Ana Romaní: “A cultura non é unha axenda de lecer”

Entrevista de Xesús Fraga a Ana Romaní en La Voz de Galicia:
“(…) – La Voz de Galicia (LVG): Este galardón supón un bo momento para facer balance?
– Ana Romaní (AR): Son pouco de facer balances, por máis que creo que no noso traballo cómpre estar sempre vixiante dos propios pasos, das liñas que os marcan e de como iso se proxecta socialmente. É preciso revisar cada día de qué serve o que facemos e estar criticamentente atentos e atentas a quen serve o noso traballo, de quen é realmente cómplice. Sempre tentei moverme, na medida do posible, e tamén coas miñas limitacións e as das circunstancias, en niveis de esixencia para corresponder á cultura deste país con rigor, dignidade e respecto. Ás veces o exercicio profesional foi difícil, complexo e cheo de tensións. Aínda así, o balance é moi positivo. En maio e xuño recibín mensaxes de persoas que seguían o Diario Cultural que xustificaban por si soas o traballo de 28 anos na radio pública.
– LVG: De que se sente máis satisfeita?
– AR: Do plural. Do plural na construción dun espazo de cultura que foi resultado do traballo en equipo, o dos compañeiros e compañeiras da Radio Galega, tamén dos colaboradores e colaboradoras, que son parte fundamental, e tamén fundamental foi a complicidade das xentes da cultura. Hai un plural que dalgún xeito foi facendo daquel Diario Cultural co formato que tivo ata agosto un espazo de encontro, colectivo, partícipe e implicado, que pretendeu estar atento e acoller as voces todas que desde distintos lugares están a conformar os discursos culturais da Galicia contemporánea.
– LVG: Que consecuencias tivo o cambio de formato?
– AR: Non comparto a formulación actual do espazo, nin os criterios e obxectivos aos que responde. De feito, a miña vinculación cos espazos que agora reciben a denominación de Diario Cultural, moi afastados do que foi o formato, é a dunha redactora máis do equipo. Desde esta posición talvez non sexa eu a persoa indicada para valorar as consecuencias.
– LVG: Cre que o premio pode ser unha reacción contra iso?
– AR: Para min este premio ten un sabor colectivo que me gratifica especialmente. Creo que no xornalismo regresar ao espazo social no que o traballo toma sentido é imprescindible, e algo diso está a acontecer agora entre os e as profesionais da CRTVG. Accións como as que desenvolvemos cada venres desde hai 18 e movementos como o de Defende a Galega son indicadores de que aínda hai moito por facer e que o xornalismo e os medios públicos galegos aínda teñen unha función social que cumprir, e que os seus e as súas profesionais non só están dispostas a facelo, senón que queren facelo e esixen as condicións, aprobadas nunha lei, que o permitan.
– LVG: Servizo público e visibilizar a cultura son os eixes sobre o que construíu o seu traballo?
– AR: Si, é un orgullo traballar nun medio público. Creo que os medios públicos de Galicia teñen pendente esa función de crear modelos propios de comunicación e información para un país, ir mais aló de ser medios de comunicación en galego, e crear modelos e paradigmas propios. Por outra banda, na base das miñas preocupacións profesionais está a visibilización da cultura en toda a súa amplitude, porque a cultura non é unha axenda de lecer nin un relato acelerado dunha sucesión de espectáculos sometido aos intereses do mercado ou doutra índole, que os hai.”

Ana Romaní, Premio Nacional de Periodismo Cultural 2018

Desde o Ministerio de Cultura:
Ana Romaní Blanco foi galardoada co Premio Nacional de Periodismo Cultural, dotado con 20.000 euros. O xurado motivou a escolla de Romaní “pola súa longa traxectoria no xornalismo, o seu constante traballo de promoción da cultura e da radio con formatos propios”, así como pola “súa visión de feminismo crítico e compromiso social”. (…)
Actou como presidenta do xurado Olvido García Valdés e como vicepresidente David García Rivas. Formaron parte do mesmo as seguintes persoas como vogais: Blanca Berasátegui Garaizabal, Jaume Figueras Rabert, José Antonio Pascual Rodríguez; Luz Méndez Fernández; Iñaki Mendizabal Elordi; Rosa Franquet Calvet; Enrique Turpin Avilés; Carles Domènec Garcia Canals; Dolores Gallardo Ceballos; Ana González Lartitegui; María Emma Camarero Calandria; Ana Belén Roy Rodríguez de Gaspar; María Teresa Oñate Zubia e María Bernadette González Harbour.”

“A Festa da Queizán”, artigo de Marga do Val

Artigo de Marga do Val en Sermos Galiza (foto cedida):
“A Festa foi a festa de todas. Alí estaba a Academia á que por xustiza pertence María Xosé, á que lle gusta pertencer, unha Academia Feminista, unha academia do feminismo. O 9 de xuño foi un día dunha festa en que a felicidade, o cariño, o recoñecemento pairaba en todo momento no ambiente
Nós queriamos celebrar unha Festa, unha Festa para e con Queizán, unha idea que tivo Sabela Mouriz e que nos foi transmitindo. Xuntámonos Amanda Álvarez, Ana Romaní, Inma Rodríguez, Pilar Abreu, Ánxeles Castiñeiras, Camiño Noia e fumos botando redes, de Compostela a Vigo e a Galiza toda. Espallando a idea, botando redes e gardando o segredo máis secreto. Tiña que ser unha homenaxe do feminismo galego a María Xosé Queizán, por recuperarmos as mans, por tratar das evidencias, procurar no segredo da Pedra Figueira, facer da palabra silenciada unha Festa, darlle a volta ao discurso para nos incluír, cuestionar a metáfora patriarcal, celebrar o espertar das amantes, situarse fóra, na outredade, escribir a cólera, denunciar que ten o seu punto a fresca rosa. Nós, queriamos esa Festa para Queizán, nós, que nunca abrimos a súa obra como unha flor, nós, as amigas, as irmás, queriamos recoñecer, agradecer, gozar.
Moito camiño andou Queizán desde aquel día en que as monxas de Cluny, coas que só estaría dous anos, a quixeron expulsar por levar no entroido un bonito vestido, tuneado do da primeira comuñón, cun escote palabra de honor, todo un escándalo; finalmente, á nena adiantada, Sisi antes de Sisi, conmutáronlle a pena por un cero en piedade, grazas á intercesión da súa nai. Laxeiro retratouna co vestido e escribiu: Para a nena máis bonita de Galicia. Moito camiño foi o que andou esta nena bonita, logo, moza existencialista convencida con pixama negro, que trouxo de París as novidades literarias que haberían de influír tanto na Nova Literatura Galega, moito foi o que aprendeu, o que se concienciou, entre a escrita e a publicación de A orella no buraco e a escrita, nunha noite de San Xoán, daquel artigo da revista Triunfo en que se preguntou ¿Por qué es barroca la literatura gallega? Pasaran dez anos e un matrimonio. Logo viría un crédito á honra concedido pola Caixa de Aforros de Vigo que lle permitiu realizar os seus estudos de Filoloxía en Compostela mentres educaba unha filla e un fillo, crédito que devolveu co seu traballo de profesora de lingua e literatura galega, co que gañou a vida. Nunca lle regalaron nada, ao feminismo tampouco. (…)” (…)

Crónica videográfica da III Gala do Libro Galego (VI)

A III Gala do Libro Galego, coorganizada pola Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Asociación Galega de Editoras e a Federación de Librarías de Galicia, tivo lugar o sábado 19 de maio no Teatro Principal de Santiago de Compostela.

Aquí pode verse a crónica videográfica completa, da que destacamos hoxe estas intervencións nos premios ás seguintes traxectorias:

Premio á Iniciativa cultural ou de fomento da lectura: Viñetas desde o Atlántico.

Premio ao Proxecto literario na rede: Caderno da crítica, de Ramón Nicoláshttps://cadernodacritica.wordpress.com/

Xornalismo Cultural: Ana Romaní

Semana do Libro de Compostela (Selic) 2018, actos destacados do venres 1

O venres 1 de xuño abre as súas portas a Semana do Libro de Compostela (na Praza da Quintana, con horario de 17:00 a 21:00 horas), organizado polo Concello de Santiago, cos seguintes actos literarios destacados para este día dentro do seu programa:

17:30 h. Espazo efémero. Inauguración SELIC. Brinde con Rosalía de Castro.
18:30 h. Teixido. San Andrés de Lonxe: Mitos e Ritos. Deputación da Coruña. Presentación do libro de Xohana Torres. Participarán á Vicepresidenta e responsábel da Área de Cultura da Deputación de A Coruña, Goretti Sanmartín Rei, Xan Carballa e Ana Romaní.
19:30 h. Xandobela. Poemas estampados. Obradoiro creativo no que ilustraremos poemas con selos e tintas de cores.
21:30 h. OFF SELIC. Quico Cadaval. Contada a cargo de Quico Cadaval organizada polo Departamento de Lingua Galega do Concello de Santiago.

Podcast de Chamando á Terra, 19 de maio de 2018

Desde o Chamando á Terra da Radio Galega:
“Nova emisión do programa dirixido por María Solar. Conversa con Diego Ameixeiras sobre A crueldade de abril, e co debutante Abel Tomé con A noite do corvo. A nosa colaboradora Malores Villanueva recomendaranos A ferida do vento de Antón Riveiro Coello. E Alba Cid a poesía de Antón Lopo en Corpo e Ana Romaní en Estremas. E aínda dará tempo de oir un “cachiño” de A vaca dixo muá de Gloria Sanchez.
Esperámoste! Pode escoitarse aquí.”

Obras gañadoras dos Premios da III Gala do Libro Galego

A Asociación de Escritores e Escritoras en Lingua Galega (AELG), Asociación Galega de Editoras (AGE) e Federación de Librarías de Galicia (FLG) convocaron a terceira edición dos Premios Gala do Libro Galego, celebrada este sábado 19 de maio de 2018 no Teatro Principal de Santiago de Compostela, onde se deron a coñecer as obras gañadoras.

Con estes premios preténdese recoñecer a excelencia do traballo realizado no ámbito editorial ao longo do ano 2017 en Galicia. Estas distincións, sen dotación económica, xorden, en primeira instancia, das propostas das bases asociativas das tres entidades convocantes, para posteriormente seren sometidas a un proceso de preselección e á valoración e fallo por parte dun xurado externo.
Este ano os Premios da Gala do Libro Galego incorporaron novidades en relación ás categorías a recoñecer: a anterior modalidade de literatura infantil e xuvenil dá lugar a dúas modalidades diferenciadas, e incorpóranse os premios á obra de divulgación, á banda deseñada e ao libro mellor editado.
En canto ás modalidades Iniciativa cultural ou de fomento da lectura, Proxecto literario na rede e Xornalismo cultural, que anteriormente premiaban o traballo realizado no ano previo, agora pasan a recoñecer a traxectoria de varios anos, valorándose, por tanto, a constancia ao longo do tempo nestes ámbitos.

Así pois, faise pública a relación de obras gañadoras por cada modalidade dos premios.

OBRAS EDITADAS EN 2017

Ensaio e investigación
– Margot Sponer. Do galego antigo ás fronteiras da resistencia, de Antón Figueroa (Edicións Laiovento).
O xurado estima que nesta obra Antón Figueroa devolve á cultura galega e europea a figura de Margot Sponer, autora que nos situou no mapa dos estudos académicos. O libro é tamén un percorrido emocional que logra transmitir na súa lectura.

Divulgación
– Terra. Ciencia, aventuras e sorpresas dunha viaxe arredor do mundo, de Xurxo Mariño (Edicións Xerais de Galicia).
O xurado considera que este libro é único, froito dunha experiencia singular, demostrando que no século XXI aínda se pode manter a ollada curiosa da ciencia sobre o mundo.

Narrativa
– A nena do abrigo de astracán, de Xabier P. DoCampo (Edicións Xerais de Galicia).
O xurado estima a mestría do autor á hora de empregar o medo e a memoria para explicar a represión e o control social dos anos 40 en plena ditadura franquista.

Infantil
– A señorita Bubble, de Ledicia Costas, ilustrado por Andrés Meixide (Edicións Xerais de Galicia).
O xurado valora o tratamento divertido, cun ritmo trepidante, da asociación entre a fantasía, a imaxinación e a creatividade, reivindicando o papel das nenas e das mulleres en relación á ciencia é á técnica.

Xuvenil
– Os nenos da varíola, de María Solar (Editorial Galaxia).
O xurado considera a orixinalidade desta obra ao tratar un episodio practicamente descoñecido da nosa historia científica, cun amplo labor de documentación e rigorosidade, poñendo rostro a heroes anónimos.

Libro ilustrado
– Tinta de luz, ilustrado por Berta Cáccamo, de Xosé María Álvarez Cáccamo (Chan da Pólvora Editora).
O xurado estima a capacidade desta obra para introducir o público infantil na arte contemporánea abstracta, e o diálogo establecido coa poesía.

Libro de banda deseñada
– Alter-Nativo, de Jorge Campos (Aira Editorial).
O xurado valora o espírito lúdico e a complexa e xogantina estrutura narrativa da obra, ao tempo que permite unha lectura múltiple e dinámica.

Iniciativa bibliográfica
– Colección Xerais Básicos Ciencia (Edicións Xerais de Galicia).
O xurado considera a relevancia dun enfoque plural nesta colección, que revitaliza a lingua no ámbito científico-tecnolóxico.

Tradución
– Pippi Mediaslongas, de Astrid Lindgren, traducido por David A. Álvarez (Kalandraka Editora).
O xurado dá a benvida á tradución ao galego deste clásico universal, verquido directamente desde a lingua orixinal, transmitindo a frescura e a fluidez do texto da autora sueca.

Poesía
– Camuflaxe, de Lupe Gómez (Chan da Pólvora Editora).
O xurado destaca a contención no tratamento da perda e a capacidade para vincular a súa vivencia persoal ao colectivo. Ao mesmo tempo valórase a calidade deste froito particularmente maduro na súa poética.

Teatro
– Río Bravo, de Chévere (Kalandraka Editora)
O xurado celebra a publicación desta obra pioneira dunha forma de facer teatro que revolucionou o panorama dramático galego, nunha coidada edición.

Libro mellor editado
– Lumes, de Ismael Ramos (Apiario).
O xurado valora a elegancia minimalista desta obra en particular, que brilla de forma especial nun traballo de edición impecable.

PREMIOS ÁS TRAXECTORIAS

Iniciativa cultural ou fomento da lectura
– Viñetas desde o Atlántico.
O xurado recoñece o tesón na traxectoria de máis de vinte anos desta iniciativa, contribuíndo a popularizar a banda deseñada, e conectala coa cultura do país.

Proxecto literario na rede
 Caderno da crítica, de Ramón Nicoláshttps://cadernodacritica.wordpress.com/
O xurado destaca a constancia no traballo deste espazo na rede, que permite seguir o panorama literario galego, achegando materiais orixinais.

Xornalismo cultural
– Ana Romaní.
O xurado destaca a súa incontestábel traxectoria de traballo de difusión da cultura desde o Diario Cultural da Radio Galega.

O xurado quere facer constar que, pese a un escenario de retroceso no número de títulos publicados, da visibilidade e dos dereitos lingüísticos das persoas galegofalantes, brilla, mesmo así, a gran calidade e o esforzo do mundo do libro galego.

Ademais, entregáronse os premios honoríficos de cada unha das entidades convocantes.
A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega nomeou Isabel-Clara Simó como Escritora Galega Universal 2018, desde o profundo respecto e afecto á súa persoa e a valoración da altísima calidade literaria da súa obra, así como por ter defendido e defender a lingua, a cultura e a dignidade nacional dos Països Catalans.
A Asociación Galega de Editoras premiou a Xavier Senín, pola súa prolongada e constante aposta a favor do Libro Galego, que se visualizou, de forma nítida, no longo período en que desenvolveu o seu labor como subdirector do libro e de promoción cultural da Xunta de Galicia entre 1987 e 2005.
A Federación de Librarías de Galicia premiou a Xurxo Patiño, da Libraría Librouro (Vigo), polo seu compromiso co mundo do libro galego e a lectura, así como pola súa achega efectiva durante moitos anos ao sector do libro a través do traballo desenvolvido na Federación de Librarías de Galicia.

A Gala, presentada pola actriz Isabel Risco, contou coa actuación musical do grupo A Banda da Loba.

O xurado estivo formado por María Luz Corral, Mario Regueira, Marga do Val, Óscar Villán, Susana Sanchez Arins, Xavier Senín e Óscar Antón Pérez García.

A Gala do Libro Galego 2018 contou co apoio do Concello de Santiago, a Deputación da Coruña e a Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

Salvemos o Diario Cultural, salvemos a Radio Galega

A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) diríxese á Dirección da Radio Galega e ao conxunto da cidadanía, para demandar a continuidade do Diario Cultural e quere mostrar o seu apoio a toda a equipa do programa dirixida pola poeta e xornalista Ana Romaní. Sen plataformas culturais públicas como o Diario Cultural, as escritoras e escritores galegos perderíamos a xa minguada visibilidade social que temos nos medios de titularidade pública. Eliminan un recoñecido programa, emblemático, e diminúe deste xeito a xa cativa programación sobre a nosa cultura e a nosa literatura

Mais, a clausura do único programa diario de información cultural que existe na actualidade na Radio Galega, e do mellor xornalismo cultural que ao longo de 28 anos se ven facendo na radio, pública e galega, levase a cabo ao tempo que os cambios que se anuncian a partir de setembro afectan gravemente ao conxunto dos contidos informativos, entre os que están os culturais.

Anúnciase tamén a desaparición dos dous informativos diarios, cos seus contidos culturais, que se producían e emitían desde as delegacións locais da Coruña, Vigo, Lugo e Ourense (hai uns anos xa fixeran desaparecer as delegacións de Ferrol e Pontevedra), contidos que agora se van diluír nunha programación xeral tutelada desde a redacción central en Compostela. As realidades locais, nas que se incardina tanta da nosa cultura, e os creadores e creadoras que dan forma e voz á nosa biodiversidade cultural, ficarían minorizadas.

Parece obvio que esta mudanza empobrece de xeito determinante o conxunto da Radio Galega e pode comportar o control político pleno de todo o que se emita pola Radio Galega en detrimento do plural da realidade cultural galega e do irrenunciable dereito xeral da cidadanía a obter dos medios públicos unha información obxectiva, próxima, plural e veraz, que respecte tamén os distintos ámbitos onde acontece a creación cultural.

#SalvemosODiarioCultural, #SalvemosARadioGalega

O Consello Directivo da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG)
9 de maio de 2018