A
IV Xornada da Sección de Literatura Dramática. Cartografías da palabra en acción foi unha actividade organizada pola AELG coa colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega, co patrocinio do Concello da Coruña, Deputación Provincial da Coruña e CEDRO, e a colaboración da Universidade da Coruña.
Aquí pode verse a crónica fotográfica completa, da que publicamos hoxe estas fotos:
A IV Xornada da Sección de Literatura Dramática. Cartografías da palabra en acción é unha actividade organizada pola AELG coa colaboración da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega, co patrocinio do Concello da Coruña, Deputación Provincial da Coruña e CEDRO, e a colaboración da Universidade da Coruña.
As Xornadas da Sección de Literatura Dramática da AELG naceron con vocación de poñer en foco unha das manifestacións artísticas máis senlleiras e estratéxicas dun sistema literario e dunha cultura de seu.
A Literatura Dramática, na súa evolución estilística a través da historia, configúrase como un xénero multiforme onde a palabra artella partituras de accións destinadas aos palcos da imaxinación lectora e, de ser posible, ao xogo dos palcos teatrais. Máis que de filoloxía deberiamos falar de dramaloxía, no sentido de que os parámetros fundamentais de composición da literatura dramática especulan coa arte da acción (drama, etimoloxicamente significa acción). Falar da palabra en acción, e do movemento que esta pode implicar, leva o xénero da Literatura Dramática a mesturarse coa poesía, a deseñar pezas paisaxe, a poñerlle texto á danza ou ao circo e, por suposto, a representar historias con personaxes que fagan de espello dos aspectos máis candentes da actualidade.
A Literatura Dramática é un filón de alto potencial, que en Galiza segue a manterse case no esquecemento. Por iso cómpre deseñar encontros e actividades que exploren e poñan en valor a Literatura Dramática Galega actual, enfocada nas súas múltiples virtudes de cara ao Ensino, porque no Ensino, con maiúsculas, está o futuro.
Por outra banda, un dos elos fundamentais desta IV Xornada é servir como viveiro e estímulo para as creadoras e creadores que, nestes momentos, están a escribir ou a bosquexar algún tipo de peza para os palcos. Cómpre facilitar, visibilizar, abrir espazos de encontro para compartir eses procesos de creación e para atopar unha complicidade e un diálogo que poida potenciar esas pezas en construción. Coa alegría dun nacemento, celebrámolo a xeito de festival e chamámoslle Pezas dun Teatro do Porvir, Galiza + Portugal, que, para este 2019, ampliamos a 6 proxectos que serán amosados e compartidos en público. Ademais, queremos procurar o diálogo coas inquedanzas que, neste ámbito, podemos compartir coas dramaturgas e dramaturgos de Portugal, reforzando os lazos de irmandade que se remontan á orixe común da nosa lingua. Para promover as sinerxías e o diálogo, abrimos, neste II Festival Pezas dun Teatro do Porvir, Galiza + Portugal, a unha proposta do país veciño.
Así pois, nesta IV Xornada de Literatura Dramática 2019. Cartografías da palabra en acción, preténdese mostrar a presenza da literatura dramática galega na actualidade, tanto no ámbito do ensino como a través doutras canles de comunicación como a edición ou a programación teatral. E, por outra banda, facilitar os procesos de creación en curso, no marco galego, en relación co portugués, colaborando no seu impulso.
Terá lugar o 23 de novembro de 2019 no Espazo Normal (Paseo de Ronda, 47 –como chegar-) | A Coruña, con entrada libre.
Inscrición
Está solicitada a homologación ante a Consellaría de Educación, Universidade e Formación Profesional por 8 horas, e a matrícula é preferente para socios/as da AELG e da AS-PG (por orde de inscrición).
Hai dúas modalidades de inscrición:
1. Para o profesorado do ensino non universitario e futuros/as ensinantes do ensino non universitario, a matrícula, gratuíta, farase desde o 21 de outubro até o 21 de novembro a través da web da Asociación Sócio-Pedagóxica Galega.
2. Para as persoas que non estean nesas circunstancias ou que non lles interese o certificado homologado, deberán incribirse dirixíndose á secretaría técnica da AELG desde o 21 de outubro até o 21 de novembro a través do correo oficina@aelg.org ou o teléfono 981 133 233 (de luns a venres, en horario de 9:00 a 14:30), e a Asociación de Escritoras e Escritores emitiralles un diploma acreditativo de asistencia.
PROGRAMA
Mañá
09:45 Apertura da III Xornada.
10:00 Mesa redonda A literatura dramática nas aulas.
Presentación e moderación: Olivia Pena.
Participan: María Vilariño e Manuel F. Vieites.
11:15 Mesa redonda A difusión da literatura dramática hoxe.
Presentación e moderación: Carlos Labraña.
Participan: Inma Doval e Manuel Xestoso.
12:30 Aula maxistral a cargo de Fernando Matos Oliveira.
Aberta a todas as persoas interesadas. O autor, cun amplo coñecemento como estudoso e crítico da dramaturxia portuguesa contemporánea, falará sobre o papel da literatura dramática na configuración dunha cultura diferenciada e os camiños da dramaturxia portuguesa de onte a hoxe, mantendo posteriormente un coloquio co público presente.
Tarde
Entre as 16:30 e as 20:30 Festival Pezas dun teatro do porvir. Procesos abertos de escrita dramática.
Convocatoria aberta a 6 proxectos de escrita dramática ou dramaturxia, individuais ou colectivos, de dramaturgas/os que estean a escribir algunha peza nova ou que teñan unha peza recente e queiran abrila ao público, achegando un fragmento ou mostra desta. Entre os 6 proxectos, poderá seleccionarse tamén un proxecto portugués, para comezar a facilitar un intercambio e un diálogo entre as inquedanzas da creación actual galega e portuguesa.
O funcionamento deste festival consta dunha exposición ou mostra dun fragmento da peza ou da peza enteira, no caso de ser breve. Xusto despois, haberá un tempo complementario para un breve debate ou conversa ao seu respecto.
As presentacións faranse no formato que cada dramaturga/o ou equipo de dramaturxia considere máis axeitado á peza ou fragmento da peza que vai amosar.
No breve debate posterior ás presentacións búscase coñecer a reacción do público, nun diálogo que, quizais, poida servir para enriquecer, por parte da/o dramaturga/o ou equipa de dramaturxia, o acabado desas pezas en proceso.
Coa coordinación de Afonso Becerra de Becerreá, Vogal de Literatura Dramática da AELG, e Cilha Lourenço Módia, da Universidade da Coruña.
Entrevista
a Josi Lage en Erregueté:
“Josi Lage anunciou que despois desta edición deixaba a dirección do Festival de Teatro Galego do Carballiño (FETEGA) para dedicarse de cheo á súa profesión de actriz. Nos moitos anos que leva á fronte deste encontro, o FETEGA medrou, mais a costa de pasar por moitas vicisitudes que ela tivo que enfrontar sen contar con axudas institucionais, só co apoio do seu equipo. A presente edición semella deixar atrás as ameazas que se cerniron sobre o encontro en anos anteriores, cando a continuidade estivo en perigo. Lage fai un balance do seu traballo nun festival que cumpre agora tres décadas. | Manuel Xestoso |
– Erregueté (E): Este ano o Fetega celebra o seu 30 aniversario, despois dos problemas do ano pasado e cun mellor orzamento nesta nova edición, como afrontaron esa dificultade?
– Josi Lage (JL): O feito de que este ano o concello case dobrase o orzamento, coas axudas da AGADIC e o apoio tanto da Deputación, que sempre está, como da empresa Montañesa e os establecementos do Carballiño que colaboran con nós, a vida vese doutra cor. O Festival estivo a piques de desaparecer en dúas ocasións e sempre tivo que ver coa falta de axudas de Agadic; e o ano pasado pasámolo realmente mal. Somos o único festival de teatro galego, exclusivamente en lingua galega, e é unha mágoa que iso ás veces non se considere como un valor. Nós tratamos de ser fieis ao noso nome e ser profesionais. Iso require tempo, require unha programación e require un esforzo durante todo un ano. No Fetega non temos a sorte doutros festivais subscritos a un concello que pon o seu persoal e os seus técnicos en funcionamento. Nós contamos cun equipo que fai todo e que leva 30 anos sacando este proxecto adiante. É difícil pero estamos satisfeitos de que todo o que fixemos é pola xente, polo Carballiño e polos compañeiros que teñen unha praza máis onde mostrar en verán os seus traballos. Que o festival desaparecera ou que estivese a piques de desaparecer, a min doíame sobre todo polos compañeiros, independentemente do traballo de tantos anos. Que non se tivera en conta no seu momento, evidentemente, a min fíxome sacar as unllas. Pero tamén son unha persoa agradecida e se digo cando as cousas non están ben, tamén as teño que dicir cando están ben e estoume referindo tanto ao apoio de Agadic como polo feito de que o concello dobrase o orzamento este ano.
– P: De feito, na rolda de prensa do luns apelaban á vontade das institucións para que o festival non dependese dos vaivéns políticos.
– JL: Ten que estar claro e sempre o tivemos claro e é que o festival non podía politizarse. Soa político o de dicir que isto é do pobo e para o pobo, pero concibiuse así, como se concibiu a MIT en Ribadavia. Entón imos respectar esa idiosincrasia e imos a respectar a lingua galega. Non é de ninguén máis, de ningún partido político e imos loitar para que se siga mantendo así. É unha das cousas que máis teño en conta de cara á sucesión: que non se politice e que siga no Carballiño. Que despois siga medrando e que se poida algunha parte noutra cidade, estupendo porque eu aspiro a que a persoa que veña o faga medrar. Ese polbo, nunca mellor dito, con ese concepto estamos traballando agora. O epicentro é o Carballiño pero pode haber tentáculos que se estendan. Eu quero que o festival medre e eu creo que a persoa que veña o vai conseguir.
– P: Aínda que está fóra do programa, como valoras o que esta sucedendo agora no FITO?
– JL: Unha tristeza. Tanto a nivel particular como a nivel de festival porque son compañeira, e porque eu estiven nesa situación. Eu sei o que doe non ter as axudas, non ter as colaboracións das institucións e esa é unha das cousas que a min máis me cansaron nestes 20 anos de traballo; lidar coas autoridades é o máis duro.
O que lle pasa ao FITO é inconcibible. Un festival que leva tantos anos que leva e que é un referente a nivel galego en que ser apoiado. O concello debería facelo a súa bandeira. Dóeme a súa situación do FITO e gustaríame mostrarlles o meu apoio como compañeira e como directora do festival de teatro galego. (…)”
Entrevista
de María Obelleiro a Manuel Xestoso en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): As ruínas de Europa consegue a amálgama precisa entre a historia e a actualidade: desde a destrución de Pompeia até o drama das persoas refuxiadas. Como construíches a obra?
– Manuel Xestoso (MX): Ben, antes de nada debo dicir que a alusión ao drama das persoas refuxiadas é unha interpretación túa que eu nin subscribo nin desminto: ante a idea de que o autor debe explicar os seus libros eu opoño a de que son os libros os que explican o autor. Por outra banda, a actualidade non me parece un terreo particularmente atractivo para sementar nel a palabra poética. Ao contrario, o libro parte da idea de que é a ruína a que realmente nos conforma. A ruína é aquilo que sobrevive á destrución, aquilo que se resiste á desaparición; é, xa que logo, o único que perdura á acción erosiva do tempo e da Historia, un indicio de permanencia ao que podemos agarrarnos.
O libro foi construído case como a crónica da viaxe por unha paisaxe crepuscular, unha viaxe de inverno por esa Europa posterior a Auschwitz na que, segundo Adorno, xa non se pode escribir poesía. Claro, cada libro de poemas que se escribe desde aquela debería pensar en como é posíbel refutar as palabras de Adorno, e con esa conciencia está escrito As ruínas de Europa. Tendo en conta, ademais, que a historia europea recente non fixo máis que engadir argumentos a favor de Adorno.
– SG: Falabas de Adorno. Precisamente, unha das principais características ten a ver coas múltiplas referencias filosóficas e literarias que agochan os poemas. Un trazo derivado da túa faceta como crítico?
– MX: Trátase de refutar o poema como aquilo que se definía como “expresión do eu íntimo”. O discurso poético está cruzado por infinidade de voces –ruínas, talvez– que proceden de, entre outros lugares, a propia tradición literaria. Enfrontarse con esas voces supón pasar da lectura como produción de sentido á relectura como produción de realidade. Desde Lacan sabemos que a conciencia está condicionada pola orde simbólica e, xa que logo, cuestionar e interrogar esa orde transfórmase nun deber de quen toma a palabra no espazo público.
Por outra banda, un dos detonantes na escrita deste libro foi precisamente o cuestionamento sobre a voz do crítico. Quen fala a través desa voz? Por soberbio que pareza, eu creo que o crítico debe falar en nome da comunidade, expresar as súas necesidades e, dalgún xeito, avaliar en que medida as obras que aborda contribúen ao ben común da sociedade á que se dirixe. Nun sistema cultural como o galego, sometido a circunstancias que impiden teimudamente a súa normalización, iso require unha responsabilidade e un esforzo suplementario que pode ser extenuante. Facer uso dunha voz na que ese compromiso se atenuase transformouse case nunha necesidade persoal para definir o lugar desde o que escribía. (…)”
Artigo 
publicado en Horchataenlasvenas, de Rubén Reiriz Polo:
“Xornadas sobre a Dramaturxia galega
Teatro e crítica literaria (Salón Teatro, 9-12-2016).
– Roi Vidal: “É difícil xulgar a compañeiros de profesión. É difícil ser sincero. Ás veces recibimos malas caras, outras sorrisos… O que non recibimos son cartos. A crítica escénica está mellor ca nunca pero xamais será sa se non é minimamente profesionalizada”.
– Camilo Franco: ““Falamos moito e facemos pouco. Non é culpa nosa, nin vosa, nin sequera do presidente. A crítica non pode ser subsidiaria do obxecto do que se fala”. “Ser crítico non ten transcendencia. Está cerca do onanismo”.
A misión do teatro é analizar a sociedade, divertir, tentar a profundidade filosófica… Para o porvir hai que ollalo que pasa fóra. Facer un exercicio de exixencia. “O postdrama morreu tres minutos despois de nacer. A decoración de decorados non abonda”.”
– Inma López Silva: “Os críticos optimizamos recursos. Criticamos as pezas que vemos representadas sen ler os textos orixinais. Os que escriben teatro non o fan para o papel, sería decimonónico, senón para as táboas”. Clama pola profesionalización do oficio de dramaturgo. A crítica debe documentar como a sociedade entende as cousas. “Levantamos acta dun momento de cambio do teatro galego”.”
– Manuel Xestoso: “Os que estamos afeitos ó mundo escénico temos a crítica como profesión ou a lo menos como vontade”. A Idade de Ouro, se a houbo, rematou. “Só Inma escribía en 2012 en Tempos Novos unha vez ao mes. E a profesión non protestaba moito”. Dóelle esa falta de rebeldía. Dentro da crítica non só están as de 3000 caracteres,tamén pode haber crónicas, entrevistas, reportaxes… Manuel Bragado declarou que se publican apenas quince textos teatrais ó ano pero “na Revista Galega de Teatro publicamos outras catro que non constan. Esa porcentaxe amosa unha situación dramática”. Vai máis alá. “Hai un conflito de identidades. Calquera cousa que leve o apelido galego atópase grandes dificultades”.”
Desde
a Asociación de Actores e Actrices de Galicia:
“A Revista Galega de Teatro saca á súa rúa o seu número 87 e faino estreando deseño, nome e equipo. O acto de presentación do novo número terá lugar o xoves 17 de novembro ás 20:30 horas na Sala Ártika de Vigo (Avenida da Beiramar, 113).
O evento contará coa intervención do novo equipo de dirección, formado por Vanesa Sotelo (Directora), Manuel Xestoso (Subdirector) e Roberto Pascual (Secretario), xunto coa presenza de Antón Lamapereira, Presidente do Consello Editorial da publicación, e do Deputado Provincial de Cultura, Xosé Leal. A creadora María Roja completa o programa da presentación coa intervención Facerse a morta no medio do corredor. Ao finalizar, servirase un viño para brindar pola ocasión acompañado por unha actuación musical sorpresa.
A Revista Galega de Teatro estrea equipo, deseño e nome sen renunciar á esencia dun proxecto que naceu hai máis de trinta anos. Así, a RGT transformada en erregueté mantén as súas seccións habituais recuperando a sección de Banda Deseñada con “A Pataca Quente de Rubina Kenéve” e incorporando un novo espazo de creación baixo o nome de “Ruxerruxe”. Dedicado á Dramaturxia Galega, entre os contidos destacados deste número 87 atópanse a entrevista co director teatral Oskaras Korsunovas e a edición en galego de A obediencia da muller do pastor, de Sergio Martínez Vila, gañador do XL Premi Born de Teatre.
A RGT é unha publicación trimestral dedicada á difusión das artes escénicas e está editada pola Asociación Cultural Entre Bambalinas.”
Desde
Revista Galega de Teatro:
“Sumario:
– Editorial.
– Banda deseñada. Primeira páxina da banda deseñada 2132, ilustrada por Diego Blanco a partir da obra homónima de Roberto Vidal Bolaño.
– Temas. Coordenadas da poética histórica bolañesa/Xosé Manuel Fernández Castro; Historias de ausencias e doenzas: Guerra Civil e ditadura no teatro de Roberto Vidal Bolaño/ Iolanda Ogando; Urbano R. Moledo: un dramaturgo de trincheira/ Rexina R. Vega.
– Festivais: XXIX Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia/Manuel Xestoso; LXVII Festival de d`Avignon/Afonso Becerra de Becerreá; Galicia Escena Pro/Camilo Franco; XXVIII Festival Iberoamericano de Teatro de Cádiz/ José Henríquez; XVII Encuentro de Mujeres de Iberoamérica en las Artes Escénicas/Vanesa Sotelo; Mexe: II Encontro de Arte e Comunidade/Xoán C. Riobó e Antón Lamapereira.
– Espectáculos: Curriculum vitae, de Redrum Teatro/Manuel Xestoso; Románticos, de P. T. Excéntricas/ Manuel Xestoso; Sigue buscando, de Funboa Escénica/Afonso Becerra de Becerreá.
– Espazos: Un tranvía chamado desexo: do escenario á pantalla/ Alba Ermida; Xornadas Abrente/Redacción.
– Libros: José Silvent Martínez, o mítico Barriga Verde, de Xaime Iglesias González/Xoán C. Riobó; Fondo Teatral María Casares.
– Entrevistas: Marcos Abalde/Vanesa Sotelo.”
O 
xoves 4 de outubro, ás 20:00 horas, na Libraría Librouro (Rúa Eduardo Iglesias, 12) de Vigo, terá lugar a presentación do libro Antón Reixa. Ghicho distinto de Xosé Cid Cabido e Manuel Xestoso, publicado en Xerais. Xunto aos autores, participan Xosé Manuel Pereiro, Antón Reixa e Manuel Bragado.
