A Fundación Carlos Velo premia Xosé Luís Méndez Ferrín co Veliano de Honra

Publicado o 3 Novembro 2025 por asociacionescritoras-es

Desde Nós Diario:
“O Veliano de Honra é un galardón que cada ano outorga a Fundación Carlos Velo para recoñecer a aquelas persoas que partillan admiración e respecto, polo cineasta que dá nome a entidade que concede o premio.
A persoa recoñecida este ano partillou amizade e militancia política con Carlos Velo desde os primeiros 60. Neste sentido, Xosé Luís Méndez Ferrín e o cineasta de Cartelle fixeron parte nesa década e na seguinte da Unión do Povo Galego (UPG), participando da loita nacionalista e contra a ditadura franquista.
O acto desenvolvido na maña do sábado 25 de outubro en Cartelle serviu para lembrar esa relación. No mesmo, interviñeron o alcalde da localidade, Jaime Sousa, a presidenta da Fundación Carlos Velo, Carmen Leyte e o historiador Antonio Piñeiro.
Piñeiro, encargado da laudatio a Méndez Ferrín, destacou que “hoxe se volven encontrar Ferrín e Velo, grazas ao enlace que daquela exerceu sobre ambos o inefábel activista vilanovés Luís Soto e que hoxe protagoniza a Fundación Carlos Velo xunto co pobo de Cartelle e o resto da Galiza neste acto tan simbólico e pertinente”.
O historiador percorreu a amizade entre Carlos Velo e Méndez Ferrín mediante a lectura de diversos textos que dan conta da mesma. Un deles foi un artigo publicado polo cineasta en 1962 desde o seu exilio mexicano na revista Vieiros baixo o título de Carta ao fato Brais Pinto, grupo cultural de mozos galegos en Madrid.
A presidenta da Fundación Carlos Velo, Carmen Leyte, explicou a actividade da entidade, que ten como obxectivos garantir a memoria, legado e máis do espírito de Velo, un dos grandes pioneiros do cinema galego e creador dunha importante e premiada obra cinematográfica.
Leyte fixou entre os obxectivos da Fundación “estabelecer relacións de cooperación con institucións e colectivos dentro e fóra da Galiza, e sobre todo con México, promover un fondo filmográfico e bibliográfico vinculado á figura de Carlos Velo e promover o fomento do audiovisual galego en correspondencia ao desexo do propio Velo”.
Carlos Velo (Cartelle,1909 – Cidade México, 1988), militante nacionalista no período republicano veuse obrigado a exiliarse en 1939, desenvolvendo unha intensa actividade política e cultural en México, onde actuou como delegado do Consello da Galiza.”

Xosé Manuel Beiras: “Eu son disciplinado, o que non son é obediente”

Publicado o 13 Xuño 2025 por asociacionescritoras-es

Entrevista de Marga do Val a Xosé Manuel Beiras en Nós Diario:
“(…) – Marga do Val (MV): A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega vaino homenaxear coa Letra E de Escritor. Como vive esta palabra “Escritor”, o político, o economista e, sobre todo, quen se dedicou na vida a ser profesor?
– Xosé Manuel Beiras (XMB): É o que son. Fundamentalmente a miña profesión é esa, profesor. Teño o de político, porque nacín nun país anómalo, no 36, porque a miña mocidade foi a partir dos anos cincuenta e porque xa no 63 me comprometín coa fundación do PSG. Estiven na clandestinidade, mais seguín co meu camiño para ser o que quería, un profesor de sistemas económicos, que gañou a cátedra en marzo do ano 70, contra todo prognóstico. Cando en 1985 entro como deputado, xa formaba parte do BNG desde o proceso constituínte do ano 1982. Era Catedrático con dedicación exclusiva, tiña compatibilidade xurídica para seguir sendo catedrático en activo por ser elixido por sufraxio universal, pero non tiña compatibilidade económica, entón propúxenlle ao reitorado reducir a dedicación e os ingresos. Como mo negaron, decidín que non deixaba de exercer na cátedra e entrei no Parlamento sen cobrar salario e exercendo a miña docencia en condición de dedicación exclusiva, ao mesmo tempo que era daquela, o único deputado do BNG. Polo tanto, profesor é a miña profesión.
En canto á escrita, sempre dixen que eu non era escritor. Tíveno claro desde moi novo, na época universitaria nos anos cincuenta, eu entrei na universidade aos 16 anos, en que se vai formando aquel grupo, sobre todo de rapaces, que escribían; grupo que Borobó chamou Xeración de La Noche, que se presentaban aos premios das Festas Minervais e que os copaban todos: Mourullo, Ferrín, Franco Grande, Bernardino Graña e Xohana Torres, a única muller.
Entón daquela eu non era escritor, xa que entendía como escritor quen escribía literatura de ficción ou poesía. Despois si que escribín moito ensaio. É certo que se dicía de min que tiña moita vocación literaria, de estilo. Por iso o meu primeiro libro con repercusión, O atraso económico de Galiza, non é só un libro de economía, tamén foi valorado un compoñente literario. Paco Fernández Rei salientou nun artigo que o que fago na escrita deste texto é recuperar moito léxico dos oficios e dotalo do valor abstracto propio do ensaio, por exemplo dicir “trebellos de análise”, no canto de “instrumentos de análise”. Hai unha creatividade na recuperación do léxico, digamos referido a obxectos materiais, do léxico da fala do común, unha adaptación aplicada á ciencia, á escrita.
Nun traballo sobre o Beiras tradutor, a profesora Esperanza Mariño recuperou textos meus literarios, esquecidos, publicados entre os 11 e os 15 anos na revista Vamos da Preceptoría de don Xesús Pereira, entre 1948 e 1952. Está o único poema que escribín na miña vida. Bouza Brey dicíame que eu tiña dotes de poeta e quería convencerme para que escribise poesía. Non o fixen.
– MV: Entón é merecido este premio, tamén pola súa implicación na AELG. O primeiro en recibir a Letra E foi o seu amigo Antón Avilés de Taramancos.
– XMB: Avilés máis que un amigo, foi un irmán. Aos poucos anos de estar constituída a AELG hai unha crise interna entre dous sectores, por un desencontro; procúrase unha solución de consenso para establecer a paz interna, e nese momento a tríade que ocupa a Presidencia, a Vicepresidencia e a Secretaría da asociación somos Uxío Novoneyra, Avilés de Taramancos e mais eu. Avilés si que era un grande escritor, un dos grandes poetas do último terzo do século XX. No plano político fixemos campaña xuntos. Foi un gran Concelleiro de Cultura en Noia.

[Pode lerse a entrevista a Xosé Manuel Beiras íntegra no Sermos Galiza deste sábado, 14 de xuño, que acompaña o xornal]

Vigo: presentación de tres libros de Xosé Luís Méndez Ferrín

Publicado o 23 Abril 2025 por asociacionescritoras-es

Gala dos Premios Follas Novas do Libro Galego 2025

Publicado o 23 Abril 2025 por asociacionescritoras-es

Os premios Follas Novas do Libro Galego entran nos seus dez anos de vida en 2025. As obras finalistas dos premios Follas Novas son o resultado dun proceso de selección de tres fases, que supón unha lectura e valoración da produción editorial galega. O proceso ten unha primeira escolla con propostas das tres entidades organizadoras que selecciona un cento de títulos publicados entre decembro de 2023 e novembro de 2024. Na segunda fase de selección, o xurado escolle as obras finalistas por cada categoría. O proceso de selección dos títulos gañadores terá o seu cumio o sábado, 26 de abril de 2025, coa gala na que se darán a coñecer cada unha das obras gañadoras nas trece categorías nas que se organiza este premio.

A gala de entrega de premios terá lugar no Teatro Principal de Santiago de Compostela, a partir das 19:00 horas. Será conducida polo actor Xosé Barato, que repasará a actualidade da literatura e levará ao teatro ambientes e sons do mundo do libro. Ademais, estará acompañado pola música en directo do dúo Mr Cool & Rubén Servide, cun formato de guitarra e saxofón. A entrada é libre, pero é necesario solicitar un convite a este enderezo electrónico: oficina@aelg.org.

Premios honoríficos

Cada unha das tres asociacións organizadoras entrega na Gala dos Follas Novas os seus premios de honra anuais, nos que se salienta unha figura das letras, unha editorial ou persoa destacable do mundo editorial e unha libraría. Os galardóns que se entregarán na gala serán para Shahd Wadi, Manuel Bragado e para o fundador da libraría Follas Novas, Rafael Silva.

Premios FLG | Rafael Silva
En decembro de 1971, tres cregos impulsaron a creación da libraría Follas Novas en Santiago de Compostela, concibida inicialmente como unha libraría especializada en libro universitario. Pouco tempo despois da súa apertura, un dos fundadores, Rafael Silva, deixou a vida eclesiástica para dedicarse de cheo á xestión da libraría e tamén da súa editorial. O proxecto axiña foi máis aló da súa orixe académica, converténdose nun espazo clave para a difusión da cultura galega e nunha libraría que, a día de hoxe, continúa sendo de referencia en todo o país.

Premio AGE | Manuel Bragado
Manuel Bragado (Vigo, 1959) é editor, mestre e activista cultural. Foi director de Edicións Xerais de Galicia entre 1994 e 2018 e actualmente traballa como orientador en centros educativos de Redondela. Presidente da Fundación Luzes e colaborador habitual en Faro de Vigo, mantén dende 1999 a sección «Campo de Granada». Tamén é autor do blog Brétemas, recoñecido con varios premios, e publicou libros como Vigo, puro milagre e Vigo, abella da ribeira.

Premio AELG Escritora Galega Universal | Shahd Wadi
Shahd Wadi é unha escritora e investigadora palestina que creceu en Xordania e reside en Coimbra, Portugal. Doutorouse en Estudos Feministas na Universidade de Coimbra coa tese Feminismos de corpos ocupados, centrada nas narrativas artísticas das mulleres palestinianas no exilio, que deu lugar ao libro Corpos na trouxa (2017). Reparte o seu tempo entre a escrita, a tradución, a programación cultural e o activismo feminista e palestino. Nomeada Escritora Galega Universal pola AELG, en recoñecemento á calidade da súa obra e ao seu compromiso coa defensa dos dereitos do pobo palestino desde unha perspectiva feminista.

Os premios están organizados pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia. Contan co apoio da Deputación da Coruña, Concello de Santiago, CEDRO (Centro Español de Dereitos Reprográficos) e a Xunta de Galicia.

FINALISTAS

PREMIO Á OBRA DE ENSAIO E INVESTIGACIÓN
– A casa do amo. Unha análise do discurso colonial e racista na literatura galega. María Reimóndez. Edicións Xerais de Galicia.
– Abril é un país. Tereixa Constenla. Editorial Kalandraka.
– Os inmigrantes imaxinados. A identidade Galega na Arxentina (1780-1960). Xosé M. Nuñez Seixas. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA DE DIVULGACIÓN
– As benfaladas. María Xosé Porteiro. Editorial Galaxia.
– As horas mortas. Viaxes e conversas por cemiterios galegos. Emma Pedreira. Baía Edicións.
– Rotas (As mulleres que o franquismo agochou en Compostela). Montse Fajardo. Edicións Positivas.

PREMIO Á OBRA DE NARRATIVA
– A noite das cebolas. Rosa Aneiros. Edicións Xerais de Galicia.
– O incendio. Sara Vila Alonso. Edicións Xerais de Galicia.
– Runrún. Ana Varela. Editorial Galaxia.

PREMIO Á OBRA INFANTIL
– Axencia Galega de Asuntos Máxicos. Miguel Ángel Alonso Diz. Edicións Xerais de Galicia.
– Como escorrentar un lobo. Antonio Manuel Fraga. Cuarto de Inverno.
– Que cabe nun calcetín? Paula Carballeira. Oqueleo.

PREMIO Á OBRA XUVENIL
– Cartas na escuridade. Lois Pérez. Cuarto de Inverno.
– Nave. Olaia Sendón. Edicións Xerais de Galicia.
– Quen precisa unha avoa? Andrea Barreira Freije. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO ILUSTRADO
– Luísa Villalta. Alma de violino. Laura Suárez (ilust.), Beatriz Maceda e Eli Ríos. Edicións Xerais de Galicia.
– Papóns. Sandra Lodi. Editorial Galaxia.
– Sete dentes de león. David Sierra (ilust.) e Ledicia Costas. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO AO LIBRO DE BANDA DESEÑADA, GRÁFICO E HUMOR
– Memorias dun neno labrego (novela gráfica). Iria Aldegunde (baseada no texto de Neira Vilas). Editorial Galaxia.
– Miquits. Visita á casa da avoa. Alba de Evan, Xabier Domínguez e Paula Cheshire. Antela Editorial.
– Presas fáciles. Voitres. Miguelanxo Prado. Retranca Editora.

PREMIO Á INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
– Cantos de dor e liberdade. Voces galegas por Palestina. VV.AA.Tempo Galiza Editora.
– Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira.Kalandraka Editora.
– Poesía reunida de Xosé Luís Méndez Ferrín. Xosé Luís Méndez Ferrín, ed. Anxo Angueira. Edicións Xerais de Galicia.

PREMIO Á OBRA TRADUCIDA
– Cartas desde a cadea, de Rosa Luxemburg. Almudena Otero. Edicións Laiovento.
– Heartstopper. Rapaz coñece rapaz, de Alice Oseman. Nee Barros. Edicións Xerais de Galicia.
– Os caravanistas, de Elizabeth von Arnim. Celia Recarey. Irmás Cartoné.

PREMIO AO LIBRO DE POESÍA
– Os pozos elegantes das clavículas. María Álvarez Landesa. Alvarellos Editora.
– Papaventos abismados. Marta Dacosta. Apiario.
– Para non concretarme. Tamara Andrés. Edicións Positivas.

PREMIO AO LIBRO DE TEATRO
– Fóra de campo. Rosalía Fernández Rial. Editorial Galaxia.
– Iribarne. Esther Carrodeguas. Edicións Positivas.
– Ubasute. Paula Carballeira. Editorial Galaxia.

PREMIO AO LIBRO MELLOR EDITADO
– Canta contos de Nadal. VV. AA. Triqueta Verde.
– O libro das abellas. VV. AA. Apiario.
– Papagaio. Luísa Villalta e Maribel Longueira. Kalandraka Editora.

PREMIO PROMOCIÓN DA LECTURA
– Culturgal
– Libraría Cartabón (Vigo)
– Libraría Nobel (Ourense)

Padrón: presentación de Rosalía en familia, de Xosé Luís Méndez Ferrín

Publicado o 10 Abril 2025 por asociacionescritoras-es

A Coruña: presentación da Poesía reunida de Xosé Luís Méndez Ferrín

Publicado o 8 Abril 2025 por asociacionescritoras-es

O 9 de abril, ás 19:30 horas, na A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Santo André, 36, 1º), na Coruña, preséntase a Poesía reunida de Xosé Luís Méndez Ferrín, publicada por Xerais, coa presenza do autor desta edición, Anxo Angueira, acompañado por Xosé Luís Axeitos. As persoas interesadas poden inscribirse aquí.

Nigrán: presentación de Poesía reunida, de Xosé Luís Méndez Ferrín, con Anxo Angueira

Publicado o 7 Abril 2025 por asociacionescritoras-es

Os Premios Follas Novas anuncian os 40 finalistas na súa edición de 2025

Publicado o 2 Abril 2025 por asociacionescritoras-es

Os premios Follas Novas do Libro Galego entran nos seus dez anos de vida en 2025 e na fase final da elección dos gañadores para esta edición. Case corenta obras son finalistas dos premios ata o vindeiro 26 de abril, no que se darán a coñecer as obras gañadoras en cada unha das categorías. Como vén sendo tradicional, os gañadores e gañadoras coñeceranse na gala de entrega que terá lugar no Teatro Principal de Santiago.

Este galardón, que homenaxea a creación literaria en lingua galega, volve destacar o talento e a calidade das obras presentadas nesta edición. Tras un rigoroso proceso de selección, o xurado deu a coñecer os autores e obras que optarán ao recoñecemento nas diferentes categorías.

Nesta edición chegan á final arredor de 40 escritoras/es, tradutoras/es e ilustradoras/es xunto con 15 editoriais. Os gañadores daranse a coñecer na gala de entrega dos Premios Follas Novas, que se celebrará o vindeiro 26 de abril nun evento que reunirá o máis destacado do panorama literario galego.

As obras finalistas desta edición dos premios Follas Novas son o resultado dun proceso de selección de tres fases, que supón unha lectura e valoración da produción editorial galega. O proceso ten unha primeira escolla con propostas das tres entidades organizadoras que selecciona un cento de títulos publicados entre decembro de 2023 e novembro de 2024. A segunda fase de selección é a actual, na que o xurado escolleu as obras finalistas por cada categoría. O proceso de selección dos títulos gañadores terá o seu cumio o sábado, 26 de abril de 2025, coa gala na que se darán a coñecer cada unha das obras gañadoras nas trece categorías nas que se organiza este premio. A gala de entrega de premios terá lugar no Teatro Principal de Santiago.