Arquivos da etiqueta: Pilar Pallarés
Acordos da Asemblea Xeral de socias-os da AELG, en 2019
A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) celebrou na mañá de sábado 9 de febreiro a súa Asemblea Xeral de socios/as.
A Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG, previa deliberación do Grupo de Traballo composto por Ana Acuña, Félix Castro Vicente, Carme Pernas Bermúdez, Calros Solla, Xurxo Souto, X. Manuel Varela, Lois Pérez e Antonio Reigosa, propuxo ao Consello Directivo da Asociación de Escritoræs en Lingua Galega) para someter á consideración da Asemblea Xeral a celebrar o 9 de febreiro de 2019 en Santiago de Compostela, recoñecer como Mestra e Mestre da Memoria 2019 respectivamente a Dorothé Schubart e a Pablo Quintana. A Asemblea aprobou as propostas, e a entrega destas distincións terá lugar na IV Gala dos Premios Mestras e Mestres da Memoria a celebrar en Lugo co apoio do Concello de Lugo e da Deputación Provincial de Lugo.
Mestra da Memoria 2019
Dorothé Schubarth
Fotografía: Premios Martín Códax da Música/YouTube
Musicóloga. Natural de Basilea (Suíza), onde comezou os seus estudos que ampliou en Colonia e Múnich. É directora de coro e musicóloga. A partir de 1971 ocupou a cátedra de harmonía e contrapunto na Academia de Música de Lucerna (Suíza) e comeza a desenvolver investigacións arredor das músicas populares europeas. Realizou traballos de campo nos Balcáns, no Cáucaso, Alemaña e Francia cuxo resultado publica no libro Das Volkslied in Europa. Vielfalt seiner Erscheinungsformen (O Canto Popular en Europa. Diversidade das súas formas) (Lucerna, 1978).
En 1978 visita Galicia para coñecer a nosa música popular mais o interese polo que aquí descobre fai que se dispoña a realizar un traballo de campo intensivo por todo o país que remata coa publicación da magna obra en 7 volumes que contén a mellor e máis ampla análise, clasificación e estudo da nosa lírica popular, publicada baixo o título Cancioneiro Popular Galego pola Fundación Barrié en 1984.
O Arquivo Sonoro de Galicia conserva 248 CD con copias dixitalizadas das súas gravacións orixinais e coas correspondentes transcricións a cargo do profesor e filólogo Antón Santamarina.
Entre os recoñecementos que se lle fixeron en Galicia están o I Día das Galegas nas Letras en 2014 e Premio Honorífico 2017 da Asociación de Músicos ao Vivo.
Mestre da Memoria 2019
Pablo Quintana
Fotografía: Canela Producións
Naceu en Vilanova de Oscos (Asturias) en 1956. Reside na Coruña desde 1982. Escritor, investigador, músico e divulgador da cultura popular, material e inmaterial, tanto galega como da Asturias occidental. É autor de numerosos traballos, libros, artigos…, arredor da transformación artesanal do ferro, foxos do lobo, danzas e festas gremiais, zoqueiros, músicas populares e diversos xéneros da literatura popular tradicional.
Coordinou a serie etnográfica Recolleita (Ruada, 1981) que editou o disco coas gravacións das coplas do cego Florencio da Fontaneira e a pandereteira Eva Castiñeira. É autor do LP O cego andante (Ruada, 1982) no que xunto con outros músicos interpretou temas tradicionais recollidos en boa parte por el mesmo.
Dirixiu documentais sobre danzas procesionais e bailes entre 1982 e 1983, en video industrial Umatic, e otros materias videográficos para a produtora Espello Video-Cine.
Traballou na radio desde 1980, primeiro en Radio 80 e despois como técnico en Radio Nacional de España, onde, ademais, se encargou de programas como Garmalleira e Hoxe domingo, así como emisións de intercambio coa Unión Europea de Radiodifusión (UER) para Radio Francia, Radio de Polonia e Radio Praga. Ma actualidade dirixe a Editorial Canela, especializada na publicación de libros sobre personaxes singulares e actividades esmorecentes da nosa cultura popular.
A Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega ratificou Maria Teresa Horta como Escritora Galega Universal 2019, desde o profundo respecto e afecto á súa persoa e a valoración da altísima calidade literaria da súa obra, así como pola súa incontestábel defensa feminista dos dereitos civís, sociais e culturais na sociedade portuguesa actual.
Fotografía da autora: European Institute for Gender Equality/YouTube
O Premio será entregado o día 11 de maio de 2018, no marco da III Gala do Libro Galego, convocada pola AELG, a Federación de Librarías de Galicia e a Asociación Galega, que terá lugar no Teatro Principal de Santiago de Compostela.
Nas anteriores edicións, recibiron este nomeamento as escritoras e escritores Mahmud Darwix, Pepetela, Nancy Morejón, Elena Poniatowska, Juan Gelman, Antonio Gamoneda, José Luis Sampedro, Lídia Jorge, Bernardo Atxaga, Luiz Ruffato, Pere Gimferrer, Hélia Correia e Isabel-Clara Simó.
Así mesmo, acordouse que Pilar Pallarés sexa a próxima “Escritor na súa Terra – Letra E” e, por tanto, quen reciba unha homenaxe que este ano chega á súa vixésimo quinta edición; será no mes de xuño no Concello da Coruña.
Fotografía: Distrito Xermar/Centro de Documentación da AELG
Alén de se incorporar Cilha Lourenço, Daniel Asorey e Xoán Carlos Domínguez Alberte ao Consello Directivo da AELG, aprobouse o programa de actividades para o ano, que inclúe como a máis próximas a celebración do vindeiro Día de Rosalía de Castro (24 de febreiro) e o Parlamento de Escritoras/es (15 e 16 de marzo), un lugar para a reflexión, nun momento de especial gravidade no relativo á vulneración na Galiza e no Estado español de dereitos culturais, sociais, políticos, etc., sobre a vinculación entre a escrita literaria e a defensa dos dereitos civís e identitarios, da xustiza social e da liberdade de expresión nas súas máis diversas formas. A defensa destes dereitos humanos é a cerna dos valores irrenunciábeis, que guiarán este parlamento na súa temática e convocatoria, así como nas súas reivindicacións e pronunciamentos. Terá lugar na cidade de Pontevedra co apoio do seu Concello.
O programa aposta por continuar con actividades de traxectoria xa asentada e de alcance social como son os paseos literarios ou os obradoiros da Escola de Escritoras e Escritores da AELG; tamén a organización ou coorganización de xornadas de formación dirixidas ao estudo das diferentes formas de crear literatura contemporánea desde os espazos de formación de novos formadores-as/educadores-as/mediadores-as da lectura. Tamén se reforza o proxecto coordinado pola Sección de Literatura Oral coa celebración da cuarta Gala dos Premios Mestres e Mestras da Memoria e a través da celebración de máis polafías e, no outono, dunha nova edición, a duodécima, da Xornada de Literatura de Tradición Oral.
Asemade, a visibilidade da escritora e do escritor a través da web continuará a ser un eixo central da actuación da entidade co enriquecemento do espazo común e mais de cada páxina individual con que cada Socia/o conta no Centro de Documentación da web da AELG.
Pilar Pallarés: “O poemario é unha nova versión da miña obsesión polos procesos de destrución e rexeneración, ou talvez outra tentativa de que a palabra salve”
Entrevista
de Montse Dopico a Pilar Pallarés en Praza:
“(…) – Praza (P): “Da ruína da razón nace a palabra/ que busca regresar, romper o cerco”. Por que nace a palabra da ruína da razón [Tempo fósil]? Que relación hai entre estes versos e a túa decisión de publicar pouco (pasaron 7 anos desde a última vez)?
– Pilar Pallarés (R): A palabra esixe nacer “da ruína da razón” para non estar predeterminada por esta, isto é, coutada pola lóxica das relacións causa-efeito, polos límites espaciais e temporais, pola moral de todo tipo. Ten que ver con escreber, (máis que publicar) pouco?
Seguramente, porque non é doado para min libertarme da razón. Deixo que ideas, sensacións e intuicións vaian levedando até que unha imaxe que parece chegar por si soa de algures ou un ritmo sexan o detonante do poema, co mínimo control da razón. O discurso que desta xorde é sempre previsíbel.
– P: Neste mesmo primeiro poema do libro pode lerse: “o incendio da memoria/ mentres se parte o esternón da casa”. O libro nace do feito da destrución da casa familiar con motivo da ampliación do aeroporto de Alvedro. Que te impulsou a escribir nese momento?
– R: A casa foi derrubada, con outras setenta, a finais de 2011. Eu acababa de publicar naquel momento Leopardo son e literariamente andaba noutros territorios, mais escrebín entón tres poemas que co tempo foron o xerme do libro. Un deles é o que o abre, e non tiña outro obxecto que fixar na memoria, para min, algo do que desaparecía coa casa, neste caso as árbores e plantas da horta e do xardín, seres vivos ignorantes da destrución á que estaban destinados.
Outro é o que comeza “Soña / un fémur co seu can”. Ten a ver cun texto en prosa que perguntaba “onde estarán os ósos dos animais da casa?”, os que facían da horta un pequeno camposanto. Os dous poemas ficaron aí, e só varios anos despois deron orixe ao poemario.
– P: “Aquí os nenos nunca xogaron a atopar tesouros./ Eles eran os primeiros poboadores/ e este só chan de exilio./ Raíces, como moito”, di o terceiro poema. Por que era aquel lugar “chan de exilio” para os nenos?
– R: Porque a construción da casa nun terreo herdado, nunha leira na aba dun val, sen viciños, sen outros nenos, foi o primeiro desterro. Talvez por iso non hai nostalxia no libro, porque o que desaparece é un lugar en moitos aspectos odiado.
Doi a “morte” da casa porque é o soño dunha vida mellor para os pais, porque apenas fundada xa é condenada á desaparición, porque nada parece deixar rasto. Doi tamén a condena de todos os seres vivos non necesariamente humanos que a poboan e que son arrasados. (…)”
Volve Pilar Pallarés sete anos despois con Tempo fósil
Artigo de Miguel Sande en La Voz de Galicia:
“A desaparición da casa familiar en Culleredo -que o pai construíra coas propias mans- por mor da ampliación do aeroporto de Alvedro impulsou este novo poemario de Pilar Pallarés, Tempo fósil, que agora vén de publicar Chan da Pólvora nunha edición moi especial e coidada. Un como lector aprecia -amais dos propios versos de Pilar- este libro nas súas mans como un agasallo. Non lle gusta demasiado a Pilar Pallarés falar publicamente deste episodio seu, familiar: «As explicacións que podo dar a través do propio sentimento xa están aí no libro, nestes poemas de perda e desaparición que saíron, coma todos, do máis íntimo», di.
De certo, os versos foron xurdindo, medrando, arredor daqueles entullos -«do monstruoso terraplén»- ao longo destes últimos anos. «No fondo está a perda das orixes, si; a destrución do lugar, esa imposibilidade de que queden xa pegadas físicas».
Pilar Pallarés escribe desde o máis íntimo para conectar co colectivo como só ela sabe facelo. Hipnótica e, aquí, radical. Cunha sensibilidade fría, quizais pola distancia, as circunstancias e o tempo. (…)
«Escríbese desde unha necesidade íntima, sen présa, para que? Nese senso son libre, sen presión ningunha», di. Ela foi a única poeta naquel colectivo dos 80, De amor e desamor; desde entón, as cousas mudaron: a presenza de mulleres poetas, tamén narradoras e dramaturgas hoxe en día, e lectoras, enriquece e fortalece as nosas letras. Así, en común.
Ela escribe de mañá; polas tardes a poeta coida os gatos todos da zona, fitándoos, «esculcándolles no fondo da pupila un rastro», mentres os animais, afeitos xa, comen da súa man.””
Tras as portas do rostro, por Verónica Martínez Delgado
Artigo
de Verónica Martínez Delgado na Sega:
“Tras as portas do rostro é o primeiro conxunto de poemas, xa que non foron concebidos de xeito unitario, de Marica Campo; unha escolma de corenta e dous poemas escritos durante vinte anos, desde 1971 ata 1990 que ven a luz en agosto de 1992. Conta cun prólogo de Pilar Pallarés e de Manuel María, que axudaron a darlle visibilidade á producción poética da escritora. Comenta o prologuista canto admira e goza da lectura de poemas desta poeta, e doutras autoras coetáneas ás que cita, facendo fincapé no valor da poesía escrita por mulleres e, moi especialmente, á de Marica Campo. Pilar Pallarés resalta a aconfesionalidade da obra, en como foxe da autobiografía para mostrar o colectivo, o “cerne do drama humano”.
Varios poemas deste libro foron musicados e popularizados polo grupo musical Fuxan os Ventos.
O título vén reflectido na primeira cita do libro dun poema da escritora Alejandra Pizarnik: “… pero pecha as portas do teu rostro/para que non digan despois/ que aquela muller namorada fuches ti”. Nesta obra recolle a máis autoras e autores, ademais de artistas, aos que homenaxea coa súa escrita, onde conformar un nós poético no que pon en valor as diferentes voces e manifestacións artísticas coas que identifica o seu propio eu artístico e voz poética.
O libro recolle poemas de diferente temática, ton, lonxitude e forma, ben orixinal nalgúns dos deles, aínda que todos cun fío condutor: o telúrico, a oda á nai terra, ás raíces, ás orixes, ao ser cando se posúe un lugar. De aí que o poemario comece co texto Apoteose da hebra, un canto ao mundo rural, ao Val de Mao, no Incio, matria da autora. Este universo telúrico compartirao anos despois coa escritora Olga Novo, no seu libro Cráter, moi próxima tamén xeograficamente, de Vilarmao na Póboa do Brollón. Aparecen outros temas ao longo do libro como son a existencia, o paso do tempo, a morte, o amor sempre nun continuo diálogo coa lectora e con ela propia como autora. O eu feminino que percorre toda a obra, diríxese a un interlocutor masculino nos poemas de temática amatoria, que nos lembra ás cantigas de amigo, no seu tratamento, mais o eu poético non agarda impasible, nin resignada, senón farta e cansa da espera. (…)”
“Que a terra sexa leve sobre nós”, por Emma Pedreira
Artigo
de Emma Pedreira na Plataforma de Crítica Literaria A Sega:
“Hai algo nos vales que semella chamar pola destrución. Ou, se cadra, enunciándoo ao revés, conseguimos concluír en que o ser humano é o primeiro inimigo do seu hábitat. Botamos de menos o lugar que destruímos, mais primeiro formulamos a devastación. Encrobas, Pontes, Castrelo de Miño, Touro. Todas enchemos os ollos de xiros ao pasado, todas perdemos os ollos no lugar onde as silveiras prenderon os nosos dedos. O lugar xa non ocupa nada máis que memoria igual que os sitios da infancia teñen desaparecido. Se temos un pouco de sorte e de capacidade, ocupará versos.
Tempo fósil vén dese don. Pilar Pallarés (Culleredo, 1957) achega con este quinto poemario unha voz nova que se suma á das perdas. Poemarios sobre casas matriciais que se pechan para sempre, locus amoenus vetados para un regreso, pedras que caeron e xa nunca volverán situarse na postura inicial que acolleu os berces. Esa pertenza á terra que nos recolleu os líquidos íntimos que se mesturan coa estirpe que agora a habita desde abaixo e a imposibilidade da volta é o eixo dos fondos versos da memoria do Tempo fósil de Pallarés, unha voz máis que referencial na nosa poesía e pola que sempre agardamos nun reverencial silencio. (…)”
A Coruña: actividades destacadas na Feira do Libro 2018 para o 8 de agosto
O
8 de agosto continúa a Feira do Libro da Coruña (nos Xardíns de Méndez Núñez, s/n.), con horarios de 11:00 a 14:00 h. e de 18:00 a 22:00 h., cos seguintes actos literarios destacados dentro do seu programa para este día:
– 19:00 h. Beatriz Maceda Abeleira asina na caseta da Libraría Lume.
– 19:00 h. Montserrat Yoldi Sanmartín asina exemplares do poemario Cinsa na boca, publicado por Medulia, na caseta da Libraría Berbiriana.
– 19:00 h. Iolanda Zúñiga asina na caseta da Libraría Cartabón.
– 19:00 h. Presentación de Contos do imaxinario galego. O Gatipedro, de Jacobo Paz e Xosé Tomás. Por Baía Edicións.
– 19:45 h. Presentación de Tres mulleres galegas de armas tomar. María Balteira, María Castaña, María Soliña, de Guillermina Domínguez Touriño e Felicia Estévez Salazar, publicado por Baía Edicións.
– 20:30 h. Presentación de Territorio acoutado, de Olga Patiño e Carlos Lorenzo, publicado por Espiral Maior. Interveñen tamén Miguel Anxo Fernán-Vello, Xosé Taboada e José Luís Yepes.
– 21:15 h. Presentación de Tempo fósil, Pilar Pallarés, publicado por Chan de Pólvora. No acto participan, xunto á autora, Eva Veiga e Antón Lopo.
Pilar Pallarés: “Falo sobre a aniquilación e a derrota dunha clase social”
Entrevista
de Laura R. Cuba a Pilar Pallarés en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): “O incendio da memoria / mentres se parte o esternón da casa”. Así acaba o primeiro poema, que marca o ton do resto do libro [Tempo fósil].
– Pilar Pallarés (P): Esa casa, en Culleredo, fíxoa o meu pai coas súas propias mans e traballamos nela absolutamente todos. Foi derrubada xunto con outras 70 en decembro de 2011, na terceira ou cuarta ampliación do aeroporto de Alvedro. Eu daquela acababa de publicar Leopardo son, entón estaba noutra cousa. Coincide cunha época na que me entrou moito a teima de anotar para gardar na miña memoria circunstancias ou persoas que coñecín, sen pensar en leitores nin en literatura. A finais dese ano escribín tres poemas. O primeiro ten a ver con ese feito. É como enumerar o dafne, a roseira brava… existían todos na horta, non hai nada inventado. E o segundo poema non tiña tampouco que ver de inmediato, era só pensar onde estaban os ósos dos animais da casa: son destruídos, remexidos, mesturados… Os poemas ficaron alí e un ano ou dous despois escribín o terceiro. A partir de aí, lentamente, continúo o libro. A destrución da casa é un punto de partida e vaise mesturando cun proceso de aniquilación dunha familia moi pequena, unha que non está desde hai moito tempo. Non é un pai simbólico, é o meu pai, que morreu hai 25 anos e que agora mesmo está soterrado no cemiterio de Culleredo, nunha igrexa románica preciosa que ten enriba un terraplén inmenso. Entón o pai está aí, como unha presenza…
– SG: A morte, o paso do tempo e a irreversibilidade son constantes nas súas obras. En Tempo fósil, porén, esta visión é distinta, se callar máis en comuñón con outros seres?
– P: Chámame moito a atención que sempre se observe a morte como unha constante na miña poesía, porque para min o sorprendente é que a morte non estea presente. É unha constante na vida, está aí, todos os días. Vivimos nunha sociedade onde todos facemos como que non existe, e para min tampouco é algo especialmente dramático… Non creo en nada transcendente, mais si creo nunha especie de continuidade na materia. O libro leva unha cita de Jean Rhys de O Mar dos Sargazos no que fala de que as persoas que teñen sorte morren dúas veces, as que non morren, moitas máis. Está facendo mención aos mortos vivos, aos vivos mortos… desde unha perspectiva non negativa.
Morremos, mais como materia continuamos. En certa maneira, nunca chegamos a estar completamente mortos. Unha persoa ou outros seres non morren se os gardamos na memoria, se están presentes na nosa vida, ou non morren se están soterrados e lles nace nova vida. Non é unha visión negativa da morte, para min é parte dun ciclo. En Tempo Fósil é unha casa, a aniquilación dun lugar… Téñenme dito que é no que o eu está menos presente. No fondo, estou eu completamente, o que pasa é que é unha experiencia moi persoal, un eu que está completamente formando parte dunha cousa. Penso que en ningún momento fago mención á desaparición das outras 70 casas que caeran coa miña porque dese núcleo de 70 casas non formabamos parte. Por iso non fago mención aos veciños, que tamén son exiliados e tamén perden, mais porque iso non existía na miña experiencia.”
Compostela: presentación de Tempo fósil, de Pilar Pallarés
Pilar Pallarés: “Todo é arrasado neste tempo no que vivimos”
Desde o Diario Cultural da Radio Galega:
“Pilar Pallarés publica Tempo fósil na editorial Chan da Pólvora. Hai un xardín primeiro de flores inútiles. Tamén a dor é a mais inservíbel. A autora sobreponse ao hendecasílabo e rexistra o tempo fósil, nel a demolición toma forma de restos. A entrevista pode escoitarse aquí.”
