo tipo de materiais, os ritmos desfigúranse, hai onirismo e ataques frontais ás escravitudes da vida cotiá. É, ademais, un dos últimos títulos de Urutau, recente e activa editora galego brasileira cuxa sección na Galiza dirixe Wladimir Vaz.
O proxecto naceu en São Paulo nun período de crise xeral do país. “E nos períodos de crise é ás veces cando poden xurdir cousas novas”, relata Vaz a Sermos Galiza. Un poeta, un editor e un deseñador -o propio Vaz- foron os impulsores iniciais. Mais o traslado deste último a Ourense en 2015 mudouno todo. Descubriu a literatura galega e Urutau, cuxo nome refire un paxaro nocturno e tropical, converteuse en trinacional: Brasil, Galiza, Portugal.
“Na poesía galega chamoume a atención o mesmo que me chama a atención na portuguesa ou na brasileira”, resume, “aquilo que eu non teño, o que sinto que é diferente de min. Ao cabo, é como un movemento de antropofaxia cultural”. O eco da célebre vangarda brasileira, que chamaba a engulipar tendencias diversas e influencias externas para elaborar discurso propio, serve a Vaz como ferramenta de asimilación do novo.
“É un modo de ollar o mar, un modo de ollar a terra”, esténdese ao respecto, “por exemplo, a figura da avoa está moi presente na poesía galega”. Que, ademais, o abraia coas “moi diferentes estéticas” activas na actualidade. Sen saír da Urutau, o clasicismo rilkeano de Marcus Daniel Cabada (Pontevedra, 1995) en Metafísica da ausencia (2019) e o aire confesional de Silvia Penas (Vigo, 1980) en Fronteira Paraíso (2019) comparten catálogo.
“Existen múltiples voces nun territorio tan pequeno…, resulta incríbel”, engade, antes de anunciar entre as vindeiras publicacións un libro de sonetos elexíacos do coruñés Óscar García e o terceiro volume da contundente triloxía política da portuguesa Judite Canha Fernandes. Os dous primeiros tituláronse a fúria da loiça da china (2018) e o mais difícil do capitalismo é encontrar o sítio onde pôr as bombas (2017). Urutau leva colocado nas librarías case 200 libros. Entre os galegos, obra de Arancha Nogueira, Rebeca Baceiredo, Moncho Iglesias, Patricia Meira, Gaspar Domínguez, Noa Moreira.
Con Vaz traballa agora desde o Brasil un dos fundadores, Tiago Fabris. Os volumes publicados na Galiza chegan a Portugal e comezan a facelo á outra beira do Atlántico. “Aínda estamos pensando como distribuír poesía galega no Brasil, onde teño a sensación de que a poesía galega non é moi coñecida. Queremos preparar unha colectánea antolóxica do que publicamos en Urutau entre 2018 e 2019”, avanza, “e expoñer como de vasta é a literatura galega, da lírica medieval ao debate feminista contemporáneo”.”