Compostela: Xornadas Gálix. Desfacendo a Raia XII. A LIX fronte aos novos formatos de lectura

Antón Cortizas: “O xogo tradicional foise perdendo porque a rúa deixou de ser das crianzas para ser dos coches”

Entrevista a Antón Cortizas en Diario de Ferrol:
“(…) – Diario de Ferrol (DF): Como se xestou o libro [Os versos da mariola]?
– Antón Cortizas (AC): É froito do Tastarabás e de Chirlosmirlos (dous traballos previos). Son versos dedicados a este xogo que en Ferrol chamamos a chapa, aínda que ten moitísimos nomes e tamén deseños. É un xogo iniciático, como un camiño de vida simbólico. A idea foi poemizar nel todos os valores do xogo tradicional.
– DF: Que vostede cultivou desde neno en Canido…
– AC: Si. Na tribo que eramos da rúa Atocha levabámonos moi ben nenos e nenas e non había un que mandase sempre. Seguiamos as pautas do xogo tradicional, así que iso se botaba a sortes.
– DF: A súa xeración, a que viviu a infancia nos anos 60, foi a última que puido gozar plenamente do xogo tradicional, do xogo na rúa?
– AC: Non, hóuboas posteriores. Por exemplo, cando estaba dando aulas en Mugardos nos 80 un dos meus labores foi divulgar o xogo tradicional e que non se perdese. Teño unha recolleita, contada polo meu alumnado, de máis de 140 diferentes. Só en Mugardos.
– DF: Chama a atención a enorme diversidade que hai neste eido…
– AC: Moita. En Chirlosmirlos, enciclopedia que publiquei despois, grazas a Henrique Sanfiz –chamoume para dicirme que aquel programa de radio que fixeramos nos 80 podía saír en libro–, aparecen 450 xogos diferentes. Posteriormente, en Tastarabás. Enciclopedia de brinquedos tradicionais, hai máis de 800 xoguetes. É unha riqueza espectacular. (…)”

Lois Pérez: “Unha das protagonistas foi alumna miña en Riotorto e faríame moita ilusión dar con ela”

Entrevista de Eva Cid Rivas a Lois Pérez en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): No libro fai unha crítica á sociedade occidental. Que opina do noso rol colectivo nas crises migratorias?
– Lois Pérez (LP): Como cidadáns estamos atrapados nunha contradición difícil de resolver. Unha das orixes do problema é o desigual reparto da riqueza, que fai que uns naden na abundancia e outros pelexen por vivir. Na medida en que a cidadanía tome conciencia desta cuestión, esixirá aos seus representantes que dean pasos para cambiar as cousas.
Por suposto, temos unha parte de culpa moi grande como sociedade, mais os poderes tamén promoven, de maneira interesada, a banalidade e o espellismo tecnolóxico para que deixemos de lado a realidade. Esta realidade é que a nosa vida ten o mesmo valor que a de calquera outra persoa na outra punta do planeta.
– ND: A separación das familias é recorrente no libro. Houbo algunha experiencia de alguén da súa contorna que inspirara esta historia?
– LP: Si. Unha das protagonistas é Alexandra, unha nena de ascendencia caboverdiana que vive en Burela. Esa nena hoxe terá sobre 20 anos. De feito, faríame moita ilusión dar con ela porque existe. Fun mestre seu en Riotorto hai 12 anos. Ela vivía soa con súa tía porque seu pai estaba embarcado no Gran Sol e súa nai estaba en Cabo Verde e ese é un dos motivos. O outro é pensar en todas as nenas e nenos que están separados por centos de miles de quilómetros de seus pais por supervivencia.
– ND: A ultradereita acusa as persoas migrantes de “vir roubar a Europa”. Cal é a súa visión sobre iso?
– LP: É unha visión moi frívola da realidade. Calquera sabe perfectamente que ninguén se xoga a vida, ninguén deixa a centos de miles de quilómetros os seus seres queridos, por vir delinquir. Tentan salvar a vida. Tentan salvar a xente que queren ou a da súa tribo. Tentan ser alguén, que é un dereito que temos todas e todos neste mundo. Todas temos dereito a ser.
A moita xente estáselle denegando ser no seu propio lugar de orixe. Esta visión que ten moita xente está directamente relacionada coa ignorancia e coa mala fe. Detrás de cada persoa agóchanse feridas de todo tipo. (…)”

Andrea Maceiras: “A calma non sempre é a emoción necesaria, precisamos todas as outras para ter vida plena”

Entrevista de Laura Veiga a Andrea Maceiras en Nós Diario:
“(…) – Nós Diario (ND): Como encaixan os extraterrestres nunha historia que xira arredor da educación emocional?
– Andrea Maceiras (AM): Quería facer unha historia que falase das emocións, porque considero que é algo interesante e que se cadra non ten a importancia que debería ter. Con todo, quería falar do tema desde unha perspectiva moi desenfadada, con sentido do humor e con fantasía. Creo que o feito de introducir un personaxe así na historia, ademais de ser un elemento humorístico polos estragos que vai creando, permite observar as emocións desde unha perspectiva un pouco máis distante ou obxectiva.
No seu planeta todo está gobernado pola lei da perfecta calma porque se supón que é a emoción ideal. A medida que se vai desenvolvendo a historia tamén se vai desbotando esta idea e imos asumindo que todas as emocións forman parte de nós e que son igualmente importantes e perfectas.
Interesábame reflexionar sobre isto porque moitas veces temos a sensación de que estar en calma é o mellor, é o primeiro que nos piden cando estamos tristes ou enfadadas. As crianzas escoitan moito o de que teñen que calmarse. E non sempre é a emoción necesaria, precisamos de todas as outras para poder vivir unha vida plena. Están aí por algo.
– ND: Como actúa o personaxe para chegar a estas conclusións?
– AM: Fai unha especie de burbullas que permiten transitar as emocións. Son paisaxes metafóricas que permiten transitar esas emocións e permiten introducirse na parte máis profunda delas para tamén aprender a comprendelas e a xestionalas dalgunha maneira. A través destas burbullas, que son simulacións, as persoas poden acceder ao cerne das emocións e asumilas como parte do que somos. (…)”