Ribadeo: Letras no Campo. VIII Feira Ribadense do Libro 2022

A Coruña: presentación de Ricardo Carvalho Calero. Obra literaria: poesía, teatro e narrativa

O 6 de maio, ás 19:00 horas, na A. C. Alexandre Bóveda (Rúa Olmos, 16-18, 1º), na Coruña, preséntase o libro Ricardo Carvalho Calero. Obra literaria: poesía, teatro e narrativa, editado por Biblos. Estarán presentes a escritora Pilar García Negro e o escritor Manuel Castelao Mexuto, autores desta edición, e Carmela González responsable da editora da obra, Biblos. As persoas interesadas poden anotarse na presentación aquí.

Fran Alonso e Francisco Castro: “Se a lingua se vai, pechamos todos”

Entrevista a Fran Alonso e Francisco Castro en Diario de Pontevedra:
“(…) Dirixen as dúas editoriais que funcionan como piares do sistema literario galego. Fran Alonso (Vigo, 1963), á fronte de Edicións Xerais de Galicia, e Francisco Castro (Vigo, 1966), á fronte de Editorial Galaxia, manteñen unha relación cordial e coinciden en practicamente todo á hora de falar do momento que vive a industria cultural en Galicia. Critican duramente que a Lei do Libro de 2007 nunca se desenvolvese e denuncian o preocupante desleixo entre diversos sectores da poboación, como a mocidade ou o empresariado, con respecto ao uso do idioma propio.
“Por dar un titular: a situación da edición en Galicia eu creo que é de optimista resistencia no medio dunha contorna moi adversa”, comeza dicindo Francisco Castro. “Vivimos un momento transcendental porque estamos ante un cambio de paradigma, relacionado cun cambio tecnolóxico, que non sabemos exactamente cara onde nos levará”, explica Fran Alonso. O seu homólogo engade que as dúas editoriais que representan, neste sentido, van por diante das necesidades reais da sociedade. “A oferta dixital pola nosa parte estaba dispoñible moito antes de que existise unha demanda real”.
A maiores, para Fran Alonso este momento coincide no tempo con outra etapa crucial na cultura galega, “dunha grande proxección creativa, con produtos de enorme calidade”. Castro coindice e engade un apuntamento para quen manteña prexuízos sobre a lingua. “Non é necesario nin falar do fenómeno Tanxugueiras. Aí está unha compañía de teatro como A Panadaría, que pecha unha serie de funcións en Madrid, varias delas en galego, e o vende todo. Penso que non hai dúbidas. Hai 15 anos que houbese un autor galego traducido, agás en literatura infantil, era case unha excepción. Agora é bastante frecuente. E non nos traducen por guapos, tradúcennos porque recoñecen un bo produto literario”.
Falando en concreto do sector no que eles traballan, o do libro, ambos poñen de manifesto que os índices de lectura en xeral non deixan de aumentar e hoxe xa superan o 60% de poboación. En concreto, en Galicia, en 2021, un 61,9% de cidadáns leron algún libro no seu tempo de lecer, segundo o último Barómetro de Hábitos de Lectura da Federación de Gremios de Editores de España. “Aínda que non temos o dato exacto de cantos leron un libro en galego, normalmente baixa a entre un 6 e un 7%. Así que as nosas posibilidades están evidentemente moito máis limitadas”.
Castro e Alonso poñen o foco en que o futuro do sector cultural en xeral e o do literatura en particular dependen de como evolúa a situación lingüística. “E nese sentido non nos queda outra que ser pesimistas. Porque estamos presenciando un proceso de desgaleguización moi forte”, di Fran Alonso. O director de Galaxia coincide. “O futuro da edición, como o futuro do teatro galego, do audiovisual, da música ou de calquera outra produción cultural en lingua galega, depende da propia existencia da lingua galega”.
Castro cita dúas institucións referenciais á hora de facer esta análise: o Consello da Cultura Galega e a Real Academia Galega. “As dúas ofrecen anualmente informes sobre o estado da lingua e as dúas constatan que ano a ano perdemos falantes. Isto é para min é a gran traxedia da cultura galega. Porque a esencia do noso traballo ten que ver coa nosa lingua. Se esmorece, loxicamente a produción cultural farao tamén. Se a lingua se vai, pechamos todos”. E remata: “Así que, dalgunha maneira, vivimos un momento transcendental, como dícía Fran, pero tamén paradoxal. Temos unha cultura de altísima calidade, e así se nos recoñece, pero ao tempo o noso mercado real, o dos galegofalantes, cada vez é máis reducido. E mentres tanto as institucións que teñen que velar porque se ensanche ese mercado están a outra cousa”. (…)”

Manuel Bragado: “Entrei na edición de forma fortuíta, volvín ao ensino de xeito natural”

Entrevista de Manuel Veiga e Manuel Bragado en BiosBardia:
“(…) – BiosBardia (B): A súa é unha vida de editor, pero comezou como mestre.
– Manuel Bragado (MB): O meu primeiro emprego foi en Vivas, unha academia da rúa do Príncipe, en Vigo. Foron tres meses de 1983. O 23 de febreiro produciuse a expropiación de Rumasa, cando Miguel Boyer era ministro e Felipe González, presidente. A directora da academia pasou por todas as clases dicindo: “Niñas, acaba de llegar el comunismo a España”. Eu entrara naquela academia en teoría como psicopedagogo, pero daba clase de lingua española. Outro día, a directora paroume nas escaleiras e díxome: “Mire como va vestido, van mejor los albañiles”. Na Semana Santa decidín preparar as oposicións de Preescolar. Púxenme a chapar e díxenlle a dona Remedios Vivas que marchaba. Montoume un cristo. Aprobei co número un. Sempre fun moi vehemente cando me comprometía con algo. Por certo, era a primeira vez que se convocaban e a primeira vez que se lles permitía aos homes dar clases de preescolar. (…)
– B: E despois xa veu Xerais.
– MB: Foi un pouco casual. Chegoume pola vía da Revista Galega de Educación, o meu primeiro proxecto importante. Como era o membro do Consello de Redacción que vivía máis preto da editorial, encargábame de facer o seguimento de cada número. Así, no 86, coñecín o equipo de Xerais de Luís Mariño, a Xosé Manuel Crego, Celia Torres, Siro Iglesias… A min chamábanme “o da revista”. Xerais publicábaa porque quería que a súa liña educativa, que levaban Agustín Fernández Paz e Xosé Lastra, fose o máis coherente posíbel. Nun momento de relanzamento buscamos un director para ela e pensamos en Vítor Freixanes, pero tivo un accidente de tráfico. No verán do 90, sendo xa Freixanes o director da editorial, faloume de incorporarme ao equipo para levar a parte educativa. Era o momento da Loxse, unha oportunidade para as editoriais porque había que renovar todos os libros. Díxenlle que non, pero en setembro volve insistir, dime que vai marchar Xela Arias e que necesitan ampliar o persoal de edición. E así entrei no oficio, de forma un pouco fortuíta, e aqueles dous primeiros anos convertéronse en 28. (…)
– B: Con todo, o mundo dixital está aí.
– MB: Eu sempre quixen hibridar o dixital co texto. Empecei o blog no 2005 precisamente para aprender e para ensaiar a escritura hipertextual. E con iso volvo á miña preocupación de sempre pola escritura. Pero esa reconversión sucedeu tamén con outros produtos como os dicionarios. Agora as referencias son o da Academia e o de Rinoceronte, os dous dixitais. Pero boa parte do traballo de minaría anterior fixémolo nós en Xerais, e o ILG por suposto. Nunca fomos capaces de facer rendíbeis os dicionarios dixitais. A consulta na internet, na lectura global, tende ao gratuíto. Aínda que non sucede con todo, por exemplo non ocorre no ramo da medicina ou no xurídico, onde hai que pagar polas bases de datos. Este problema tamén o ten a edición en castelán: tamén Planeta, Random e as independentes. É un problema global.
– B: Tamén se fala moito da crise das librarías.
– MB: Para as librarías a facturación do texto aínda era máis importante, se cadra chegaba ao 80%. E se as librarías van mal ou van a menos iso tamén lle afecta á distribución do libro literario. O sistema literario galego sempre pensou que era autosuficiente, que chegaba co talento dos creadores e para min iso é máis complexo. Inflúe a distribución, que se reduciu, cada vez hai menos puntos de venda. Agora colocar douscentos exemplares non é fácil. Podemos chegar ao modelo de ter unha libraría boa, moi bonita, pero só nas cidades. E para o demais está Amazon. Resistímonos a Amazon pero agora é probabelmente o segundo cliente da editorial. O primeiro lugar ocúpao Arnoia, unha das mellores distribuidoras de España, da que as editoras galegas podemos estar ben orgullosas. (…)”

Teresa Seara: “O obxectivo do Batallón Literario foi levar a poesía á rúa”

Entrevista de María Solar a Teresa Seara na Televisión de Galicia:
“A editorial Chan da Pólvora publica Feros Corvos, Antoloxía do Batallón Literario da Costa da Morte, grupo poético que naceu en Cee en maio de 1996. Teresa Seara, profesora e crítica literaria, realizou o estudo introdutorio e a selección de poemas do volume. A entrevista pode verse aquí.”

Tabela dos libros. Marzo de 2022

Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Velaquí a nova Tabela dos Libros que ofrece a lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”