Arquivos da etiqueta: Montse Dopico

Vinte e sete obras finalistas compiten polos Premios AELG 2014

Publicado o por

Os premios da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega chegan á décimo quinta edición. As obras finalistas, publicadas en 2013, foron escollidas polos 437 socias e socios da AELG, que nunha segunda fase tamén decidirán as gañadoras, que se darán a coñecer na Gala das Letras, que terá lugar o 3 de maio no Teatro Principal do Concello de Pontevedra.
Tras os votos emitidos na primeira quenda, os finalistas aos premios á mellor obra publicada no 2013 nas modalidades de ensaio, poesía, narrativa, tradución, teatro, blog literario, literatura infanto-xuvenil e traxectoria xornalística (nestes dous últimos casos tamén participaron na elección os asociados de Gálix e os membros do Colexio de Xornalistas respectivamente), son:

Blog Literario

Ensaio

Literatura Infanto-xuvenil

Mellor traxectoria de Xornalismo Cultural en 2013

Narrativa

Poesía

Teatro

Tradución

Na segunda fase, xa en andamento, os asociados e asociadas decidirán as obras gañadoras.

Alén destas categorías, os Premios AELG constan doutros tres galardóns outorgados pola Asemblea de Socios e Socias da AELG:

Premio AELG 2014 “Institucións Culturais”

A AELG valora tamén o impulso dalgunhas institucións na promoción do teatro e, neste sentido, premiará:

Premio “Mestras-es da Memoria” 2014

A segunda edición do premio Mestres e Mestras da Memoria, que se concede nesta ocasión a Elba Requeijo e Xavier Blanco, por toda unha vida de dedicación exemplar á transmisión oral de saberes e valores da nosa cultura popular tradicional

Escritor Galego Universal 2014

O escritor Bernardo Atxaga será o Escritor Galego Universal, galardón que o distingue como autor que combina a excelencia literaria co compromiso ético que o converte en referente na defensa da dignidade humana. O autor vasco ofrecerá o día 2 de maio, en Pontevedra, unha conferencia con título Reaccións ante unha pedra raiada, e ao día seguinte recollerá o premio na Gala das Letras. Con este nomeamento Atxaga súmase á listaxe conformada por Mahmoud Darwish, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro e mais Lídia Jorge.

No transcurso da gala a AELG tamén entregará a distinción “Bos e Xenerosos”, coa que a  Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega quere recoñecer o esforzo e o compromiso da xente do espectáculo para manter vivos os nosos escenarios nun momento en que os recortes afectan de maneira especial ás programacións culturais. Desta maneira, a AELG premiará representantes de todas os ámbitos da escena galega:

Carlos Negro: “Hai todo un mercado especializado que pauta o que as mozas deben comprar, vestir, pensar”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Carlos Negro en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Parte o libro [Penúltimas tendencias] dalgunha experiencia concreta ou foi unha reflexión que se foi sedimentando co tempo?
– Carlos Negro (CN): Máis ben foise sedimentando, si. Dicíanme que o meu libro anterior, Makinaria, que está centrado nos mozos adolescentes, era moi masculino. Entón pensei en tratar un tema diferente, pensando tamén no público xuvenil, que é o desa presión sobre as mulleres para que todo sexa “fashion, chic e sexy”. E foi un reto, a verdade. No caso de Makinaria si que partira do que vía, en mozos próximos. Neste caso, foi máis ben unha reflexión de máis tempo, orientada a esa crítica dos estereotipos.
– MD: O libro apunta á imposición dun modelo de beleza non só irreal, senón reprodutor de roles patriarcais.
– CN: Un modelo de beleza que tamén se está a estender aos homes, aínda que a presión é maior sobre as mulleres. O libro ten tamén un sentido das metamorfoses dunha moza, que poderían ser varias. Da procura da propia identidade, fronte a un modelo de beleza moi pechado e canonizado. Mais tamén hai outras ideas, como o amor romántico. E, nese aspecto, o libro é unha reacción contra o escrito por Federico Moccia. Eu vía que os alumnos o collían na biblioteca, que estaba moi de moda. Tiña curiosidade e lino. E quedei asustado. Ademais de estar pesimamente escrito, era profundamente reaccionario no seu contido. Era o tópico da muller fascinada polo ‘machito’. Unha muller aparentemente liberada pero que o que quere é ser modelo de televisión, presentadora ou parella dun chico guapo, á sombra do seu mozo. (…)
– MD: Tanto este libro como o anterior son moi distintos de Far-West, Cultivos transxénicos… Mais o tema da revisión da masculinidade xa podía percibirse.
– CN: Si, en Héleris xa había unha revisión diso, no sentido do que o nacionalcatolicismo impoñía sobre o que debía ser unha muller e un home no tempo da posguerra. De todas maneiras con Cultivos transxénicos pechei unha etapa. Agora xa non estou tanto co tema da identidade colectiva, a memoria do rural, a identidade nacional…, senón co tema da identidade de xénero… Aínda que isto é unha reflexión que fago a posteriori, non é algo planificado. Vou buscando cousas novas que contar. Tento non repetirme. De feito, polo medio publiquei en Positivas Abelcebú, un libro satírico que non tiña que ver cos anteriores. Busco temas noves, voces novas, cada un co seu estilo. Non é tampouco que teña un estilo recoñecible. Parece que son un escritor diferente ao cambiar de libro, porque son proxectos distintos. Son etapas. (…)”

Xavier Alcalá: “Os galegos apoiaron a revolución contra Batista por razóns ideolóxicas e prácticas”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Xavier Alcalá en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): A base da novela [Verde oliva] son as lembranzas e a documentación de Juana Maseda. Que outras fontes e arquivos che axudaron a reconstruír a memoria dos galegos que viviron a ditadura de Batista?
– Xavier Alcalá (XA): Enfronteime ás memorias dunha axente secreta, membro dunha organización que non deixaba nada por escrito; aínda máis, que tiña por sistema memorizar anacos de información para que non puidese revelala enteira nin baixo tortura… Nun caso así non che queda outra que confiares na memoria do informante (e na súa vontade de contar o que foi certo). Ora, contrastei moita documentación: libros sobre a revolución contra Batista, e a revista Bohemia, que apoiou a revolución e é unha fonte veraz, sobre todo polo material gráfico que ofrece. Tamén falei con persoas que pasaron o período da revolución en Cuba e lembran os feitos vistos desde fóra. Houbo moito galego –miles deles– metidos na loita, outros que a apoiaron, e outros que non foron alleos ao que pasou. Escoitei moita xente, algunha notoria, como don Manuel Fraga.
– MD: Precisamente a memoria, -como na triloxía sobre os evanxelistas-, e a emigración -en todos os teus outros libros sobre os galegos en América-, son dous alicerces fundamentais de toda a túa obra. Quixeches narrar aspectos da emigración galega menos coñecidos? -Como a participación na colonización de América-.
– XA: Eu crieime entre “cubanos” e “arxentinos”, e non podemos esquecer que son un inmigrante (castelán) a un país de emigrantes (Galicia) casado cunha inmigrante dun país de inmigrantes (Arxentina). O “non ser destes pagos” é unha constante na miña vida; e, despois, a profesión fíxome andar polas Américas e por Europa, e así fun descubrindo miles de vidas de emigrantes galegos, e clasificándoas: as dos que fixeron “o normal” e as de suxeitos extraordinarios. Por exemplo, falando coa avoa da miña muller en Buenos Aires, e con Eduardo Blanco-Amor en Ourense, descubrín que “el basco Santamarina” (apelido que me cheiraba a galego) era un fidalgo galego conquistador das pampas, con historia tráxica; ou outro exemplo: un velliño de Río Gallegos contoume que “el gallego Soto”, xefe da maior revolución obreira anarquista da Historia, a dos anos 20 na Patagonia, era “galego de verdade, de Ferrol”. Certo: Xaime Bello conseguiume a súa partida de nacemento, e con ela fixemos aos historiadores esclarecer un punto nunca coñecido de semellante personaxe. (…)”

Inma López Silva: “O que se agarda socialmente é que cumpras coa túa suposta obriga de ser nai 24 horas”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Inma López Silva en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): O libro [Maternosofía] foi feito como un diario durante o embarazo, non si?
– Inma López Silva (ILS): Si. Fun escribindo durante o embarazo. Despois reiviseino e fixen o epílogo, para dar tamén o punto de vista de cando a nena xa estaba aquí.
– MD: Xa recorreras ao diario máis veces. Mais este é o teu libro máis íntimo. E semella que non che daba pudor compartir todo o que contas.
– ILS: Non, porque a maternidade/paternidade é algo polo que pasa a maior parte da xente ou polo que aínda, sen ser pais, moita xente sente curiosidade. Non tiña a sensación de estar a contar algo tan persoal como para sentir pudor. Se me sentise así recorrería á ficción, como fixen en New York, New York.
– MD: Hai unha idea no libro que resume bastante ben o seu contido: “Estou farta de ver como mulleres intelixentes e activas se converteron en simples nais que paralizaron por completo a súa actividade cerebral”.
– ILS: Esa foi a idea de raíz que me levou a tentar observar a maternidade desde fóra, desde a distancia. A sociedade espera que só sexamos nais, que o deixemos todo de lado. Eu antes de estar embarazada preguntábame se o embarazo me ía cambiar, se como se di as hormonas fan que sexas outra persoa… e non foi tal. Creo que todo iso é unha patraña inventada por unha sociedade xa non só cunha estrutura patriarcal, senón directamente machista, á que lle convén que as mulleres quedemos na casa mudando cueiros. (…)”

Eli Ríos: “Non me interesa o discurso de continuo lamento sobre as mulleres, ese estar sempre queixándonos do mal que está a vida”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Eli Ríos en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Maria fálanos de Maria Soliño, personaxe ben coñecido pola música (Luar na Lubre), polo poema de Celso Emilio… A biografía de Encarna Otero, e se cadra tamén Tres mulleres galegas de armas tomar foron mudando o xeito de contar a súa historia. De que maneira quixeches achegarte ti á vida de Maria Soliño?
– Eli Ríos (ER): Desde a reapropiación. Retomar a historia individual nos seus trazos máis colectivos para resaltar que aínda nos queda moito por andar e por mellorar na interacción entre os humanos. Traela ao futuro, de hoxe e de mañá, coa posibilidade de que, desta vez, “os duplos seis”(páxina 70) dos dados sexan para Maria Soliño. Non me interesa o discurso de continuo lamento sobre as mulleres, esa imaxe de estar sempre queixándonos de que mal está a vida. Se non che gusta algo, cámbiao! Cal é o problema? Que esixe un esforzo pola túa parte? Pois si! A outra opción é deixarse ir no proceso de anestesia colectiva tan de moda ultimamente… (…)
– MD: Aínda que son poemarios distintos, hai algunha conexión entre Anamnese e nós escoitando o badalo de marienplatz, como a importancia do cotián. Cal pode ser ese nexo?
Os nexos entre poemarios é algo do que se preocuparán outras persoas e non eu. Estou demasiado próxima aos textos como facer esta reflexión. En todo caso, non o vexo. Creo que buscar relacións entre os dous poemarios é reducionista, vontade de etiquetar e meter todo nun mesmo caixón para que non nos molestemos en pensar. A etiquetaxe xeralizadora non é un lugar onde me sinta cómoda.
nós escoitando o badalo de marienplatz é un poemario iniciático no que unha voz feminina conta o que sente ante unha ruptura sentimental. Anamnese ten múltiples voces poéticas nas que se reflexiona sobre a definición do tempo. O nexo? Non o vexo pero se alguén mo demostra empiricamente estou disposta a valorar esta opción. Na actualidade estamos moi acostumados a que unha autora, ou un autor, encontre a “fórmula” que funcione no mercado e que o estilo sexa recoñecíbel e, inclusive, que o esteamos esperando. No meu caso, como non vivo da literatura e tampouco teño compromiso de publicar quince libros por ano podo permitirme desfrutar co que escribo e cambiar de voz poética ou arriscar o que me apeteza e non pasa nadiña de nada. (…)”

Paco Castro Alvarado: “Desde os oitenta eu pensaba que a literatura debía recoller o que estaba acontecendo no rural”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Paco Castro Alvarado en Praza:
“Un home queda pechado, por accidente, no seu lugar de traballo. É fin de semana, polo que non ninguén vai vir rescatalo. As horas pasan e, só cos seus propios recordos, non lle queda máis remedio que enfrontarse cos seus medos. Coa súa propia vida e co seu pasado. Unha infancia no medio rural que deixou feridas abertas. Mais que tamén lle transmitiu o saber que lle permitirá liberarse. Diso vai Nunha presa de terra (Laiovento), a primeira novela de Paco Castro. Un ollar ao rural que se afasta de idealizacións costumistas. Que chanta na terra da nenez a crítica dun mundo urbano que rebela máis que nunca a descomposición dun sistema que practica a violencia cos máis febles. En forma de usurpación de dereitos. Do mesmo xeito que antes fixera cos labregos.
– Praza: Comeza o libro cunha cita de John Berger. O cal é xa bastante significativo. Cal é, en xeral, a imaxe que querías deitar sobre o rural?
– Paco Castro Alvarado: Si, é significativo. John Berger é o autor que máis dentro chega na vida, na cultura e na psicoloxía labrega. Escribiu esa triloxía de relatos marabillosa que reflicten ben o proceso de desaparición desa cultura coas súas resistencias e as súas tensións. E ese ensaio epílogo de Porca terra a min paréceme o máis lúcido e comprometido que se ten escrito sobre a cultura labrega e a psicoloxía dos labregos e das labregas.
Desde hai moito tempo pensaba en escribir unha novela que rescatara esa realidade, que levantara acta dese proceso de destrución. Quería facelo percorrendo ese espazo tan transitado en Galiza que vai do rural ao urbano e do urbano ao rural sen caer no ruralismo tradicional nin no costumismo. Penso que modernizar a literatura galega non é facer literatura urbana e parecíame moi mal que a literatura non recollese ese proceso de transformacións bestiais que se estaban producindo no rural galego. Procesos que tiveron e teñen unha importancia decisiva na normalización cultural e lingüística de Galiza. (…)”

Santiago Lopo: “A través do tempo, o poder controla o ritmo das nosas vidas e ata do noso pensamento”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Santiago Lopo no Magazine Cultural Galego:
“A aparencia de liberdade é só quimera nunha sociedade de consumo que controla as persoas a través de múltiples mecanismos. Un deles é o tempo. A obsesión por aproveitalo ate o último segundo. Esta é unha das reflexións das que parte a novela Hora zulú, de Santiago Lopo, editada por Galaxia e gañadora do premio García Barros 2012. Un libro no que a suposta loucura revela, por veces, lucidez. No que unha historia chea de intriga, armada con textos de orixe diversa, nos vai levando cara a un xeito de rebelión. Falamos co autor. (…)
– Montse Dopico: En todo o libro (desde as primeiras mencións á marea negra até a propia historia do Profesor), se amosan as inquedanzas ecoloxistas como cuestión de fondo. Mais parece que, alén diso, se quere apuntar a como a sociedade industrializada nos rouba a vida, o tempo, a liberdade. Era esa a idea?
– Santiago Lopo: En efecto, esa é unha das ideas que subxace durante toda a novela: a escravitude temporal. Non somos libres, o poder tennos controlados de moitas maneiras, e unha delas é por medio do tempo, un dos nosos bens máis prezados. Dende que nacemos, a sociedade de consumo recórdanos obsesivamente que o estamos a perder e non podemos recuperalo, así que nos ofrece multitude de estímulos para aliviar esa suposta “anguria”. A través da medición do tempo, o poder controla o ritmo das nosas vidas e ata do noso pensamento, un feito que se acentuou a partir da Revolución Industrial. (…)”

Reseña sobre os actos sobre O Crânio de Castelao en Portugal

Publicado o por

Por Montse Dopico en Magazine Cultural Galego:
“(…) Foi na apresentação em Lisboa deste folhetim policial, publicado pela Através. Lá estavam, além do Quico e de Ricardo Duarte, o representante da editora, Miguel R. Penas, e o coordenador do livro, Carlos Quiroga. Depois, o tour do Crânio de Castelao, -que Quiroga leva com ele num saquinho de veludo- continuou em Braga. E o dia 12 de março tem ainda mais uma viagem até a cooperativa livraria UNICEPE no Porto.
O custódio do caveira, Carlos Quiroga, foi o pai da ideia do folhetim. Há já muitos anos, em 1999, o então vereador em Compostela, Manuel Portas, solicitou ao departamento de português da Universidade de Santiago que elaborasse um evento cultural para a Capitalidade Europea da cultura de Santiago no ano 2000. Assim nasceu o Encontro Galego no Mundo Latim em Pó que, apesar das tentativas de boicote iniciais, chegou a celebrar-se e levou até a capital galega mais de 200 criadores e criadoras desde diferentes pontos da geografia da língua galego-portuguesa.
O entendimento e a amizade assim surgidos logo deu frutos. Os músicos programaram fazer um grande concerto juntos -antecipo do que depois foi o Cantos na Maré-. Os do teatro conceberam uma representação compartilhada. E Carlos estava ciumento. Por isso começou a pensar num livro colectivo. Naqueles meses, nos meios de comunicação social havia muitas notícias que faziam referência a um crescente mercado negro de ‘memorabilia corporea’, de contrabando de restos de pessoas que tinham sido famosas ou relevantes em vida. E qual o morto mais importante para os galegos e galegas que Afonso Daniel Castelao? E assim que começou a escrever uma história, a do roubo da caveira do próprio Castelao. (…)
O objectivo era que o folhetim se publicasse por entregas num jornal da Galiza, outro de Brasil e outro de Portugal. Mas volveram as censuras pela questão normativa e foi impossível. O projeto ficou na gaveta. Até que Bernardo Ajzenberg publicou um artigo na Folha de São Paulo em que reclamava a publicação do livro. Quiroga retomou o tema, e enviou um original com os relatos a Miguel Penas para testar se a AGAL e a Através teriam interesse em editar a obra. Entre ambos coordenaram o volume com a cumplicidade Marta Macias -também da editora- para transformar em livro os textos dos próprios Carlos Quiroga, Quico Cadaval, Miguel Miranda e Bernardo Ajzenberg, e também dos galegos Antón Lopo, Suso de Toro, Xavier Queipo e Xurxo Souto, do português Possidónio Cachapa, do cabo-verdiano Germano Almeida e do timorense Luís Cardoso. (…)”

Marta Dacosta: “Patriarcado, colonialismo e imperialismo son o mesmo, desde a Antigüidade ata hoxe”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Marta Dacosta en Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MDo): Argola é o teu poemario máis narrativo. Vainos contando unha historia.
– Marta Dacosta (MDa): Si. Foi unha idea que xurdiu, e probei. Quixen experimentar. Quería relatar unha historia, por iso o libro ten esa unidade. Traballei nel dunha maneira na que non traballara nunca antes. Tentei seguir sempre a liña argumental do que xa tiña escrito. Foi, nese sentido, unha escrita metódica, case planificada. Penseino moito tempo antes de escribir. Xa viña, así, cun obxectivo moi marcado.
– MDo: A historia que nos contas é a dunha vestal romana. Non é a primeira vez que recorres a figuras da Antigüidade, da mitoloxía…(Penélope, Antígona…) Por que?
– MDa: En realidade é unha escusa, un pretexto para falar da muller. É verdade que sempre me impactou a realidade das vestais: polo menos ata onde sabemos delas. Porque eran mulleres utilizadas, dominadas, sen vontade propia, malia pertencer ás clases dominantes. E esa dominación das mulleres prolongouse durante milenios. Hoxe, no século XXI, non todas as mulleres poden tomar as súas decisións sobre as súas propias vidas. Por iso traio unha figura do pasado ao libro. Non quixen situar, así, a historia nun tempo concreto. Porque segue a estar aí esa falta de que as mulleres sexan donas do seu corpo e das súas vidas.
– MDo: A vestal do teu libro rebélase, como pode, contra a dominación. Nos teus libros As amantes de Hamlet e Acuática alma había xa unha Ofelia á que convidabas a erguerse…
– MDa: A protagonista é, si, unha muller que se rebela contra a dominación. Que é a dominación do patriarcado, do colonialismo e do imperialismo. Porque patriarcado, colonialismo e imperialismo son o mesmo, desde a Antigüidade ata hoxe. A ela póñena ao servizo do Imperio Romano. Ao servizo do Imperio, como estrutura de dominación do pobo. E hai unha contraposición, nese sentido, coa figura das mulleres liberadas, que son as afogadas, inspiradas nas lendas das pozas de Mougás. Que xa estaban en As amantes de Hamlet. É unha maneira, así, e falar de identidade, da tradición propia, pois son figuras da nosa tradición literaria oral. As mulleres afogadas que se levantan, as donas das pozas. Mesmo hai tamén un certo sentido de vinganza… En canto a Ofelia, é unha figura que me interesa moito. Eu entendo que é unha muller maltratada. E por iso lle pido que se erga. Que non actúe como o que querían daquela e o que queren hoxe de nós: que sexamos obxectos fermosos, quietiños, caladas… (…)”

Alfonso Álvarez Cáccamo: “O mundo da cultura e da edición están nunha situación absolutamente crítica”

Publicado o por

Entrevista de Montse Dopico a Alfonso Álvarez Cáccamo no Magazine Cultural Galego:
“(…) – Montse Dopico (MD): Os Gotten está dedicado aos teus bisavós e comeza cunhas árbores xenealóxicas. Pero despois o que atopamos non é unha historia novelada convencional sobre unha familia…
– Alfonso Álvarez Cáccamo (AAC): Fixen unha dedicatoria para os meus bisavós e bisavoas, si. Mais a familia dos Gotten é inventada. Invento unha familia similar á miña. Porque a miña familia, por parte de nai, viña de fóra. Os avós eran italiano e austríaca. Persoas de procedencias distintas que foron confluír en Vigo. E entón, claro, si que hai partes autobiográficas, referencias a feitos reais… O nexo de todos os contos son os Gotten. Igual que no meu libro Contos mamíferos o nexo eran os animais, ou en Xente de mala morte o nexo era o suicidio. Aínda que, ao rematar este libro, si tiven a sensación de que un dos personaxes, Mara, podería dar para unha novela. (…)
– MD: Outro aspecto importante é o xogo co lector: o engano… En Adicción parece que nos estás a falar de porros, pero falas de libros…
– AAC: Gústame xogar co paradoxo e coa sorpresa. Prefiro, nos relatos, a sorpresa final que o final aberto. Os meus relatos, ademais, sempre foron así. Adicción ten, ademais, algo de crítica social. Porque parece que os libros son como un artigo de luxo. É unha crítica a como está a situación cultural: o mundo da cultura e da edición están nunha situación absolutamente crítica. Non se valoran os libros, non se consideran “útiles”.
– MD: Hai tamén, neste libro e noutros teus, un achegamento a personaxes marxinais. Persoas marxinadas por ser diferentes. En Os Gotten, xente como o Fandiño, que se fai o tolo pero é un sabio. En Peito de vimbio era el/ela, pola cuestión do xénero. En O espírito de Broustenac era un neno especial que deixaran nun mosteiro…
– AAC: Pois si. Esa é a clave que está detrás deste libro meu e de toda a miña literatura. Os meus personaxes son antiheroes, seres marxinais, por distintos motivos. Non me gustan os heroes. Aínda que tampouco quero mitificar os antiheroes. Gústanme ese tipo de personaxes raros, con problemas… O papel do neno de O espírito de Broustenac é, si, definitivo na súa sociedade. Como o é, por exemplo, na nosa, o das mulleres, polos roles que lles son asignados. Nese sentido, o obxectivo é denunciar os prexuízos da sociedade. E tamén falar de como vivimos: da soidade, como nun dos relatos no que falo do que fan tres veciños dun mesmo edificio… (…)”