– 11:00 h. Obradoiro gastroliterario Cociñando con Bolboretas no bandullo, (para nen@s de 5 a 12 anos con reserva previa). Reservas e info 630 65 04 19 / 699 69 14 47
– 11:00 h. Presentación de Hotel para coleccionistas discretos, de Diego Giráldez, publicado por Galaxia. Acompañan ao autor Manrique Fernández e Francisco Castro.
– 11:30 h. Presentación de A gotiña viaxeira, de Toño Núñez, publicado por Edicións Fervenza.
– 12:00 h. Presentación de Monstros, con ou sen consentimento, de Chuches Amil. Con Fran Amil. Concerto para nen@s.
– 12:50 h. Presentación de Chámame señora, pero trátame coma un señor, de Inma López Silva, publicado por Galaxia.
– 16:10 h. Presentación da Colección Cámara Escura, con Eutropio Rodríguez (aCentral Folque).
– 16:30 h. Contacontos + actividade: A manchas ou a raias, con Estefanía Padullés.
– 16:45 h. Presentación de Cairón nº 3. Boletín do Instituto de Estudos Ulloáns. Con Xesús Alonso Montero, Daniel Salgado e Francisco Pardo.
– 18:20 h. Presentación de O puño e a letra, con Yolanda Castaño, publicado por Xerais.
– 20:00 h. Presentación de Memoria do silencio, de Eva Mejuto, publicado por Xerais.
Arquivos da etiqueta: Daniel Salgado
Inma López Silva: “O feminismo é un movemento atractivo porque demostra que o debate non ten por que ser excluínte”
Entrevista
de Daniel Salgado a Inma López Silva en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Que ten de singular o machismo no campo cultural?
– Inma López Silva (ILS): É singular na medida en que se trata dun espazo do que a priori non adoitamos agardar machismo. Porque é un ámbito que consideramos politicamente correcto, en que todos somos sensíbeis e progresistas. Presuponse unha tendencia á comprensión da igualdade. Pero non é así e ten lóxica que non sexa así. Porque o patriarcado é unha estrutura que abrangue todo, e o mundo da cultura é mundo. Iso conta o libro: aínda que non esteamos dispostas a crer a priori que moitos dos comportamentos son machistas, ou que tentemos xustificalos desde outros puntos de vista, son comportamentos machistas exactamente igual en calquera outro ámbito de relación humana.
– SG: Cuestiona, dalgún xeito, ese illamento respecto do social en que a miúdo se entende que vive a cultura.
– ILS: Claro. Aínda non hai moito que estaba nun acto cultural e un alcalde dicíame: “Uf, non sabes o machismo que hai fóra. Na cultura non hai machismo”. Non, mira, na cultura hai exactamente o mesmo machismo que noutros sitios. Para desmontar un pouco esa idea, tirei de anecdotario. Os exemplos falan por si sós. Quen os pode contar? Pois unha escritora en primeira persoa. Levo toda a vida nisto e podo dar fe. E iso que non son desafortunada: tiven un certo éxito e non vivín unha situación de agresividade extrema, casos de acoso e cousas que, evidentemente, tamén hai. (…)
– SG: Chámame señora… amosa confianza na capacidade da literatura e da escritura para modificar a realidade. Esta opinión non é a máis usual.
– ILS: Sempre crin niso, se non, non escribiría. Creo firmemente na capacidade transformadora da literatura. Na posibilidade de construír mundos alternativos. As escritoras temos unha responsabilidade: amosar a través dos mundos alternativos que creamos que hai outra realidade posíbel. Que podemos pensar desde outro punto de vista. Á parte de liberador e catártico, é didáctico. Somos nós as que podemos rachar cos estereotipos e co prestabelecido. Agora está moi de moda pola serie, pero se Margaret Atwood non escribise O conto da criada -por certo, é un texto dos anos 80, que escribiu desde un punto de vista moi diferente do de agora, contra a Administración Reagan e o puritanismo-, se ela non o escribise, probabelmente moita xente non se daría de conta do extremo onde levan determinadas actitudes. E iso só se pode facer imaxinando esa posibilidade. As escritoras podemos facelo e eu considero que debemos facelo. (…)”
“Poemas da Galiza que se perdeu escritos en Nova York”
Artigo
de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
““Onde eu vivo viven polacos, italianos, rusos. Ninguén sabe quen son eu, nin que existe Galiza a miña patria”. E, porén, Francisco Álvarez, Koki (A Guarda, 1957), residente en Nova York desde hai décadas, resístese. “Na nosa casa fálase galego, sexa na Galiza, en Nova York ou na China”. E escríbese, porque Koki é poeta e o seu último libro titúlase A memoria das palabras (Edicións Fervenza, 2018).
“Si, as palabras teñen memoria, porque están na lembranza dos nosos corazóns e na dignidade das persoas”, explica a Sermos Galiza vía correo electrónico, “aínda que moitos queiran esquecelas. Tamén están na memoria dos que matan a esperanza”. Para se sobrepor a esa amnesia deu ao prelo 39 poemas que o prologuista, o crítico Armando Requeixo, define como “melancólicos, vibrantes e doridos, o fío de Ariadana que une dous espazos e dous tempos”.
“Descubro o tempo que me falta / para encher as horas perdidas. / Abro o forno e fumo a cinza / que morre na retina. / O tempo é unha hora sonámbula / que non camiña”, escribe baixo a sombra de Manuel Antonio. “O que se perdeu non se recupera máis”, afirma, preguntado pola nostalxia que atravesa o libro, “pero máis que nostalxia, levo unha dor no corazón por ollar unha Galiza surrealista onde se desprezan lingua e memoria”.
E é que a outra liña de forza da Memoria das palabras é a denuncia, a acusación política. “O poeta ten que facer soñar coas palabras, pero tamén repetilas até a saciedade para educar o pobo”, considera, “o poeta, por medio delas, ten que ser a conciencia colectiva dun pobo. Se non é así, para que escribir”. Composicións directas como A riqueza, Coitelos ou Na ponte de Brooklyn son probas da súa hipótese.
“Creo que, como país, Valle-Inclán podía hoxe escribir un bo esperpento da nosa sociedade, civil e política”, describe desde a distancia trasatlántica, “hoxe utilizan Castelao e outros bos e xenerosos aqueles que aínda hoxe loitan contra o seu legado sociopolítico”. O Poema de Fin de Ano pono en verso: “Danme asco as mentiras solidarias, / a ardentía dos falsos Mesías, / e loito por asumir tódolos días / estas existencias de filosofías urticarias”.”
“Testemuño e memoria poética de Vietnam”
Entrevista
de Daniel Salgado a Cesáreo Sánchez Iglesias en Sermos Galiza:
“A contradición é tamén un dos motores da poesía. Percibiuno Cesáreo Sánchez Iglesias (O Irixo, 1951) no Vietnam, o territorio do seu último libro de poemas: “Eu tiña vontade de falar daquel país e da súa historia. Mais, ao tempo, pensaba que era cruel falar da guerra nun lugar tan fermoso”. Decidiu asumir o paradoxo. As bolboretas do Mekong é o resultado, un extenso volume de memoria e crónica, de celebración e dó.
“Vietnam é un símbolo para a miña xeración”, explica a Sermos Galiza, “e a min deume a conciencia antimperialista, anticolonialista”. Con esa lembranza o poeta percorreu Indochina hai oito anos. E comezou a escribir As bolboretas do Mekong, que publica Xerais e presentará o vindeiro 17 de xaneiro na libraría Moito Conto da Coruña ás 19.30 horas. Acompañarano o músico e escritor Xurxo Souto e a directora do semanario Sermos Galiza María Obelleiro.
De alento whitmaniano, verso longo -case versículo-, inzados de topónimos, atravesado de persoas e espazos sagrados, os poemas de Sánchez Iglesias relatan unha viaxe no presente e unha viaxe ao pasado. “Para esta obra formeime moito na historia de Vietnam e da guerra de liberación”, asegura, “prescindín da información filtrada por Occidente, agás a de certos xornalistas”. Refírese a mitos do xornalismo daquela comprometidos: Susan Sontag, Oriana Fallaci, Michael Herr.
O autor é consciente das diferentes zonas polas que se move. “Os poemas non se escriben exactamente por unha vontade racional. Pero eu creo que é tarefa da miña xeración transmitir a memoria dese símbolo que foi Vietnam”. Unhas horas despois, vía mensaxe telefónica, Sánchez Iglesias engade: “Coido que hai dous libros avanzando ao mesmo tempo, un libro en que a terra humanizada é unha capa, e dar idea do xenocidio imperialista, outra”.
“A ofensiva do Tet, canto doe nas maos. Quen derrotou a quen? / O delirio coas súas escamas de réptil. No amencer de / xaneiro ningún sol para o festival do Tet. Erguémonos”, escribe no quinto capítulo, no tramo dedicado a Cu Ci, “Foi cando os homes morcego saciaron a súa sede / e así falei cando fun quen recorda: salferiron a selva / cun mar de lume”. Ese verso estendido, expón, é tamén unha homenaxe á tradición vietnamita e chinesa, “en que o verso longo se emprega para falar da terra”.
Mais As bolboretas do Mekong, subtitulado Caderno de Indochina, non é apenas unha indagación nun acontecemento histórico, chave para a politización das persoas dunha idade. Recentemente, outro poeta, Vítor Vaqueiro, abordaba semellante materia en 1968 (Laiovento, 2018). Célebre foi antes o poema de Uxío Novoneyra Vietnam Canto -cuxo verso “IRMANDIÑOS DE GALICIA VIETCONG” serve a Sánchez Iglesias de epígrafe- ou algúns de Méndez Ferrín.
Pero neste caso entran en xogo outros elementos. “Ao chegar a territorios de dor, conectaba coa miña propia memoria, a de 1936”, indica. Aparecen o campo de concentración de San Simón ou a árbore da Caeira. É un periplo a Asia e unha expedición “ás profundidades”. “Eu era incapaz de camiñar por Hanoi sen pensar en que significa ser bombardeado”, di. Bombardeado non de calquera maneira: Estados Unidos botou no Vietnam catro veces máis bombas que en toda a Segunda Guerra Mundial.
Sucedía nunha xeografía exhuberante, por intres fisicamente hostil -era o tempo do monzón-, dunha beleza delicada e terríbel. “Viaxar é tamén aprender a soidade”, considera o poeta, “estás fóra do teu líquido amniótico, diante do descoñecido”. A baía de Ha Long, navegar o Mekong, coñecer Saigón de primeira man. “Fun entrando en capas profundas. Aínda que fales dunha paisaxe, falas do fondo humano”, sinala, “e descubrín unha cultura, da que quixen dar testemuño”.
As bolboretas do Mekong é, así, produto de oito anos de indagación e escrita. Un tributo a Ho Chi Minh e “a súa extraordinaria sensibilidade humana”, e un pranto por Camboxa “e os campos de silencio”. “Na praia atlántica, a maré a subir rumorosa de silencio / coa exactitude do reloxo lunar, acalma / a miña sede de infinito”, conclúen 211 páxinas.”
Ana Cabaleiro: “Na literatura óbviase a diferenza de clase e iso é perigoso”
Entrevista
de Daniel Salgado a Ana Cabaleiro en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): O seu primeiro e anterior libro era de relatos, Sapos e sereas (Galaxia, 2017). A que se debe o salto á novela?
– Ana Cabaleiro (AC): Sempre defendín que son escritora de relatos. É un formato que me gusta moito e non me parece nada doado. O que pasa é que eu empecei a escribir As ramonas un pouquiño antes de asinar o contrato de Sapos e sereas. Fun escribindo, publicouse Sapos e sereas e fun vendo a recepción. Ademais, sempre temos algo dentro que nos leva a pensar en se seriamos quen de facer outra cousa. Como un reto. As ramonas naceu máis por divertimento. Quería contar a historia e nun relato tería que condesala demasiado. Por iso naceu esta historia máis longa, aínda que tampouco é que sexa unha novela moi longa. Mais para min escribir curto é máis difícil e ao mesmo tempo é moito máis interesante.
– SG: Á hora de escribir, que diferenza hai entre decidirse por un formato ou por outro?
– AC: A min divírteme máis o relato. Gústame crear personaxes constantemente. Nunha novela eu non teño capacidade –como escritora– para crear personaxes abondo para divertirme. Hai que seguirlles o fío e aínda non cheguei a ese punto. Ao mellor algún día chego.
– SG: Pero polas Ramonas transitan moitos personaxes.
– AC: Si, hai moitos personaxes, pero cunha vida moi curta. Nacen e morren seguido. Non fisicamente, quere dicir que o seu percorrido na historia é moi curto. (…)”
Yolanda Castaño: “Eu quero baixar a poesía das torres de marfil e contaminala de vida e de mundo”
Entrevista
de Daniel Salgado a Yolanda Castaño en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Como nace a idea de O puño e a letra?
– Yolanda Castaño (YC): Podo viaxar fóra coa miña poesía e iso sempre é refrescante. Ábreste e coñeces de primeira man prácticas poéticas últimas noutros territorios. Unha desas saídas foi a Italia. Que, sendo un país no social e no político bastante conservador, no creativo anda bastante na vangarda. Teñen moita máis tradición que nós no que respecta a poesía e música, spoken word ou poesía sonora. Da man dun amigo moi querido, Lello Voce, un dos personaxes da contracultura italiana, coñecín o comic poetry.
– SG: Orixe italiana, daquela.
– YC: Non só. Despois en Gales, a onde viaxei a través dun intercambio do programa Literature Across Frontiers –unha plataforma europea para a promoción das linguas non hexemónicas–, coñecín a Nicky Arscott, unha autora de cómic poético. Ela é poeta, debuxante, e fai un traballo excelente. Abriume as portas a outra autoras, curiosamente mulleres na súa maioría. Por exemplo, a Bianca Stone, unha das referencias da modalidade nos Estados Unidos.
– SG: Ningunha cousa en territorios próximos?
– YC: Comecei a pescudar no que había na Península Ibérica e basicamente atopei un nome. Tamén feminino. Laura Pérez Vernetti. Recentemente foi Gran Premio do Salón do Cómic de Barcelona. É unha muller nacida en Barcelona nos anos 50 e que comezou traballando cun poeta pouco coñecido. Despois fixo un cómic poético con textos de Maiakovski. Máis adiante, con poemas de Luis Alberto de Cuenca, de Miriam Reyes, de diferentes autores españois contemporáneos. Non atopei nada en portugués nin noutras linguas do Estado. Un pouco máis tarde, Fran Alonso [escritor e director de Xerais], gran coñecedor do cómic, contrastouno. E non hai nada na nosa tradición literaria. Eu xestei a idea de O puño e a letra durante o ano pasado, cando fixen 40 anos. Ademais, estou a piques de facer 25 publicando poesía e apetecíame celebrar un pouco a aventura poética. Por que non facelo cunha antoloxía de textos meus, un percorrido polos meus seis poemarios? Ademais, o último tampouco tivo unha moi boa distribución [A segunda lingua, colección Arte de Trobar, 2014]. Montei unha antoloxía persoal dos textos que atopaba máis acaídos pero tamén representativos. Propúxenllelos a 40 das artistas máis significativas da banda deseñada galega para que os interpretasen en viñetas.
– SG: O cómic poético non era practicado polos poetas pero tampouco polos debuxantes. Como acolleron estes a idea? Houbo reticencias?
– YC: [Ri] Non, reticencias non, pero de feito un bo número deles confesaron que non eran lectores de poesía. Do que se tratou foi de contaxiarlles este reto como un estímulo creativo, como un desafío do que agardabamos namorasen. Que lles resultase tan creativamente estimulante como para apetecerlles explorar eses novos carreiros dentro do seu traballo. Cando un creador ou unha creadora é honesta consigo mesma non adoita responder demasiado mal aos retos que se lle propoñan. Os esquemas, obviamente, mudaban. Neste caso non había personaxes, nin unha historia de tipo narrativo, nin un percurso. As debuxantes tiñan que camiñar máis polas sendas do simbólico, da impresión, da emoción…”
“Poemas sobre cando puido reinar unha orde nova”
Artigo
de Daniel Salgado en Sermos Galiza:
“A poesía é tamén un exercicio sobre a propia memoria. Así parece enfocala Vítor Vaqueiro (Vigo, 1948) no seu último libro, 1968 (Laiovento, 2018). Mais nestes poemas, a memoria individual crúzase coa memoria colectiva e os múltiples rostros da rebelión constitúen a súa materia. “O 68 aínda é un ano tan significativo para a miña xeración…”, di, “puntualizo: para os que fan parte da miña xeración e non desertaron”.
Hai 50 medio século abriuse a talvez última oportunidade global para instaurar unha orde nova. As revoltas sucedíanse por todo o planeta. O poeta Vaqueiro deita unha ollada lírica sobre feitos que marcaron o mundo. Tamén Galiza. Tamén a el propio, que os viviu en primeira persoa.
“Galiza insírese daquela na corrente internacional”, sinala, e menciona tres significados acontecementos vertebrais no seu libro: o 68 de Compostela, unha potente revolta universitaria que se inicia en xaneiro; a resposta popular contra o encoro de Castrelo de Miño, “cando adquire forma por primeira vez o nacionalismo”; e a faixa que, na alameda de Santiago, saúda o Día da Patria de 1968 cun Viva Galiza ceibe e socialista.
“Daquela o Viva Galiza ceibe e socialista non era xa unha pintada infrecuente en Compostela”, relata. Á pancarta dedica a prosa poética 25 de julho, descritiva e cun aquel de Peter Weiss -devoción de Vaqueiro: “[…] nas suas pólas, pendurada uma faixa e na faixa, branquíssima, cinco palavras mínimas, de significação, não obstante, infinita, viva Galiza ceive e socialista, tudo petrificado para sempre na história”.
1968 organízase por textos datados nos axitados días dese histórico ano. O escritor Vaqueiro bota man dunha ampla cantidade de recursos estilísticos para levar adiante un proxecto en que traballou máis de catro anos. Do poema en prosa ao verso medido -fundamentalmente heptasílabos, endecasílabos e alexandrinos- ou ao versículo de inspiración beat. “En realidade, beben dos cantos de Ezra Pound”, corrixe, “con todas as distancias, porque xa me gustaría a min”. (…)”
O cosmos talasocrático de Xurxo Souto
Entrevista 
de Daniel Salgado a Xurxo Souto en Sermos Galiza:
“Mercedes é a patroa do arrastreiro Macallás. As súas mareas, puntuadas de lecturas e mitoloxía mariña, conforman unha xeografía do mar das galegas, unha epopea obreira e unha loanza do mundo do traballo. E revindican a unidade da fachada atlántica. Eis A gran travesía de Chiruca Macallás (Xerais, 2018), o último libro de Xurxo Souto.
“É unha novela de tese, por suposto”, di, sen asomo de ironía, a Sermos Galiza, “de dúas teses, máis ben: a primeira, Vigo e A Coruña son a mesma cidade; a segunda, rescatar o papel das mulleres no mar”. E sinalar ese mar como “único futuro” para Galiza, unha talasocracia, o goberno do mar, concepto co que Souto (A Coruña, 1966) salfire de seguido o seu discurso.
A obra aparece cruzada polas obsesións do autor, tamén músico e vehemente animador cultural. “Vivimos no centro dun mito. Galiza é unha pedra chantada no océano”, afirma, “e os mitos son o sustento da realidade. Se os mitos pertencen aos homes, a realidade tamén o fará”. É por iso que a súa literatura contribúe a edificar outra mitoloxía. En que o feminino existe. Por caso, as sereas negras que veñen canda os mariñeiros senegaleses embarcados en pesqueiros galegos. Mami Watá!
Mais A gran travesía de Chiruca Macallás, cuxa protagonista está inspirada pola figura de Mercedes Peón, non é fantasía. Dunha banda, os mitos tamén son a realidade. Da outra, ao escritor preocúpalle que o seu labor axude á revelación do oculto. “Interésame a emoción e a potencia da realidade que fica tapada porque os arquetipos do que debe ser a cultura son outros”, asegura.
Os mundos que retrata este reverso de ficción de Contos do mar de Irlanda (Xerais, 2014) -o anterior libro de Souto, un auténtico documental- non resultan excesivamente frecuentados na literatura actual. Obreiros, clases populares, as subalternas. Aquelas que cantan para resistir a experiencia da explotación. “Até agora, os musicólogos rexistraran os cantos de traballo das mulleres na sega, das campesiñas, pero estamos a desenterrar os das mulleres das conserveiras, por exemplo”, indica. (…)”
Compostela: clausura da vídeo-instalación baseada en Michigan/Acaso Michigan, de Antón Reixa
Compostela: Polvorín de versos. Detonar (3)
