Arquivo da categoría: Entrevistas
Tamara Andrés: “Busco a palabra exacta para que sexa un lugar para poder descansar”
Entrevista a Tamara Andrés no Zig-zag da Televisión de Galicia:
“”Para non concretarme/ …sopro…/ e entre beizo e beizo/ asoma unha pluma que esboroa/ os significados todos ao seu paso…”. Son versos do último poemario de Tamara Andrés, editado por Positivas, que inspira hoxe a conversa a partir doutro verso seu: “Só a beleza, pasaxeira, me alimenta/ así como algo dela queda sempre en min/ algo de min vai marchando tras dela”. A entrevista pode verse aquí.”
Rafa Vilar: “A idea fundamental que quería deixar con A penúltima estación é que a palabra importa”
Entrevista de Laura Veiga a Rafa Vilar en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como xurdiu o relato A penúltima estación?
– Rafa Vilar (RV): Sempre digo que cando fago narrativa síntome como se estivese practicando unha sorte de furtivismo. Levo máis de 30 anos escribindo e publicando poesía. As cousas que teño de narrativa son pequenas, fundamentalmente microrrelatos, mais de vez en cando éntranme estas ganas de facelo. A penúltima estación en concreto parte dunha situación totalmente inventada na que unha muller viaxa en tren coas cinzas do seu home nas mans. Esta muller, de mediana idade, vai reflexionando sobre a súa vida, a morte e o amor. Nunha estación sobe ao tren unha rapaza nova que se ve que emocionalmente está pasando por un mal momento e pouco a pouco imos descubrindo os problemas que ten na relación coa súa moza. Así, estabelécese un diálogo entre elas. Á hora de escribir o relato interesábame esa reflexión entre dúas xeracións de mulleres e ver o contraste que hai nas súas maneiras de ver a vida de maneira profunda, non tanto en cuestións superficiais. No fondo, o que se estabelece é unha situación de empatía e sororidade.
– ND: Precisamente, é doado percibir as diferenzas entre xeracións no tratamento que se lle dá á morte.
– RV: Totalmente. E no amor tamén. É certo que ao ser un relato curto non hai un espazo para grandes diálogos, polo que hai cousas que en vez de dicirse, quedan veladas. Con todo, si se entende que a pesar das diferenzas que poida haber existe unha corrente de empatía e de sororidade ante situacións da vida que son complexas e, aínda así, comúns, como poden ser unha ruptura amorosa ou a perda dun ser querido. Mais a cousa non queda aí. Entre estas dúas mulleres hai 30 anos de diferenza. A personaxe da rapaza, durante a primeira parte da viaxe, non fala porque vai atenta ao móbil. Hai ese contraste porque a outra muller está mirando pola fiestra, atenta ás paisaxes que se suceden. (…)”
Berta Dávila: “A arquitectura da novela pretende explicar conceptos de como se configuran as soidades contemporáneas que vivimos”
Entrevista de Ana G. Liste a Berta Dávila en Praza:
“(…) – Praza (P): Dirías que nesta novela está máis presente a túa ‘filosofía de vida’?
– Berta Dávila (BD): A verdade é que creo que en todos os meus libros está a miña maneira de ver o mundo porque unha das cousas que máis me interesa na literatura, tanto cando leo como decididamente cando escribo, é esta cuestión do punto de vista: que maneira ten de observar a vida a persoa que está construíndo este artefacto, de problematizala e comunicala a outras persoas.
Non creo que haxa máis vontade disto nesta novela, pero é certo que xira arredor dunha serie de conceptos que se desenvolven en escenas e en pequenas historias destes personaxes. Non hai máis de min, pero a propia arquitectura da novela pretende explicar algúns conceptos e ideas que teñen fundamentalmente que ver con como se configuran as soidades contemporáneas que vivimos; cal é o propósito de todo isto, da literatura e do para que estamos aquí. Son preguntas que nese momento eu me estaba facendo.
– P: Esta historia existía xa para sen contada mentres aínda estabas co proxecto da túa novela anterior, Os seres queridos? Ambos libros son moi intimistas sendo ficción.
– BD: A narrativa que a min me interesa é a intimista, entón tampouco é unha cousa novidosa que a min me poida interesar escribir este libro, pero os tempos de escrita son cousas bastante elásticas en xeral. As novelas non nacen un día concreto que unha marca no calendario, aínda que si a vontade de escribilas. Hai cousas deste libro que estaban xa, en forma dalgunha nota, moito atrás. É certo que se trata dun libro bastante vinculado a Os seres queridos, pero non tanto ao proxecto en si, máis ben á súa recepción. Empecei a concibir, ou estruturar, esta novela máis ou menos en novembro do 2021 á volta do verán e rematara de escribir Os seres queridos na primavera anterior.
Os tempos da escrita e da publicación sempre son moi distintos e existe un lapso aí no que estás ‘entre libros’, escribindo e non, ou un pouco perdida, como me atopo agora mesmo. Xurdiu esta historia dos peixes e da ficción e da imaxinación que articulei nun primeiro texto para unha encarga para á que tiña pouco tempo, así que decidín escribir aquelas ideas que tiña para unha novela moi inicial. Despois, toda a recepción de Os seres queridos marcou moito a miña percepción sobre como me estaba relacionando coa literatura, e iso foi filtrándose no proceso de escritura deste libro.
– P: Como te axudaron a escribir este libro as reaccións provocadas polo anterior?
– BD: Máis que axudarme, que non sempre foi axuda, condicionou dalgunha maneira que eu estivese durante o primeiro estadio de escritura deste libro pensando continuamente en cal era a miña maneira de relacionarme coa literatura e coa lectura dos meus libros, en como eran lidos os meus libros, dende que punto eu articulaba eses libros e como se confrontaba logo coa recepción e no significado de todas esas cousas. Foron tempos nos que tiven que responder moitas veces que significaba a autoficción para min… e nos que tamén tiven que responder sobre cal é o espazo da imaxinación na literatura desde o meu punto de vista, que sempre está na linguaxe. De aí xurdiron algunhas ideas que articulan este libro. (…)”
Xosé Luís Mosquera, escritor: “É moi difícil non ser un híbrido, non mesturar o mundo que somos e o mundo no que vivimos”
Entrevista de Laura Veiga a Xosé Luís Mosquera Camba en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Cal foi o xerme de Trece maneiras de mirar un almanaque?
– Xosé Luís Mosquera Camba (XLMC): É unha pregunta complicada porque, supoño, a meirande parte da xente que escribimos acabamos por vérmonos metidos en algo que non sabemos como comezou. É algo que te arrastra e que vai tirando mentres sexas quen de seguir.
O que xera que escribas sobre algo adoita ser azaroso, ás veces é algo que ves ou que escoitas, outras veces é unha idea, algo que te atrae ou unha irritación. Este texto está vinculado a un poema do autor norteamericano, Wallace Stevens, titulado Trece maneiras de mirar un merlo. É un poema que sempre me pareceu moi fondo e interesante para volver sobre el. Reflexiona sobre o paso do tempo, o efémero, o amor… E nun momento determinado acendeuse un camiño por aí e acabou sendo este texto. É o único que podo dicir.
– ND: En moitas ocasións, dese xerme orixinal ao que acaba sendo hai moita evolución.
-XLMC: Evidentemente. É un tópico entre autores e autoras que falan dos seus procesos creativos: contan como é o propio texto o que te arrastra e que ti vas descubrindo. Ti es como o primeiro lector dese texto que se vai descubrindo. Tamén che fai dar voltas e voltas e por iso todo acaba mudando. (…)”
Antonio M. Fraga, escritor eumés: “A protagonista está baseada en Alfreda Noncia Markowska”
Entrevista a Antonio Manuel Fraga en Diario de Ferrol:
“(…) Como escorrentar un lobo trata a emoción do medo e a maneira de enfrontarse a ela para evitar que chegue a paralizarnos. Con este fin, o texto segue a historia de Noncia, unha muller de etnia xitana que vive na Polonia ocupada polos nazis. Este é o último libro de Antonio M. Fraga, que acaba de presentar en Pontedeume, ilustrado por María Brenn.
A obra, editada por Cuarto de Inverno, encádrase na literatura xuvenil, un campo no que o autor é especialista, aínda que non é o único que practica. Así pois, esta peza diríxese aos lectores a partir de certa idade, que se atopan arredor desa ponte entre a infancia e a adolescencia. Non obstante, tal e como concreta Fraga, “sempre penso na literatura infantil como a que tamén poden ler os nenos”, posto que aínda que se dirixa a un público a partir de certa idade, neste caso os 11 ou 12 anos, non existe ningún límite.
A historia comeza en Polonia no ano 1944, en plena Segunda Guerra Mundial coa súa protagonista, Noncia, que ten un permiso de traballo para traballar no ferrocarril. O punto de partida é que ela a aproveita este posto para rescatar a dous pequenos irmáns xudeus que foran enviados a un campo de concentración, aos que acolle na súa casa. Noncia axuda aos dous nenos a vencer o medo que sinten pola situación que están a vivir, co relato dunha “incrible aventura, con moitos tintes fantásticos, que viviu cando era nova e percorría, os camiños de Europa do leste acompañando ao tabor xitano ao que pertencía”, resume Fraga.
Esta narración traslada aos personaxes e ao lector ao corazón do bosque de Białowieża. O autor explica que nese emprazamento, o carro da familia de Noncia “abandona a caravana para perseguir a uns cabalos tarpáns”, que son unha particular especie extinta que habitaba naquel espazo. Desa maneira chegan a “unha vila secreta agochada no medio do claro dun bosque, que se chama Polana Wilków, que significa claro de lobos”, continúa. Neste lugar, que é o fogar dos Neuri, unha poboación de características moi especiais, “Noncia debe aprender a mirar o medo cara a cara”, relata o escritor.
Este artellou a narración seguindo dúas premisas fundamentais. En primeiro lugar, “apetecíame facer unha historia relacionada co folclore eslavo, con ese territorio de Europa do leste e máis con ese tempo determinado do século XX”, apunta Fraga. Así mesmo, “un dos puntos de partida foi o de tratar o medo e as formas de combatelo”, explica. Ademais, o escritor quixo mesturar a realidade coa fantasía “e que esas dúas historias funcionasen como un espello”, xa que moitas das situacións que Noncia relata aos nenos, “teñen moito que ver coa historia persoal deses dous irmáns e do que están vivindo”, argumenta. (…)”
Xurxo Souto: “Luísa Villalta dicía que a música e a poesía son o mesmo, que a literatura galega está mal contada”
Andrés Torres Queiruga | Entrevista con Yolanda Castaño
António Gil: “Biqueira era doutrinalmente mais radical que Carvalho”
Entrevista de Víctor Giadás a António Gil Hernández no Portal Galego da Língua:
“(…) – Portal Galego da Língua (PGL): O livro recolhe as ideias de V/Biqueira em diversos âmbitos. Fica hoje algo de V/Biqueira no pensamento atual galego?
– António Gil Hernández (AGH): Para o comum das pessoas e mesmo das associações, acho que as ideias biqueiranas ficam esquecidas, se nalgum momento foram conhecidas, e ignoradas. Porém, há pessoas, como José L. Dopico Orjais, que se preocuparam com o conhecimento e expansão da pessoa e ideias de Biqueira, também e mesmo familiar, através, por exemplo, da esposa Jacinta Landa e familiares, hoje mexicanos. Aí está o volume e CD que recolhe as canções (galegas, portuguesas e extremeñas) que Jacinta manteve vivas na memória.
Tempos atrás, estudiosos do krausismo (Ángel Porto Ucha e Purificación Mayobre) também se preocuparam com o conhecimento de Biqueira como protótipo do krausismo na Galiza e Portugal.
– PGL: Para quem deveria ser uma leitura imprescindível?
– AGH: Depende dos textos, dos artigos. Cumpre dizer que bastantes dos artigos ou série de artigos que Biqueira escreveu são consultáveis na rede, mormente no Boletim da Institución Libre de Enseñanza. Eu tenho recolhidos no volume Obra Seleta todos os artigos publicados em ANT. Neste de Através, Poemas e Ensaios, retomo alguns deles.
Interessantes para os especialistas são os textos, abundantes em proporção aos anos que Biqueira viveu, sobre psicologia, pedagogia e mesmo filosofia; transcrevo alguns traduzidos para português (galego) neste mesmo volume, Poemas e Ensaios.
– PGL: Estamos no centenário da morte de Viqueira e, ligando com a pergunta anterior, achas que ainda importa a sua figura 100 anos depois?
– AGH: Sem dúvida. Por exemplo, a sua proposta, esclarecida, da criação de uma faculdade ou, antes, universidade galega, verdadeiramente galega, em que a cultivação do idioma “próprio” seja primordial. Ou a criação de estabelecimentos educativos de “formação profissional” adequados às necessidades da sociedade galega. Ou apenas (?), referida aos processos comunicativos na Galiza, a prática do idioma coerente com a meta que Biqueira resumiu: “Viver no português é viver no mundo”, enquanto se afastar do português equivale a morrer como idioma e como comunidade singelamente humana. Esta é ideia forte que Castelão explicou generosamente no Sempre em Galiza. (Não paradoxalmente esta “bíblia do nacionalismo galego” pode ser considerada expansão das ideias e escritos de Biqueira sobre o Galego e a Galiza. (…)”
Xosé Ramón Mariño Ferro: “En Galicia temos unha cantidade impresionante de bestiarios”
