Artigo
de Xesús González Gómez en BiosBardia:
“A literatura galega só se diferencia das outras literaturas nun pequeno, ou grande, matiz: está escrita en galego. Todo o demais, son ganas de lle buscarmos cinco pés ao gato. Nin ten trazos diferentes das outras literaturas europeas (onde cabe inscribirnos), nin se define a nosa literatura por elementos determinados que a farían diferente ou distinta das outras literaturas europeas (ou occidentais): á parte da lingua, o único trazo diferenciador da nosa literatura é o cambio de escenario e a grandeza, ou pequeneza, dos actores. Diferente é, claro na súa historia, nos seus momentos socio-politico-económicos e, ás veces, culturais ou de civilización: nunha palabra, no seu desenvolvemento “integral”, que é o noso escenario. A pequeneza ou grandeza dos actores entra dentro duns, digamos, cálculos máis subxectivos. Mais este problema ten a ver máis co desenvolvemento histórico-político que coas características dos textos.
Clarificado (?) este primeiro punto, vaiamos polo segundo. A literatura galega foi “historizada” por diversos estudosos, foi “conxelada” en dicionarios de obras, autores, etc.: xa que logo, quen queira coñecer a súa “historia”, a grandes trazos, teno máis ou menos doado. Os nomes “canónicos” e menos “canónicos” están aí. E co paso dos días vanse incorporando novos nomes, mais é evidente que nunha historia da literatura dun país determinado, aínda que sexa de tamaño (físico) reducido –como acontece coa galega– non aparecen todos os nomes, todos os escritores/escritoras desa dada literatura. Sempre, en todas as literaturas, hai centos, ás veces miles, de nomes que nunca aparecerán nas historias “canónicas” da literatura, nin mesmo, infelizmente, nas máis ou menos sociolóxicas. Con sorte, en monográficos dedicados a unha póla ou outra desa literatura. Un exemplo, dunha literatura “normalizada”, da literatura francesa: en ningunha das grandes e pequenas historias da literatura francesa que eu coñezo aparecen os centos, os miles de nomes, que censou e comentou no seu día Michel Ragon na súa xa clásica, e que necesita urxentes revisións, Histoire de la litérature proletarienne en France (París, Albin Michel, 1974). E así podiamos ir país por país até chegarmos a Galicia. (…)”
Arquivo da categoría: Crítica literaria
Tabela dos Libros de xaneiro de 2017, por Armando Requeixo
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Principia o ano e con el chega a primeira Tabela dos Libros da xeira. Nela figuran seleccionados os volumes que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”
Taboleiro do libro galego, balance anual 2016, por Ramón Nicolás
Desde 
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica:
“Como é habitual velaquí o balance dos datos que o conxunto de librarías colaboradoras habituais, ás que reitero a miña gratitude, foron ofrecendo ao longo dos once primeiros meses deste 2016. Escolléronse para conformar esta entrega aqueles títulos que gozaron de máis concorrencias nos cinco primeiros postos de cada sección. O Taboleiro retornará a primeiros de febreiro do ano vindeiro.
NARRATIVA
1º-. Manuel Rivas, O último día de Terranova, Xerais.
2º-. Antón Riveiro Coello, Os elefantes de Sokúrov, Galaxia.
3º-. Francisco Castro, Amor é unha palabra coma outra calquera, Galaxia.
4º-. Xabier Quiroga, Izan, o da saca, Xerais.
5º-. Ramón Nicolás, O espello do mundo, Xerais.
6º-. María Solar, As horas roubadas, Xerais.
7º-. Marcos Calveiro, Fontán, Galaxia.
8º-. Xosé Neira Vilas, Memorias dun neno labrego, Galaxia.
9º-. Inma López Silva, Aqueles días en que eramos malas, Galaxia
10º-. María Reimóndez, A dúbida, Xerais.
11º-. Xosé Monteagudo, Todo canto fomos, Galaxia.
12º-. Xavier Queipo, Os kowa, Galaxia.
13º-. Manuel Gago, O anxo negro, Xerais.
POESÍA
1º-. María do Cebreiro, O Deserto, Apiario.
2º-. Manuel María, Terra Chá, Fundación Manuel María.
3º-. Manuel María, Antoloxía poética, Galaxia.
4º-. VV.AA., 6 poemas 6. Homenaxe a Federico García Lorca, Biblos.
5º-. Manuel María, Os soños na gaiola, Fundación Manuel María.
6º-. Gonzalo Hermo, Celebración, Apiario.
7º-. VV.AA., Dez anos na Porta, A porta verde do sétimo andar.
ENSAIO-TEATRO
1º-. Isidro Dubert (ed.), Historia das historias de Galicia, Xerais.
2º-. Mercedes Queixas, Labrego con algo de poeta. Biografía de Manuel María, Galaxia.
3º-. Montse Fajardo, Un cesto de mazás, autoedición.
4º-. J. A. Gurriarán, As mulleres do monte, Galaxia.
5º-. Jorge Mira-María Canosa, A que altura está o ceo?, Alvarellos.
6º-. Manuel Veiga, Manuel María buscando un país, Xerais.
XUVENIL
1º-. Andrea Maceiras, Europa Express, Xerais.
2º-. Agustín Fernández Paz, A neve interminable, Xerais.
3º-. Carlos Meixide, Ons, autoedición.
4º-. Ledicia Costas, Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta, Xerais.
5º-. Francisco Castro, Tes ata as 10, Galaxia.
INFANTIL
1º-. Ledicia Costas – Víctor Rivas, Esmeraldina, a pequena defunta, Xerais.
2º-. Ledicia Costas – Víctor Rivas, Escarlatina, a cociñeira defunta, Xerais.
3º-. Érica Esmorís (ilustracións de Dani Padrón), Nena e o mar, Xerais.
4º-. Estíbaliz Espinosa (ilustracións de Lucía Cobo), Caer de cu polo universo, Apiario.
LIBROS CD-DVD
1º-. Uxía e Magín Blanco, Canta o cuco, Galaxia.
2º-. Uxía, Uxía canta a Manuel María, Fundación Manuel María.
3º-. Paco Nogueiras e David Pintor, Brinca vai!, Kalandraka.
4º-. Sérgio Tannus e Luís Barbolla (ilustracións), Alegría!, Galaxia.
BANDA DESEÑADA
1º-. Luís Davila, O bichero VI, Edición do autor.
2º-. René Goscinny, Albert Uderzo, Jean-Yves Ferri e Didier Conrad, (trad. de Xavier Senín e Isabel Soto), O papiro do César, Xerais.
3º-. Miguelanxo Prado, Presas fáciles, El Patito Editorial.
4º-. Jacobo Fernández, Marcopola 4. Avoa power, Xerais.
Repaso ao ano literario: entrevista ao crítico e escritor Ramón Nicolás
Desde
o Zig-zag Eirado da Televisión de Galicia:
“Entrevista a Ramón Nicolás sobre algúns dos acontecementos culturais e literarios máis salientables deste ano 2016. Pode accederse aquí.”
Sólo para mujeres, artigo de Eli Ríos
Artigo
de Eli Ríos na Sega:
“O feito de que a policía de Lugo, nos finais de 2016 e cun pé no 2017, nos pedise ás mulleres que non saísemos da casa para evitar violacións tróuxome á memoria un fragmento de Sólo para mujeres: (…)
Esta novela, publicada no 1977 en Estados Unidos co título orixinal The women’s room, foi un auténtico revulsivo, e un éxito de vendas, no momento, porque non só nos conta a historia da protagonista Mira Ward nas décadas de 50, 60 e 70, senón tamén a das mulleres que a rodean e que se ven a si mesmas como “criadas sin sueldo” dentro dese soño americano. Ese soño americano con urbanizacións nas que se relacionan nun mundo de coidados (home, fillos, etc) cun papel moi limitado: ser boa nai, boa esposa e boa ama de casa. Ese soño americano que, aínda hoxe en día, nos chega, a través da pequena pantalla, en series como Mulleres desesperadas. Ese soño, americano?, no que quen sae do marcado pola sociedade será centro das críticas. A lectura desta novela coral non só nos levará a deter a nosa mirada desde o punto de vista femenino desa época na que se loitaba por conseguir grandes avances nos dereitos sociais, senón que nos convida a re-pensar a xénese destes movementos desde unha perspectiva existencial e de xénero. Estamos preparadas para esa lectura? (…)
The women’s room perde na tradución non só a declaración de intencións senón o mesmo espazo! Ese espazo simbólico e real que a autora retoma dos textos de Virginia Woolf en A Room of One’s Own. Ensaio que está baseado nunha serie de lecturas que Virginia Woolf fixo en 1928 en dous colexios para señoritas da Universidade de Cambridge. O mesmo lugar no que termina a novela de Marilyn French.
En Solo para mujeres a habitación está inzada de vidas de mulleres. Ese baño que se encadra no subterráneo, no doméstico e onde se constrúe o pensamento-identidade feminina para sair do espazo pechado, do íntimo a un mundo dominado polo patriarcado. As habitacións físicas están poboadas, tamén, por outras dialécticas e interiores. E a través das páxinas non só as percorremos. Quizais algunha tamén nos resulte familiar. Demasiado.”
Teatro do país
Artigo 
publicado en Horchataenlasvenas, de Rubén Reiriz Polo:
“Xornadas sobre a Dramaturxia galega
Teatro e crítica literaria (Salón Teatro, 9-12-2016).
– Roi Vidal: “É difícil xulgar a compañeiros de profesión. É difícil ser sincero. Ás veces recibimos malas caras, outras sorrisos… O que non recibimos son cartos. A crítica escénica está mellor ca nunca pero xamais será sa se non é minimamente profesionalizada”.
– Camilo Franco: ““Falamos moito e facemos pouco. Non é culpa nosa, nin vosa, nin sequera do presidente. A crítica non pode ser subsidiaria do obxecto do que se fala”. “Ser crítico non ten transcendencia. Está cerca do onanismo”.
A misión do teatro é analizar a sociedade, divertir, tentar a profundidade filosófica… Para o porvir hai que ollalo que pasa fóra. Facer un exercicio de exixencia. “O postdrama morreu tres minutos despois de nacer. A decoración de decorados non abonda”.”
– Inma López Silva: “Os críticos optimizamos recursos. Criticamos as pezas que vemos representadas sen ler os textos orixinais. Os que escriben teatro non o fan para o papel, sería decimonónico, senón para as táboas”. Clama pola profesionalización do oficio de dramaturgo. A crítica debe documentar como a sociedade entende as cousas. “Levantamos acta dun momento de cambio do teatro galego”.”
– Manuel Xestoso: “Os que estamos afeitos ó mundo escénico temos a crítica como profesión ou a lo menos como vontade”. A Idade de Ouro, se a houbo, rematou. “Só Inma escribía en 2012 en Tempos Novos unha vez ao mes. E a profesión non protestaba moito”. Dóelle esa falta de rebeldía. Dentro da crítica non só están as de 3000 caracteres,tamén pode haber crónicas, entrevistas, reportaxes… Manuel Bragado declarou que se publican apenas quince textos teatrais ó ano pero “na Revista Galega de Teatro publicamos outras catro que non constan. Esa porcentaxe amosa unha situación dramática”. Vai máis alá. “Hai un conflito de identidades. Calquera cousa que leve o apelido galego atópase grandes dificultades”.”
Compostela: Xornadas sobre Dramaturxia Galega Dramaturxente
Escrita ignota, por Armando Requeixo
Artigo
de Armando Requeixo en Criticalia:
“Para os amantes da escrita, poucas cousas producen máis fascinación que os libros indescifrables, ignotos ou escuros. Eses volumes que semellan ideados por mentes no límite da tolemia lúcida, individuos nos que a procura do Alén, do descoñecido ou dos saberes máis recónditos favorecen un estado superior na contemplación do Universo. (…)
Na literatura galega tamén habería algúns exemplos de textos ficticios, imaxinados ou mixtificados. Entre os máis enigmáticos ou de discutida interpretación atópase a expresión edoi lelia doura que aparece nunha cantiga de amigo do trobador Pedr’Eanes Solaz, unha das que, aínda hoxe, seguen a espertar máis curiosidade ¿É unha mestura de vello romance ibérico e adaptación árabe que significa algo así como “¡que noite!, é a miña oportunidade” ou incluso “a noite é longa” ou é tan só un xogo exclamativo e puramente onomatopeico? O misterio permanece.”
Tabela dos Libros de decembro de 2016, por Armando Requeixo
Desde o blogue Criticalia, de Armando Requeixo:
“Velaquí a derradeira Tabela dos Libros deste ano coa lista de títulos que Francisco Martínez Bouzas, Inma Otero Varela, Mario Regueira, Montse Pena Presas e eu estimamos como os máis recomendables entre os publicados nas últimas semanas.”
Pontevedra: actividades literarias destacadas do sábado 3 no Culturgal
Do
2 ao 4 de decembro, no Pazo da Cultura de Pontevedra, e con horarios de 11:00 a 21:00 horas o venres 2 e sábado 3, e de 11:00 a 20:00 horas o domingo 4, terá lugar o Culturgal 2016. O prezo das entradas é o seguinte:
– Xeral: 2 euros (1 día) | 3 euros (3 días).
– Menores de 12 anos: 1 euro (1 día) | 2 euros (3 días).
– Menores de 3 anos: gratis.
As actividades literarias destacadas do programa para o sábado 3 son:
– 11:30 h. Entrega do primeiro premio Celso Emilio Ferreiro de poemas musicados. Fundación Celso Emilio Ferreiro. Espazo foro.
– 11:30 h. Bestiario do Vestiario. Dinastía Meiji. Presentación do libro de Martiño Suárez. Co autor e o editor Carlos Meixide. Espazo libro.
– 11:45 h. Premio Meiga Moira 2016. Baía Edicións. Entrega do 7º Premio de Literatura Infantil e Xuvenil Meiga Moira a Héctor Cajaraville, por Denébola a Roxa. Espazo libro.
– 12:15 h. No seu despregar. Apiario. Presentación da antoloxía, cos poetas Ismael Ramos, Rosalía Fernández Rial, Tamara Andrés e Jesús Castro. Espazo libro.
– 12:45 h. Presentación do 18º Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra. Concello de Pontevedra, e do libro Escaquis e Romeu, de Antonio Manuel Fraga e Jacobo Fernández Serrano. Espazo libro.
– 13:15 h. Mulleres bravas. Urco Editora. Presentación da colección coas autoras María Lado e Eli Ríos, Eva Agra, ilustradora e Andrea Jamardo, coordinadora. Espazo libro.
– 16:30 h. Cans de Carlos Meixide. Presentación da novela. Coa participación do autor e o apoio do Festival de Cans. Espazo foro.
– 16:30 h. Catro Ventos Editora. Presentación da editorial con Isidro Dozo Valladares, Miguel Braña Montaña, Alicia Rodríguez Malga e María Mediero Mayán. Espazo libro.
– 17:00 h. Para além dos tópicos. Presentación dos libros de Através Editora. O poeta Tiago Alves Costa dialoga con Teresa Moure, autora de Bolxeviques 1917-2017, Carlos Taibo, autor de O penálti de Djúkić, Carlos Pazos Justo, autor de A imagem da Galiza em Portugal e Carlos Quiroga, sobre A imagem de Portugal na Galiza. Espazo libro
– 17:30 h. Concerto Cousas de papá, de Raúl Gómez Pato, publicado en Xerais, coa participación de Héctor Lorenzo, guitarra, Carlos Freire, percusión; Xaquín López Fariña, violín e Natalia Pajarito, voz (Espazo Carpa).
– 18:00 h. «A crítica aos ollos da escrita». Con María Lado e Mario Regueira. Asociación Galega da Crítica. Espazo libro.
– 18:00 h. Sinatura de Jacobo Fernández Serrano, Marcopola (Stand de Xerais).
– 18:15 h. Conversa con María do Cebreiro, autora de O Deserto, e Marilar Aleixandre, autora de Desescribindo. Apiario. Espazo foro.
– 18:30 h. Cinepoemas. Ouvirmos. Con Claudio Rodríguez Fer, autor, e Cristina Fiaño, Editora gráfica. Espazo libro.
– 18:45 h. O Desconhecido. Berlai. CUNDE.gal. Presentación da Banda Deseñada-CD con Xiao Berlai e co ilustrador Ernesto G. Torterolo, publicado por Axóuxere. Espazo foro.
– 19:00 h. Galegos universais. Influencia de Galicia no mundo. Hércules de Edicións. Con Afonso Eiré, autor e coordinador. Espazo libro.
– 19:00 h. Sinatura de Diego Giráldez, autor de Galería de saldos (Stand Xerais).
– 19:15 h. A meniña de libros, de Oliver Jeffers e Sam Winston. Patasdepeixe. Espazo infantil.
– 19:30 h. Conversa do xornalista César Lorenzo con Alberto Canal, autor de O amor nos escuros días de Birkenau; Manuel Gago, autor de O anxo negro; e Ramón Nicolás, autor de O espello do mundo, obras publicadas en Xerais, arredor da novela histórica (Espazo Libro).
– 20:15 h. Conversa con Blanca Riestra, autora de Rapsodia en negro (Premio de Novela Breve La Voz de Galicia), Miguel Sande, autor de A candidata (Premio García Barros de Novela) e Daniel Asorey, autor de Nordeste (Premio Repsol de Narrativa Breve). Galaxia. Co xornalista César Lorenzo Gil. Espazo libro.
– 20:30 h. Linha editorial Dr. Alveiros. Fundación Vicente Risco-Cultura que une. Espazo foro.
