Entrevista
a Xosé Luís Axeitos en Sermos Galiza:
“(…) – Sermos Galiza (SG): Castelao, Manuel Antonio e Rafael Dieste, rianxeiros os tres. Era esa a súa única coincidencia? Cal era a súa relación?
– Xosé Luís Axeitos (XLA): O título da palestra (‘Relacións entre os irmandiños Manuel Antonio, Dieste e Castelao‘) non o puxen eu (rí), para comezar, Dieste nin sequer militou nas Irmandades da Fala. Agora ben, o título serve para ver como nunha vila se establecen as relacións coas Irmandades da Fala, cales son as dinámicas, que son diferentes ás das cidades ou vilas grandes. Como son nunha vila como Rianxo, onde a xeración de Manuel Antonio e Rafael Dieste o contacto que ten é con Santiago. Castelao é outra cousa, era xa un home consolidado, comezaba ter unha proxección pública a través dos seus debuxos, onde xa comezaba a perfilar algo no que sería un mestre: é un dos que mellor manexa a ferramenta política comunicativa co pobo galego.
– SG: Hai unha relación, unhas ideas comúns mais tamén unhas diferenzas…
– XLA: Os tres desde as súas respectivas perspectivas entenden de forma diferente o concepto de pobo, iso é algo que os diferenza. Castelao ten unha visión máis tradicional, ve o pobo como depositario das esencias, dos valores da nación. Manuel Antonio discrepa, para el o pobo non é o depositario último da vontade da nación, non lle dá esa fe que si lle dan os da Xeración Nós. E despois está Dieste, para quen o pobo é unha mitificación, unha idealización constante. Na década dos 20 para Rafael Dieste o pobo era o pobo galego mais na década dos 30 pasa ser o pobo castelán. É un paso que deu, el cría en facer compatíbel o galeguismo co sentimento de España, algo que Manoel Antonio sempre lle reprochou. Podemos ver como nunha vila pequena se daban interpretacións diferentes, mesmo diverxentes a respecto destas cuestións. (…)
– SG: Vas publicar en breve a biografía de Manuel Antonio, que vén por o ramo á Obra Completa (Prosa, Poesía, Epistolario) que saiu nestes anos. Aínda non está todo dito sobre o rianxeiro?
– XLA: De Manuel Antonio hai moitas cousas que non sabiamos. Nesta biografía hai moitos datos, eu non tento dicir “isto é así” senón que expoño os datos para que o lector faga a súa propia interpretación. Hai elementos, como as axendas ou os seus diarios de navegación, que ao telos en conta axudan a ver Manoel Antonio desde outra dimensión. Nos diarios de navegación el anota o seu día a día a bordo e vemos que De Catro a Catro cobra unha nova dimensión, como unha homenaxe ao mundo do traballo, un poemario social. Se a Machado e os seus poemas sobre o campo castelán se inclúen na poesía social, por que non pode ser poesía social Manoel Antonio? Outra dimensión é o tempo verbal dominante nos 19 poemas dese libro, que é o tempo verbal futuro, e o futuro é o tempo do nacionalismo, o nacionalismo que non acata o presente.”
Arquivos da etiqueta: Castelao
Santiago: Xornadas As Irmandades da Fala en Compostela, 2016, do 21 ao 25 de novembro
Xornadas As Irmandades da Fala en Compostela, 2016
Entrevista a María Canosa
Entrevista
a María Canosa na revista Palavra Comum:
“- Palavra Comum (P): Que representa para ti a literatura?
– María Canosa (MC): É complicado de explicar, porque vexo a literatura como unha parte de min, que quizais é moito máis ca representar algo, é formar algo, e ese algo é un “eu”, e polo tanto, tamén unha comunidade, unha sociedade, un xeito de comprender e valorar, supoño.
A literatura é unha necesidade para min. Un xeito de sacar os sentimentos fóra e tamén gardalos dentro. Un xeito, ademais, de perdurar ao longo do tempo, porque a literatura transmite saber, datos, sentimentos… dunha maneira individual ou colectiva.
Complicado resumir o que é a literatura, que ata pode crear e inventar universos diferentes, gardar ou descubrir segredos, unha plataforma para a loita e a denuncia, un espello da realidade e dos soños… A literatura sobrevívenos. (…)
– P: Qual consideras que é a relação -ou qual deveria ser- entre a literatura e as diversas artes (música, artes plásticas, ilustração, audiovisual, etc.)? Como é a tua experiência neste sentido?
– MC: A literatura é unha arte, polo que todas deben ter algo en común. Eu tomaría isto na súa vertente social, é dicir, na arte como forma de expresión e manifestación. Cada unha delas faino a través dun ou varios elementos distintos, pero no fondo, procuran o mesmo, que é a chamada da atención do ser humano.
Penso, ademais, que moitas delas se poden complementar, amais de ser quen de cumprir o seu obxectivo de maneira individual. O que si é certo é que debera haber máis iniciativas de amosar xuntas as artes. Participei en recitais poéticos acompañados de música en directo, e obras teatrais baseadas en poemas infantís que convertían algunhas das poesías en cancións… e a experiencia foi gratificante.
Encántame escribir a partir de imaxes, fotografías, ilustracións… Quizais non se vexa nin saiba o proceso creativo, pero é un recurso que utilizo habitualmente, porque me axuda e inspira.
Teño algún libro que “naceu do revés”. É dicir, primeiro creáronse as ilustracións, e logo eu imaxinei unha historia para eses personaxes e ese mundo. (…) Sigue lendo
Miguel Anxo Seixas: “Ten que haber dous orixinais do Álbum Nós”
Entrevista
a Miguel Anxo Seixas en Sermos Galiza:
“- Sermos Galiza (SG): Que che parece a aparición dos orixinais do Álbum Nós?
– Miguel Anxo Seixas (MAS): Polos datos que eu tiña para min é unha sorpresa, porque o último rastro que se nos transmite por escrito a través de Núñez Búa e de Isaac Díaz Pardo é que o álbum orixinal, ou un dos álbums orixinais, estraviouse en Bos Aires. Extraviouse non, foi entregado a unha persoa e non llo devolveu a Castelao e este morreu un pouco entristecido con esa pena, ao ver que non llo devolvían porque ía facerse unha edición da súa obra gráfica completa.
– SG: Entón ti cres que hai dous orixinais?
– MAS: Claro. Por que nos falan dun orixinal que el tiña alá e que lle causou disgusto que non llo devolveran? Probablemente tivese outro álbum onde elaborou os seus debuxos, ao mellor imprimiu con eles a edición do 31 de Hauser y Menet e ese regaloullo a alguén, quedou en Pontevedra, e ese segundo orixinal, por chamarlle dalgunha maneira, é o que se expón despois en Moscova, en Montevideo, en Nova York… Non creo que andivera exhibindo un álbum en copia. O problema é: como lle chega a Castelao, que vai cun cepillo de dentes, por usar unha metáfora, a Madrid en 1936 a entregar o Estatuto? Eu sospeito que a irmá de Virxinia, que se chamaba Clemencia, como tiña acceso á chave, que vivían porta con porta, puido acceder durante algún tempo a esas cousas, rescatouno e fíxolle chegar un montón de cousas a Castelao, porque -insisto- tivo que ir cunha muda. Descubrimos que Castelao en Bos Aires ten As Cruces de Pedra, o Álbum Nós, o álbum de autocaricaturas… É dicir, alguén apañou estas cousas e fíxollas chegar. Non sei se a Madrid ou a Bos Aires, e a única persoa que creo que puido acceder por ter a chave é a súa cuñada. (…)
– SG: Para alguén que non sexa experto na materia, cal é a importancia destes dous orixinais?
– MAS: Importancia ten, porque é revelador da historia da cultura galega. Ti podes pintar unha Galiza bonita, como facía Lloréns, ou unha Galiza ideal, como a que pinta Álvarez de Soutomaior, pero el fai unha radiografía da realidade galega, que non se vía, cos seus problemas, coas súas eivas, coas nosas propias culpabilidades. É a primeira vez que se presenta unha Galiza que se ocultaba. E hai outra Galiza que estaba aí e el tivo a valentía de poñela. Antes púxoo Rosalía, Curros e Lamas Carvajal en forma de poemas? Si, pero en imaxe ninguén o expuxera así. E iso impactou, claro. E ao mesmo tempo, con pé, facendo pensar. El non se posiciona, é o espectador o que ten que tomar posición. É unha síntese de moitos anos. Antes de facer o álbum, foi lanzando eses debuxos na Nosa Terra, na Voz de Galicia de Buenos Aires, e ao final fai unha síntese, como unha especie de radiografía, de informe da realidade galega, moi independente, moi intelixente, cuns pés que fan pensar. (…)”
Universo Pulp, por Armando Requeixo
Desde
Criticalia, de Armando Requeixo:
“O pulp define tanto un formato de edición coma toda unha estética que retrotrae as súas orixes aos finais do XIX. Entendido como un particular soporte de impresión, o pulp nace do emprego dun tipo de polpa de madeira que produce un papel amarelento, basto e de calidade ruinzalla, co que se confeccionan volumes sen guillotinar e de custo moi reducido. Ese foi o material co que comezaron a publicarse certo tipo de historias que tiveron moito éxito nos anos 20, 30 e 40 do pasado século e que hoxe continúan chegando ao público nunha sorte de revival neopulp. (…)
Na literatura galega tamén hai interesantes exemplos desta literatura da ‘polpa’. Unha sorte de pulp pioneiro teríano sido as coleccións Céltiga e Lar, tanto dende a súa materialidade (edicións populares, de baixo custo e materiais moi modestos) coma dende a súa intencionalidade (pénsese, por exemplo, que aquí apareceu Un ollo de vidro de Castelao, modelo de narrativa de ultratumba benhumorada).
Mais, alén de mostras puntuais, o pulp xenuíno toma corpo coa aparición no 2007 de Urco Editora como selo especializado. Ao seu esforzo editorial debemos a tradución ao galego de clásicos do pulp (Lovecraft, Howard), a aparición de colectáneas que seguen o ronsel das revistas pulp estadounidenses (velaí as diversas entregas dos volumes colectivos Contos estraños, un “steam-pulp da Galiza”, como a definen os seus responsables) e tamén a publicación de narracións de autoras e autores noveis que ofrecen produtos literarios encadrables nos eidos do terror fantástico ou da ficción científica en edicións de estética pulp.
Non xa pola súa textualidade senón polo seu formato habería que contar como parentela pulp unha colección como Xerais Peto e varias outras da división Alternativas. Tamén si, a máis recente Pulp Books, selo especializado na tradución de títulos galegos ao castelán e ao catalán no que teñen aparecido ben interesantes obras en edicións autenticamente populares, con deseño, maquetación e cubertas moi na liña do universo pulp, asinadas por autores como Iolanda Zúñiga, Diego Ameixeiras, Teresa Moure, Xabier López, Xosé Ramón Pena, Mario Regueira, Santiago Jaureguizar, Luís Rei Núñez ou Eva Moreda, entre outros.
[Faro de Vigo, 12-5-2016]”
A Coruña: Mostra de teatro amador
Bos Aires: ofrenda floral do presidente da AELG a Castelao
Ofrenda floral do Presidente da AELG, Cesáreo Sánchez Iglesias, a Castelao, na Avenida Independencia, fronte ao Edificio Independencia, en Bos Aires.
Actividades destacadas na Feira do Libro de Bos Aires para o xoves 28
Do
19 de abril ao 9 de maio desenvólvese en Bos Aires a Feira do Libro, onde Santiago de Compostela é a cidade convidada neste 2016. A AELG está representada por Cesáreo Sánchez Iglesias e Ledicia Costas, como presidente e vogal da AELG respectivamente.
Dentro do programa completo da delegación galega, destacamos as seguintes actividades para o xoves 28 de abril:
– 16:15 h. Coloquio Da novela ao cómic: A nosa cinza. Con Francisco Castro e Xavier Alcalá. Espacio Zona Futura-Zona Dibujada.
– 17:00 h. Rosalía Iceberg. Ponencia poética con Yolanda Castaño. Stand.
– 18:00 h. Castelao en Arxentina. Coloquio con Víctor F. Freixanes e Xesús Alonso Montero. Stand.
– 20:00 h. Dragal, unha saga fantástica de tradición xacobea (Xerais). Presentación coa autora, Elena Gallego. Stand.
– 20:00 h. Eliseo Pulpeiro: as letras galegas entre dúas ribeiras (Ribadeo e Río da Prata) (Consello da Cultura Galega). Presentación do libro, con Ramón Villares e Sylvia Pulpeiro. Centro Galicia.
Cuestionario Proust: Manrique Fernández
Desde
o blogue de Ramón Nicolás, Caderno da crítica, este Cuestionario Proust a Manrique Fernández:
“1.– Principal trazo do seu carácter?
– Quero pensar que a afabilidade.
2.– Que calidade aprecia máis nas persoas?
– A sinceridade. Aínda que doa.
3.– Que agarda das súas amizades?
– Prefiro non agardar nada. Deste xeito, todo o que me ofrecen (que é moito) resulta un agasallo estraordinario.
4.– A súa principal eiva?
– Teño tantas que non sabería que dicir… Esta indecisión podería ser unha delas… ¿Ou non?
5.– A súa ocupación favorita?
– Escribir ou escoitar música. De feito, sempre escribo con música de fondo.
6.– O seu ideal de felicidade?
– Coido que a felicidade non son máis ca pequenos intres que gozar. Un bico agarimoso, unha canción, un libro que che gusta… Logo o meu ideal sería alongalos todo o posible.
7.– Cal sería a súa maior desgraza?
– O vacío que deixa en nós a perda dun ser querido. ¡É terrible!
8.– Que lle gustaría ser?
– O que son. Non aspiro a máis. ¿Lembras o Oráculo de Delfos?: “Coñécete a ti mesmo”. Así sabes cales son os teus límites e non aspiras ao que non podes chegar.
9.– En que país desexaría vivir?
– Estou bastante a gusto en Galicia. Non necesito outro.
10.– A súa cor favorita?
– Depende de para que, pero podería ser algunha tonalidade de vermello. Ou ese verde esmeralda que ás veces collen as augas do mar…
11.– A flor que máis lle gusta?
– Nin sei que nome teñen esas flores pequeniñas e de moitas cores que nacen libremente no campo en pequenos acios. Son quen de iluminar o día…
12.– O paxaro que prefire?
– Hai unha bubela que todos os veráns aniña moi preto da miña casa e que teño medio adoptada. Encántame observala, co seu porte señorial e os seus movementos nerviosos semella un aristócrata despistado…
13.– A súa devoción na prosa?
– ¡Son tantas…! Por escoller un autor, marabíllame o trazo fino e retranqueiro de Castelao, a tamén súa precisión: nin unha palabra de máis, nin unha de menos…
14.– E na poesía?
– En Madrid tiven como profesor a Ángel García López e marcoume moito. Pero tamén me chegou moi fondo o Blas de Otero dos seus inicios.
15.– Un libro?
– ¿Un só…? Moi difícil, pero polo que me abriu os ollos no momento en que o lin ben podería ser Vacas, porcos, guerras e bruxas, de Marvin Harris. Ou as Rubayyat, de Omar Kheyyam.
16.– Un heroe de ficción?
– Sempre me gustou Batman por non ter poderes especiais. E, sobre todo, por esas liñas neogóticas das viñetas.
17.– Unha heroína?
– ¿Podemos considerar heroína a Lauren Bacall nos seus papeis xunto a Bogart…? Esa muller tenme engaiolado…
18.– A súa música favorita?
– Practicamente toda, dende a clásica ata o punk. Pero encántame o rock and roll dos anos 70. A latina cánsame enseguida e a electrónica paréceme demasiado deshumanizada. Do resto, case todo.
19.– Na pintura?
– Gústame moito Dalí pola súa fantasía desbordante.
20.– Un heroe ou heroína na vida real?
– Sen dúbida, a miña nai. Para min, a maior heroína que coñezo.
21.– O seu nome favorito?
– Ten que ser un nome de muller. Iria. É o da miña filla.
22.– Que hábito alleo non soporta?
– A mentira.
23.– O que máis odia?
– A esas persoas que van de listas, que cren estar por enriba dos demais, que cren que as normas (sobre todo as morais) non están feitas para eles, que se consideran superiores e imbuídos de maior dereito a gloria… Dá igual argallen unha estafa a grande escala ou que fagan trampas ao parchís.
24.– A figura histórica que máis despreza?
– Desprezo aos conquistadores que aniquilan sen remorsos culturas enteiras, pero aínda desprezo máis aos que os protexen e animan dende a sombra.
25.– Un feito militar que admire?
– En realidade, ningún. Único que sexa a sinatura dun acordo de paz. A violencia non é o camiño.
26.– Que don natural lle gustaría ter?
– Non é un don natural, pero se entramos no terreo da fantasía gustaríame manexar o tempo ao meu antollo: paralo, frealo, aceleralo… ¿A quen non?
27.– De que maneira lle gustaría morrer?
– Suavemente, sen estridencias e causando a mínima dor aos que me rodean.
28.– Cal é o seu estado de ánimo máis habitual?
– Variable. Trato de ser animoso, pero as circunstancias que me rodean non sempre mo permiten.
29.– Que defectos lle inspiran máis indulxencia?
– Os que son froito da ignorancia; ou, mellor dito, da incultura.
30.– Un lema na súa vida?
– Vive e deixa vivir.”
