O artigo póstumo de Neira Vilas

DesdeXosé-Neira-Vilas-150x150 Sermos Galiza:
Neira Vilas traballou até o último momento da súa vida e nos vindeiros meses verán a luz moitos dos proxectos aos que estaba a dedicarse nos últimos tempos. O primeiro en saír foi un artigo que enviara á Real Academia Galega sobre o Sempre en Galiza titulado “Un libro definidor”, no que conta como coñeceu e distribuíu este libro por toda América, “dende Punta Arenas a Toronto”, e tamén como fixo chegar esta obra de Castelao a Galicia ás agochadas.”
Trátase deste artigo, desde a Real Academia Galega:
“Refírome a Sempre en Galiza, de Castelao. Souben del en 1950, cando levaba un ano en Buenos Aires. Comecei a debullalo na biblioteca do Centro Galego. En 1953 fundamos as Mocedades Galeguistas e para autoformarnos estudabámolo en sesións sabatinas abertas, indistintamente nos centros Ourensán e Betanzos. Estudabamos en profundidade cada capítulo. Era o noso guía e moderador Bieito Cupeiro, de Fene, mestre exiliado.
Para mellor orientar aquelas análises, un compañeiro noso, Carlos Abraira, elaborou un índice temático da obra (Carlos estudou Medicina, instalouse en Chicago, convertiuse nun endocrinólogo de prestixio internacional, xubilouse, foi vivir a Miami e na actualidade está ingresado nun centro para enfermos de Alzheimer, triste destino).
Naqueles anos este libro esencial circulaba algo en Buenos Aires e en Montevideo. Cando Anisia e máis eu fundamos a editorial e distribiudora do libro galego “Follas Novas” incluímolo, naturalmente, no noso catálogo, que enviabamos a exiliados galegos, universidades, asociacións culturais e sociais, etc. de todo o continente, dende Punta Arenas a Toronto, e vendeuse certa cantidade. Quedaban en existencia, nun sótano do Centro Ourensán, algúns centos de exemplares, nada máis.
Un día propuxémonos reeditalo nós en “Follas Novas”. Falamos con Rodolfo Prada, aquel galeguista ourensán que fora amigo de Daniel. Queriamos reeditalo e divulgalo amplamente. Prada estivo de acordo, pero díxonos que había que engadir dous ou tal vez tres capítulos que Castelao non incluíra e que ía discutilo con Virxinia, a viúva. Pero Prada viaxaba moito, por Europa e América (era representante na Arxentina dos laboratorios Dr. Andreu, de Barcelona). Era tamén director do periódico Opinión Gallega, dos centros Ourensán e Pontevedrés, e deixábame a cargo do mesmo na súa ausencia.
No entanto comezamos a facer envíos a Galicia. Cada viaxeiro amigo traía un exemplar, que lían decenas de mozos, segundo fun sabendo, e servía para a súa formación galega. Isto beneficiou a centos de mozos. Tamén inventamos un membrete (coido que co nome dunha perfumería) e fixemos chegar exemplares por correo postal. Talvez fosen requisados algúns, pero os máis deles soubemos que chegaran e que foran igualmente útiles a multiples lectores.
A existencia deste libro foise coñecendo en Galicia e de aí que lle serviramos a unha distribuidora mexicana (Atrante S. A.), a través dun tal Alvarado que a representaba na Arxentina, todos os exemplares que quedaban para distribuílos clandestinamente en Galicia.
Tal era a demanda do libro que insistimos na reedición, é dicir, insistimos con Prada na decisión de incluír ou non eses capítulos que el ía discutir con Virxinia. Máis todo se foi demorando e na derradeira abandonamos o proxecto debido a que comezaramos a facer xestións para radicarnos en Cuba.
A reedición naquel momento tería axudado á formación política de moitos mozos e mozas de Galicia, pero as cousas cadraron así. Reeditaríao o Centro Galego de Buenos Aires moito despois. Fixo varias edicións (incluso unha en castelán) que tiveron grande acollida. Na derradeira puidemos contar todos, moitos anos despois, coa edición crítica monumental patrocinada polo Parlamento de Galicia e a Universidade de Compostela.”

Pontevedra: actividades literarias destacadas do sábado 5 no Culturgal

DoCulturgal 4 ao 6 de decembro, no Pazo da Cultura de Pontevedra, e con horario de 11:00 a 21:00 horas o sábado 5, e de 11:00 a 20:00 horas o domingo 6, terá lugar o Culturgal 2015. O prezo das entradas é o seguinte:
– Xeral: 2 euros (1 día) | 3 euros (3 días).
– Menores de 12 anos: 1 euro (1 día) | 2 euros (3 días).
– Menores de 3 anos: gratis.

As actividades literarias destacadas do programa para o sábado 5 son:
11:45 h. O recuncho do ebook. Espazo Foro.
12:15 h. Presentación revista cultural A Pedreira. Concello de A Lama. Espazo Libro.
12:30 h. Concerto presentación do disco libro Sira e o robot. Adventures on Titan, de Mark Wiersma e Miguel Mosqueira, publicado por Galaxia. Espazo Carpa.
12:45 h. Presentación de Romaría de historias, de Xosé Neira Vilas, publicado por Galaxia. Espazo Libro.
13:15 h. Recital e conversa con María do Cebreiro (autora de O Deserto) e Gonzalo Hermo (autor de Celebración), promovido por Apiario. Espazo Libro.
13:30 h. Presentación dos especiais da Revista Luzes sobre política e cultura. Espazo Foro.
16:15 h. Os modos do mármore + 3 poemas, de Ondjaki, publicado por Através Editora. Espazo Foro.
16:45 h. Mesa redonda: Literatura de fantasía en galego, promovida por Urco Editora. Espazo Libro.
17:00 h. Sinatura de exemplares de O Deserto, de María do Cebreiro e de Celebración, por Gonzalo Hermo. No stand de Apiario.
17:00 h. Sinatura de exemplares de De paseo con Crunia e De paseo con Paulo, de Cristina Corral Soilán. No stand de Edicións Embora (81b).
17:30 h. Recital poético de Isaac Xubín co poemario Tempo de exilio, de Joseba Sarrionandia, publicado por Kalandraka. Espazo Libro.
19:00 h. Recital poético A boca da terra, de Manuel Rivas, publicado por Xerais. Espazo Foro.
19:00 h. Presentación da Axenda Feminista 2016. Elas na ciencia, por Lila de Lilith e Observatorio da Mariña pola Igualdade. Espazo Libro.
19:00 h. Sinaturas de Érica Esmorís, Andrea Maceiras e Héctor Cajaraville. No stand de Xerais.
19:30 h. Conversa con Marcos Calveiro, autor de Fontán (Premio de Narrativa Breve Repsol), Manuel Portas, autor de Lourenço, Xograr (Premio García Barros) e Arantza Portabales (Premio de Novela por Entregas de La Voz con Sobrevivindo), publicados por Galaxia. Conduce o xornalista Tino Santiago. Espazo Libro.
19:30 h. Sinatura de Manuel Rivas. No stand de Xerais.
20:15 h. Conversa con Érica Esmorís, autora de Nena e o mar (Premio Merlín), Andrea Maceiras, autora de Europa Express (Premio Jules Verne) e Héctor Cajaraville, autor de De remate (Premio Xerais). Conduce o xornalista Tino Santiago. Xerais. Espazo Libro.
21:30 h. Dar de contar a quen pasa. Con Candido Pazó, Celso Fernández Sanmartín, María Lado e Lucía Aldao. Espectáculo de pago. Auditorio.

Taboleiro do libro galego XXXVIII (novembro 2015), por Ramón Nicolás

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Nova entrega do Taboleiro do libro galego. Grazas ás librarías colaboradoras: Libros para Soñar, Andel, Casa do Libro, Librouro e Cartabón de Vigo; O Pontillón de Moaña, Miranda de Bueu, Biblos de Betanzos, Trama de Lugo, Airas das Letras de Allariz, Suévia da Coruña, Pedreira e Lila de Lilith de Compostela e, finalmente, Cronopios de Santiago e Pontevedra.

NARRATIVA
1º-. O último día de Terranova, de Manuel Rivas, Xerais.
2º-. Os elefantes de Sokúrov, de Antón Riveiro Coello, Galaxia.
3º-. Morena, perigosa e románica, de Pedro Feijoo, Xerais.
4º-. A praia dos afogados, de Domingo Villar, Galaxia.
5º-. Fontán, de Marcos Calveiro, Galaxia.
6º-. Lourenço, Xograr, de Manuel Portas, Galaxia.
7º-. De remate, de Héctor Cajaraville, Xerais.
8º-. Cabalos e lobos, de Fran P. Lorenzo, Xerais.
9º-. seique, de Susana Sánchez Arins, Através.
10º-. A verdade nos espellos, de Pablo Rubén Eyré, Sotelo Blanco.

POESÍA
. Celebración, de Gonzalo Hermo, Apiario.
2º-. Ensaios, de Daniel Salgado, Inés de Castro Edicións.
3º-. Atravesar o fantasma, de Carlos Callón, Xerais.
4º-. Poemas de Amor en Outono, de Tono Núñez, autoedición.
5º-. Unha viaxe de ruminantes, de Baia Fernández de la Torre, autoedición.
6º-. Dez anos na Porta, A porta verde do sétimo andar.
7º-. s/t, de Emma Pedreira, Xerais.

ENSAIO-TEATRO
-. Pequenas historias para falar de emocións e sentimentos, de Julia Fernández Rodríguez, Ed. Galaxia.
2º-. O Piloto. O último guerrilleiro, de Afonso Eiré, Hércules de Edicións.
3º-. A utilidade do inútil, de Nuccio Ordine, tradución de Carlos Acevedo, Faktoría K.
4º-. Un cesto de mazás, de Montse Fajardo, autoedición.
5º-. Machismos: de micro nada, do Grupo Fiadeiras, Embora.
6º-. Poesía hexágono, Apiario.
7º-. Fernando Alsina e o seu Diario de guerra, de Ricardo Gurriarán, Alvarellos Editora.

XUVENIL
-. Como unha áncora, de Iria Collazo, Galaxia.
-. Lendo lendas, digo versos, de Antonio Reigosa, Antonio García Teijeiro e Xosé Cobas, Xerais.
-. Dragal IV, de Elena Gallego, Xerais.
-. O álbum de Garrincha, de Beatriz Maceda, Galaxia.
-. Europa Express, de Andrea Maceiras, Xerais.
-. Tes ata as 10, de Francisco Castro, Galaxia.
-. Os papacalcetíns, de Pavel Šrut e Galina Miklínová, tradución de Moisés Barcia, Sushi Books.
-. Ons, de Carlos Meixide, autoedición.

INFANTIL
-. Escarlatina, a cociñeira defunta, Ledicia Costas – Víctor Ribas, Xerais.
-. O valente coello que quixo soñar, de Miguel Ángel Alonso Diz – Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
-. A árbore xenerosa, de Shel Silverstein, tradución de Chema Heras, Kalandraka.
-. Despois da chuvia, de Miguel Cerro, tradución de Manuela Rodríguez, Kalandraka.
-. O xardín de Irene, de Xosé Neira Vilas e Leandro Lamas, Embora.

LIBROS CD-DVD
-. Alegría!, Sérgio Tannus – Luís Barbolla (ilustracións), Galaxia.
2º-. Un conto ao revés, Chuches Amil, Galaxia.
3º-. Canta o cuco, de Uxía e Magín Blanco, Galaxia.
4º-. Xiqui Xoque, fiú fiú!, de Uxía, Galaxia.
5º-. Unha viaxe polo mundo, de As Maimiñas, Galaxia.
6º-. Traca-Traco, de Paco Rivas e Alfonso Otero Regal, Edicións do Cumio.

BANDA DESEÑADA
1º-. O papiro do César, de René Goscinny, Albert Uderzo, Jean-Yves Ferri e Didier Conrad, (trad. de Xavier Senín e Isabel Soto), Xerais.
2º-. O bichero V, de Luís Davila, Edición do autor.
3º-. Marcopola 3, de Jacobo Fernández Serrano, Xerais.

Xosé Chao, Xosé Alvilares e Xosé Neira. Tres grandes galegos que se nos foron, por Victorino Pérez Prieto

ArtigoVictorino Pérez Prieto de Victorino Pérez Prieto en Sermos Galiza:
“(…) Xosé Neira Vilas era xustamente moi coñecido dos galegos, e xa levaba moitos anos figurando nos libros da literatura e da historia de Galiza, como un dos nosos meirandes escritores; como é sabido, o seu Memorias dun neno labrego é o libro máis exitoso da literatura moderna galega. Aínda que a morte de Anisia, a súa dona, o deixara moi tocado nos derradeiros anos, seguiu ben activo até a fin, agarimado especialmente pola xente da súa Fundación. Tiveramos moitos bos encontros nos últimos anos; eu recoñecéralle o moito que disfrutara cos seus libros, e el manifestarame o seu agradecemento particular polo que dixera -e logo escribira- do seu Balbino, nun memorable curso da UNED nos seus cincuenta anos; alí reflexionara verbo da gran sensibilidade relixiosa, a vez que crítica, que manifestaban Memorias dun neno labrego e Aqueles anos do Moncho. El tamén me manifestara de palabra e por escrito (nun dos seus artigos da “Cancela aberta” en “El Correo Gallego”) o moito que lle gustara o meu libro Prisciliano na cultura galega (2010), e polo que lle estou moi agradecido. (…)
Xosé Chao Rego tamén disfrutou moito en vida de xusto recoñecemento dos galegos, como ensaísta e creador de valiosos proxectos, sobre todo no eido da Igrexa galega. Pepe era cristián e galeguista, empeñado na inculturación da fe cristiá nesta terra galega, para que a Igrexa galega fora un verdadeiro espazo e camiño de liberación. A nosa amizade foi máis longa e intensa, polo moito que compartimos xuntos; sobre todo na revista “Irimia”. Esta foi a neniña dos seus ollos, que alentou con ilusión desde antes de nacer; algúns dos seus primeiros números case os argallamos el mais eu sos na súa casa de Vilalba, cando eu vivía tamén en terras lucenses, nas parroquias de “Tras da Corda”, a comezos dos anos oitenta. Pepe Chao era un home creativo e xeneroso, como sabemos todos os que o tratamos. Era un “animal relixioso” -como el mesmo se definira- e un “galego renacido”; de aí os seus compromisos con Galiza e coa Igrexa galega, feitos sobre todo a través dos seus moitos escritos, pois era señor das palabras e un escritor de pluma áxil. (…) Pode que sexa moito dicir que as nosas foron “vidas paralelas”, e certamente fomos diferentes, pero o certo é que –ainda que el con máis de vinte anos máis ca min, e eu recoñeéndoo como mestre- as nosas vidas tiveron moito en común: ordenámonos de curas e logo casámonos xusto aos 25 anos de facelo (el xusto cando eu empezaba); como persoas que quixemos vivir intensamente a nosa fe relixiosa e cristiá, estudamos e afondamos na teoloxía e no pensamento e fixemos unha aposta clara por unha teoloxia renovadora e unha Igrexa comprometidamente galega; ambos tivemos a “funesta manía de escribir” –que dixo alguén- e escribimos e publicamos moito (el máis de corenta libros, eu levo máis de vinte, e ambos centos de artigos), sobre todo en galego e desde o claro compromiso con Galiza (el foi o que máis paxinas en galego publicou en toda a historia da literatura galega) (…)
Finalmente, Xosé Alvilares Moure, ainda que non resulta tan coñecido para o común dos galegos, foi outro home grande, clérigo crítico e galeguista como Chao, que tamén nos deu moitas e boas páxinas, e que me agasallou coa súa amizade xenerosa. Como Pepe Chao, a súa vida e obra enchen algunhas páxinas do meu Galegos e cristiáns. Alvilares era un home crítico, na Igrexa e na sociedad, rebelde, decidido defensor da renovación da Igrexa segundo os aires do Vaticano II; e tivo que pagar por iso un alto prezo que deixou reflectido no seu magnífico e longo ensaio Memorial de agravios (…)”

Monográfico de urxencia: Xosé Neira Vilas, na sólida casa do idioma

DesdeXosé-Neira-Vilas-150x150 o Diario Cultural da Radio Galega:
Diario Cultural, monográfico de urxencia: Xosé Neira Vilas, na sólida casa do idioma. O programa completo pode escoitarse aquí.
No Zig-zag da Televisión de Galicia tamén se emitiu este monográfico.”

Neira Vilas, brillo e arte da Galicia rural

DesdeXosé-Neira-Vilas-150x150 BiosBardia:
“Moitos galegos leron os seus libros e gozaron da súa bondade e os seus coñecementos. Con eses dous ronseis presentes reconstruímos unha parte central das nosas vidas e da identidade de Galicia. Velaquí algunhas das súas reflexións nos anos 2001, 2005 e 2012. (Por Xan Carballa):
– Xan Carballa (XC): Que representou o regreso despois de máis de 40 anos na emigración?
– Xosé Neira Vilas (XNV): Vivín doce anos na Arxentina e trinta e un en Cuba. Corenta e tres anos é moito tempo e no comezo resulta difícil a reinserción. Desde 1972 vin aquí unhas catorce veces, con Anísia, e entre esas viaxes e máis o contacto permanente con amigos, parentes, colegas, e a relación epistolar con editoriais e institucións culturais, estaba informado sobre o acontecer do país. Por outra banda, desde que “descubrín” Galiza, no comezo da década dos cincuenta, en Buenos Aires, en contacto con grandes mestres da nosa cultura (Seoane, Dieste, Lorenzo Varela, Alonso Ríos, Suárez Picallo…), desenvolvín un constante activismo, que podo denominar patriótico, ao longo de catro décadas. Parafraseando a Castelao vivín “Sempre en Galiza”. Cando se vive tantos anos lonxe xa un non é dun só lugar. Eu son esencialmente galego, pero tamén son algo arxentino e bastante cubano. En 1992 Anísia e eu, xa xubilados ambos, radicámonos aquí, onde seguimos traballando. Nos primeiros anos visitamos ducias de escolas e institutos, e mantivemos coloquios con milleiros de estudantes. Era unha boa maneira de pulsar o país. Ademais, conferencias, congresos, xornalismo, creación literaria. Comparto a idea de Chaplin de que o traballo é a mellor medicina para orientar a existencia… cando é un traballo que nos agrada. Nos últimos tempos temos unha ocupación adicional: atender o Centro Cultural de Gres, o único do seu tipo en toda Galiza no rural. Aínda que só fose polos nenos e as nenas que veñen á biblioteca xa estaría xustificada esta dedicación. (…)
– XC: A psicoloxía dos rapaces foi o centro de moitas das súas angueiras literarias.
– XNV: Moitos dos meus libros séguenos pondo nas escolas e, polas moitas veces que me reunín cos meus lectores, coido que deben tocarse mecanismos da psicoloxía dos máis novos que permanecen no tempo, independentemente das circunstancias vitais, tan diferentes ás do rural galego de hai 60 anos. Aínda dentro das carencias da época que retratei, o afán de facerse a un propio, de divertirse, de formar un grupo con afinidades… todo iso traspasa o tempo e as circunstancias. (…)
– XC: Foi emigrante máis que exiliado?
– XNV: Marchei por razóns económicas e tamén culturais. Aos 16 anos estaba traballando na oficina dun serradoiro, cun salario decente, pero quería seguir estudando e cando procurei traballo en cidades galegas non o atopei. Marchei coa idea de traballar de día e estudar de noite. Funme en 1949. Son parte daquela riada que marchou despois da II Guerra Mundial. Estudei unha chea de cousas e rematei Xornalismo. Ademais de todo iso na emigración descubro Galicia, e alí tiven mestres e amigos como Seoane, Suárez Picallo, Dieste, Lorenzo Varela ou Ramón de Valenzuela. Achegueime a eles tamén por coincidencia política, porque realmente non era facer cartos o meu obxectivo primeiro e con eles traballei nas editoriais, nas revistas, nas audicións radiais… (…)”

Centos de persoas despiden Neira Vilas

DesdeXosé-Neira-Vilas-150x150 Sermos Galiza:
“A igrexa de Gres, en Vila de Cruces, ficou pequena para acoller na tarde do sábado o funeral do escritor Xosé Neira Vilas, que finou a pasada sexta feira aos 87 anos de idade.
O féretro do autor de Memorias dun neno labrego foi recibido con sentidos aplausos na tarde do sábado no exterior da igrexa de Gres, onde comezaba a soar o Himno nacional. O crego que oficiou o funeral destacou de Neira Vilas o seu “corazón cheo de xenerosidade”. “Quería que os nenos e nenas como Balbino tivesen unha vida digna”. “Imos seguir convivindo con el porque a súa pegada é moi forte”, engadiu o párroco, quen subliñou que o escritor sempre foi fiel ás súas raíces, “nunca estivo tranquilo até que regresou”.
Participou no acto unha nutrida representación do mundo da política e da cultura. Entre moitas outras persoas atopábanse o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo; o conselleiro de Cultura, Román Rodríguez; o portavoz nacional do BNG, Xavier Vence; a deputada do BNG e candidata de Nós, Candidatura Galega, Carme Adán; o ex alcalde de Boimorto e candidato de Nós, Xosé Luís Rivas “Mini”; o alcalde de Lalín, Rafa Cuíña; o alcalde de Oleiros, Ángel García Seoane; o escritor e candidato de En Marea, Miguel Anxo Fernán Vello; o actor Cándido Pazó ou o editor Víctor Freixanes.”

Xosé Neira Vilas: a memoria dos “ninguén”

ReportaxeXosé-Neira-Vilas-150x150 de Montse Dopico en Praza:
“”Eu só quería contar o que pasaba na aldea, fronte á visión idílica, bucólica e humorística que había”. Sen máis. Así respondía Neira Vilas cando lle preguntaban por Memorias dun neno labrego e pola feliz excepción na nosa literatura que supoñen os seus 600.000 exemplares vendidos. Sobrábanlle as teorizacións. Só quixera -salientaba nas entrevistas- dicir a verdade. Fronte á visión chocalleira e folclórica do rural. Escoitalo a el, na súa casa de Gres, (Vila de Cruces), era, tamén, por momentos, como ouvir o seu personaxe, Balbino, décadas despois. “Coma quen dis, un ninguén”. Un “ninguén” que falou por todos os outros ninguén, que somos nós. Non só os rapaces de aldea. Anos despois, nos 70, chamáronlle literatura social-realista. Denuncia da opresión dos subalternos. Pero el xa o fixera. Coma Blanco-Amor, a quen citaba como referente. E non precisaba etiquetas. (…)
Nunca cansaba. O seu ritmo de produción era difícil xa non de superar, senón de igualar, malia a súa idade. Editaba e reeditaba. Facía e refacía. Descorría, sempre. Acompañalo, na Fundación que leva o seu nome, era unha viaxe polo tempo. Pola memoria. Da infancia en Gres á emigración a Buenos Aires, onde el mesmo dicía que descubrira a súa identidade galega, como sinala en Memoria da emigración. “Comecei a ter conciencia de Galicia, do seu idioma, da súa historia… en Arxentina. Aos seus meses de estar alí escribíame coa familia en galego. Os membros das Mocedades Galeguistas tiñamos moi presente a Castelao, pero non só a el. O meu activismo pola cultura galega comezou en Bos Aires e ata hoxe…”, explicaba nunha entrevista recente en Praza. (…)
Mais Neira Vilas estivo, como di outro dos seus libros, Vinte anos retornando. En viaxes de ida e volta, ata a definitiva, a primeiros dos anos 90: o regreso a Gres coa súa compañeira, Anisia Miranda. A Fundación Neira Vilas. Os múltiples proxectos culturais. Os recoñecementos. Poucas figuras, coma el, erguen tal unanimidade. Tivo -case- todos os premios. Tamén os das mans ás que tivo que achegarse á volta da emigración. Desde un credo oposto. Fóronlle outorgadas as medallas Castelao. O Pedrón de Honra e Celanova Casa dos Poetas. Foi investido Doutor Honoris Causa pola Universidade da Coruña. É membro numerario da Real Academia Galega. É Premio da Crítica Española e Premio da Crítica Galega. Premio Laxeiro e Trasalba. Mais é, sobre todo, dos “ninguén”. Da humildade. Do que representaba a voz de Balbino. Da procura da verdade. E da xustiza. (…)”

Vídeo de homenaxe a Xosé Neira Vilas desde o IESP Neira Vilas de Perillo (Oleiros)

AXosé-Neira-Vilas-150x150 finais de outubro de 2015 o Equipo de Dinamización da Lingua do IESP Neira Vilas de Perillo, Oleiros, decidiu facer un vídeo para o cumpreanos de Xosé Neira Vilas, o 3 de novembro, onde participasen alumnado, profesorado, persoal do centro, etc. A idea era que fose o propio autor IES para estrealo, xa que lle facía moita ilusión. A raíz do seu pasamento, colgouse na páxina do IES. Nesta ligazón pode verse o vídeo. Agradecemos a Inmaculada Otero o envío da información e do documento audiovisual.