Arquivo da categoría: Sistema literario

Compostela: Encontro Galeusca 2025

Destacado

Publicado o por

O Encontro Galeusca 2025, organizado pola AELG, coa participación da AELC e da EIE, conta co apoio de CEDRO, a Deputación da Coruña e o Concello de Santiago.

Fundada formalmente en 2008, e con precedentes de encontros anuais históricos celebrados desde 1984, a Federación Galeusca está formada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), a Euskal Idazleen Elkartea (EIE) e a Associació d’Escriptors en Llengua Catalana (AELC). Representa 2800 autoras e autores, tanto escritoras/es como tradutoras/es.

Neste espazo de diálogo póñense en común perspectivas sobre a creación escrita nos nosos tres sistemas literarios recuperando e ampliando, deste xeito, os vínculos e as reflexións conxuntas levadas a cabo en anteriores encontros, centrándose, neste caso, en aspectos como o impacto da Intelixencia Artificial desde a perspectiva das linguas e literaturas minorizadas ou a literatura de tradición oral.

O programa previsto é o seguinte:

Venres, sexta feira, 19 de setembro de 2025
– Pola tarde. Chegada das persoas participantes a Santiago de Compostela.
– 19:15 h. Recepción na Alcaldía de Santiago, por Goretti Sanmartín.
– 20:30 h. Roteiro por Compostela, principalmente para as delegacións participantes, guiado por Daniel Asorey. O punto de saída será a Praza do Obradoiro.

Sábado, 20 de setembro de 2025
Entrada libre até completar a capacidade do espazo.

Museo do Pobo Galego (Sala de actividades da ala sur do Museo) (Google Maps) Pola mañá.
– 11:05 h. Apertura por representantes das tres asociacións.
– 11:20 h. Relatorio inaugural sobre a traxectoria de Galeusca a cargo de Goizalde Landabaso, acompañada por Sebastià Portell (presidente da AELC) e Cesáreo Sánchez Iglesias (presidente da AELG).
– 11:40 h. Acto aberto de reflexión sobre Galeusca con representantes das tres entidades, moderado por Marta Dacosta.
– 12:45 h. Diálogo sobre Intelixencia Artificial desde a perspectiva das linguas e literaturas minorizadas, con Rubén Cela, Ania González Castiñeira e Sebastià Portell.

Museo do Pobo Galego. Pola tarde.
– De 16:30 a 17:30 h. Mesa redonda sobre literatura de tradición oral, coordinada por Antonio Reigosa. Con Oihana Arana e Amaia Elizagoien (Euskadi), Joan Borja (Països Catalans), Alba María (Galiza) e Rita Sineiro (Portugal).
– De 17:30 a 17:50 h. Lectura pública das conclusións do Galeusca 2025, por parte das tres asociacións.

Igrexa de San Domingos de Bonaval.
– 18:00 h. Lectura da Declaración de Compostela-Bonaval.
– De 18:30 a 20:00 h. Acto de clausura coordinado por Lois Pérez, con improvisación entre regueifeiras (Alba María e Lupe Blanco), bertsolariak (Oihana Arana e Amaia Elizagoien) e glosadors (Miquel Àngel Adrover e Berta Llos). Peche musical con Ugia Pedreira.

Compostela: XXII Simposio O Libro e a Lectura. A distribución do libro galego, o 18 de setembro

Publicado o por

É necesario inscribirse no correo s.tecnica@editorasgalegas.gal

Precariedade estrutural do setor do livro galego: conclusons do I Encontro do Livro Galego (2024)

Publicado o por

Desde o Projeto do Livro Galego:
“Entre 18 e 19 de julho do passado ano 2024 celebrou-se o I Encontro do Livro Galego na Facultade de Filoloxía da Universidade da Coruña (UDC). Com o objetivo de debater os principais reptos e necessidades do ecossistema editorial galego, este I Encontro, organizado desde o projeto “Campo Editorial e Cultura Autonómica: institucionalização e industrialização do livro na Galiza (1978-2026)”, constitui-se em um espaço privilegiado e estável para o diálogo e a análise do setor editorial.

O I Encontro do Livro Galego reuniu representantes institucionais, associativos, profissionais e académicos dos vários espaços e interesses que conformam o setor editorial na Galiza (a edição, as autorias, a tradução, as livrarias, a investigação, a ilustração e as administrações públicas) para diagnosticar a situação atual do livro galego e formular propostas de futuro.

A primeira diagnose sobre as deficiências, ameaças, fortalezas e oportunidades identificadas pelos próprios agentes envolvidos no setor é publicada agora em um documento de trabalho acessível no Repositorio da Universidade da Coruña (RUC) en que é disponibilizada uma síntese dos trabalhos e extraídas as principais conclusões. Estas conclusões giram em volta destes seis eixos discursivos fundamentais:

– A maioria dos agentes do setor consideram a Xunta de Galicia como a instituição de referência em políticas do livro, mas valoram negativamente a sua ação institucional.
– A falta de internacionalização e projeção exterior é uma preocupação de todas as partes do setor editorial.
– O setor do livro galego e as pessoas que nele trabalham estão submetidas a uma situação de marcada precariedade.
– Preocupa a ausência de campanhas promoção da leitura em galego, assim como de iniciativas que acrescentem o valor social da língua galega.
– Recentemente apareceram novos obstáculos e necessidades a que o setor não está a responder, como a carência de programas de formação especializada e os problemas derivados do uso da Inteligência Artificial (IA).
– O âmbito da investigação universitária coincide na necessidade de divulgar os seus resultados e os colocar ao dispor das várias instâncias de planificação cultural da Galiza.

As conclusões agora publicadas aspiram a ser uma ferramenta útil para a sociedade galega no seu conjunto, e especialmente para as diferentes instituições públicas e entidades profissionais envolvidas no setor editorial da Galiza autonómica.

Este I Encontro do Livro Galego foi concibido como ponto de partida de um processo continuado de reflexão, mobilização e construção coletiva de um futuro para o livro galego. Este evento, de carácter anual, teve já continuidade com a celebração na mesma Facultade de Filoloxía da UDC o passado 30 de abril do II Encontro do Livro Galego, nesta segunda edição dedicado ao debate e a análise de questões viradas para a distribuição, a crítica e as bibliotecas.”

Monografía temática “As letras das mulleres”, desde o Consello da Cultura Galega

Publicado o por

Desde o Consello da Cultura Galega:
“A incorporación das escritoras ás institucións literarias suscita múltiples tensións sobre a lexitimidade, a paridade, o recoñecemento e as prácticas diverxentes. Estes debates sobre as estruturas culturais repercuten tamén na esfera social e provocan reaccións e campañas, particularmente no activismo feminista. Máis concretamente, esta monografía mostra reflexións e documentos sobre a participación das creadoras e intelectuais na celebración do Día das Letras Galegas e na Real Academia Galega.
As achegas das expertas aportan argumentos para actualizar o debate. Ana Romaní e Ánxela Lema ofrecen unha mirada crítica sobre as incomodidades que xorden arredor das autoras homenaxeadas nas Letras Galegas mentres que Susana Arins aborda unha iniciativa feminista popular para o recoñecemento de autoras das letras galegas vivas. Co foco posto na Real Academia Galega, as contribucións de Iolanda Veloso, Dolores Vilavedra e María Reimóndez fan memoria de dúas campañas realizadas entre 2010 e 2011 para instar á elección de máis mulleres como académicas de número. E a política de lavado lila (purplewashing) da RAG no ano da súa fundación, en 1906, ocupa a achega histórica de Helena González.
A documentación histórica recollida no apartado “escritas no tempo”, recupera iniciativas de diverso signo que reivindican unha maior presenza de mulleres nas institucións literarias: a proposta de candidatura de María Xosé Queizán feita polo Consello Municipal da Muller de Vigo en 2010; o manifesto “O xogo das cadeiras” e as reaccións que provocou en 2011; os manifestos da celebración anual “Nosa Señora das Letras” d’A Sega desde 2014; a campaña “Dez mulleres para as Letras Galegas 2018”; e mais o “Manifesto de Soutomaior” publicado en 2021.
Ofrécense tres galerías gráficas: Académicas desde 1906, homenaxeadas no día das Galegas nas Letras d’A Sega e mais no Día das Letras Galegas da RAG. Singularizan cada unha das autoras e intelectuais elixidas á vez que ofrecen unha liña do tempo do recoñecemento institucional que pon en evidencia as carencias e interrupcións.”

II Encontro do Livro Galego, o 30 de abril

Publicado o por

Desde Youtube.

Projeto Livro Galego

O 96,5% das autoras e autores exixe autorización para o uso das súas obras en intelixencia artificial xenerativa (IAX)

Publicado o por

Unha enquisa realizada no colectivo autorial (escritoras/es, tradutoras/es e autoras/es dramáticas/os) no Estado español revela que a inmensa maioría de profesionais considera imprescindíbel contar coa súa autorización antes de que as súas obras sexan utilizadas para adestrar modelos de intelixencia artificial xenerativa (IAX).

O estudo, promovido durante a segunda quincena de novembro, foi coordinado por entidades autorais como a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG), a Asociación Colegial de Escritores de España (ACE), a Associació de Escriptors en Llengua Catalana (AELC), a Associació Col-legial d’Escriptors de Catalunya (ACEC) e a Asociación de Autores Científico-Técnicos y Académicos (ACTA). A elas sumáronse unha ducia de asociacións de distintas comunidades autónomas, integradas na Conferencia de Asociacións de Escritoras e Escritores, que se relacionan no final desta información.

En total, a consulta, que se levou a cabo durante a segunda quincena de novembro, dirixiuse a case 9.000 escritores/as e tradutores/as do conxunto do Estado, co obxectivo de coñecer a súa postura sobre os posíbeis usos de obras literarias, científicas e outros contidos protexidos por dereitos de autoría para adestrar modelos de IA en galego, castelán e no resto de linguas oficiais.

A sondaxe, na que participaron máis de 800 escritores/as e tradutores/as, amosa un apoio contundente á necesidade dunha autorización previa para o uso de contidos protexidos. Segundo os datos, o 96,5% das persoas enquisadas cre que ningún modelo de IA debería adestrarse con obras literarias, científicas ou de tradución sen o consentimento explícito das/os autoras/es. Ademais, o 49,9% rexeita completamente autorizar este tipo de usos, mentres que o 50,1% estaría disposta/o a consideralo, mais unicamente en troco dunha remuneración acaída.

Entre quen se opón a autorizar o uso das súas obras, máis da metade (52,2%) argumenta que a aplicación de modelos de IAX socava o valor do traballo creativo. Outros motivos inclúen o impacto directo na actividade profesional (13,7%) e a falta de transparencia no uso das obras (12%). Esa falta de transparencia no uso das obras é, de feito, un dos grandes puntos de conflito. Para o 56,2% das/os participantes, garantir claridade en como e para que se usan os seus contidos sería clave para considerar unha autorización. Por contra, só o 18,5% considera que o impacto nas vendas dos seus libros é unha barreira importante.

Cando se presenta a posibilidade de compensar economicamente as/os autoras/es, as cifras propostas por algunhas grandes compañías, como 10 dólares por libro ou 0,001 dólares por palabra, foron rexeitadas de maneira case unánime. Un 65% das persoas enquisadas cre que 10 dólares por libro é unha remuneración inaceptábel, mentres que o 68% opina o mesmo sobre os pagamentos de 0,001 dólares por palabra. En termos xerais, as/os enquisadas/os prefiren sistemas de remuneración baseados no número de palabras (58%) frente aos baseados en libros completos (31,4%).

Desde a AELG e as demais entidades promotoras, deféndese o principio de Autorización, Remuneración e Transparencia (ART), adoptado polo European Writers’ Council, como marco esencial para calquera uso de obras protexidas. As organizacións lembran que as obras literarias e científicas están amparadas pola Lei de Propiedade Intelectual e as normativas europeas, e calquera uso, mesmo no ámbito tecnolóxico, debe respectar plenamente os dereitos das/os creadoras/es.

A enquisa, desenvolta por Qbo. Investigación y Estrategia co apoio de CEDRO, puxo de manifesto a postura do colectivo ante un desafío que combina innovación tecnolóxica coa necesidade de protexer o valor do traballo literario e de tradución.

Para coñecer os detalles completos da enquisa, pode consultarse o informe completo, gráficos incluídos, aquí.

Entidades que participaron no desenvolvemento da enquisa xunto ás promotoras: Asociación de Escritores de Euskadi – Euskadiko Idazleen Elkartea (AEE-EIE), Asociación Valenciana de Escritores y Críticos Literarios (CLAVE), Asociación de Escritores y Escritoras de Extremadura (AEEX), Asociación Aragonesa de Escritores (AAE),  Asociación de Escritores de Castilla La Mancha (AECLM), Asociación Navarra de Escritores/as – Nafar Idazleen Elkartea (ANE-NIE), Sociedad Cántabra de Escritores (SCE), Nueva Asociación Canaria de Escritores (NACE), Asociación de Escritores y Escritoras de Asturias (AEA), Asociación Riojana de Escritores (ARE).

A estabilidade marcou as cifras o sector cultural galego en 2023

Publicado o por

Desde Cultura Galega:
“O Consello da Cultura Galega presentaba na mañá deste 13 de novembro a VIII Conxuntura estatística do ámbito cultural, publicación na que repasa os principais indicadores do sector ao longo de 2023. As conclusións do documentos salientan a estabilidade que viviu o noso país neste aspecto en canto ás cifras de emprego e de creación de empresas, e revela que continúa a medrar a produción e o consumo.
O sector cultural dá emprego a 36.800 persoas no noso país, unha cifra similar á do anterior período analizado. Así o revela o informe que realizou o Observatorio da Cultura Galega que, no entanto, advirte tamén que se produciu un descenso nesta cifra durante os últimos tres trimestres do ano. Os datos da Seguridade Social, pola súa banda, revelan un incremento de 216 filiacións neste ámbito, na súa maior parte adscritas ao réxime de persoas autónomas.
En canto á creación de empresas, ao longo de 2023 apareceron 135 novas firmas, catro menos que no ano anterior. Por actividades, a educación cultural, o deseño especializado e os servizos de arquitectura son os epígrafes que manteñen tendencias crecentes, mentres as actividades de fabricación de produtos culturais e axencias de noticias perden filiacións. Artes gráficas, librarías e actividades de comercio de produtos culturais mantiveron as súas cifras ao longo do último exercicio.
No ámbito do libro, as empresas de edición rexistradas pasaron de 49 a 52, e a cifra de edición de libros recuperou os niveis de 2011 con 2.955 rexistros. A literatura infantil e xuvenil, cun crecemento do 64,3% encabezan este incremento. En total, están rexistrados en galego 1.857 libros ao longo do último exercicio analizado, fronte aos 1.717 do anterior.
Unha cifra negativa para o sector é a baixada no comercio exterior de propostas culturais galegas. Se entre 2019 e 2023 se rexistrou un incremento do 88% neste ámbito, no último exercicio deuse unha mingua do 2,4% con respecto ao ano anterior (de 12.246.200 a 11.946.300 euros). As actividades de edición, que rexistraron un descenso do 6,6%, e as de creación, artísticas e espectáculos, que tamén baixaron un 6% foron as principais prexudicadas nesta tendencia.
Pola banda da administración pública, o documento recolle o incremento dun millón de euros, ata o 116,6, dos orzamentos autonómicos para cultura e normalización lingüística. Este crecemento, por baixo da media das contas do goberno, situou o nivel de gasto nestas áreas no 0,8% dos fondos autonómicos en 2023. Pola súa banda, as entidades locais galegas pasaron de investir 233,6 millóns de euros a 241,5, o que deixou o gasto un 6,7% do seu total, un 0,9% menos do que no ano anterior.
Entre as cifras destacadas do documento, está o importante incremento do gasto dos fogares galegos en produtos e servizos culturais, que superou os 500 millóns de euros en 2023, un 1,38% do seu gasto total. Os servizos culturais, que inclúen entradas ou subscricións a contidos, acaparan as cifras máis alta de gasto (151,7 millóns de euros, 55 máis só no último ano), seguidos dos libros (118,2 millóns) e dos soportes de imaxe, son e datos. A seguir a tendencia de recuperación, en 2023 foron ao cine 3.2 millóns de persoas fronte aos 1,2 de 2020, que supuxo unha recadación de 20,1 millóns de euros, cifras similares ás anteriores á pandemia.”

Compostela: XXI Simposio O Libro e a Lectura. O libro galego nas librarías, o 18 de setembro

Publicado o por

Aquí podes consultar toda a información.

A Coruña: actividades do 10 de agosto na Feira do Libro 2024

Publicado o por

Celebrado o I Encontro do Livro Galego

Publicado o por

Desde o Projeto Livro Galego:
“Os dias 18-19 de julho de 2024 decorreu na Faculdade de Filologia da Universidade da Corunha (UDC) o 1º Encontro do Livro Galego. O encontro tencionava reunir um conjunto amplo de perspetivas sobre o setor editorial na Galiza. Deste modo, a primeira mesa de debate congregou pessoas representantes das instituiçons culturais: Cristina Rubal, da Subdirección Xeral do Libro, Dolores Vilavedra, em representação do Consello da Cultura Galega, e Natividade Fernández, da área de Cultura da Deputación da Coruña.
As duas mesas a seguir reuniram pessoas envolvidas em projetos académicos relacionados com o setor editorial. Na primeira destas sessões participaram Roberto Samartim, apresentando o nosso projeto Campo Editorial e Cultura Autonómica, e Carme Fernández Pérez-Sanjulián, apresentando “A edición literaria na Galiza (1975-2000)”. Por sua vez, na segunda sessão académica expuseram Ana Luna Alonso, em representação do projeto BITRAGA, e Marta Neira e Carme Ferreira, do projeto Investigación en Literatura Infantil e Xuvenil.
No dia seguinte compareceram agentes dos setores profissionais. De manhã, contámos com a presença de Miguel Toval, da Asociación Galega de Editoras, e de Ramón Domínguez, da Federación de Librarías de Galicia. Por motivos de saúde, não foi possível contar com a representante do Consorcio Editorial Galego, María Belén López Vázquez. A seguir, participaram no encontro Marta Dacosta, em representação da Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega, Augusto Metztli, da Asociación Galega de Profesionais da Ilustración e, por último, Patricia Buxán, da Asociación Galega de Profesionais da Tradución e da Interpretación.
A última atividade do encontro consistiu numa jornada de trabalho para os membros da equipa. Nesta sessão foram resumidas as conclusões do encontro e distribuidas as tarefas para os próximos trabalhos; entre eles, destaca um documento de trabalho que será remitido às pessoas e coletivos interessados. Algumas das conclusões de conjunto foram a escasa profissionalização do setor, a necessidade de reconsiderar as estratégias de internacionalização do livro galego, ou a falta de diálogo entre o ámbito profissional e o institucional. Quanto ao formato do encontro, a avaliação por parte do Projeto é mui positiva: os amplos espaços para o debate que contemplava o programa deram lugar a conversas profundas e mui produtivas para uma diagnose do setor, a partir da qual trabalhar de acordo com os nossos objetivos.”