Desde a AELG recollemos
o vídeo das Bibliotecas Municipais da Coruña onde Miguel Ángel Alonso Diz recita “Historia da lingua da fraga”, do seu libro O cullarapo Croque, aquí.
Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #CulturaNaRede e/ou #aculturasegue.
Entrevista
a Diana Varela Puñal en Palabra de Gatsby:
“(…) – Palabra de Gatsby (PG): Comecemos cunha idea forte. Que é para vostede a literatura?
– Diana Varela Puñal (DVP): No meu caso, escribir é a parte final dun proceso que pasa, primeiro pola observación e máis tarde pola reflexión, para ás veces cristalizar na escrita. Non é nada premeditado, nin moito menos que olle a realidade que me rodea para “aproveitala” como un recurso literario. Nin sequera me gusta demasiado tomar notas de sucesos, ou intres que me chaman a atención. Se verdadeiramente “me tocan”, permanecen en min palpitando para sempre. Nunca temín esquecer eses pequenos lampos, porque se os esquezo, supoño que non eran o suficientemente importantes como para ser a semente de algo, que sinta necesario escribir. Iso é como eu definiría a literatura. Aquilo que cando se le ou se escribe, un sinte que lle era necesario. A ollada de quen coa súa escrita é capaz de arroxar luz sobre a realidade, sen falta de describila. Pero a arte ten distintas “frecuencias” e cada quen conecta cunha distinta. De modo que, se ben isto é valido para min, pode non selo para outra persoa.
Distinto é falar de métodos de traballo. Eu, cando xa teño un libro en proceso, entón si apunto detalles, episodios, versos. Pero son dúas etapas diferentes. Digamos que o tempo de fermentación é algo que non manipulo, nin pretendo manipular racionalmente. A posterior elaboración do texto, non digamos a corrección, si a controlo con rigor.
Diría, por tanto, que definiría a literatura como o froito do pensamento abstracto, cando o vivido está tan interiorizado que xa nin a penas se pode rastrear a súa orixe, a anécdota da que xurdiu. Para posteriormente ser o resultado dun rigoroso, cabal e responsable exercicio de corrección. A sucesión de enxeños, información acumulada para xuntar páxinas, ou achados literarios, non son o que eu, por volver ó fío da pregunta formulada, cualificaría como literatura. Pero insisto en que son “frecuencias” e cada quen ten a súa propia coa que conecta. A poesía, a música, a pintura, a literatura que a min me fai tremer, é a que me transporta máis alá da realidade “vivencial” ou concreta, a que me arrastra ata augas profundas sen falta de artificios. (…)
– PG: Escribe principalmente poesía, mais ten textos narrativos e teatrais. Hai en cada eido unha autora distinta ou enfoca o proceso creativo da mesma forma?
– DVP: O método de traballo é completamente diferente en cada xénero. Cando escribo poesía non busco nada, nin pretendo recuperar tampouco nada. Tan só de repente sinto a necesidade de expresarme e fágoo, case sempre cuns cantos versos en aparencia inconexos e apresurados, escritos a man. Isto sucédeme con frecuencia cando xa case estou durmida, o que supoño tamén explica a presa coa que os escribo, chea de sono e ás atoutiñadas… Ó cabo do tempo volvo sobre eses textos manuscritos e vounos “pulindo”. Algo parecido fago coa novela e co teatro, case nunca parto dunha historia preconcibida. Comezo escribindo “retallos” e nun momento determinado noto como se van integrando, a base de traballo, de pensar moito neles, de moitísima corrección e de darlle o tempo necesario para que asenten.
– PG: Cal é o xerme de Diario sen datas dunha aborixe galega (Laiovento, 2019)?
– DVP: Son avogada e exerzo a miña profesión en galego, tanto na redacción de todo tipo de escritos, na interactuación co funcionariado, así como na celebración dos xuízos. Esta decisión que é, por outra banda, de elemental coherencia, tenme ocasionado algún que outro incidente. Comecei a traballar con apenas vintedous anos, antes de rematar a carreira, e a miña condición de muller nova e galego falante era unha auténtica bomba de reloxería nun sector historicamente conservador -cómpre dicir que con valiosas excepcións-, como é o da Administración de Xustiza. Nunha ocasión, cando cheguei á casa, cansa e abatida por non sei que cousa me pasara por este tema, comecei a facer unha listaxe con todas as anécdotas que me tiñan sucedido por falar, traballar e vivir en galego. Esa listaxe foi o xerme de Diario sen datas dunha aborixe galega, que en realidade xa comezara na miña adolescencia, cando chegamos desde Corme á Coruña.
A partir de aí, desde o colexio, o instituto, a facultade e na miña vida diaria -coido que non só polo idioma, senón tamén polo acento non neutral co que falo-, lembro incidentes relacionados con isto. Algún dos relatos ou temas funos dando a coñecer, ou cando menos tratándoos, no desaparecido xornal Galicia Hoxe, onde colaborei facendo primeiro unha pequena columna e logo a contraportada dos domingos. Pero incluso o concepto de “aborixe” era algo no que levaba traballando (e sigo) desde que fun consciente da miña condición de muller galega e galegofalante con acento non neutral. E diso, por sorte ou por desgraza para min, fun consciente sendo practicamente unha mociña. (…)”
Entrevista de Montse Dopico a Charo Lopes en Nós Diario:
“Os limites do enquadramento. O que nom é representado. O que nom sae na foto. É o eixo em torno do qual gira o álbum, o novo livro de Charo Lopes, com o qual ganhou o Prêmio de Poesia Cidade de Ourense. A autora revelou-se como umha das vozes essenciais da recente poesia galega com De como acontece o fin do mundo. Este é um projeto diferente. Feito a partir do íntimo, o micro, o retrato de pessoas e afetos. Mas não menos político, menos de intervençom no coletivo. Fronte à saturaçom da imagem que esconde o que fica nas margens.
-Nós Diario (ND): Por quê o livro é como um álbum de fotos?
-Charo Lopes (CL): Trabalho como fotógrafa e esta condiçom fai-me refletir sobre o sentido da criaçom fotográfica, em que convivem hoje os novos usos -no sentido que define Joan Fontcuberta a posfotografia- com os velhos usos, da fotografia como memória e documento. Num contexto de imensa saturaçom de imagens, cumpre pensar quais representaçons abundam e quais faltam. Interessa-me também a relaçom da imagem com o texto, como se complementam e se pode jogar com a ambiguidade da imagem ancorando com as palavras.
– ND: De que jeito se relaciona album com a memória pessoal e coletiva?
– CL: É um logro do capitalismo que pensemos que o nosso potencial está no que nos diferença das outras, favorecendo o individualismo e a competitividade. As pessoas somos parecidas, partilhamos condiçons sociais, físicas, emocionais… e o potencial emancipatório fica em reconhecer-nos a nós próprias e identificar o que, e com quem, temos em comum. Aí surge a solidariedade e a cooperaçom. Ademais, a memória pessoal sempre tem um contexto, portanto sempre é coletiva. (…)”
“Despois do éxito do N° 0 da revista, editado en dixital e en papel, e que tivo que ver paralizadas as presentacións físicas polo estado de alarma, a Nova Poesía Guitirica NPG aborda agora o N° 1 nunha web renovada e con novas seccións. Se no número cero as colaboracións consistían nun poema inédito e outro de un/ha autor/a xa publicado superando os 60 poetas, neste número poderase participar enviando un poema inédito ao correo da NPG npggazeta@gmail.com acompañando o enlace ás redes sociais d@ autor/a ou foto retrato.
A npgGaZeta é unha revista aberta á participación co soporte das agrupacións poéticas de base que están a traballar no país de forma democrática, transparente e comunal tal e como recolle o documento de base.
A revista dixital incorpora unha nova sección de entrevistas que priorizará a poetas de agrupacións poéticas de base.
A revista está coordinada por Moncho Bouzas e conta con un consello de redacción no que participan poetas de diferentes agrupacións poéticas de base do país que xa teñen participado recentemente no festival on line #enredeversos con máis de 30.000 visualizacións.
A primeira colaboración será do poeta Miro Villar, un dos fundadores do desaparecido Batallón Literario da Costa da Morte na páxina 6 da revista.
A web que soporta a revista mantén as seccións de Carvalho Calero e a de Estraperlo na que se aloxan publicacións poéticas dixitais de descarga gratuita en PDF.
No momento en que quede completado o N° 1 contamos poder apresentalo físicamente (versión en papel) conxuntamente co N° 0.”
Desde a AELG recollemos a
lectura dun fragmento de Cervatos, por parte da súa autora, Lucía Novas, no marco da iniciativa Lecturas fuxidas da Libraría Pedreira, aquí.
Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora e/ou #CulturaNaRede.
Desde a AELG recollemos 
a lectura dun poema de Ricardo Carvalho Calero, por parte de Toño Núñez, aquí.
Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #Aculturasegue e/ou #CulturaNaRede.
Entrevista de Silvia Penas Estévez a Estevo Creus para Urutau:
“(…) – Urutau (U): A poesía é unha forma de ver o mundo?
– Estevo Creus (EC): Supoño que si, que dalgún xeito as persoas, entre outras, temos unha ollada poética, unha especie de sistema do mirar/entender que ás veces toma o control espontaneamente e outras aplicamos máis ou menos conscientes a unha ou outra esfera, en función dos nosos intereses, motivacións e necesidades. O que está claro é que as persoas sentimos/pensamos/facemos cousas e, dalgún xeito precisamos crear relatos sobre o que acontece, tramas que permitan entender e entendérmonos. Supoño que hai persoas ás que lles chega con falar, compartir (ou non queren ou non poden permitirse o tempo) e outras precisan buscar a maneira ou ben de afondar no entendemento ou ben de afondar na súa expresión. É distinto dicir “quérote” a dicir “e coa miña pel poderás facer enxertos nas mazairas”, por poñer como exemplo un verso de Olga Novo. Ou “pésanme os gaiteiros” (Lupe Gómez) ou “era como un lugar coas vacas escondidas” (Celso Fernández). Desde este punto de vista, xeral, a poesía si sería unha maneira de ver o mundo, unha habilidade complexa que temos todas as persoas e que exercitamos dende moi novas e novos, e que aprendemos a través dos outros/outras. Dicía Vigotsky, “un neno estarrica o brazo e a nai achégalle o axóuxere á man. Aí nace o sinalar”. O concepto e a acción de sinalar non existen no neno, é un préstamo da nai. O noso cerebro, eu creo, nace fóra, está fóra. Perdoándome que fale ao través de versos: “o meu cerebro está no pé, e na pedra, e en todo aquilo que reside na parte mais afastada da miña fronte”. O cerebro, se existe, é social. Este tipo de cousas e reflexións non gustan moito a determinados sistemas socio-económicos, porque centran a atención no contexto, no medio, na importancia das condicións sociais á hora de explicar o mundo. A intelixencia existe grazas ao contacto, existe porque existe o/a outro/a, non nace nun baleiro. Pero vaia, este é outro ou o mesmo tema. Todo é todo, he.
Por volver ao fío, si creo que a poesía é unha forma de mirar, que está en nós, que aprendemos de nós e expresamos de diferentes xeitos. Agora ben, escribir, facer poesía, non todo o mundo o fai conscientemente. Non significa que non a fagan, simplemente non apareceu Duchamp para dicir “este urinario é unha obra de arte”. En todo caso, cando eu miro poeticamente e digo que estou a facer poesía, non teño nin idea do que é esa cousa que estou a facer. Non sei que é a poesía. Nunca souben que animal é. Por iso, para min a poesía é algo máis parecido a un “facer”, un método sen método que produce algo ao que lle chamamos poesía.
Máis ca unha forma de ver o mundo, para min, é unha das formas que temos para lle dar forma ao mundo. Tomando mundo como o conxunto de experiencias, percepcións, pensamentos, sensacións, normas sociais… que agroman no encontro do animal e da cousa. Como dicía Jerome Brunner, estudoso das relacións entre o relato e os procesos cognoscitivos,
“A Literatura (eu substitúo por poesía). A poesía “(…) subxuntiviza, outorga estrañeza, fai que o evidente o sexa menos, que o incognoscible o sexa menos tamén, que as cuestións de valor estean máis expostas á razón e á intuición. A poesía (…) é un instrumento da liberdade, da luminosidade, da imaxinación e, si, tamén da razón. É a nosa única esperanza contra a longa noite gris”.
Para min a poesía, a arte en xeral, é un método de busca de significados, ás veces estéticos, outras referidas ao eu, á política… e tal como a concibo eu, unha loita da linguaxe contra a propia linguaxe, para unhas veces acceder a conceptos pre-lingüísticos, pensamentos e procesos antes do “veleno” da linguaxe, e outras para o contrario, descubrir a través da linguaxe poética camiños e xeitos de abordar o coñecemento e o seu desvelo. Afondar nas posibilidades da linguaxe. O produto, que é o poema, para min é unha sorte de colapso, onde o poema axúdanos a saber. Paul Dirac, premio nobel de física, dicía a respecto da fórmula coa que se adiantou á descuberta da antimateria: “Esta fórmula sabe máis ca min”. E si, a poesía sabe cousas que non sabemos que sabemos, ou simplemente non as sabemos. A poesía sabe mais ca min., ou sabe máis alá de min. (…)
– U: O teu poema aparece como algo súpeto, que golpea e sae dunha maneira explosiva e rápida, ou é un proceso máis pausado e longo?
– EC: Eu creo que o poema aparece cando posibilitas un espazo para desaparecer. Preciso ese espazo. A poesía é un xogo, como tamén o é a ciencia, a literatura, a artesanía… Pero todo xogo obedece a unhas regras e a unhas formas que te permitan sentir que algo está ben ou mal. Non obxectivamente, dende logo. Ás veces pode saír á primeira, outras non sae nunca, outras o propio poema tarda moito en dicirche como o debes dicir. Pero requírese ese espazo/tempo para o diálogo. (…)”
Na semana das Letras Galegas Miguel Alonso publicou na súa canle de YouTube, Literaria ao vivo, un concerto rexistrado en vídeo e audio, a finais de 2019 no Auditorio Novo de Negreira. Nel toco, ante unha audiencia moi reducida, o seu último disco, Literaria, onde musica 11 poemas de poetas galegxs actuais, tal e como soaron nos directos.
Pode verse e escoitarse aquí.
Entrevista de Montse Dopico a Emma Pedreira en Praza:
“(…) – Praza (P): As fauces feroces conta a historia de varias mulleres, entre elas a monxa Benedetta Carlini (cuxa vida ficcionaliza, porque si existiu). Por que Benedetta e a súa compañeira? Como xorden tamén as personaxes da filla e a nai escritora?
– Emma Pedreira (EP): A figura da monxa, en todas as súas dimensións, sempre está moi presente na miña narrativa. Supoño que teño algo pendente coa mística ou unha fixación traumática coa relixión e o seu machismo; o caso é que teño escrito moito sobre elas e lido moito tamén. Así, a través da lectura é como chego á vida de Benedetta Carlini, que figura nas moi poucas informacións que puiden atopar como “a monxa lesbiana”. Invisibilizar todo o que tivo de visionaria, mística, asceta e muller poderosa (foi abadesa dunha das principais congregacións relixiosas italianas) tras da súa afectividade pareceume terrible, amais de morboso.
Descubrir o proceso que tapou a súa mística e as súas terribles visións e voces interiores a través da demonización da súa conduta afectivosexual resultoume digno de ser contado, xa que ben pouco sabemos dela e da súa compañeira Bartolomea Crivelli, porque todo o tapona a súa relación lésbica. Mentres elas conversaban xa na miña cabeza e me documentaba sobre o proceso destas monxas a idea de escribir sobre unha nai e unha filla tamén se estaba desenvolvendo como posibilidade dunha novela. Os dous procesos estaban indo ao mesmo tempo e por iso conflúen nun mesmo texto que, en apariencia, non teñen moitos puntos en común (alguén considera esta novela dúas novelas). (…)
– P: Os corpos invisibles é tamén unha ficción construída a partir de personaxes reais, que son escritoras británicas. Máis en concreto, a partir da novela máis coñecida dunha delas. E toda a novela reivindica o dereito das mulleres a non seres negadas: como escritoras, como científicas… Por que quixeches contar unha historia de escritoras británicas naquel tempo?
– EP: O libro xurdiu como unha encarga de ficción. Alguén me pediu unha historia de terror e ao principio o relato estaba composto só polas cartas, así que se trataba unicamente dunha relación epistolar entre unha desoñecida chalada e Mary (deixámolo así para non espoilear demasiado). Logo a novela foi medrando pero o período xa estaba decidido así que só foi ir construíndo arredor dese núcleo temático. O cronotopos xa estaba dado, a Inglaterra da revolución industrial.
– P: O tempo é o do Londres da revolución industrial e, de fondo, ademais da desigualdade de xénero, está a brutal desigualdade de clase, e a esperanza de acabar con ambas, ou polo menos avanzar, desde o apoio entre mulleres. É unha constante na túa obra e non creo que sexa casualidade… Por que está tan presente?
– EP: Está presente porque non está presente –ou case- no resto da literatura. Como escritora estou interesada nos grandes temas universais como o amor, a morte, o paso do tempo e toda esa merda, pero non me representa como están contados polos homes, con estatismo, son supremacía, cunha ética que non nos conta ás mulleres ou nos deixa nun plano subsidiario, así que aí entra a voz das narradoras pola necesidade de volver contar a historia desde a nosa perspectiva e experiencia e, desde logo, o avance das mulleres está sementado sobre ese tecido en forma de rede que implica a alianza entre nós, a sororidade, a complementación. Nesta novela é máis explícita porque os movementos sindicais e sufraxistas tiveron que tecerse pechando aínda moito máis a urdime para que non houbese físgoas polas que perder folgos. (…)
– P: Os corpos invisibles ten tamén certa conexión con As voces ágrafas: precariedade e abuso laboral unido ao machismo. E, como en As voces ágrafas, os personaxes masculinos tenden a responder a estereotipos masculinos (quizais Percy non tanto, sen deixar de ser un home do seu tempo). Por que?
– EP: Igual que non me interesan as cousas, situacións e personaxes convencionais e estándar, tampouco me interesan as personaxes masculinas tipo se non é para confrontalas cos femininos e que xurdan a comparativa e o pensamento crítico. Nas voces ágrafas hai poucos homes, igual que hai poucos homes nun supermercado facendo labores subalternas, polo normal están emprazados nos lugares de poder (vixilancia, contabilidade, recepción) e as mulleres realizan as labores que sempre se lles atribuíron ás mulleres como resultado dese prexuízo do século anterior –se cadra aínda máis do anterior- de que as mulleres teñen menos formación académica que os homes.
N´Os corpos invisibles os poucos homes que aparecen representan por unha banda o patriarcado e por outra as novas masculinidades. O doutor Percy está escollido para representar os coidados e o poder represéntao Prometea, que verque sobre el a autoridade, o coñecemento e a guía igual que nunha obra das mesmas características e da mesma época faría á inversa. Non me preocupa en absoluto dar conta de personaxes masculinos ao uso, están aí e só temos que ler calquera outra ficción, a min interésanme as mulleres e, aínda máis, as persoas diversas e diferentes, dispostas a mudar o canon. E isto non só na ficción. (…)”
Desde a AELG recollemos este videopoema realizado por Miguel Anxo Alonso Diz, realizado durante o tempo de confinamento por mor do Covid-19, aquí.
Rechiade e unídevos baixo cancelos comúns como #CorentenaLiteraria, #Euquedonacasa, #LerGalegoSempre, #Acasainfinita, #DescobreACulturaGalega, #CulturaGalegaCuradora, #Aculturasegue e/ou #CulturaNaRede.
