Ars dedicandi: Advento de Manuel María

Desde o blogue de Armando Requeixo, Criticalia:
“O 6 de outubro hai oitenta e seis anos que viña o mundo Manuel María, un dos poetas máis destacados e prolíficos da literatura galega da segunda metade do século XX.
Os seus comezos inscribíronse na lírica da anguria tebreguenta con títulos como Muiñeiro de brétemas (1950) ou Morrendo a cada intre (1952). Veu logo Terra Cha (1954), que marcou un cambio de rumbo na súa escrita que confirmaron libros posteriores.
No mesmo ano no que vía luz aquel volume darredor do mundo chairego publicábase tamén Advento, poemario que acolleron as Ediciones Galicia do Centro Galego de Bos Aires nunha lucidía edición para a que Luís Seoane creou a cuberta.
Este Ars dedicandi recupera as palabras que nun exemplar daquela primeira edición estampou Manuel María para os seus amigos Carmen Blanco e Claudio Rodríguez Fer, estudoso este último que lle dedicaría unha ben ampla análise baixo o título “Manuel María e a cultura popular” no libro Poesía galega. Crítica e metodoloxía (1989).
O “corazón ilusioado” do Manuel María que lembraba en 1984 a emoción coa que estreara aqueles versos trinta anos antes é o que agora contaxia estas liñas, que queren ser un pequeno testemuño para un home grande.”

advento_ars_dedicandi

Taboleiro do libro galego XXXVI (setembro 2015), por Ramón Nicolás

Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Tras o período vacacional retorna a sección do “Taboleiro” a este blog. Grazas á participación destas catorce librarías colaboradoras: Libros para Soñar, Andel, Librouro, Casa del Libro e Cartabón de Vigo, O Pontillón de Moaña, Miranda de Bueu, Aira das Letras de Allariz, Lila de Lilith e Couceiro de Compostela, Biblos de Betanzos, Trama de Lugo, Suévia da Coruña e Paz de Pontevedra.

NARRATIVA
1º-. A praia dos afogados, de Domingo Villar, Galaxia, e Cabalos e lobos, de Fran P. Lorenzo, Xerais.
2º-. Un animal chamado néboa, de Ledicia Costas, Xerais.
3º-. A identidade fascinada, de Antonio Piñeiro, Galaxia.
4º-. Xeixos, de Suso Lista, Embora.
5º-. Contos do mar de Irlanda, de Xurxo Souto, Xerais.
6º-. O frío azul, de Ramón Caride, Urco.
7º-. O viaxeiro radical, de Xerardo Quintiá, Galaxia.
8º-. O ocaso da familia Portela, de Noa Pérez González, Barbantesa.
9º-. A verdade nos espellos, de Pablo Rubén Eyré, Sotelo Blanco.
10º-. Agosto de memoria e morte, de X. Fernández Leiceaga, Xerais.
11º-. Muros de aire, de An Alfaya, Xerais.

POESÍA
-. A boca da terra, de Manuel Rivas, Xerais.
2º-. Celebración, de Gonzalo Hermo, Apiario.
3º-. Bazar de traidores, de Elías Portela, PEN Club.
4º-. Unha viaxe de ruminantes, de Baia Fernández de la Torre, Deputación de Pontevedra.
5º-. Advento, de Manuel María, Fundación Manuel María.
6º-. Dominio público, de Ramón Neto, Caldeirón.

ENSAIO-TEATRO
-. O Piloto. O último guerrilleiro, de Afonso Eiré, Hércules de Edicións.
2º-. Pequenas historias para falar de emocións e sentimentos, de Julia Fernández Rodríguez, Galaxia.
3º-. Un cesto de mazás, de Montse Fajardo, autoedición.
4º-. As mulleres do monte, de José Antonio Gurriarán, Galaxia.
5º-. Nacionalismo galego aquén e alén mar, de Uxío-Breogán Diéguez, Laiovento.

XUVENIL
-. As palabras poden matar, de Marcos Calveiro, Xerais.
-. A neve interminable, de Agustín Fernández Paz, Xerais.
-. Como unha áncora, de Iria Collazo, Galaxia.
-. Dragal IV, de Elena Gallego, Xerais.
-. Non hai luz sen escuridade, de Andrea Barreira, Urco.
-. Feitizo de sangue, de Sabela González, Galaxia.
-. Madonna e outros contos de inverno, de Manuel Rivas, Xerais.

INFANTIL
-. Onde viven os monstros, de Maurice Sendak, Kalandraka (tradución de X. M. González Barreiro).
-. O valente coello que quixo soñar, de Miguel Ángel Alonso Diz – Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
-. Escarlatina, a cociñeira defunta, Ledicia Costas – Víctor Ribas, Xerais.
-. O meu pesadelo favorito, de María Solar, Galaxia.
-. Once damas atrevidas, de Oli e H. Thomassen, Kalandraka.
-. A historia de Parche, Concheiro, Os Biosbardos.

LIBROS CD-DVD
-. Alegría!, Sérgio Tannus – Luís Barbolla (ilustracións), Galaxia.
2º-. Un conto ao revés, Chuches Amil, Galaxia.
3º-. Non hai berce coma o colo, de Paulo Nogueira e Magoia Bodega (ilustracións de Mariona Cabassa), Kalandraka.
4º-. Gatuxo, de Magín Blanco, Fol Música.
5º-. A nena e o grilo, Magín Blanco e Iván Prieto, OQO.

BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero V, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. Aventura no Camiño de Santiago, de Primitivo Marcos, El Patito Editorial.

Manuel María presenta a Celso Emilio Ferreiro (1963)

Desde o Caderno da crítica, de Ramón Nicolás:
“Nos fondos da Fundación Celso Emilio Ferreiro consérvase unha apreciable documentación que explicita a relación fraternal que uniu o poeta de Celanova con Manuel María. Alén da relación epistolar cruzada entre eles ao longo de moitos anos atópanse outro tipo de textos como os que, por cortesía da Fundación CEF, se ofrecen hoxe aquí: tres folios que conteñen as palabras, en clave admirativa e emocionada, que Manuel María leu o 20 de decembro de 1963 no Casino-Ateneo de Monforte de Lemos e que prologaron a lectura que fixo Celso Emilio Ferreiro dun feixe de composicións propias. (…)”

mm1mm2mm3

A Fundación Manuel María recupera as obras máis emblemáticas do escritor

DesdeManuel María Sermos Galiza:
“Poucos escritores hai con capacidade para facer gozar coas súas creacións a leitores e leitoras de diferentes idades e xeracións. Manuel María era, é, un deles. Así, na súa amplisima obra hai relatos que son quen de encandilar a crianzas, versos que marabillan adolescentes (e non tan adolescentes) e unha escrita que segue a ser referencial e sedutora para moit@s.
Consciente do poder de convocatoria que mantén intecta a obra de Manuel María, así como das dificultades de atopar parte da mesma, a Fundación que leva o nome do Poeta Nacional, decidiu dar un paso adiante e facendo “un grande esforzo” vén de publicar algunhas das súas obras máis emblemáticas. E faino ás portas de 2016. ano no que o Día das Letras Galegas se lle adica ao de Outeiro de Rei. Aliás, tamén dispoñibilizará unha serie de recursos que se poñen a disposición do profesorado desde a web da Casa Museo.
O catálogo procura “atender a todas as idades e preferencias”, explica a Fundación, con especial atención ao público escolar, mais non só. Hai obras como O bigote de Mimí, relato ilustrado por Xaquín Marín e especialmente centrado nas crianzas. Ou o xa mítico Os soños na gaiola, que inclúe un código para a descarga dun DVD con 12 poemas recitados polo propio Manuel María.
Cando o mar foi polo río ou A tribo ten catro ríos son outras das obras neste catálogo, ambas as dúas dirixidas a leitores a partir dos 12 anos de idade. Non falta, claro, Terra Chá, un dos libros de referencia de Manuel María, unha obra emblemática. Tamén hai cabida para a prosa xornalística (Memoria da Terra) ou para antoloxías poéticas (A esencia máis nosa) ou correspondencia (con Otero Pedrayo).”

Compostela: actividades literarias destacadas no Festigal 2015

NaFestigal 2015 Galería das Letras do Festigal 2015, que se celebrará no Campus Universitario Sul de Santiago de Compostela, terán lugar as seguintes actividades literarias destacadas o sábado 25 de xullo:

16:00 h. Presentación do libro: Guía para o descenso enerxético, Manuel Casal, Véspera de Nada.
16:30 h. Presentación dos libros: O bigote de Mimí e Sonetos á Casa de Hortas, de Manuel María, Fundación Manuel María.
17:00 h. Presentación do libro A galera de Xelmírez, de Xabier Paz, publicado en Xerais.
18:00 h. Na Banca de Livros da Através Editora, Helena Miguélez-Carballeira e Valentim Fagim asinarán exemplares das súas obras Galiza, um povo sentimental? e a novidade O galego (im)possível. Ainda mais.
19:30 h. Presentación do libro A República das Palavras, de Séchu Sende, publicado por Através Editora.
20:00 h. Presentación de Historia de Galicia, de David Pérez, publicado en Edicións do Cumio.
20:30 h. Presentación de Nacionalismo galego aquén e alén mar. Desarticulación, resistencia e rearticulación (1936-1975), de Uxío-Breogán Diéguez Cequiel, publicado por Laiovento. No acto acompañan ao autor Afonso Ribas e Xavier Vence.
21:00 h. Presentación do libro Indecencias e corruptelas, de Manuel Monge, publicado por Corsárias.
21:30 h. Presentación do proxecto artístico-literario Libros para Mirar, de Luz Darriba.

Obxectivo de 2016: vincular o centenario das Irmandades co ano de Manuel María

Desde10995389_669615503171946_2441754798931090968_n Sermos Galiza:
“Tras o xantar popular no que participaron ao redor de 500 persoas, representantes das Directivas dunha vintena de asociacións culturais de base participaron nun encontro que tivo lugar na propia carballeira de Santa Isabel de Outeiro de Rei para trazar as liñas de acción nas que traballarán o ano que vén. Entre os principais acordos aos que chegaron as persoas participantes destaca a vinculación da conmemoración do centenario das Irmandades da Fala coa elección de Manuel María como escritor ao que se lle dedicará o Día das Letras de 2016.
Precisamente, nunha conversa con Sermos Galiza (que pode consultarse no último número do semanario), Saleta Goi, presidenta da Fundación Manuel María de Estudos Galegos, sinalaba que “a Manuel María encantaríalle coincidir no tempo coa celebración do centenario do nacemento das Irmandades da Fala”. Tamén o ratificaba esta mañá Manuel Ferreiro, que como chairego representante do Padroado da Fundación tomou a palabra na ofrenda floral coa que as persoas participantes no convivio lembraron o poeta de Outeiro de Rei.
O segundo acordo adoptado na xuntanza desta tarde ten a ver coa necesidade de elaborar un estudo concreto -tanto sobre as Irmandades como sobre Manuel María– das actividades e persoas relacionadas coas vilas do país e socializalas a través de conferencias, roteiros…
Ademais, as persoas representantes das Directivas das entidades culturais que formaron parte do convivio determinaron editar a publicación co corpo central do manifesto das Irmandades da Fala, do que se salientou a súa actualidade tantos anos despois.
Tamén se resolveu conferirlle un enfoque didáctico para a escola ás accións que se desenvolvan en 2016, co fin de contar con unidades didácticas para traballar no ensino.
Co fin de avanzar no traballo acordado na tarde de hoxe e de estendelo a outras entidades que quixeren sumarse, as asociacións culturais marcaron un novo encontro para o mes de setembro.”

Manuel María: “Os poetas novos falan menos de literatura”

DesdeManuel María BiosBardia, por Manuel Veiga:
“O 2016 será o Ano Manuel María na cultura galega. O autor chairego será homenaxeado o próximo ano co Día das Letras, doce anos despois da súa morte. Recordamos varias chaves do seu pensamento literario e experiencia vital publicando esta entrevista que saíu hai case vinte anos no semanario A Nosa Terra, concretamente no número 690, do 7 de setembro do 1995. Unha boa oportunidade de coñecer máis un poeta pendente do seu tempo, que sempre se negou a construír calquera torre de almafí. (…)
– A Nosa Terra (ANT): O día 15 [de setembro de 1995] recibirá unha homenaxe de moitas e variadas persoas deste país. Quizais ese consenso ao redor seu teña que ver co feito de que vostede foi considerado sempre un poeta da Terra, no sentido que lle deu Otero, e do pobo, en virtude da súa sensibilidade para coa colectividade á que pertence. Esas características foron esquecidas polos escritores máis novos?
– Manuel María (MM): Teríano que contestar eles. Pola miña parte, podo dicir que sentín desde rapaciño a conciencia de pertencer a unha comunidade e, por outra banda, deime de conta de que esa comunidade non estaba normalizada. Pareceume o máis natural denunciar esta situación precaria e dicirlle á xente que nos xogamos mesmo a nosa sobrevivencia. Dentro desa loita que falabamos antes contra a morte, os individuos tamén se salvan non só individualmente, senón tamén colectivamente. Se o teu pobo é algo na historia élo ti tamén. Ora, estar de parte dos que padecen a historia sempre trae un conflito e estar do lado dos que a fan pode traer prebendas. Hoxe o escribir en galego pode dar diñeiro en canto os teus libros vaian ao ensino, iso pode crear uns intereses e a decisión de non tocar nada que moleste o máis mínimo a un poder que, en definitiva, é alleo a nós. (…)
– ANT: Entre as persoas que admira da época, quizais destaquen Maside e Otero.
– MM: Maside foi quen máis influíu en min como persoa. Era serio e tímido. Tiña duas eivas: unha tuberculose e unha diabete, polo que facía unha vida moi ordenada, aínda que era un gran fumador. Cando chegamos a Santiago, Novoneira e máis eu comezamos a falar con el e a intimar. Emprestounos moitos libros galegos da súa biblioteca, case todos os que publicara Nós. Tiña unha sólida formación intelectual e moitos contactos, por exemplo co PC. Foi o que me explicou o que era o marxismo. Porque nós tiñamos un trato grande con Piñeiro e el dicíanos que o marxismo, en canto que se definía como universalista, non casaba co nacionalismo. Tamén nos deu notícia de xente que estaba en América, como Seoane, Dieste ou Lorenzo Varela, que eran os que non adoitaban citar os do grupo Galaxia.
Otero tamén tiña as súas prevencións a respecto desta xente. A convivencia con Otero resultaba moi grata. Pese aos seus longos monólogos era moi observador, non se lle escapaba nada e tamén escoitaba, aínda que non sei como, nin cando. Era moi xeneroso e non falaba mal de ninguén. Se alguén lle fixera dano dicía que á xente había que comprendela que debía un poñerse no seu lugar, que ás veces a necesidade… Un día na casa de García Sabell, despois de xantar, e de tomar uns grolos de augardente de herbas, fitou para a copa de cristal tallado e botou un discurso moi florido sobre as esencias do outono que alí se reflectían, etc. Rematou dicindo que el estaba alí porque era un vello que aínda decoraba unha mesa. Ou seña que era moi conscente de todo. (…)
– ANT: Ten afirmado que os escritores de linguas periféricas en Madrid non se len nin traducidos.
– MM: Si, creo que é asi. Pásalle mesmo aos portugueses. Vennos como uns tipos raros que están metidos nun cortello e escriben nun dialecto vernáculo. A proba son as escasas traducións de calquera destas linguas ao español. Teño estado en bastantes congresos en Portugal e os poetas de lingua castelá sempre me deron a impresión de que se comportaban coma se estivesen nun país conquistado, sen participar nas discusións, tomando a broma a cultura portuguesa e mesmo con actitudes descorteses, en xeral. Hai anos, nun destes encontros, e con presenza de poetas de toda Europa, cantou para nós o Fado Universitário de Coimbra, que só actúa en ocasións moi excepcionais. Deuse a casualidade de que de cinco escritores casteláns, algúns de renome, ningún asistiu. Algo que os amolaba moito nos congresos é que, cando interviñan eles, os portugueses non poñían os auriculares de tradución simultánea e, cando falaban os portugueses, eles tiñan que poñelos porque non entendían nada. (…)
– ANT: A literatura galega de hoxe abala entre a poesia hermética e a novela de supermercado. Vostede que coñeceu épocas moi diferentes, a que pensa que se debe?
– MM: Á poesia fóronlle sacando mercado. Deixouse de promover e de ler nos centros de ensino. O libro que se vende, non só o galego senón tamén o de castelán, é o que vai aos centro de ensino. A xente escribe novelas para gañar un premio que agora empezan a estar ben dotados, malia que Paco Vázquez fixera o que fixo, ou para metelos nos colexios. Paréceme tamén unha mentalidade trabucada esa de facer as cousas simples para que as entendan os rapaces. Simplificar non é sempre clarificar senón empobrecer. Sobre a poesía, coido que hai un afán de orixinalidade e tamén moitos poetas que son profesores e caen un pouco no exercicio literario. Na miña opinión, hai algúns novelistas moi bos e algúns poetas que me gostan moito que teñen un verso moi claro, honrado e cun gran dominio da composición. Estou a pensar en Fiz Vergara Vilariño, en Darío Xohán Cabana, en Antonio Tovar, que ten un libro asombroso: A nada destemida, ou mesmo en Rodríguez Baixeras que é un bon sonetista. E xa apuntan algúns novos como un dos irmáns Villar. Claro que despois da xeración espléndida que houbo na posguerra, con Cuña, Novoneyra, Ferrín, Bernardino Graña, García Bodaño, Celso Emilio Ferreiro ou Díaz Castro, que foron grandes poetas, pois o de agora pódese considerar unha focha que se superará. (…)”