Artigo de Susana Sánchez Arins na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Helena Miguélez-Carballeira faz um percorrido, em Galiza, um povo sentimental?, pola história do nacionalismo galego e de como tal história foi narrada, para pescudar nessa narrativa (lembrai que narrar outra cousa não é que fabular) as ideias, o imaginário sobre o qual foi construído o discurso nacional. Amedida que o estudo avança vai-nos mostrando como a imagem de nós mesmas foi configurada polo colonizador e como o nacionalismo galego foi (auto-)retratando(-se) Galiza en função da imagem que d@s galeg@s espelhava o nacionalismo espanhol. Na Espanha a Galiza era representada duma maneira e os galegos (sim, elEs) recolhiam a luva da provocação e procuravam uma pintura que fosse uma resposta. Enfim, não somos outra cousa que um sujeito subalterno, que diria Gayatri Spivak.
A problematização para as mulheres aparece quando desde as espanhas é associado o mito das origens célticas ao modelo da imoralidade e a indecência. Sempre, em qualquer situação de conflito entre comunidades, a arma mais eficaz é sexualizar as mulheres (pág. 43) e ligar a decência da comunidade à daquelas. Apartir deste feito, Miguélez-Carballeira dá conta, recorrendo textos literários, políticos, jornalísticos, da existência de um contínuo diálogo entre um nacionalismo e outro, e também entre as diferentes correntes do galeguismo. Este diálogo en conflito, cheio de fios e meadas, origina uma complexa trama na que os tropos são contrastados, rectificados, adaptados ou suavizados en função de interesses e circunstâncias. Mas sempre ficando nós, as mulheres, subalternas perdidas.
Nesta retórica de ataques, ridículos, de exclusão e inclusão entre tírios e troianos é estabelecido um claro diferencialismo sexual, no que o elemento racional, viril, valente, afouto é tomado positivamente e aquele sentimental, feminino, submisso e medroso é arrojado como despreço na face do contrincante. Toda uma série de elementos se configuram em volta destes dous pólos como constelações: do racional imos ao público e ao político, do sentimental, ao privado e ao poético. Perante o modelo de mulher (Galiza) indecente, é criado um modelo de mulher (Galiza) modesta, obediente, sentimental. Perante o modelo de mulher (Galiza) submissa, é criado o modelo da Galiza (mulher) viril, e são rejeitadas as atitudes femíneas, sentimentais das correntes en competência. Em função destes modelos é interpretada, revisada, corrigida e readaptada a figura de Rosalia de Castro, a mulher (Galiza) mito.
Assim, por exemplo, a autora mostra no capítulo III como os moços das Irmandades se auto-erigem em nacionalistas políticos fronte ao regionalismo sentimental que defendem (dizem) pessoas como Couceiro Freijomil e chegam, nos seus artigos de opinião e palestras, a igualar a ideia de fazer política com a de se fazer homem. Estes tropos virilizadores tenhem continuidade ao longo de todo o século XX, estorvando tanto a presença de mulheres no campo da política1 como o surgimento de um pensamento feminista autónomo dentro do próprio nacionalismo.
Neste sentido gostamos especialmente do capítulo que Helena Miguélez-Carballeira dedica a Carvalho Calero, mais que pola análise, cremos que certeira, da sua obra desde uma perspectiva feminista, pola clarificadora exposição do seu rol assombrador sobre a primeira geração de críticas feministas galegas, empeçadas no seu trabalho pola atitude paternalista e fiscalizadora adoptada para com elas polo professor.
Galiza, um povo sentimental? é uma boa prova de como a asunção das metodologias críticas feministas podem deitar luz, abrir portas e questionar a configuração do imaginário cultural, ideológico e político de um país. Ou de como todo isso, gênero, cultura, política, está tão entramado que só uma olhada feminista pode ajudar a perceber o ponto com que é tecido. Ou de como devemos revisar as nossas histórias cultural e literária para desvendar a força que na sua configuração teve o sexismo. Ou de como, sempre, a melhor arma contra qualquer inimigo de qualquer caste é denigrar as mulheres. E de como, antes que em matar o pai, o nosso futuro está em matar o patriarcado.”
Arquivos da etiqueta: Através Editora
Compostela: presentación de Galiza, um Povo Sentimental?, de Helena Miguélez-Carballeira
Helena Miguélez-Carballeira: “A idea da Galicia sensible foi unha forma de desmobilizar as súas aspiracións nacionais”
Entrevista a Helena Miguélez-Carballeira en La Opinión:
“A filóloga galega Helena Miguélez presentou o pasado venres no café-libraría Linda Rama o seu libro Galiza, um povo sentimental?, que edita Através Editora. Esta profesora titular de Estudos Hispánicos no departamento de Linguas Modernas da Bangor University (Reino Unido) elabora unha documentada análise arredor da construción do estereotipo de Galicia como un pobo sentimental e morriñento, así como da funcionalidade política que historicamente puido ter este discurso.
– La Opinión: O seu libro céntrase na análise do estereotipo de Galicia como un pobo sentimental. En que consiste esa sentimentalidade?
– Helena Miguélez-Carballeira: A identidade galega moitas veces se vencella á palabra sentimentalidade ou a outros adxectivos que remiten á mesma idea: a de Galicia como un pobo poético, lírico e ao galego como unha lingua musical, cantareira, meiga. Acontece o mesmo coa idea da morriña e a saudade, que se utilizou moito para remarcar esa especie de ser galego como algo máis emotivo que racional. Son palabras que parece que non din nada pero que remiten a iso. Construíuse un estereotipo en torno a Galicia marcadamente sentimental, máis feminino, que se contrapón co político. Esta dicotomía entre masculino-razón e feminino-sentimento é algo moi do século XIX, cando comeza a marcarse a familia e o fogar como o lugar da muller e o traballo e a política como o do home. Partindo disto, creo que o feito de que o galego sexa o feminino foi unha forma de despolitizar e desmobilizar o discurso que estaba nacendo sobre unha posible diferenza ou aspiración nacional galega. (…)”
Ourense: presentación de Conversas com Isaac Alonso Estraviz
A sexta feira 12 de decembro, ás 20:00 horas, no Liceo de Ourense (Rúa Valentín Lamas Carvajal, 5), preséntase o libro Conversas com Isaac Alonso Estraviz, de Bernardo Penabade, publicado por Através Editora. No acto, organizado pola A. C. Auriense, participan, xunto ao autor, Miguel R. Penas e Isaac Alonso Estraviz.
Pontevedra: programa de actividades do Culturgal 2014
Ferrol: presentación de Breve História do Reintegracionismo, de Tiago Peres
A sexta feira 7 de novembro, ás 20:00 horas, na Fundaçom Artábria (Travesa de Batallóns, 7) de Esteiro, Ferrol, preséntase Breve História do Reintegracionismo, de Tiago Peres Gonçalves, publicado por Através Editora. No acto, xunto ao autor, participa Maurício Castro.
Taboleiro do libro galego (XXV), por Ramón Nicolás
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Retorna tras o verán o «Taboleiro do libro galego» que, coma sempre, ofrece as novidades editoriais en lingua galega máis vendidas ao longo dos meses de xullo e agosto. O meu agradecemento ás trece librarías que participaron nesta ocasión: Paz, Trama, Suévia, Miranda, Biblos, Andel, Cartabón, Aira das Letras, Pedreira, Libros para soñar, Á lus do candil, Casa do Libro (Vigo) e Lila de Lilith. Ao tempo a miña gratitude, nestes momentos que lamentablemente pecha as súas portas, á Libraría Carricanta de Betanzos pola súa colaboración, sempre tan garimosa, con este proxecto.
NARRATIVA
1º-. Contos do mar de Irlanda, de Xurxo Souto, Xerais.
2º-. A viaxe de Gagarin, de Agustín Fernández Paz, Edicións Xerais.
3º-. A voz do vento, de Pemón Bouzas, Xerais.
4º-. Orlando. Unha biografía, de Virginia Woolf (tradución de Celia Recarey), Irmás Cartoné.
5º-. Chovida do ceo, Alfredo Conde, Edicións Xerais.
6º-. Escrito en cafeterías, Miguel Anxo Murado, Galaxia.
7º-. Salseiros, de Suso Lista, Embora.
8º-. Os televisores estrábicos, de Ramón Vilar, Xerais.
9º-. Os pantalóns nunca foron cousa boa, de Lidia Gómez, Biblos.
10º-. Vento e chuvia. Mitoloxia da antiga Gallaecia, de Manuel Gago e Manel Cráneo, Xerais.
POESÍA
1º-. Ningún amante sabe conducir, de Rosalía Fernández Rial, Positivas.
2º-. Transfusión oceánica, de Xosé Iglesias, A. C. Caldeirón.
3º-. Estrela do Norte, de Luís Rei Núñez, Faktoría K.
4º-. Eu violei o lobo feroz, de Teresa Moure, Através.
5º-. Sobre ruínas, de Xesús Rábade Paredes, Alvarellos.
6º-. A distancia do tambor, de Eva Veiga, Espiral Maior.
ENSAIO-TEATRO
1º-. Eu estaba alí, Afonso Eiré, Hércules de Edicións.
2º-. Contra a morte das linguas, de Miguel Moreira, Edicións Xerais.
3º-. Guía para o descenso enerxético, A. C. Véspera de nada.
4º-. Crónicas dun tempo escondido, de Sabino Torres, Galaxia.
5º-. Xavier Vence. Conversas, de Xan Carballa, Engaiolarte Edicións.
6º-. A alternativa está aquí, de María Reimóndez, Xerais.
7º-. Fisterra. A derradeira perla de Occidente, de Modesto Fraga, edición do autor.
XUVENIL
1º-. Ámote, Leo A. Terminal de… chegadas?, de Rosa Aneiros, Edicións Xerais.
2º-. Dragal III, de Elena Gallego, Xerais
3º-. Recinto gris, de Ledicia Costas, Edicións Xerais.
INFANTIL
1º-. O soño de Esther, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
2º-. A burra Ramona, de Paula Carballeira (ilustracións de Xosé Tomás), Baía Edicións.
3º-. A nena á que non deixaban ser feliz, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, A Porta Verde / Nova Galicia Edicións.
4º-. As noites de Xián, de Concha Blanco, Xerais.
LIBROS CD-DVD
1º-. Brinca vai!, de Paco Nogueiras, Kalandraka.
2º-. Xiqui Xoque, fiú fiú!, de Uxía, Editorial Galaxia.
3º-. Pan de millo, de Migallas, ilustracións de Dani Padrón, Kalandraka.
4º-. Na lingua que eu falo, de Najla Shami, sobre textos de Rosalía de Castro,Galaxia.
5º-. A nena e o grilo nun barquiño, de Magín Blanco, Fol Música.
BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero IV, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. A causa do crime, de Tokio, Demo Editorial.
3º-. O Dragón que cambiaba de conto cada vez que esbirraba, de David Aceituno e Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.
Compostela: presentación de Breve História do Reintegracionismo, de Tiago Peres
A quinta feira 24 de xullo, ás 19:00 horas, na Facultade de Filosofía (Praza de Mazarelos) da Universidade de Santiago de Compostela, preséntase o libro Breve História do Reintegracionismo, de Tiago Peres Gonçalves, publicado por Através Editora. No acto, xunto ao autor, participa Valentim R. Fagim.
Taboleiro do libro galego (XXIV), por Ramón Nicolás
Desde o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Unha entrega máis neste 2014 do «Taboleiro do libro galego» e que será o último ata o que recolla as novidades editoriais en lingua galega máis vendidas do vindeiro mes de setembro. Grazas, nesta ocasión, ás once librarías que participaron nesta ocasión: Suévia, Miranda, Carricanta, Biblos, Andel, Cartabón, Aira das Letras, Couceiro, Libros para soñar, Librouro e Lila de Lilith.
NARRATIVA
1º-. A viaxe de Gagarin, de Agustín Fernández Paz, Edicións Xerais.
2º-. Orlando. Unha biografía, de Virginia Woolf (tradución de Celia Recarey), Irmás Cartoné.
3º-. Os televisores estrábicos, de Ramón Vilar, Xerais.
4º-. O espido de Gina, de Miguel Anxo Fernández, Galaxia.
5º-. Sete Caveiras, de Elena Gallego, Edicións Xerais.
6º-. Chovida do ceo, Alfredo Conde, Edicións Xerais e A voz do vento, de Pemón Bouzas, Xerais.
POESÍA
1º-. Dun lago escuro, de Marta Dacosta, Edicións Xerais.
2º-. A segunda lingua, de Yolanda Castaño, Pen Clube-Xunta de Galicia.
3º-. Remontar o río, de Helena Villar Janeiro e Luz Darriba, Tirar do fío Edicións.
4º-. Kid Salvaxe, de Carlos G. Reigosa, Xerais.
ENSAIO-TEATRO
1º-.Non temos medo, de Rodri Suárez, Nicetrip edición.
2º-. Eu estaba alí, Afonso Eiré, Hércules de Edicións.
3º-. E logo, temos razóns para ser nacionalistas?, de Henrique del Bosque, Edicións Xerais.
4º-. Politicamente incorreta. Ensaios para um tempo de pressas, de Teresa Moure, Através.
5º-. Xavier Vence. Conversas, de Xan Carballa, Engaiolarte Edicións.
6º-. Contra a morte das linguas, de Miguel Moreira, Edicións Xerais.
XUVENIL
1º-. Ámote, Leo A. Terminal de… chegadas?, de Rosa Aneiros, Edicións Xerais.
2º-.Recinto gris, de Ledicia Costas, Edicións Xerais.
3º-. Dragal III, de Elena Gallego, Edicións Xerais.
INFANTIL
1º-. Rosa Caramelo, Adela Turín, Kalandraka.
2º-.Volvo! O regreso de Usha, de María Reimóndez, Xerais.
3º-. O soño de Esther, de Miguel Ángel Alonso e Luz Beloso, Nova Galicia Edicións.
4º-.A burra Ramona, de Paula Carballeira (ilustracións de Xosé Tomás), Baía Edicións.
5º-. O fío vermello, de An Alfaya, Edicións Xerais.
LIBROS CD-DVD
1º-. Brinca vai!, de Paco Nogueiras, Kalandraka.
2º-. Xiqui Xoque, fiú fiú!, de Uxía, Editorial Galaxia.
3º-. Pan de millo, de Migallas, ilustracións de Dani Padrón, Kalandraka.
4º-. Cantos animais, de Susa Herrera, Primera Persona.
5º-. A nena e o grilo nun barquiño, de Magín Blanco, Fol Música.
BANDA DESEÑADA
1º-. O bichero IV, de Luís Davila, Edición do autor.
2º-. A Torre dos Mouros / Os lobos de Moeche, de Manel Cráneo, Demo Editorial.
2º-. Ardalén, de Miguelanxo Prado, El Patito Editorial.
OUTROS
1º-. Luzes, nº 6, maio 2014.”
A Coruña: presentación de Politicamente incorreta e Eu violei o lobo feroz, de Teresa Moure
A cuarta feira, 18 de xuño, ás 20:00 horas, na Biblioteca da A. V. Atochas-Monte Alto da Coruña (Campo de Marte, s/n), en colaboración coa Libraría Sisargas, preséntanse Politicamente incorreta. Ensaios para um tempo de pressas e Eu violei o lobo feroz, de Teresa Moure, publicados en Através Editora. No acto, xunto á autora, participa Ramiro Torres.