Artigo
de Carme Vidal en Sermos Galiza:
““Coma todos os anos reivindicamos que este lugar sexa laico e de uso público, con accesibilidade para que os nosos e as nosas escolares poidan vir a lle traer flores”, comezou o presidente da AELG, Cesáreo Sánchez Iglesias, na apertura dun acto no que reivindicou o dereito do alumnado de todo o pais a visitar este lugar que é símbolo onde mora quen, transgresora, soubo derrotar a desesperanza quen, en palabras de Curros, leva a estrela na fronte, a quen é guía aínda hoxe para o noso devir”, dixo o presidente da AELG.
“Debemos deixar que Rosalía fale por voz de cada unha de nós”, dixo Rosalía Fernández Rial no manifesto da homenaxe central que a AELG lle rendeu, un ano máis, en San Domingos de Bonaval. A outra Rosalía, a de Carballo, recoñeceu a pertenza a unha mesma comunidade poética e manifestouse Rosalía, a outra, por “compartir a identidade”, nesa vontade na que se recoñecía a filosofía da iniciativa que neste ano promoveu a AELG e que levou á rede moreas de razóns para sermos Rosalías.
“A súa obra transcende o seu tempo e dálle voz a aquilo que nos define aos galegos coma construtores dunha cultura nun idioma”, dixo Cesáreo e, desa condición, inundouse o acto de Bonaval, de expoñer ás condicións rosaliáns das persoas que desexan, en especial desde a literatura, un mundo de igualdade e xustiza.
Moitas Rosalías rularon pola rede nestes días e unhas cantas colleron o micro en Bonaval para faceren escoitar os seus versos, coas reivindicacións de hoxe, pola nosa lingua, contra a emigración, coas persoas desafiuzadas e as obrigadas a emigrar, as que manteñen o “atrevemento” de continuar a escribiren en galego. A voz de Rosalía sentiuse así próxima, coa actualidade dos temas dos que ela falou e que continúan a estaren infelizmente presentes.
Mercedes Queixas, Isabel Kerdudo, Viki Rivadulla, Paula Carballeira, Mónica Caamaño, Ledicia Costas ou Xurxo Souto -que impresionou cantando a capela un dos seus poemas- foron algunhas das voces que trouxeron á beira do Panteón de Galegos Ilustres os versos de Rosalía na homenaxe central da AELG polo seu aniversario que se fai o vindeiro 24 de febreiro. E os poemas de Rosalía cadraban con cada unha das reivindicacións, desta maneira, Isabel Kerdudo lembrou ás persoas desafiuzadas e obrigadas a emigrar, Ledicia Costas recoñeceuse Rosalía no feminismo e no orgullo da lingua ou Mercedes Queixas no atrevemento de escribir en galego, entre outras razóns para reclamar que continuamos herdando da poeta.
A coral Solfa e Uxía puxeron música ao acto. “Unha Rosalía rebelde, revuldeira, telúrica, comprometida coa súa terra, a Rosalía vixente que hoxe nos trae aquí”, foi a que reclamou Uxía na intervención musical na que estreou unha nova canción que interpretou coa arpa de Clara Pino.
“Coñecer a Rosalía é coñecer a historia do propio país. Recatala da manipulación, do ocultamento, que sexa coñecida e valorada significará que é un pobo que se coñece a si mesmo, que sabe cales son as causas que non lle permiten vivir do propio traballo na propia Terra que este pobo humanizou para poder recibir dela os propios alimentos unha terra abenzoada pola fertilidade, un mar de fartura do que vén o pan que de xeito rebordantemente humano ela cantou”, reivindicou Cesáreo Sánchez, á fronte dunha AELG que ten na data de nacemento de Rosalía unha das principais conmemoracións do ano e defende que sexa convertido na grande celebración literaria tanto no ámbito escolar como no social e institucional. O acto rematou cunha ofrenda floral e a interpretación conxunta do himno galego.”
Arquivos da etiqueta: Carme Vidal
Ledicia Costas: “A miña aposta por vivir da literatura está moi meditada”
Entrevista
de Carme Vidal a Ledicia Costas en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Tres edicións en cinco meses. Cal é o segredo de Escarlatina. A cociñeira defunta?
– Ledicia Costas (LC): O libro saíu en outubro e por volta do Samaín rematouse a primeira edición. En Nadal voou a segunda e en xaneiro a editorial xa se meteu coa terceira. 6.000 exemplares en total. Cadrou moi ben e entrou tamén en moitos centros de ensino. O que fixen foi xuntar dous temas que me gustaban literariamente como son a cociña e a morte e o resultado foi este. Temos unha longa tradición arredor da morte e é raro que ninguén a tratase deste xeito desenfadado. Que sexa un libro de receitas tamén axudou á hora de ser tan ben acollido. (…)
– SG: En que mudou esta colección de boas noticias a súa relación coa literatura?
– LC: Pois en algo moi importante. A día de hoxe os meus ingresos veñen exclusivamente da literatura. En xaneiro tiven o meu derradeiro xuízo e decidín deixar o oficio de avogada e meterme de cheo na escrita. Apostei por vivir disto. Sempre fun moi cauta e asistín a todo o debate que se produce arredor das posibilidades da profesionalización. Levei ano e pico sobrevivindo da literatura e agora decidín dar o paso, curiosamente cando o sector editorial non goza da mellor das saúdes. Son prudente pero é a miña decisión.
– SG: É unha aposta persoal na que tamén asume os riscos?
– LC: Digamos que é unha decisión moi meditada. Desde hai anos tratei de compaxinar a avogacía e a literatura mais comprobei que o que me gustaba e o que me proporcionaba ingresos é a escrita que, aos poucos, íalle comendo espazos ao dereito. De xaneiro a maio sumarei máis de cen charlas en centros de ensino. Como avogada, ademais, os ingresos reducíranse moito coas novas taxas. Optei por deixar a pel na literatura e, se logo hai que buscar outra saída xa se pensará.
– SG: Esa decisión obriga a ter unha actividade pública maior?
– LC: Obriga. O pálpito xeral que a xente transmite é que non se pode vivir da literatura e eu, que teño moito de outsider, confío en que a base de traballo é posíbel. Neste momento teño a sensación de que as cousas veñen soas e imos ver que pasa a partir de agora. (…)
– SG: A esa actividade súmase o proxecto que presentaba no fin de ano, a revista Criaturas arredor da literatura infantil e xuvenil.
– LC: Ese proxecto non é só meu e, en concreto, ten moito a man de Daniel Landesa que está na orixe de todo. Agora estamos argallando o seguinte número que vai estar dedicado ao humor na literatura. Somos unha lingua minorizada e estamos a lanzar unha revista especializada en literatura infantil e xuvenil. Dixéronnos que posibelmente non fora rendíbel mais non nos importa. O proxecto é amplo. Temos a revista e os contidos que imos metendo na web, a nosa intención é seguir ampliando contidos con todos os colaboradores e colaboradoras. Trátase de tecer unha rede, unha sorte de tellado no que acubillarse os que traballan na literatura infantil e xuvenil. Ao noso ver había unha lagoa, un espazo baleiro que decidimos cubrir. Temos moita ilusión co proxecto. (…)”
Manuel Portas: “Este país non se pode permitir o luxo de que os sectores máis avanzados sexan fagocitados pola moda do momento”
Entrevista
de Carme Vidal a Manuel Portas en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): En Amor en alpargatas a morte do protagonista convida a facer balance da súa vida, un nacionalista ex-militante en Compostela. Algunhas referencias, lugares, momentos… son identificábeis, que toma da realidade para construír a súa novela?
– Manuel Portas (MP): A literatura pode ser, como o cine, de ciencia ficción ou máis apegada á realidade, máis verosímil. A novela non corresponde a unha biografía concreta nin era iso o que se pretendía, agora ben, hai elementos que soan a realidade porque estamos a falar dun país concreto, dunha xeración precisa -dez anos por riba do meu tempo- e cunha experiencia vital nese mundo nacionalista que pode ter detalles tirados de biografías diferentes, sen ser ningunha existente. (…)
– SG: “Non hai tempo para o orgullo. O país non pode agardar por feridas particulares. Vaille a vida.”, escribe na novela. Que hai do autor nesa confesión do protagonista?
– MP: O que expresa ese monólogo o protagonista en solitario na súa casa é unha reflexión moi estendida no mundo nacionalista, en persoas que están desactivadas e ven o que está a pasar con ollos perplexos. Sen vontade de se converteren en elementos activos, a distancia das estruturas organizativas e o paso do tempo fan que se sexan, en certa medida, observadores privilexiados que se preguntan cal é o futuro e non tanto do nacionalismo senón do pais. Nese punto de vista cuestionen tamén o nivel de irresponsabilidade que fai que, nun momento tan crucial para a historia, sigamos a discutir polos marcos das leiras. Xa non vale aquilo de “xa o diciamos nós”, a tal altura é miope e non contribúe a nada. Compre moito diálogo e este país non se pode permitir o luxo de que os sectores máis avanzados podan ser fagocitados pola moda do momento. (…)
– SG: Catro novelas e, polo que vexo, moitos proxectos na cabeza. Demorou mais, é mostra da ansia que tiña de se converter en escritor?
– MP: Un está todo o día creando, en cada mirada, en cada situación, nalgunha pequena noticia do xornal aparecen historias que tiran, ás veces impresionantes e con protagonistas anónimos que son mesmo superiores literariamente á propia narrativa. A literatura está demasiado chea de figuras e a xente normal ten dereito a verse reflectida nas obras. Cotián e anónimo non significa vulgar. Cada historia ten un prisma, un olor, un sabor, que a fai diferente e o reto está en captar eses recendos particulares. (…)”
Francisco Castro: “O escritor ten que aspirar a ser un clásico, a transcender o seu tempo”
Entrevista
de Carme Vidal a Francisco Castro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): En Tes ata as 10 percíbese a intención do autor de amarrar na lectura.
– Francisco Castro (FC): É unha novela que, ademais de pretender contar moitas cousas, quere atrapar, reivindicar o pracer da lectura, collerte moi forte e que continúes a ler, sorprendendo e dando reviravoltas argumentais.
– SG: A construción do misterio e a súa resolución obriga a afondar na estrutura da novela?
– FC: En toda a súa escrita tiven moi presente a arquitectura interna. Foi como xogar unha partida de póker na que ti controlas os ases que, ás veces, están debaixo da manga. Neste libro hai dúas cousas que fixen por vez primeira, escribir en primeira persoa que, sendo este o meu título 21 aínda nunca experimentara e do que me decatei cando puxen o punto e final e, en segundo lugar, é a primeira vez que escribo unha novela cun esquema ao lado, vixiando as tripas internas, con esa arquitectura que precisaba para conseguir ese efecto de atrapar coa intriga. Dalgunha maneira, neste libro está o que lin e o que escribín. É unha novela que lin e revisei catro, cinco, ou seis veces todas e cada unha das frases. Quería que tivese unha engranaxe que fora unha máquina de enganos, a sedución lectora. (…)
– SG: Vintecinco anos de escrita e vinteún libros deixan á vista unha grande paixón pola literatura.
– FC: Supoñen vida. Eu son literatura, son escrita, comunicación, a necesidade de dicir, de non calar nunca, de inventar. Estou certo de que se quedara inmobilizado estaría ditando historias. É unha pulsión. Os rapaces nos centros de ensino pregúntanme, por que escribes? Eu respondo dicindo que é un intento de comunicarme e transcender o tempo. Os creadores buscamos iso, comunicarnos cos nosos contemporáneos e transcender o tempo. Agardo que dentro de cen anos me poida comunicar con alguén a través da miña obra. (…)
– SG: Vostede é, nese sentido, dos escritores máis activos. Por que participa tanto de encontros en centros de ensino?
– FC: Doulle unha importancia fundamental á visita a centros escolares, clubes de lectura e demais espazos nos que se establece un contacto co lector. Nós non podemos ser como Hölderlin e pontificar, temos que enchouparnos na lama e facer pensar. (…)”
Xabier P. DoCampo: “Sempre que alguén se manifeste a favor da lingua contará conmigo”
Entrevista
de Carme Vidal a Xabier P. DoCampo en Sermos Galiza:
“- Sermos Galiza (SG): E se lle preguntara a cantas manifestacións pola lingua leva asistido?
– Xabier P. DoCampo (XPD): Son incontábeis porque sempre que alguén se manifesta a favor da lingua, así sexa o mesmo demo, pode contar con que alí estarei. Niso son totalmente evanxélico. Aínda que se reúnan catro, alí estarei e estarei mentres sinta que a miña lingua non acada sequera o estatus de oficialidade que ten recoñecido, que é o mínimo.
– SG: A do domingo en Compostela ten especial relevancia?
– XPD: A forza que precisamos ten que quedar á vista. Agora mesmo estamos a ver a lingua atacada de fronte, sen ningún tipo de rubor e eu creo que o cen por cen dos galegos e galegas non consenten iso no seu corazón. Os negacionistas son moi poucos e, polo tanto, é necesario que todos estes que non negan a lingua -úsena ou non- se decaten da situación grave na que a están a poñer desde o goberno galego, do feito inaudito de que exista un goberno que traballa arreo contra a propia lingua.
– SG: Por que se atreve o goberno se, como vostede di, ten toda esa vontade en contra?
– XPD: Atrévese porque confía en que, mesmo que haxa oposición, o tempo fai que todas as falcatruadas queden, que perduren, e por iso actúa con esa aleivosía. O que acontece é que unha persoa que fala galego e desenvolve a súa vida na nosa lingua non é consciente dese perigo. Cómpre unha atención máis continuada e intensa para se decatar e reaccionar. Pouco a pouco a xente darase conta da gravidade da situación.
– SG: Como profesor que foi e pola súa continua relación pola literatura coas xeracións máis nova, coincide no diagnóstico da situación crítica da lingua?
– XPD: A situación de hoxe é peor que a de antonte e a de onte pola tarde. Cada día vai a peor desde que este goberno está no poder. O máis grave que fixeron non foi só lexislar en contra, senón desvalorizar o galego. Coas súas accións levan a que a xente pense: se eles son os encargados polo Estatuto e a Constitución de preservar a lingua, que vou facer eu se eles din que o galego non vale? A situación de hoxe é mellor que a de mañá con este goberno. Agora continúo indo aos centros de ensino e atópome con situacións que crin que xa non se darían, consideraba que estaba conseguido ter unha escola co galego como lingua vehicular de maneira que os nenos saísen competentes e preparados para escoller a lingua na que falaban e vexo que iso non só non é certo, senón que foi a peor. Con aleivosía crean situacións contra a lingua que son difíciles de reverter, mais eu son optimista e penso que todo ten remedio. Precisamos poñer mans no asunto.
– SG: Que significa poñer man no asunto?
– XPD: Simplemente con que se cumpra a lexislación actual, a Lei de Normalización Lingüística e o Plan de Normalización comezamos a reverter a situación. O que acontece é que eles non din que deixan o asunto. Cando a Real Academia Galega aproba a súa declaración institucional, o que di o goberno é que está de acordo e o está a facer Con esta resposta fan de menos á propia Academia.
– SG: O lema da manifestación é “Polas fillas dos nosos fillos”. Está aí o perigo, na perda da transmisión ás xeracións máis novas?
– XPD: Cando vou polos colexios e institutos encóntrome por vez primeira na miña vida con nenos e nenas que non saben a nosa lingua. Xa non é sequera cuestión de querer ou non. De toda a vida o cen por cen entendía o galego e sabía falalo, mais agora iso xa non se dá. Xa hai quen non coñece a nosa lingua na nosa terra. O lema está ben, como todos os das manifestacións, mais o que importa é todos os que imos detrás da faixa de saída. Temos que ir e non só polas fillas dos nosos fillos, senón tamén porque debemos coidar e preservar os moitos falantes infantís e mozos da lingua que quedan, temos que valoralos e facer que se mesturen con outros para que se contaxien.
– SG: De todas maneiras, vostede que é persoa optimista, tamén cre que poderemos saír desta situación?
– XPD: Está nas nosas mans. A xente nova ten que tomar conciencia. A situación é reversíbel e todos sabemos na man de quen está. O tema é se imos seguir tendo gobernando o futuro da nosa lingua a negacionistas lingüícidas.
– SG: Se a manifestación é multitudinaria, que tería que pasar o día despois?
– XPD: Non sei se podemos confiar en que pase nada con respecto a quen tivo o cinismo de ir polo peor camiño para a lingua. O que si teremos é a sensación de vernos reforzados no que estamos facendo. Por iso tamén son necesarias as manifestacións. Estamos, repito, no camiño de reverter a situación e para iso é preciso implicarse.”
Xoán Carlos Domínguez Alberte: “A poesía ten que proclamar alto e claro que nos están aniquilando”
Entrevista
de Carme Vidal a Xoán Carlos Domínguez Alberte en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): A que responde o título Rastros con enrugas (Corsárias, 2014)?
– Xoán Carlos Domínguez Alberte (XCDA): Rastros fala dun protagonismo colectivo, da explotación laboral desde a perspectiva das vítimas. Co concepto rastros fronte a rostros quérese sinalar a invisibilidade das vítimas. Só hai dous nomes propios no libro, o da percebeira Mercedes Veiga que morreu por non ser atendida a tempo e o do indixente O Pichón que apareceu morto na súa casa. Do resto, todos son sen nome. Se nun hospital, de repente, desaloxan os enfermos; se un comercio ou unha fábrica pecha… esa xente desaparece. Para enfatizar a invisibilidade das vítimas emprego o concepto de rastros, como as marcas sobre a terra, que tamén fala do asoballamento por parte do capital que trata ao ser humano coma unha lesma. Son as pequenas pegadas das vítimas que se invisibilizan mais están aí. (…)
– SG: A poesía cumpre, ao seu ver, ese papel de denuncia?
– XCDA: Defendo que a poesía cumpre unha función moi acaída nese sentido, para min é como unha inxección de adrenalina en vea que ten unha dobre particularidade. A primeira é o seu efecto inmediato, unha carga de profundidade directa á intelixencia e a segunda é o seu valor duradeiro. O libro de poesía permíteche múltiples lecturas e relecturas e non se esgota nunca. Unha novela remata cando se le, a poesía é distinta en cada nova lectura. Se me pediran que escollera só un libro para levar a unha illa deserta sería, seguro, de poesía, por esa condición de obra de multitude de lecturas. (…)
– SG: A literatura ten, en certa medida, obriga de transparentar o sofrimento da súa época?
– XCDA: A función do escritor é ser testemuña do seu tempo. No libro aparecen moitas citas de autores e autoras aos que sigo e estimo. Son autores que, sen dúbida, están comprometidos coa realidade do seu tempo desde Sarrionandia ate Mahmud Darwix e en todos eles dase esa mesma vontade. Quedan aínda escritores qu enon fuxen desa realidade aínda que haxa tamén moitos que se evaden en torres de cristal ou que se deixan suavizar polos bálsamos e pequenas tentacións que lle ofrece o poder. Para min, o intelectual ten que estar comprometido e ser crítico, se non non é intelectual. (…)
– SG: Malia iso, o libro non é pesimista. É a vontade de reaxir a que o impide?
– XCDA: Non comparto a visión desde a nostalxia, o paraíso perdido que é como aceptar a denuncia, a derrota. Dado o meu carácter vital e comprometido non podo compartir esa posición. Son contraposto á rendición e, nese sentido, unha máxima que teño sempre presente é a de “denantes mortos que escravos”. O compromiso é loita e movemento e non pode claudicar, renunciar, ningún intre da nosa existencia.”
Gonzalo Hermo: “A literatura galega é de calidade e ten que voar soa, sen que a política a planifique”
Entrevista
de Carme Vidal a Gonzalo Hermo en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): O título do seu novo libro [Celebración] deixa ver un entusiasmo e un optimismo moi pouco propios do noso tempo. Que se pode “celebrar”?
– Gonzalo Hermo (GH): Dubidei moito tempo pero logo apareceu como un flash e pareceume redondo. Nesta época de desánimo, de cambios repentinos que moitos non agardabamos, hai dúas opcións, ou nos lamentamos e nos dedicamos a chorar ou decidimos mirar para adiante e activarnos. O título tenta situar o libro nesa dinámica, nesa perspectiva crítica e esperanzadora, non inmobilista. Celebra, en ceta maneira, que estamos vivos. Neste tempo é moi fácil que nos deitemos no sofá a lairnos polo que foi e non puido ser mais eu estou con que o optimismo é revolucionario. A miña xeración está atravesada pola idea da estafa, da fraude. Nacemos nunha época de suposta bonanza, díxosenos que estudásemos que aos trinta anos teríamos traballo, piso en propiedade e parella formal. Todo iso era mentira. Aí hai dor e iso estaba reflectido no primeiro libro que publiquei mais hoxe vexo que esa actitude é perigosa porque pode levar ao inmobilismo. Este libro tenta ser a outra cara, a da activación. (…)
– SG: Como definiría entón esa liña poética?
– GH: Tentei facer unha poesía que dialogase consigo mesma, que atraese os lectores a entrar nun universo particular. Os poetas escribimos de determinados temas porque as condicións históricas son unhas e non outras e iso tamén está presente mais, de todas maneiras, o obxectivo foi crear un mundo literario propio, que procura a complicidade do lector.
– SG: Ese condicionante histórico fai política á súa poesía?
– GH: A cuestión é determinar que claves son as que fan unha literatura política que, ao meu ver, é a conciencia do momento histórico e unha toma de partido. Nese sentido, o libro é político, reclama non adormecer e activarse. Crac tiña referencias claras á guerra civil, era máis evidente. Agora non me interesaba repetir nesa clave. Defendo que o campo cultural debe ser autónomo do político. A literatura non ten que ser subsidiaria de ningún ideario nin proceso programático, tampouco o da construción nacional. O mellor que podemos facer é darlle asas á literatura e permitir que voe soa. No noso país aínda hai xente que pensa que un poemario vai cambiar a conciencia nacional. Ser produtores modernos e ofrecer obras de calidade é o que os escritores e escritoras poden facer polo país. En Galiza a literatura foi tradicionalmente o fetiche do nacionalismo e críase que a través dela se poderían mudar as cousas. A literatura galega é de calidade e temos que deixar que voe soa, sen que a política a planifique. (…)
– SG: Poeta que publica nun selo que botan a andar tamén dúas poetas. Neste tempo, por que continuar a loitar pola poesía?
– GH: A poesía fascina, atrapa e é difícil de deixar. Ten un poder de atracción moi grande. Danos algo que non ofrecen outros xéneros, falar da realidade de forma diferente e por iso non o podemos perder. Cando se reclama que sexas máis dixeríbel o que se está a pedir é que abandones a poesía e fagas narrativa en verso. O enigmático segue atraendo lectores.”
Armando Requeixo visita as casas literarias desde Criticalia
Artigo
de Carme Vidal en Sermos Galiza:
“Son espazos con evocación literaria, que gardan dunha ou outra maneira a memoria de quen as habitou, homes e mulleres que viviron nelas algunha parte da súa vida e, nalgunhas ocasións, deixaron tamén pegada nas súas propias obras. “A idea cerna é recoller un catálogo ou repositorio de vivendas emblemáticas de escritores e escritoras que atesouran a nosa tradición literaria porque son espazos que xeraron vidas que foron literarias”, explica o crítico Armando Requeixo que publicou xa dúas entradas da nova sección no seu blogue Criticalia, a casa de Castelao en Rianxo e a de Alfredo Brañas en Carballo.
“Non quero que sexa unha sección de carácter museístico. Haberá vivendas que son sedes de fundacións ou casas protexidas e outras en estado de abandono, esquecidas. Algunhas facilmente identificábeis e outras case descoñecidas”, anota Requeixo dun proxecto que ten vontade de percorrer toda a xeografía galega dando conta das casas que habitaron algunhas dos principais nomes da nosa historia literaria e tamén outras máis descoñecidas.
As entradas de cada unha das casas referirán o estado actual de conservación do inmóbel, a relación do autor ou autora que alí naceu ou viviu e tamén a presenza, de a haber, na súa escrita. “Quero compoñer o puzzle da nosa tradición literaria a partir dese imán que son as vivendas que ofrecen tamén información dos autores”, engade o crítico.
A sección servirá tamén para poñer á vista o estado no que se atopa o patrimonio arquitectónico relacionado coa nosa literatura. “Ver a casa de Aquilino Iglesia Alvariño fai que caia a alma aos pés. Son xa só catro paredes porque non se coidou a tempo. Posibelmente a sección acabará tendo un certo aire de alerta sobre un patrimonio que pode dinamizar o país porque, de se coidaren, as vivendas literarias son lugares atractivos para a súa visita”, defende Armando Requeixo que é autor da primeira tese sobre Díaz Castro e precisamente para a conservación da súa casa nos Vilares apoia a campaña popular promovida por Alfonso Blanco Torrado e a Asociación Cultural Xermolos. “Neste caso está aínda en estado recuperábel, infelizmente outras son xa insalvábeis”, apunta ao tempo que explica que, en certa maneira, o estado das casas son tamén “espello” de como a obra e a figura de quen as habitou foi recoñecida na súa contorna.
Aos poucos, as distintas casas irán aparecendo no blog Criticalia, coa vontade de contribuír a elaborar un mapa literario sobre o noso territorio. “Hai cidades e vilas que son museos arredor dos seus autores, non só polas casas senón tamén por outra localizacións, como, poño por caso, os propios cemiterios. Nós temos tamén un patrimonio que defender e poñer en valor”, engade, deste proxecto para o que convida aos seus lectores e lectoras a contribuír identificando vivendas que teñan relación coa nosa historia literaria e tamén con quen a creou.”
Dúas escritoras e unha nova factoría cultural: Apiario
Artigo
de Carme Vidal en Sermos Galiza:
“Como escritoras que son, Dores Tembrás e Antía Otero botaron man da metáfora á hora de definir o seu novo proxecto. Trátase de Apiario, unha iniciativa na que as abellas-promotoras constrúen a súa factoría, desta volta, arredor da palabra. (…)
“As nosas traxectorias converxen e hai un entendemento e sensibilidade compartidas. Decidimos por iso unir forzas e levar adiante un proxecto conxunto, temos ganas de construír nun tempo tan ermo”, adianta Antía Otero en palabras ás que asente Dores Tembrás a seguir. “Coincidimos na xeración, na sensibilidade e na maneira de traballar, na case obsesión por controlar o acabado. Procuramos o mesmo”, engade.
Con este punto de partida, Apiario busca a esencia da palabra, a creatividade da arte e a autenticidade do artesanal. O perfil do seu novo selo está definido pola súa propia condición de artistas-activistas. Será autoxestionada, traballarán sen distribuidora, repartindo en man os exemplares e dando pulo á tenda online e reivindicando ao tempo o papel, artesanal, con formatos distintos segundo a natureza do libro. “Queremos recuperar o libro-obxecto no que en cada novo título se escolle o papel, a tipografía, o deseño ou o cosido… co concepto da confección, cun traballo artesanal”, explica Antía Otero. Desta maneira, as distintas coleccións renóvanse en cada un dos títulos. (…)
Prefiren non se asustar ao comprobar o cincento estado do mundo cultural e o desgaste que están a producir os recortes e a crise económica. Botar a andar o proxecto supuxo xa un “baño de realidade” do que, malia os números, saíron coa mesma ilusión. “Somos conscientes do momento no que nace Apiario mais cremos moito no proxecto e na súa viabilidade. Queremos traballar no que nos gusta e confiamos na existencia dun público ao que nos dirixir, sabemos que está aí. Non é maioritario mais nós tamén traballamos doutra maneira, a nosa marca ten que ser outra”, apunta Dores Tembrás mentres confía, con Antía Otero, en que, unha rede comunitaria se teza arredor de Apiario.”
Xan Carballa: “Francisco Carballo é unha das figuras máis relevantes do nacionalismo”
Entrevista
de Carme Vidal a Xan Carballa en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Participa na homenaxe do sábado en Maceda. Convoca a figura ampla e xenerosa que era Carballo?
– Xan Carballa (XC):
Ten esa vontade. En vida fixéronselle varias homenaxes e esta quere ser un acto de recoñecemento a todo o que el foi. As intervencións buscarán tocar todos os perfís. Xavier Vence falará do seu compromiso político, a familia estará representada pola sobriña, Cesáreo Sánchez visitará a súa faceta como escritor e home de letras e eu recollerei o seu papel no asociacionismo cultural, no xornalismo e de nucleación do grupo de historiadores que el promoveu. O concello de Maceda é quen organiza e, ademais do actual alcalde, Bieito Seara afondará na relación do concello con Carballo, de cando se lle fixeron distintos recoñecementos como veciño que era, entre eles, darlle nome á biblioteca. Santiago Prol, que se encargou da organización, conducirá o acto e lerá as distintas adhesións que se están a recibir.
– SG: Como valoraría a dimensión da figura de Francisco Carballo?
– XC: Sen dúbida é unha das figuras máis relevantes do nacionalismo e do cristianismo progresista. Ten tamén un valor fundamental como investigador da historia da Igrexa e a Idade Moderna ao igual que como promotor do intento de aglutinar a vontade de difusión da historia de Galiza. Nunha entrevista de 2007 falábame de destecer relato falso do poder e ese era o obxectivo das súas investigacións. Era un historiador contracorrente, autor dunha investigación rigorosa mais tamén ben contada. Humanamente, era un home dunha sociabilidade enorme, un dos modelos que se podía utilizar porque era quen de poñerse en todos os rexistros. Sendo un intelectual mostrábase como un cidadán comprometido.
– SG: Nos obituarios escritos arredor del, a palabra “xeneroso” foi a máis repetida.
– FC: Nas moitas horas de entrevistas que lle gravamos, estes días topei ao azar cun texto no que dicía que lle emocionaba o recoñecemento que atopaba nos que con el compartira a vida mais que non lle importaba a proxección pública. Non busca cartos nin fama mais si ese recoñecemento dos seus. Dicía que non botara a semente nas pedras senón no rego e que, felizmente, medrara. (…)”
